300 oorlogsbodems bijeen
Delbos te Brussel
1
rs zweven naar
Ouitsch schip hij
Terschelling gezonken
Rechtsche opmarsch in het
Hooiden gestuit
KIJKEN i. KOPPEN CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Indrukwekkende vloot-
schouw te Spithead
De terugkeer van Prinses
en Prins
Eden stelt China
gerust
VRIJDAG 21 MEI 1937. 80e Jaargang. No. 10207.
Uitgove der N.V. v.h. Tropmon Co. Schogen.
Onze „Java" slaat
goed figuur
een
t Was gisteren in Engelands oor
logshaven Portsmouth een drukte,
als met de Kroningsfeesten te Lon
den. Van heinde en ver was men ge
komen om getuige te zijn van de
majestueuze vlootrevue, welke ter
eere van de kroning van George VI
zou worden gehouden.
Na een ietwat mistigcn ochtend brak al
spoedig de zon door en 't werd mooi, helder
weer.
Onafzienbare drommen menschen bewo
gen zich, reeds vroeg in den ochtend, naar
het strand. Duizenden hunner hadden den
nacht in Portsmouths straten doorgebracht.
De koning, de koningin en prinses Eliza-
beth, alsook de hertog en de hertogin van
Kent. waren den vorigen avond te Cosham
bij Portsmouth aangekomen, waar zij zich
aan boord begaven van het koninklijk jacht
„Victoria en Albert", om er den nacht door
te brengen. Alle hotels, restaurants en de
schepen langs de kust waren reeds gister
avond overvol.
Om 8 uur 's ochtends verscheen prinses
Elizabeth reeds op het dek van het koninklijk
jacht, even later gevolgd door den koning.
De zee fonkelde van zonlicht.
Er heerschte, zegt Un. Press, een blijde en
fiere stemming onder de steeds aangroeien
de menigte langs de kust; 't is of de geest
,van Nelson, den overwinnaar van Trafal-
gar, waait over de recde, waar straks een
oorlogsvloot, als nimmer sedert den wereld
oorlog iemand bijeen zag, in machtige for
maties voorbij zal varen.
Het is voor de eerste maal, dat Indië, Ca
nada. Nieuw Zeeland en Australië door
schepen van hun eigen marine vertegen
woordigd zullen zijn.
De vloot van het Britsche rijk is vertegen
woordigd door 145 oorlogsschepen van de
verschillende klassen, waarbij nog gevoegd
moeten worden de 17 buitenlandsche oor
logsschepen, die gekomen zijn, om het Brit
sche koningspaar cle huldebetuigingen van
de vlootmogendheden van alle deelen der
aarde te brengen.
In totaal nemen 300 schepen aan de revue
deel.
In vijf geweldige rijen, elk van zes mijlen
lang, liggen, over een uitgestrektheid van
Spithead tot de Southampton, de Britsche
groote oorlogsschepen, ingesloten ten Zui
den door nog een andere linie oorlogssche
pen van vier mijlen lengte, en ten Noorden,
d.i. tusschen de vloot en het eiland Wight
door twee rijen en verschillende groepen
koopvaardijvaartuigen en stoomschepen, die
als tribunes dienst doen. Voor deze laatste
rijen liggen de oorlogsschepen der buiten
landsche mogendheden.
De Britsche en buitenlandsche marine-des
kundigen vinden te Spithead momenteel rij
kelijk gelegenheid tot vergelijkingen tus
schen eigen vloot en die der andere mo
gendheden.
Een der oorlogsbodems, die vol
gens Havas zeer de aandacht trekt is
de nieuwe Fransche kruiser „Dun-
kerque", vanwege zijn machtige ver
dedigingsmiddelen en zijn buitenge
wone snelheid. Men wijst er van Brit
sche zijde op, dat de „Hood" de eeni-
ge Engelsche oorlogsbodem is, die
met de „Dunkerque" vergeleken kan
worden. De bewapening van de
„Hood" overtreft wel die van de
„Dunkerque", doch het Fransche
schip heeft een aanmerkelijk groo-
tere vuursnelheid.
De Duitsche „Admiral Graf von Spee", een
gespecialiseerd model-oorlogsschip, trekt
eveneens zeer de aandacht. Dit schip heeft
zijn equivalent niet in de Britsche oorlogs
vloot. Met zijn zes elf-duimskanonnen be
zit het een absolute superioriteit over eiken
anderen kruiser van 10.000 tons.
Met de „Admiral Graf von Spee" en twee
andere oorlogsbodems van nagenoeg gelijke
constructie, de „Deutschland" en „Admiraal
Scheer", bracht Duitschland een nieuwen
factor in de vlootstrategie. De schepen heb
ben een snelheid van 27 knoopen en hun
actie-radius is buitengemeen groot.
De pantsering dezer oorlogsbodems zou
echter, naar men zegt, te zwak zijn, om met
succes een linieschip te kunnen weerstaan.
Zooals bekend bouwt Duitschland thans
vlooteenheden. die een snelheid van 33 knoo
pen kunnen ontwikkelen en heeft het de
constructie van de z.g. kruisers in zakfor
maat stopgezet; een bewijs, dat ook Duitsch
land inziet, dat de strategische waarde de
zer indertijd zoo geroemde oorlogsbodems
reeds veel heeft ingeboet.
Gisterenmiddag te vijf minuten over drie
verliet het koninklijk jacht „Victoria and
Albert" de haven van Portsmouth om zich
naar Spithaed te begeven. De koning, die
gekleed was in groot tenue van admiraal,
de koningin en prinses Elisabeth stonden op
de brug. Zij werden door de duizende toe
schouwers op de kade toegejuicht
Even na het verlaten van de haven wer
den aan de groote mast drie wimpels ge-
hcschen als signaal van den koning aan
zijn vloot. Deze beantwoordde dit onmiddel
lijk met het losbranden van het geschut
De vlammen en witte rookwolken spoten
uit de vuurmonden en donderend rolde het
saluut aan den Koning over de Wateren
van Spithead.
Het koninklijke jacht passeerde vervol
gens tusschen het slagschip „Queen Elisa
beth" en den kruiser „London", de eerste
schepen van de vierde en vijfde linie en
voor zoo langs alle schepen.
De weg van deze inspectie was twaalf
mijl lang. Telkens wanneer het Koninklijke
jacht een der oorlogsbodems passeerde
zwaaiden de matrozen met hun witte mut
sen en weerklonk het „leve de Koning" over
het water, hetgeen door den Koning werd
beantwoord met salueeren.
Na de vloot te hebben geschouwd, ging
het koninklijke jacht voor anker en de
luchtmacht vloog in formatie over het jacht
om den Koning te begroeten.
Onze „Java" doet de vlootschonw
eer aan.
De vertegenwoordiger van Reuter, welke
zich aan boord van het schip bevond, waar
mede de pers het koninklijk jacht volgde
wijst met nadruk op de onberispelijke aan
blik, dat de buitenlandsche oorlogsbodems
bij de vlootschouw boden, in het bijzonder de
Nederlandsche kruiser „Java", de Estland-
sche onderzeeër „Kalev". cle Poolsche torpe
dojager „Burza", de Turksche jager „Koca-
tepe", de Zweedsche kruiser „Drottning Vic
toria", de beide Deensche kustverdedigings
vaartuigen en het Finsche schip „Vaina-
moienen". Al deze schepen deden de vloot
schouw eer aan.
De vloot is gisterenavond van 10 uur tot
middernacht verlicht geworden.
SPANJE
Weinig nieuws aan het Baski-
sche front. De luchtmachten
van beide partijen onderhouden
den strijd.
Naar het schijnt is de rechtsche
opmarsch in het Noorden gestuit en
verloopt de strijd in een stellingoor
log, evenals voor Madrid. Hierbij
moet worden aangeteekend, dat het
slechte weer de krijgsverrichtingen
zeer belemmert.
Gedurende de laatste dagen heeft de
luchtmacht van beide partijen de grootste
activiteit getoond. Gisteren hebben rechtsche
vliegtuigen de haven van Bilbao gebombar
deerd, waarbij verscheidene schepen werden
beschadigd.
De „Daily Telegraph" meldt dat de Brit
sche regeering bevel heeft gegeven aan alle
Engelsche schepen, die in de haven van
Bilbao liggen, vandaar zoo spoedig mogelijk
te vertrekken.
Kostbare lading verlaat Bilbao.
Volgens een bericht uit Bayonne is een
stoomjacht met goud, juweelen en bankpa
pier ten bedrage van ruim zeven millioen
pond sterling uit Bilbao vertrokken, met als
bestemming Engeland of Bordeaux. Dc schat
welke zich aan boord bevindt, behoort deels
aan de Baskische regeering en deels aan
particulieren in Bilbao. Naar verluidt, be
vindt de Baskische minister van binnen-
landsche zaken, Monzon, zich aan boord.
Manguia nog niet genomen.
Niettegenstaande een bombardement van
twee dagen zijn de troepen van Franco er
nog niet in geslaagd het stadje Manguia,
een belangrijk strategisch punt ten Noord
oosten van Bilbao aan een tweesprong van
wegen naar Plencia en Bermeo, in te ne
men. De Baskische militaire autoriteiten
hebben verklaard, dat de rechtschen nog
nergens zijn gestooten op de fortenlinie rond
Bilbao.
Een poging van de bombardementsvlieg
tuigen der regeering om Saragossa te bom
bardeeren, mislukte, omdat zij door natio
nalistische jagers werden verdreven.
In het officieele communiqué van het
groote hoofdkwartier wordt gezegd, dat de
rechtschen aan het front van Biscaye
verder zijn opgerukt.
Een speciale correspondent van Havas
meldt: Tijdens de gevechten ten Westen
van Jata en Sollube zijn de opstandelingen
ongeveer 5 kilometer vooruit gekomen. De
sterke Baskische stellingen op den berg
Elordi. bevatten aanzienlijke hoeveelheden
oorlogsmateriaal. Om vier uur gistermid
dag beheerschten de rechtsche troepen
drie van de vijf wegen, die naar Mun-
guia leiden. Tenslotte bereikten zij, na
Munguia ten zuiden te zijn gepasseerd, kilo
meterpaal 15 op den weg naar Bilbao.
Beroep op den Volkenbond
vindt geen instemming.
Het verzoek van de regeering
van Valencia de kwestie van de bui
tenlandsche inmenging in Spanje in
de raadszitting, die de volgende
week te Genève begint, te behan
delen, heeft volgens een bericht van
Havas uit Londen, in de Engelsche
hoofdstad geen instemming gevon-
- den.
Men ziet geen heil in een dergelijke be
spreking, die niet anders zal doen dan dc
pogingen in de commissie voor de niet-
inmenging ten behoeve van terugtrekking
der vrijwiligers, minder vruchtdragend
maken. In de commissie van Londen wordt
met Duitschland en Italië samengewerkt,
wat te Genève niet het geval is, merkt
men op.
De Romeinsche correspondent van Havas
meldt, dat men in Italië met onverschillig
heid van het verzoek van de regecring te
Valencia heeft kennis genomen,
Alvarez del Vayo, die Spanje te Genève
zal vertegenwoordigen, is gisteravond uit
Valencia naar Parijs vertrokken. Hij heeft
een „witboek" bij zich. dat hij 25 Mei te
Genève in de raadszitting zal overleggen.
Dit witboek bevat fotografische reproduc
ties van documenten, die men op Ttaliaan-
sche krijgsgevangenen in beslag heeft ge
nomen, of op het slagveld van Guadalajara
heeft gevonden na den terugtocht der Ita
lianen.
De nieuwe minister-president van de re
geering te Valencia, Negrin, heeft aan de
buitenlandsche journalisten verklaard, dat
er geen sprake van kan zijn van bemidde
ling in het Spaansche conflict.
De Spaansche financier Juan March is
vergezeld van een aantal Spaansche aris
tocraten uit Sevilla te Gibraltar aangeko
men. Allen vertrokken gisteravond naar
Italië, waar zij vermoedelijk een onderhoud
zullen hebben met Mussolini.
Westelijk pact ter sprake
De Fransch-Belgische besprekingen te
Brussel zijn gistermiddag voortgezet met een
onderhoud tusschen Van Zeeland, Delbos,
Spaak en Laroche. Het onderhoud was ge
wend aan een gedachtewisseling over poli
tieke problemen.
Heden zal een aantal occonomische kwes
ties van algemeene strekking, zooals de op
dracht aan Van Zeeland, en kwesties van
economischen aard, welke beide landen in
teresseeren, zooal-s de rechten, die geheven
warden op mineralen in de haven van
Duinkerken en het vraagstuk der grensar
beiders ter sprake komen.
DELBOS.
De besprekingen van gisteren hadden
hoofdzakelijk het westelijk pact tot onder
werp. Daarbij ging het er om na te gaan
hoe liet nieuwe internationale statuut van
België kan worden gevat in een diplomatiek
pact, dat eventueel voor het Locarnoverdrag
in de plaats zal komen. Ook is aandacht
gewijd aan den toestand, zooals die voort
vloeit uit den Spaanschen burgeroorlog.
Diner ter eere van Delbos.
Na dc besprekingen van gistermiddag
heeft minister Spaak ter eere van Delbos
een diner aangeboden. Daarbij heelt de
Belgische minister van buitenlandsche za
ken, een rede uitgesproken, waarin hij wees
op de vriendschap van België jegens Frank
rijk, welks groot en stoutmoedig experiment
van heden het met hartstochtelijke belang
stelling volgt. De Belgen zijn Delbos dank
baar voor de oplossing van het Belgische
probleem.
De Belgen wijzen iedere gedachte, vol
gens welke Europa of de volkeren in twee
vijandige kampen zouden worden ingedeeld
naar de politieke beginselen, af. Zij kunnen
niet zonder afschuw de gedachte van een
oorlog aanvaarden, maar zijn vastbesloten
zich in de toekomst te gedragen als in het
verleden. Voor hun onafhankelijkheid, voor
hun vrijheid bestaat geen offer en zal nooit
een offer bestaan, dat zij zich niet zouden
kunnen opleggen.
In zijn antwoord sprak Delbos den lof
van het vredelievende Belgische volk. Hij
legde er den nadruk op, dat de regeling
van de Belgische kwestie slechts een étappe
behoort te zijn, op den weg naar andere
meer algemeene regelingen, die den Euro-
peeschen vrede kunnen consolideercn.
Morgenavond om 7 uur zal de
„Java" met haar Prinselijke pas
sagiers de haven van ÏJmuiden
binnenloopcn.
Naar wij vernemen zullen H.K.H.
Prinses Juliana en Prins Bemhard
zich morgenmiddag te Harwicli aan
boord van H.Ms. „Java" inschepen
voor don overtocht naar Nederland.
H. Ms., „Java" zal dcnzelfden avond
om 7 uur te ÏJmuiden aankomen,
alwaar het Prinselijk Paar zal de-
ba rkeeren.
Vriend van Prins Bernhard
verongelukt
In sportvliegtuig naar heneden
gestort.
Aan de Oostenrijksche "Nnkstervlucht voor
sportvliegers, nam ook deel Graaf Arco Zin-
neberg, een v 'rouwde vriend van Prins
Bernhard.
Toen de vlieger gistermorgen op het
vliegveld van Aspern wilde starten voor
Munchen gleed het toestel op geringe hoogte
af en werd bij den val geheel vernield.
Graaf Zinneberg werd op slag gedood.
Chineesche belangen zullen niet
■worden aangetast.
Minister Eden heeft gisteren langdurig
geconfereerd met den Chineeschen minister
van financiën, die den president van dc
Chineesche republiek bij de kroningsfeesten
heeft vertegenwoordigd. Eden en Kocng
stelden met genoegen het bestaan van
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
Engeland en China vast en vonden, naar
verluidt elementen in de ontwikkeling van
den politieken toestand in het Verre Oosten
die aanleiding geven tot hoop.
Naar verder wordt gemeld zou
Eden Koeng dc verzekering hebben
gegeven, dat in alle onderhandelin
gen, die Engeland met andere mo
gendheden zou voeren, rekening ge
houden zal worden met de belangen
van China en dat er geen kwestie
zou kunnen zijn van eenigerlci aan
tasting van de Chineesche belangen.
In diplomatieke kringen te Londen merkt
men op dat deze verzekering in het bijzon
der betrekking heeft op de Engelsch-Japan-
sche besprekingen "welke men van plan is te
Londen te voeren. Hoewel deze onderhan
delingen niet zijn begonnen hebben de plan
nen daartoe cenige bezorgdheid gewekt te
Nanking. Eind van April heeft toen de
Britsche ambassadeur aldaar tegenover de
Centrale regeering geruststellende verkla
ringen afgelegd. De verklaringen welke
Eden gisteren tegenover Koeng hoeft afge
legd hebben, naar men te Londen aanneemt
mogelijk ook betrekking gehad op een even
tueel pact van non-agressie voor den Stillen
Oceaan. Dit idee schijnt overigens niet
zeer gunstig te zijn ontvangen dóór de En
gelsche mccning.
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: Matige, in het
Noorden tijdelijk krachtige
Oostelijke tot Noordoostelij
ke wind, zwaar bewolkt tot
betrokken, waarschijnlijk re
gen met kans op onweer, la
ter koeler.
Verdere vooruitzichten: Koeler,
aanv. nog kans op regen.
Barometerstand hedenmorgen S uur 76.7
Ka hevige botsing met Itall-
aansch stoomschip.
Ten gevolge van den dichten mist
zijn ter hoogte van Terschelling het
Duitsche stoomschip Visurgis dat
1306 ton meet en afkomstig is uit
Bremen, cn het Italiaansche stoom
schip Siena met elkander in botsing
gekomen. De Visurgis is direct na
de hevige botsing gezonken.
De* bemanning van dit schip is opgepikt
door de Siena. De Visurgis was met een la
ding stukgoederen van Rotterdam op weg
naar Riga cn behoorde toe aan de Argo
Reed A. G. te Bremen, 't schip was in 1927
op de werf G. Scebeck te Wesermuende ge
bouwd.
Het Italiaansche s.s. „Siena" is een vaar
tuig van 3200 bruto ton, afkomstig uit
Genua.
De botsing is geschied op 53 graden 2&X
min. Noorderbreedte en 4 graden 52K min.
Oosterlengte, d.i. op 3Vi mijl afstand van het
lichtschip Terschcllingerbank.
JERUZALEM HERDENKT GEBOORTE
VAN DEN PROFEET.
Portretten van Mussolini en Hit-
Ier In de étalages.
Morgens herdenken de Arabieren de ge
boorte van den profeet en reeds zijn vele
versieringen aangebracht. In de étalages
van de Arabische winkels trekken vooral
de groote foto's yan koning Ghazi, Musso
lini en Hitier, versierd met de Arabische
nationale kleuren, de aandacht.
Een feest van internationale ka
meraadschap, sportiviteit en
romantiek!
Het zal niet lang meer duren of de inter
nationale padvinders-golf zal zich naar Ne
derland ontketenen. Dc Wereldjamboree te
Vogelenzang is in aantocht. Padvinders uit
alle deelen van de wereld bereiden zich voor
op den start en het is op echt frissche, spor
tieve wijze, dat zij de reis naar Holland zul
len ondernemen.
In kano's en per fiets, in vliegtuigen, ja,
zelfs in zweeftoestellen komen de kranige
jongens van heinde cn ver naar ons land.
De voorzitter van de pers- en propaganda-
commissie der Wereldjamboree, C. R. T. oa-
ron Kravonhoff, verstrekte ons de fleurigste
gegevens over de buitenlandsche jongelui en
de vehikels, waarin ze straks op weg gaan!
Zoo komen er uit Polen 400 jon
gens, waarvan bet wielrijders contin
gent zal starten van het grenssta
tion Zbaszyn cn den S50 K.M. lan
gen weg geheel per fiets afleggen,
waarbij dc route door Noord-Duitsch-
land voert. Een flotillc kano's zal
baar weg kiezen door de binnenwate
ren en bereikt dus uitsluitend per
boot het terrein van de Jamboree.
Maar niet alleen de binnenwateren zullen
benut worden, de Poolsche „Seebaren" zul
len aan boord van den padvinders-schoener
„Zawiska Czarny" dc zeehaven Gdynia ver
laten om de Kager Plassen te bereiken. Ook
de vliegers komen met het speciale padvin
dersvliegtuig en zweef-vliegtnigen naar Hol
land!
Uit Frankrijk komt een afdeeling per fiets
naar Nederland. Ook in Luxemburg is men
druk bezig zich voor te bereiden.
Hollandsche woordjes repeteeren!
Het Australische contingent van niet min
der dan 100 jongens is reeds in Engeland
aangekomen. In de Engelsche padvinders
bladen vindt men in elk nummer een Hol
landsche woorden-lijst. Noorwegen komt met
500 jongens, die grootendeels uit Bergen en
Oslo zullen optrekken.
De padvinders kannen naar har
telust winkelen.
Over de voorbereidingen hier te lande,
vertelde baron Krayenhoff nog, dat de bou
wer van het kamp, architect van Leeuwen,
een „winkelbuurt" heeft ontworpen met een
galerij in rustieken trant, gelegen om een
plantsoen, waaraan ook gelegen zijn een
zeer goed uitgerust postkantoor met pers
kamer, bankgebouw, kantoor voor het jam
boree-reisbureau etc.
Het ligt in de bedoeling de buitenlandsche
contingenten over de verschillende subkam
pen te verdeelen en zoodoende het onderlin
ge contact der verschillende nationaliteiten
te bevorderen. Alleen de Amerikanen heb
ben gevraagd, of hun contingent in zijn
geheel in één subkamp wordt ondergebracht.
Om het kampvuur.
Er zullen drie groote kampvuren worden
gehouden, die voor het publiek toeganke
lijk zijn. Het afscheidsvuur en de kamp
vuren in de suhkampen zijn uitsluitend
voor deelnemers. Eiken dag zullen voor
stellingen worden gegeven in het Wereld
theater (1200 plaatsen!. Deze voorstellin
gen zijn de recreaties, welke bij de kamp
vuren of op het groote demonstraHeterrein
niet tot haar recht zouden komen, zooals
opvoering van legenden, oude gebruiken,
zang, muziek en volksdansen.
De wereldjamboree belooft een feest. te
worden van internationale kameraadschap,
sportiviteit cnromanïtckl
