Het verlangen naar
vrij eren handel
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Het asylrecht
voor Spanjaarden
KIIKEN1
(OOPE
M
LOECK
Van Zceland's onderzoek
wekt alom belangstelling
Groeieiid internationaal
vertrouwen
Buitenlandsch
Overzicht
De Italiaansche
perscampagne tegen
Frankrijk
Enorme brand op de
Philippijnen
DONDERDAG 8 APRIL 1937. 80e Jaargang. No. 10232.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Zooals wij bij de eerste geruchten omtrent 't Fransch-
Britsch initiatief tot een onderzoek naar de mogelijk
heid om tot een vrijeren hand el te komen, reeds opmerk
ten, blijken de Oslo-besprekingen wel degelijk een be
langrijke factor te hebben gevormd bij de overwegingen
welke tot het verzoek aan Minister van Zeeland hebben
geleid.
Havas heeft vernomen, dat de bekende Zwitsersche
econoom, Stucki, de volgende week in Brussel zal zijn,
tegelijkertijd met dr. Schacht en de deskundigen, die
zullen deelnemen aan de in verband met de Oslo-ge-
dachtenwisselingen dan bijeenkomende conferentie.
Stucki komt te Brussel spreken over verschillende pro
blemen betreffende de handelsbetrekkingen tusschen
België en Zwitserland.
Het schijnt echter, dat het oogenblik van zijn bezoek
volstrekt willekeurig is. In ieder geval zal het de vol
gende week te Brussel een belangrijke tijd zijn voor
de internationale economie, waarbij Van Zeeland te
vens gelegenheid zal hebben tot besprekingen met ver
schillende gedelegeerden ten aanzien van het hem door
Frankrijk en Engeland gedane verzoek.
In een hoofdartikel over de Britsch-Fran-
sche uitnoodiging aan Van Zeeland, schrijft
de „Times" o.a.:
Dit bericht is temeer van beteekenis, nu
het samenvalt met de hernieuwde belang
stelling in de mogelijkheid van een Britsch-
Amerikaansch vlootverdrag, welke aange
wakkerd is door het bezoek van Norman
Davis aan Londen, volgende op het bezoek
.van Runciman aan Washington.
De suikerconferentie, de officieele reden
voor de reis van Davis, heeft eveneens dr.
Colijn, Spinasse en andere staatslieden, die
in het bijzonder belang stellen in economi
sche vraagstukken, naar Londen gebracht
en men verwacht algemeen, dat zij gelegen
heid zullen vinden, onderling en met leden
der Britsche regecring breedere vraagstuk
ken dan suiker te bespreken.
Zoo gelooft men b.v. te Parijs, dat Spi
nasse, de Fransche minister van economi
sche zaken, gemachtigd is, eenige implica
ties van het monetaire accoord, dat in Sep
tember tusschen Engeland, Frankrijk en de
Vereenigde Staten is gesloten, te bespreken,
en na te gaan of de tijd gekomen is voor
een verderen stap in de richting van econo
mische samenwerking.
lederen dag meer wint de overtui
ging veld, aldus de „Times", dat
met rassche schreden de tijd nadert
indien hij al niet gekomen is
dat de volken, die werkelijk groo-
tere vrijheid in de uitwisseling van
hun goederen wenschen, zich aan
eensluiten om dit te bereiken, en
aldus het streven hervatten, dat
men na het hoopgevende initiatief
van September ƒ.1. heeft laten ver-
loopen.
Deze overtuiging wordt nog gesterkt door
de ontwikkeling in de Vereenigde Staten,
waar regeeringskringen de verantwoordelij
ke zakenlieden en de economisten allen de
vrees koesteren, dat het herstel, dat zich
zoo snel voltrokken heeft, zal ontaarden in
een „boom".
De enorme stijging der prijzen doet den-
ken aan de omstandigheden, die voorafgin
gen aan de ineenstorting van 1929. En men
geeft openlijk uiting aan de vrees, dat, in
dien niet onmiddellijk maatregelen worden
genomen, het tegenwoordige herstel zal lei
den tot een nieuwe ineenstorting.
Er doen zich teekencn voor van een her
nieuwing van den vruchteloozen wedstrijd
tusschen de stijgende loonen en een stijgen
den levensstandaard, ernstige arbeidsge
schillen, en een voortbestaan van een groot
aantal werkloozen, gepaard gaande met 'n
tekort aan arbeidskrachten in bepaalde be
drijfstakken.
Terwijl iedereen het er over eens is, dat dit
ongezonde symptomen zijn, bestaat er geen
overeenstemming omtrent de oorzaken en
de middokn. noodig ter verbetering. Regee-
ringskringen en het zakenleven verschil
len hieromtrent volkomen van zienswijze.
In Engeland worden reeds soortgelijke
symptomen ofschoon niet zoo uitgesproken
merkbaar onder den invloed van het be
wapen i n gs p rog ramra a
De ..Times" acht de Britsche bewapening
een machtigen factor ter bevordering van
den vrede, doch verwacht hiervan econo
mische ontwrichtingen; waarvoor zorgvul
dig moet worden gewaakt.
De toestand, waartoe m.en thans in de
Vereenigde Staten, zoowel als in Engeland
is gekomen, noodzaakt de regeeringen dezer
landen te zoeken naar middelen om de basis
van het herstel te verbrccden, teneinde het
evenwichtiger en stabieler te doen zijn.
VAN ZEELAND.
Het blad vervolgt: De tijd schijnt thans
gekomen, dat de landen, die elk hun eigen
herstel hebben nagestreefd, op hun eigen
manier, met vrucht tezamen kunnen ko
men en zien, hoe zij kunnen bijdragen tot
een meer algemeene en bijgevolg meer sta
biele vermeerdering van den handel.
Ieder verantwoordelijk waarnemer is er
van overtuigd, dat economische toenadering
noodig is voor politieke toenadering, even
goed als een verbetering der internationale
betrekkingen noodig is voor een verbetering
van den internationalen handel. De beide
dingen moeten hand in hand gaan.
Wat op het oogenblik noodig is, is een
meer daadwerkelijke erkenning van de
onderlinge afhankelijkheid der volken, en
aanmoediging der internationale samen
werking. De toenemende erkenning, dat de-
tariefmuren den weg versperren voor een
economische zoowel als een politieke toe
nadering, dat een gezamenlijke poging zal
worden ondernomen om zc te verminderen.
Groote belangstelling in Volken
bondskringen.
Genevc stelt levendig belang in de bewe
ging, die ontstaan is door de Engelsch-Fran-
sche demarche bij Van Zeeland ten gunste
van een eventucele voorbereiding ccner in
ternationale economische conferentie, Uit
het totaal van inlichtingen, dat thans te Ge-
neve ontvangen is, blijkt, dat de oorsprong
der de laatste dagen aan den dag getreden
beweging teruggaat tot zekere besprekingen,
die te Londen in December j.1. gevoerd zijn
tusschen Van Zeeland en de leidende figuren
De Fransche regeering, die hiervan op de
hoogte werd gesteld, sloot zich spoedig ge
heel aan bij de voornemens van Londen
en Brussel.
Internationale kringen leggen het Fransch-
Engclsch-Belgisch initiatief uit als een uit
sluiting van een Amerikaansche poging op
hetzelfde gebied, zulks in strijd met de ge
ruchten, die de vorige week de ronde deden.
Men is er echter van overtuigd, dat de re
geering der Vereenigde Staten naar heel
haar kunnen de poging van Van Zeeland
zal begunstigen. Wat. den Volkenbond be
treft, deze begrijpt volkomen, dat op het
oogenblik, bij afwezigheid van iedere Duit
sche en Italiaansche samenwerking met de
oi'ganen van Genève, voor een nuttige pei
ling der regeeringen ten aanzien van een
economische conferentie geen nuttiger mid
delen bestaan dan die waaraan de Fransche
en Engelsche regeeringen gedacht hebben.
De Volkenbond is er dan ook van overtuigd,
dat de taak van Van Zeeland en zijn mede
werkers ten zeerste vergemakkelijkt zal wor
den door de werkzaamheden, waaraan ge
durende de geheelc crisis de economische en
finanticele comitc's van den Volkenbond en
zijn afdeeling voor financieele en economi
sche studiën zich gewijd hebben. Dat wil
niet zeggen, dat Genève de taak van Van
Zeeland als gemakkelijk beschouwd noch een
bijeenroeping eener internationale economi
sche conferentie zeer nabij acht. Het feit
alleen echter van een zoodanige voorberei
ding op een zoodanig oogenblik kan niet
nalaten in de wereld een sfeer van ontspan
ning te scheppen, die gunstig is voor een
herstel en een terugkeer van het interna
tionale vertrouwen.
Japan wil medewerken.
Tokio, 7 April (Domei): Het besluit van
den Belgischen minister-president Van Zee
land om het voorstel van Engeland en
Frankrijk inzake het instellen van een on
derzoek naar de mogelijkheid van een alge
meene beperking van de contingenteeringen
en andere hindernissen voor den internatio
nalen handel, heeft in Japansche kringen
veel belangstelling gewekt.
De Japansche regeering is bereid mede te
werken aan een conferentie met dit doel, in
dien deze succes belooft. Men wijst er in Ja
pansche kringen evenwel op, dat het systeem
van contingenteeringen het eerst ingesteld
is in de Britsche koloniën en eerst later
door de overige landen is ingevoerd. Men is
hier ervan overtuigd dat zoodra de Britsche
dominions beginnen het contingenteerings-
systeem prijs te geven, de overige mogendhe
den zonder twijfel zullen volgen.
Gelijktijdig onderzoek door de
Oslo-Staten.
De Deensche premier Stauning, die op liet
oogenblik te Londen vertoeft, heeft tegen
over een aantal vertegenwoordigers van de
pers een verklaring afgelegd, waarin hij
o.m. zeide, sprekende over het onderzoek,
dat thans door de Oslo-landen wordt inge
steld naar de mogelijkheden van een uitge-
breideren en ietwat vrijeren handel, dat het
nog te vroeg was om voorspellingen te doen
omtrent de resultaten der besprekingen, aan
gezien de deskundigen nu bezig zijn met
het bestudeeren van de concrete mogelijkhe
den en geen conferenties tusschen de betrok
ken regeeringen geopend zullen worden voor
dit onderzoek zal zijn geëindigd.
Waarom wèl de opstandelingen
ingehaald en niet de republikein
sche kinderen? Vragen van
den heer Wijnkoop.
Het Tweede Kamerlid Wijnkoop stelde aan
de Ministers van Buitenlandsche Zaken en
van Justitie de volgende vragen:
Acht de regeering het niet in feite
een contrast, dat het asylrecht, zoo
als dat op het moment in Nederland
ten aanzien van Spanje wordt toe
gepast, hierop neerkomt dat, zij
't mede ten gevolge van de edelmoe
digheid van de Spaansche regeering
te Valencia wèl tegen deze regee- -
ring zich verklaard hebbende ele
menten thans in Nederland onder
dak hebben gevonden, maar nog
steeds aan de arme, alleenstaande
kinderen uit het republikeinsche
Spanje hier te lande onderkomen
wordt geweigerd?
Wil de regecring de overwegingen mede-
deelen, die ertoe leidden, dat aan de Spaan
sche kinderen geen, maar aan genoemde
vluchtelingen wèl asyl is verleend?
Is de regeering bereid de voorwaarden me
de te declen, die omtrent het asyl in Neder
land voor de vluchtelingen in de Neder-
landsche legatie te Madrid met de Spaan
sche regeering zijn getroffen, welke positie
deze vluchtelingen in Nederland thans juri
disch en economisch innemen, en welke ze
kerheid er is, dat de weerbare mannen niet
zullen kunnen ontvluchten?
Welke maatregelen heeft de Nederland-
sche regeering getroffen, opdat de overeen
gekomen voorwaarden inderdaad worden
nageleefd, en welke effectieve controle van
Nederlandsche zijde wordt daarop hier te
lande geoefend?
Staat het vast dat de vluchtelingen hier
geen politieken invloed kunnef uitoefenen,
en dat zij in geen geval politiek kunnen- op
treden. En zoo ja, hóe is dan hiermede te
rijmen het bericht dat ccn van de voorma
lige gezantschapsleden van de Spaansche
legatie in Den Haag hen bij aankomst in
Nederland op een politieke, zelfs tegen de
Spaansche regeering gerichte wijze toe
sprak?
Is de regecring niet bereid alsnog de ge
legenheid te scheppen aan bedoelde kinderen
in Nederland asyl te verleenen?
Toenadering tusschen Rusland
en Duitschland?
Deze week, bij het verschijnen van het
bericht over de toenadering tusschen Hitlcr
en Ludendorff, is de veronderstelling geuit,
dat een toenadering tusschen Rusland cn
Duitschland in het verschiet lag. Van Duit-
sche zijde is deze veronderstelling fel weer
sproken. De onverzoenlijke tegenstelling tus
schen beide landen zou nog bestaan en er
was geen denken aan dat daarin verande
ring zou komen. Zoo zeide men, maar er
is vaak een merwaardig verschil tusschen
theorie en practijk en al kunnen dc meenin
gen theoretisch tegenover elkaar staan, als
om practische resultaten een toenadering
wenschelijk is dan kon die practijk wel
eens sterker blijken dan de leer.
Er is, bij alle verschil, ook veel overeen
stemming tusschen Duitschland en Rusland.
We hebben daar wel eerder op gewezen.
Om er enkele te noemen. Beiden zijn tota
litaire staten, bij beiden is de vrije mee-
ningsuiting met kracht onderdrukt, bij bei
den hecrscht een anti-christelijkcn geest,
beiden zijn militair tot de tanden gewapend.
„Ja, maar dat hebben ze gemeen met zoo
goed als alle Europeesche landen", merkt
een lezer op. Inderdaad, dat is een droeve
waarheid.
En nu zijn we meteen waar wc zijn wil
den, want het is de militaire macht en
organisatie van Rusland, die op Duitschc
legerleiders een zoodanigen invloed hebben
uitgeoefend, dat zij graag een betere ver
standhouding tusschen beide landen zouden
zien, omdat de Duitschc sympathieën voor
Polen en TsjechoSlowakije, met dc steun
van de Russen een heel stuk dichter bij de
verwezenlijking zouden zijn, dan zonder
Rusland.
De Daily Telegraph heeft er dezer dagen
op gewezen dat de Duitsche legerleiders den
Führer overtuigd hebben van de geweldige
sterkte van het Russische leger cn Hitier
zou daarvan zeer onder den indruk gekomen
zijn. Het Hbl. wees er gisterenavond in een
hoofdartikel op dat Duitschland, in weer
wil van de periodiek heftige ideologische
gemoedsuitstortingen van de Duitsche na-
tionaal-socialisten tegen de Sowjets, de Ber-
lijnschc regecring niet verzuimd heeft, wel
willend de economische voordeden te inens-
seeren, die verbonden waren aan de ruime
orders van Moskou. Waarom zou het poli
tieke voordcelcn versmaden? Er zijn meer
voorbeelden aan te wijzen, waaruit blijkt
dat het economische of politieke belang het
ideologische belang overheerscht.
Opmerkelijk is, dat te Londen dc opvat
ting bestaat, dat Stalin in het algemeen
niet afkeerig is van een Duitsch-Russische
entente. Tusschen Duitschland en Japan in
voelt Moskou zich niet behagelijk.
In Frankrijk stelt het nog maar half ver
trouwen. De Kleine Entente ligt aan grui-
zels wendt zich in Italiaansche richting.
Stalin heeft practisch in de diplomatie in
derdaad al lang met de lastige bolsjewisti
sche theorieën afgerekend. Hij zou ook
reeds voor zichzelf hebben uitgemaakt, hoe
hij staat tegenover het verlangen van
Duitschland om in Oost-Europa, tegenover
Polen en Tsjechoslowakije, de vrije hand
te krijgen. Moskou zou bereid zijn, dezen
prijs te betalen indien Duitschland het aldus
kon inrichten, dat het niet de directe buur
man werd van Rusland.
Moskou zou in ieder geval de ze
kerheid willen hebben, dat Duitsch
land, wanneer het zich eenmaal aan
Polen en Tsjechoslowakije had te
goed gedaan, niet weder zou ver
vallen tot een anti-Russische politiek
Rusland zou dan in West-Europa
aan Duitschland practisch de dek
king verschaffen, welke dit land
behoeft voor zijn escapades in
Oost-Europa. Stalin zou voor zich
zelf de vraag moeten beantwoorden
of hij, kwam het zoover, vertrou
wen zou kunnen stellen in het woord
van Hitier.
Dit vertrouwen !s blijkbaar nog niet vol
doende gerijpt dan dat men zou kunnen
verwachten, dat 't spoedig concreten vorm
zal aannemen in een openlijke toenadering.
Voorloopig zou 't verlangen naar toenade
ring te Berlijn sterker tot uiting komen
dan te Moskou maar dat zoowel Hitier
als Stalin zich met de gedachte, als val
lende binnen het raam der actueele politiek
bezig houden, schijnt men wel te mogen
aannemen.
Fransche generaal zou de Spaan
sche regeeringstroepen leiden.
Parijs steunt Valencia met mate
riaal en troepen.
In een hoofdartikel van de „Gior-
nale dTtalia" worden Frankrijk en
Sovjet-Rusland beschuldigd van het
leveren van manschappen, wapens
en munitie aan de Spaansche re
geeringstroepen, aan de hand van
een serie cijfers. Het blad beweert,
dat sedert den 20sten Februari, den
dag, waarop de bepalingen der
overeenkomst van ntet-inmenging
van kracht werden, geen dag voor
bijgegaan is, waarop geen vrijwil
ligers en oorlogstuig uit Frankrijk
en Rusland in Spanje zijn aangeko
men.
De „Giornale" wijdt zich dan verder al
leen aan de houding van Frankrijk en zegt,
dat gedurende dc laatste weken de roode
troepen georganiseerd zijn onder Fransche
leiding en voorzien van Fransche wapens,
Een Fransch generaal leidt den „Franschcn
oorlog", die naar Spaansch gebied is over
gebracht. Vijfentwintig officieren van den
Franschen gencralen staf werken de krijgs
plannen uit en leiden de krijgsverrichtin
gen. Een offensief tegen Siguenza wordt
door hen voorbereid en aanbevolen. Frank
rijk heeft nieuwe kanonnen van 155 mili-
meter geleverd, die vooral in den strijd in
Guadalajara gebruikt zijn. Rapporten over
de doelmatigheid dezer kanonnen zijn den
minister van oorlog, Daladier, gezonden.
Het blad beweert vervolgens, dat
Spaansche vliegtuigbestuurders op
Fransche luchtvaartscholen in snel
tempo worden opgeleid en noemt
de namen van verscheidene officie
ren van den generalen staf der
Spaansche luchtmacht en van de ar
tillerie, die zich op het oogenblik te
Parijs zouden bevinden. Onder toe
zicht van minister Cot zijn twee
overeenkomsten tot stand gekomen
tusschen afgevaardigden van Va
lencia en Fransche vliegtuigfabrie
ken. De eerste overeenkomst heeft
betrekking op de levering van vijf
toestellen van het type Devoitine
510 aan het Spaansche ministerie
van luchtvaart, de tweede op de le
vering van 50 groote Poteztoestel-
len.
Er bestaan brieven, waarin de regeering
te Valencia verklaart een aanbod tot het le
veren van Fransch oorlogstuig, bestaande uit
50.000 Mausergewcren en 100 millioen patro
nen, te aanvaarden. Bovendien hebben de re
geeringstroepen reeds 150.000 geweren in
Frankrijk gekocht. Fransche land- en zee
wegen staan ter beschikking van Valencia
voor het vervoer van oorlogstuig. Eind Fe
bruari en begin Maart hebben drie Spaan
sche schepen Marseillc verlaten met aa*V
zienlijke ladingen oorlogstuig. Op 19 Maart
vertrok de „Anduz Meundi" van Scte met wa
pens en producten voor den chemischen oor-
'°Tenslotte beweert het Italiaansche blad,
dat eenige dagen geleden de Catalaansche
generaliteit eenige duizenden paspoorten
naar het anti-fascistische comité te Perpig-
nan heeft gezonden om de Fransche vrijwil
ligers voor Spanjaarden te doen doorgaan.
Geheel stadsdeel verwoest
Een brand, zooals Manilla er nog
nooit één aanschouwd heeft, woedt
volgens Un. Press, sinds vele uren
in de dichtbevolkte armenwijk der
Philippijnsche hoofdstad.
De lichte houten hutten der Phi-
lippino's branden als houtspaanders
zoodat het. vuur, aangewakkerd door
den zeewind, met ongelooflijke snel
heid zich uitbreidt en van huizen
blok op huizenblok overslaat.
Overal, waar de hoog opgejaagde vonken
op de daken der hutten neervielen, ontstond
telkens weer een nieuwe brand.
Dertig huizen werden onmiddellijk in
asch gelegd.
Het leger der uit hun huizen gevluchte
inwoners groeit met het uur. Op het oogen
blik, dat dit geseind wordt, verdringen zich
20.000 menschcn met hun geredde have en
goed in de straten der stad.
Vele bewoners van de getroffen wijk wor
den vermist. Men vreest, dat ze niet tijdig
genoeg hebben kunnen vluchten en in de
vlammen zijn omgekomen.
De tot nu toe aangerichte schade wordt
op een millioen geschat.
Behalve alle brandweren, die beschikbaar
waren, zijn soldaten van het Amerikaan
sche garnizoen te Manilla bij het blusschings
werk in actie, die zich ook het lot der dak-
loo/.en aantrekken.
Nader meldt Un. Press, dat de brand,
gisteren laat in den avond onder controle
van de brandweren kon worden gebracht-
Er warén echter tot dan toe twee scholen
en 44 huizenblokken met in totaal 1500 hui-
zen in asch gelegd.
De aangerichte schade zou. volgens nadere
gegevens, minstens P/2 millioen dollar be
dragen. De vrees, dat het aantal dooden
hoog zou zijn, is gelukkig niet bewaarheid.
Een persoon werd gedood, terwijl 3 per
sonen gewond werden.