Emotievolle reis
van Hr* Ms* „Hertog Hendrik"
Prins Bernhard geïnstalleerd
in den Raad van State
De G 1 maakt zijn eerste
overlandvlucht
Vrijdag 9 April 1937.
Tweede blad
Onder groote belangstelling is
het schip gisteren de haven van
Nieuwediep binnengeloopen
landsch schip, dan had de „Hertog Hendrik"
zeker zijn vuurmonden laten spreken.
Van den strijd zelf heeft men weinig of
niets gemerkt. Wel doken steeds de trawlers,
voorzien van één kannonnetje op, doch geen
enkele maal maakten die het ons lastig.
Bij de Straat heeft men bezoek gehad van
Hr. Ms. „Java". Aan boord hiervan bevonden
zich een aantal opvarenden, die niet bij de
normale equipage behoorden, een 40-man
sterk, technisch personeel, de z.g. bovenrol.
Zij zijn overgezet op de „Hendrik" en komen
dus vrijwel op den vastgestelden tijd thuis.
Voorts heeft men de „O 16" gezien, en voor
kort Hr. Ms. „O 13" en „O 15". Het is be
grijpelijk dat men ook draadloos bijna voort
durend met elkaar in contact bleef.
Wat de momenteele convooydienst betreft,
deze is zoo, dat bonafide schepen voor geen
enkele overlast te vreezen hebben.
Wat de „Hendrik" aangaat, het schip heeft
zich prachtig gehouden. Er wordt wel eens
te gauw gezegd, dat dit schip niet meer mee
kan met de'moderne schepen, doch men ver
geet daarbij, dat het tenslotte z'n gevechts-
waarde behield, dat het zwaar gepantserd is,
en over zwaar geschut beschikt. En dan... in
de jaren 19141918 waren alle schepen toch
van dit kaliber.
Wat wel bewezen is, dat is de noodzakelijk
heid dat Nederland over een voldoende vloot
moet kunnen beschikken en dat ten allen
tijde. Telkens weer biykt het, dat er op de
een of andere plaats in Europa geassisteerd
dient te worden en hoe wil men dit kunnen
doen, als de Hollandsche vloot niet over vol
doende materiaal beschikt?
Het is ten zeerste te hopen, dat de oogen van
een deel van het Nederlandsche volk, door de
laatste recente gebeurtenissen in Europa, de
oogen geopend worden.
Wrak van Douglas D.C. 3
gevonden
In de bergen van Arizona.
Het wrak van een Douglas-vliegtuig D.C.
3, dat Donderdagavond is gevonden in het
bergachtige gebied van Arizona, blijkt thans
te zijn het voor de K.L.M. bestemde toestel.
De K.L.M. is met de Douglas-fabrieken in
onderhandeling omtrent een ander vliegtuig
in de plaats van het verongelukte toestel.
De tweede voor de K.L.M. bestemde D.C. 3
is te Cherbourg aangekomen en zal heden
tusschen 11 en 3 uur op Schiphol aankomen
De „Hertog Hendrik" vaart de Marinev"%*
De aanstaande
verkiezingen
In een kwartier van Eindhoven
naar Aonsterdam.
PRINS BERNHARD
Precies twee uur reed in snellen vaart
een motor met zijspan van de Haagsche
politie, die uit dc richting Plein naderde,
het binnenhof op. Hierachter volgde de
koninklijke auto, die voor den ingang van
het gebouw van den Raad van State stil
hield.
De Koningin stapte het eerste uit. H. M.
was in een grijzen mantel gekleed en
droeg een groenen hoed.
De Prinses was in het bruin fluweel ge
kleed en de Prins droeg zooals reeds is ge
zegd, de uniform van ritmeester van de
blauwe huzaren.
Aan den ingang van den Raad van State
werden de vorstelijke personen ontvangen
door den vicc-presidet Jhr. mr. F. Beelaerts
van Blokland, staatsraad C. J. Hasselman
en den secretaris, Jhr. mr. dr. J. D. H. de
Beaufort
Nadat de Koningin, de Prinses en de
Prins waren binnengeleid en de leden en
ambtenaren van den Raad hadden begroet,
heeft de Koningin de vergadering geopend
en aan den secretaris verzocht, voorlezing te
willen doen van het Koninklijk Besluit van
G Januari 1937, no. 3
Hare Majesteit heeft daarop met
een rede Prins Bernhard in het
hooge college geïnstalleerd.
Nadat deze rede door den Prins
was beantwoord geworden, heeft de
vice-president in een toespraak Hare
Majesteit bedankt voor het voor
recht, dat hoogst dezelve deze bui
tengewone vergadering heeft willen
voorzitten, en Prins Bernhard na
mens de leden welkom geheeten in
het college.
Datum officieel vastgesteld.
De regeeringspersdienst meldt, dat nu de
behandeling van de wetsvoordrachten tot
verklaring, dat er grond bestaat tot het
in overweging nemen van voorstellen tot
verandering van de grondwet tot een einde
is gebracht, de regeering er prijs op stelt,
met betrekking tot de ontbinding van de
Kamers der Staten-Generaal en de verkie
zing van nieuwe Kamers eenige mededee
lingen te doen.
Het ligt, in de bedoeling der Regeering,
te bevorderen, de totstandkoming van een
besluit tot ontbinding van de beide Ka
mers der Staten-Generaal, hetwelk de dag
teekening van 17 April 1937 zal dragen.
De datum van de candidaatstelling voor
de verkiezing van de Tweede Kamer zal
worden bepaald op Dinsdag 20 April, die
van de stemming voor die verkiezing op
Woensdag 26 Mei 1937, dc datum voor de
candidaatslellling van de Eerste Kamer
zal worden bepaald op Maandag 3 Mei '37
en die van de verkiezing voor de Eerste
Kamer op Donderdag 27 Mei 1937.
De regcering heeft gemeend reeds thans
bovenstaande mededeelingen te moeten
doen, opdat alle daarbij betrokken instan
ties en belanghebbenden daarmede reke
ning kunnen houden en een vlot - '-ip
van bedoelde verkiezingen zoo\eel
lijk wordt bevorderd.
Massa sollicitatie te Amsferuam
Een vijftigtal werklooze handels- en kan
toorbedienden te Amsterdam hebben zich
gisterenmiddag vereenigd op het Thorbec-
keplein rond de leiders van vier van hun
organisaties.
Daarna hebben zij een bezoek gebracht
aan eenige groote bankinstellingen, tenein
de, in verband met het vele overwerk, dat
daar wordt verricht, zich voor een betrek
king aan te bieden,
Hr. Ms. „Hertog Hendrik" komt binnen.
Men moet in Nieuwediep wonen om te be
seffen wat dit wil zeggen voor de bevolking.
Een oorlogsschip, weliswaar al vele jaren tot
de oude garde behoorend, maar dan toch in
ieder geval een oorlogsschip, dat meer dan
30 jaar de Nieuwediepsche haven aspect gaf.
Hr. Ms. „Hertog Hendrik" behoort bij Nieu
wediep, is er een deel van.
Om 7 uur gistermorgen is zij op de ree
gekomen. In de grijze ochtendnevels, die in
den zwakken Zuid-Westerbries om het schip
heendwarrelden.
Op den Dqk var Den Helder, op de haven
Staan nu de honderden te kijken. Men ziet de
„Hendrik", zooals zij populair genoemd wordt
en men ziet ook de vuile zwarte vlekken op
den romp. Hr. Ms. „Hertog Hendrik" is een
vuile kolenlader en tijd om de boel aan den
buitenkant schoon te maken is er niet ge
weest.
Eenige duizenden zijn aan den buitenkant
Verzameld. Velen zyn er bij, die familieleden
aan boord van het schip hebben.
Het ongeduld staat op hun gezichten te
lezen, vooral nu de „Hertog Hendrik" reeds
verscheidene uren zoo dicht bij is.
Om half vier komt er beweging In den
blauw-grijzen romp. Smook stijgt uit de pijp
op, het schip draait en even later richt de
ïieus zich op de haven van Nieuwediep.
Een goede mijl varen is het.
Met een flinke spurt komt zjj aan, steeds
fecherper teekenen zich haar con.ouren af.
Fier wappert de driekleur op den bak. Zjj
kan fier zjjn!
By Wierhoofd, de oude plaats, die reeds
zoovele schepen der vaderlandsche navy bin
nen zag komen, is het zwart van de men-
schen.
Breed en waardig komt Hr. Ms. „Hertog
Hendrik" binnen. Alle hens staan aangetreden
op de dekken. Hoornsignalen schetteren naar
den wal. De muziek speelt het volkslied.
Op de brug zien wij den commandant: ko
lonel Jolles. De man, die met dit schip ons
land vertegenwoordigde, op een wijze die men
alleszins eervol kan noemen.
Het is een ontroerend moment, dit weder
zien, dit stille voorbijvaren in het rimpellooze
havenwater. Een vuil schip, maar een schip,
dat op hoogen leeftyd iets gepresteerd heeft.
De „Hertog Hendrik" neemt geen ligplaats
in de haven, doch gaat direct naar de
Marinewerf. Even wordt zij geassisteerd door
de sleepboot „Utrecht".
Nogeens zwenkt zij, dan boor* de neus in
de nauwe sluisopening en even later begint
het karwei met matrozen en werklui om Hr.
Ms. „Hertog Hendrik" een veilige ligplaats te
bezorgen op de werf.
Nog een paar uur en dan zijn de mannen
Vrij. Er zal veel te vertellen zijn.
Een onderhoud met den commandant.
Direct na aankomst hadden wij het genoe
gen een onderhoud te hebben met den com
mandant van het schip, kolonel H. Jolles,
waaraan wij het volgende ontleenen:
Ongeveer 3 maanden geleden, op 11 Januari,
Vertrok de „Hertog Hendrik" uit de haven
van Nieuwediep, voor het houden van een
normale oefenreis in de Middellandsche Zee.
Aan boord bevonden zich, behalve een 30-tal
eerstejaars-adelborsten, de gewone opleidin
gen van matrozen, stokers en kwartiermees
ters.
De reis ging eerst naar Napels en daarna
naar de haven van Port. St. Nicolo, bg Zea.
Via de Dardanellen vertrok men naar Istan-
boel. Het aandoen van deze havens was nood
zakelijk vooor het oefenen der opvarenden
met sloepen, voor het ankeren-leeren en wat
dies meer zij. Zeer prettige herinneringen
heeft men aan byna al deze aanloophavens.
Vooral aan het eiland Athos, waar zich het
klooster Vatopedi, bewoond door Grieksche
monnikken bevindt
Zoo ging het voorts naar de Moedrasbaai
öp Lemnos, en daar vandaan naar Delos. Hier
H. M. de Koningin heeft gisteren
middag om 2 uur in een buitenge
wone zitting van den Raad van
State Z. K. H. Prins Bernhard,
wien, zooals inen weet, zitting in
dat college is yerleend, geïnstalleerd
Om kwart voor twee vertrokken de Ko
ningin, Prinses Juliana en Prins Bernhard
uit het paleis „Iiuis ten Bosch" om zich
per auto naar het gebouw van den Raad
van State aan het Binnenhof te begeven.
Prins Bernhard droeg voor deze plechtig
heid het uniform van Ritmeester bij de
blauwe huzaren.
Er bestond van de zijde van het publiek
groote belangstelling. Talrijke personen ston
den voor het paleis en bij het hek om de
Vorstelijke personen bij het vertrek toe te
juichen. Via den Bczuidenhoutscheweg werd
naar het binnenhof gereden.
Hoewel het uur van installatie niet van
tevoren bekend was gemaakt, waren er
des middags toch een paar honderd belang
stellenden tegen twee uur op het binnen
hof verzameld. De politie zorgde ervoor, dat
zij op geruimen afstand van dèn ingang
van het gebouw van den Baad van State
verwijderd bleven. Ook had de politie de
ingangen tot het binnenhof bezet om het
rijdend verkeer den doortocht te belemme
ren.
Naar wij vernemen, heeft het nieuwste
gevechtsvliegtuig, de G l, gisterenmiddag
zijn eerste groote overlandvlucht gemaakt.
Het toestel is even voor drie uur op het
vliegveld te Eindhoven opgestegen en reeds
te kwart over drie was het boven de hoofd
stad. Ongeveer tien minuten heeft het toe
stel gecirkeld boven dc Nederlandsche vlieg
tuigfabriek van Fokker, waar het, zooals be
kend, werd gemaakt.
Het toestel voerde tal van manoeuvres in
dc lucht uit, w^lke zoowel hij het personeel
der fabriek als van de bewoners van Am
sterdam Noord, groote belangstelling trok
ken. Op de wegen benoorden het IJ stap
ten pei'soncn, die per auto passeerden, uit
de wagens om het toestel gade te slaan.
Bij de Nederlandsche vliegtuigenfabriek
van Fokker vertoefde juist een officieele ma-
rinccommissie, welke de manoeuvres van het
nieuwste gevechtsvliegtuig kon aanschou
wen.
Na ongeveer tien minuten boven de fa
briek gecirkeld te hebben, vertrok de G 1
weer naar Eindhoven.
Hare Majesteit heeft daarop de vergadering
gesloten.
Ongeveer kwart voor drie verlieten Ko
ningin, Prinses en Prins weder het gebouw
van den Raad van State.
De Koninklijke auto reed langzaam langs
de dichte haag van belangstellenden, die bij
het passeeren, de vorstelijke personen weer
hartelijk toejuichten.
De belangstellenden, die zich voor het
huis ten Bosch hadden opgesteld om de
Kon. Familie te zien terugkomen, zagen
hun geduld beloond want precies een uur
nadat zij was uitgereden, om kwart vóór
3, reed de hofauto weer voor het paleis,
ditmaal door den ingang aan den Benoor-
denhoutscheweg.
kwam een kink in de kabel, zij het geen ern
stige, door het breken van een ankerketting.
Zooals men weet weet werd hierdoor de
„Hertog Hendrik" op den wal gezet, doch al
spoedig gelukte het met de hulp van een
sleepboot het schip weer in de vaart te kry-
gen. Er was geen averij opgeloopen.
Dan komen Piraeus, 5 dagen bezoek aan
Athene en een sprookjesachtige terugtocht
bij nacht, door het Kanaal van Corinthe.
Zeer hartelijk was de ontvangst in Dubrov-
nik in Yougo Slavië, waar gebunkerd werd
en waarvandaan men vertrok, met bestem
ming Bordeaux.
Dan komt het bericht uit het Moederland
uit de lucht vallen: een sensationeele order,
die gelast, dat Hr. Ms. „Hertog Hendrik" zich
full speed heeft te begeven naar de Spaan-
sche wateren teneinde aldaar den patrouille-
en convooidienst op zich te nemen.
Er was geen sprake aan boord van een
wanhoopsstemming. Men vond het allemaal
heel gewoon en van een bijzondere reactie bij
de opvarenden was niets, maar dan ook niets
te bespeuren.
Vol lof is men in de longroom van de
„Hertog Hendrik" over de opvarenden. Vol
komen militairement heeft men de langere
reis aanvaard en met het grootste élan heeft
van hoog tot laag alles zich direct inge
schoten op het uitstel.
In Oran was het weer van bunkeren ge
blazen. Zooveel mogelijk brandstof werd in
geladen en dan zet het bejaarde battleship
zijn reis op volle kracht naar het Zuidelijk
deel van het Iberische schiereiland voort.
Er hebben in Holland de wonderlijkste be
richten gecirculeerd over de snelheid waar
mede de „Hertog Hendrik" gevaren zou
hebben. Deze heeft evenwel gemiddeld niet
sneller geloopen dan 12 mijl, wat wel het
uiterste is wat er op lange trajecten uitge
haald kan worden. Het is waar, dat de
Hendrik 15 16 mijl kan halen, doch men
vergeet daarbij, dat dit tengevolge zou
hebben dat het schip hoogstens binnen 2
dagen door haar brandstof heen zou zijn.
Zoo arriveerde men na eenige dagen bij de
Straat en oogenblikkelijk heeft men den con-
voyeerdienst overgenomen, voor 14 dagen,
waarna Hr. Ms. „Java" deze dienst op zich
nam.
Het aantal schepen dat men veilig door de
gevaarlijke zóne heeft heengeholpen, bedraagt
meer dan 30 en het is allemaal zeer vlot ver-
loopen.
Niet alle schepen werden voorzien van een
convooy.
Daar zijn byv. de groote mailbooten van de
bekende lijnmaatschappijen, de vaste pas-
seerders in de Straat en zij hebben ook niets
te vreezen, noch van Franco-aanhangers, noch
van de regeeringsschepen. Men kent deze
schepen en denkt er niet aan het hun lastig
te maken.
Alleen wanneer de Spanjaard er de lucht
van krijgt dat zich ergens aan boord contra
bande bevindt, dan is Holland in last.
Wat het convooyen door de andere mogend
heden betreft, hiervan bemerkt men niet veel.
Practisch zijn het alleen Engeland en Holland
die thans op zeer doeltreffende wijze hun
koopvaardijvloot beschermen. Voor het Brit-
sche rijk is dit des te gemakkelijker, omdat
men in Gibraltar over een Marinebasis be
schikt. Vanuit die basis regelt zy de geheele
scheepvaart van haar land.
Het convooien zelf gaat eenvoudig in zijn
werk. Op grooten afstand meldt zich meestal
het schip en hierna is het de „Hertog
Hendrik" die een rendez-vous geeft. Komen
de beide schepen bij elkaar, dan gaat een
officier van het oorlogsschip over, onderzoekt
de papieren, en controleert of er inderdaad
sprake is van een bonafide schip. Is dat zoo,
dan voer de „Hertog Hendrik" op een halve
kilometer afstand achter de koopvaarder aan
en geen enkele maal heeft men het beleefd,
dat er last ondervonden werd van Spaansche
oorlogsschepen of gewapende trawlers.
Op de „Hertog Hendrik" was uit den aard
der zaak alles gevechtsklaar. Men rekende op
overlast en had een der kustscheepjes zich
toch gewaagd aan een aanval op een Neder-
