Berlijn verschaft
zichzelf voldoening
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Spaansch schip
getorpedeerd
Weenen dient
Dn Goebbels
Weerbericht
Dn Colijn
Almeria beschoten
een kaakslag toe
kabinetsformateur
DINSDAG 1 JUNI 1937. 80e Jaargang. No. 10278.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schogen.
Italië en Duitschland treden
uit de Londensche commissie
Geen verdere Duitsche
represailles
Officieel werd gisteren uit Berlijn gemeld:
„Ter vergelding van den misdadi-
gen aanslag van Roode bombarde
mentsvliegtuigen op het voor anker
liggende gepantserde schip „Deutsch
land" is in de ochtenduren de ver
sterkte haven van Almeria door
Duitsche zeestrijdkrachten bescho
ten- Nadat de havenwerken ver
nield en de roode batterijen tot zwij
gen gebracht waren, werd de ver
geldingsmaatregel gestaakt".
Nadere bijzonderheden
De militaire commandant van Almeria
heeft, gisteren aan zijn regccring gemeld,
„Hedenmorgen om 5 uur 30 werd ik ge
waarschuwd, dat een Duitsch pantserschip
en vier Duitsche torpedojagers uit de rich
ting van Carthagena naar Almeria kwamen.
Om 5 uur 45 bevonden deze vaartuigen zich
op een afstand van twintig kilometer, en
bewogen zij zich voort in de richting van
Almeria. Toen zij zich op een afstand van
ft K.M. bevonden, openden zij zonder cenige
waarschuwing of kennisgeving het vuur op
de bevolking der stad. Zij trachtten niet een
bepaald doel te treffen, hetgeen daaruit
bleek, dat zij over de geheeie oppervlakte
van de plaats, afschoten.
De kustbatterijen beantwoordden het vuur
met circa zestig kanonschoten, welke naar
het schijnt een der torpedojagers raakten.
Om 6 uur 50 staakte het Duitsche eskader
het vuren en verwijderde zich onder beschut
ting van een rookgordijn. De waarnemer van
de kustbatterijen onderscheidde duidelijk de
Duitsche kleuren op de aanvallende schepen
De vaartuigen naderden Almeria langs Cabo
Gata tot op de hoogte van Roquetas waar zij
den steven wendden naar Almeria en zich
in gevechtslinie plaatsten. Ook het vertrek
geschiedde langs Cabo Gata in Oostelijke
richting.
Verscheidene gebouwen der stad zijn ver
woest.
Bij het bombardement door de
Duitsche oorlogsschepen kwamen
negentien personen om het leven,
waaronder vijf vrouwen en een
kind. Vijfentwintig personen werden
gekwetst. Negenendertig huizeh zijn
geheel vernield, talrijke anderen zijn
gedeeltelijk ingestort.
De stad werd beschoten door
geschut van een kaliber van 205
mm. De Britsche torpedojager, die
belast js met de controle van dit
deel van de kust, woonde het bom
bardement door het Duitsche eska
der bij.
De „Deutschland" huiswaarts.
Aantal dooden thans 24.
Het pantserschip „Deutschland" heeft uit
Berlijn bevel gekregen terstond terug te
keeren. Het schip is gistermiddag in ge
reedheid gebracht om de thuisreis te aan
vaarden.
Inmiddels Is in het hospitaal nog een
der opvarenden van de „Deutschland" aan
zijn verwondingen bezweken, waarmede het
totaal aantgl dooden gebracht is op 24.
Duitschland en Italië uit de Lon
densche commissie.
Waarborgen geëischt.
De Duitsche vertegenwoordiger In de com
missie voor de n iet-in men ging heeft. op
dracht gekregen den voorzitter in kennis
te stellen van de officieel vastgestelde toe
dracht van het incident met de „Deutsch
land" en hem daarbij mededeeling te doen
van het volgende besluit der Rijksregeering
De Rijksregeerine zal niet aan
het stelsel van toezicht en aan de
beraadslagingen van de commissie
voor de niet-inmenging deelnemen,
zoolang haar geen veilige waarhor-
gen togen een herhaling van derge
lijke gebeurtenissen gegeven zijn.
De rijksreseeriiy? zaJ. zooals van
zelf spreekt naar eigen goeddunken
beslissen over de maatregelen, die
tegen de roode machthebbers geno
men moeten worden in antwoord op
den zeldzaam boosaardigon overval.
7.ij heeft bovendien haar oorlogs
schepen opdracht gegeven, zoolang
deze toestand voortduurt, zich tegen
ieder in de nabijheid komend rood
Spaansch vliegtuig of oorlogsschip
met de wapenen te verdedigen.
Ook Italië heeft besloten zijn sohepen niet
langer te laten deelnemen aan de interna
tionale controle ter zee. zoolang geen waar
borgen tegen herhaling van aanvallen zul
len zijn verkregen.
Sohepping van „veiligheids
zones" overwogen?
De kanselarijen te Parijs en Londen
hebben gisteren hoofdzakelijk haar aan
dacht gewijd aan de vraag, welke waar
borgen aan Duitschland zouden kunnen
worden verleend, opdat dit land en Italië
hun plaats in de controle en in de Londen
sche commissie hernemen.
Men zou op het oogenblik de instelling van
veiligheidszones overwegen, waar buitcn-
landsche schepen niet het gevaar zouden
loopen van een aanval van de zijde van een
der strijdende partijen.
Olie op de golven.
In welingelichte Duitsche kringen te Lon
den is men van meening. dat de represailles
van Duitschland tegen Valencia zich zullen
bepalen tot het bombardement van Almeria,
indien zich tenminste geen nieuwe inciden
ten voordoen. Dc voornaamste vraag, welke
men zich thans stelt is, welke zijn de voor
waarden, welke Duitschland zal stellen om
weer toe te treden tot den arbeid van dc niet-
inmengingscommissie. Enkele verzekeringen
voor veiligheid zal men waarschijnlijk niet
voldoende achten. Waarschijnlijk zal Duitsch
land verlangen dat alle vloten, welke deelne
men aan de controle, zich solidair zullen ver
klaren voor het geval wederom schepen zul
len worden aangevallen.
Verder wijst men er op, dat Duitsch
land zich niet geheel nit de niet-in
menging heeft teruggetrokken en dat
de Duitsche koopvaardijschepen
voort zullen gaan met het aan boord
nemen van waarnemers van de niet-
inmengingscontrole.
Vervolgens is men van meening, dat de
term „naderen" welke in het officieele com
muniqué wordt genoemd in verhand met de
instructie aan Duitsche oorlogsbodems het
vuur te openen op vliegtuigen en oorlogs
bodems, meer beteekent dan aangevallen
worden en meer „dreigen" beteekent. Men
denkt hierbij aan het voorbeeld van den
Duitschen kruiser „Lcipzig", waarop begin
Mei torpedobooten hun lanccerbuizen richt
ten. In een dergelijk geval zullen in liet
vervolg Duitsche oorlogsbodems gemachtigd
zijn het vuur te openen. Daarentegen zullen
schepen, welke op vreedzame wijze naderen,
niets te vreezen hebben.
Spanje protesteert.
De vertegenwoordiger van Spanje in den
volkenbondsraad, minister Del Vayo, heeft
den secretaris-generaal een nota overhan
digd waarin hij hem verzocht de staten, le
den van den Bond, zoo spoedig mogelijk op
de hoogte te stellen met de gebeurtenissen
te Ibiza en Almeria, welke volgens dc
Spaansche regeering een nieuwen aanslag
zijn tegen de onafhankelijkheid en integri
teit van Spanje.
In haar nota deelt de Spaansche regcc
ring mede, dat bij het bombardement van
Almeria negentien personen werden gedood
waarvan vijf vrouwen en een kind.
De Spaansche regeering wacht de ontwik
keling van de debatten in de niet-inmen-
gingscoramissie te Londen af, alvorens te
besluiten of zij, overeenkomstig haar recht,
verzoeken zal den volkenbondsraad drin
gend bijeen te roepen.
Begrafenis der slachtoffers.
Gisterenmiddag zijn de bij den bomaanval
op de „Deutschland" om het leven geko
men matrozen te Gibraltar ter aarde be
steld.
De plechtigheid werd bijgewoond door
den Britschen gouverneur van Gibraltar,
Sir Charles Harington, en de Schouten-bij
nacht Evans en Wells, alsmede door dele
gaties van alle in de haven liggende Brit
sche oorlogsschepen, van den Turkschen
torpedojager „Kocatepe" van een Nederland-
sche duikboot en een Amerikaanschen tor
pedojager.
Het standpunt van Berlijn.
Het bombardement van Almeria is de
eerste interventie van Duitschland in Spanje
Het zal ook de. laatste zijn, indien zich geen
nieuwe gebeurtenissen voordoen. Aldus kon
gisteravond de meening samengevat wor
den van Duitsche politieke kringen, die den
geheelen dag de grootste terughoudendheid
aan den dag hadden gelegd»
VOLGENS BARCELONA DOOR
EEN ITALIAANSCHE DUIK
BOOT.
Volgens een te Barcelona verstrek
te mededeeling is het Spaansche
koopvaardijschip „Ciudad de Barce
lona" door 'n duikboot tot zinken ge
bracht. Vijftig personen zouden daar
bij zijn verdronken.
De torpedeering had plaats om half
zes Zondagmorgen bij Malgrat.
De kopstukken der Catalaanscho regee
ring, waaronder president. Luis Campa-
nys, hebben zich volgens Un Press in aller
ijl naar Malgrat begeven, om aan het onder
zoek inzake het incident deel te nemen.
Het schip, zoo heet het, zonk in enkele
minuten. Desniettemin kon een aantal ge
wonde passagiers nog uit de golven gered
worden.
De woordvoerder van de Catalaansche ra-
geering overhandigde aan de pers een nota-
waarin de torpedccring van de „Ciudad de
Barcelona" beschreven wordt. In de nota
wordt beweerd, dat de duikboot, die het
Spaansche schip in den grond boorde, van
Italiaansche nationaliteit was.
Ook uit Valencia is te Barcelona bericht
ontvangen, omtrent den ondergang van de
„Ciudad de Barcelona". Een duikboot van on
bekende nationaliteit, zoo wordt in dit be
richt gezegd, heeft Zondag het stoomschip
„Ciudad de Barcelona" door het afvuren van
torpedo's tot zinken gebracht.
Twee vliegtuigen, die het schip escorteer
den en het moesten beschermen, zouden dc
duikboot hebben aangevallen en baar ge
noodzaakt hebben, onder water te gaan.
Reeds vroeger in den ochtend had even
eens een duikboot men veronderstelt dat
het dezelfde was het Spaansche schip
„Zorroza" aangevallen en daarop twee tor
pedo's afgevuurd. Dit schip werd evenwel
niet getroffen.
Nog een Spaansch schip door on
bekende duikboot aangevallen.
Officieel wordt mcdegcwccld. dat dezelfde
onderzeeboot, die het passagiersschip „Ciu
dad de Barcelona" heeft aangevallen, daar
voor reeds zonder succes het Spaansche
vrachtschip „Torroxa" had aangevallen. La
ter beschoot de duikboot het zeilscheepje
„Granada", waarbij een lid der bemanning
om liet leven kwam en twee gewond wer
den.
SPAANSCHE AMBASSADEUR UIT
MEXICO TERUGGEROEPEN.
De Spaansche ambassadeur in Mexico, Fc-
lix Gordon Ordas. is door den Spaanschen
minister-president Juan Negrin naar Valen
cia teruggeroepen. Hij is Zondag uit Mexico
vertrokken en zal de reis maken met de
„Normandië".
Oostenrijk als verdediger
van het Katholieke geloof
Ook ontstemming te Rome over
de kerkstrijd
Zooals wij gisteren reeds in het kort
meldden heeft de Oostenrijksche re
geering de invoer en verspreiding
verboden van alle Duitsche kranten,
welke de rede van Dr. Goebbels over
de zedelijkheids processen bevatten.
Van Papen de Duitsche gezant te Weenen
heeft tegen dit besluit met klem geprotes
teerd.
Het schijnt echter dat Schuschnigg voet
bij stuk wil houden en paal en perk wil stel
len aan de antiKatholieke jropaganda. wel
ke Berlijn door middel van zijn pers ook in
Oostenrijk voert.
Naar wij uit betrouwbare bron vernemen,
heeft het Bonds-Kabinet ernstig in overwe
ging genomen om blijvende strenge censuur-
maatrcgelen te treffen tegen de nationaal-
socialistische anti-clcricale propaganda.
.Ook uit Rome komen berichten
welke gewagen van een steeds toe
nemend verzet tegen de houding van
Berlijn ten opzichte van het kerk
vraagstuk in Duitschland.
Welingelichte diplomatieke kringen al
daar meenen, dat de laatste rede van Goeb
bels wel eens de druppel kon zijn, welke de
beker doet overloopen.
Men ontkent niet, dat de as—Berlijn—
Rome uit politiek oogpunt bezien zekere
voordeelen biedt, ook voor Italië, maar
Hevige gevechten fusschen
politie en stakers
Nadat het reeds Zondag bij een
nog in bedrijf zijnde fabriek der
jRepublic Steel Corporation te Chi-
cago tusschen de politie en een
aanfiil stakers tot een botsing was
gekomen, waarbij twee personen ge
dood en negentien gewond werden,
zijn er gisteren eveneens te Chica-
go nog ernstiger ongeregeldheden
geweest.
Tien betoogers trachtten volgens Reuter
een fabriek van de Rep. Corp. binnen te
dringen waar zij de stakingsposten aanvie
len. Toen de politie versterking had ge
kregen, ontstond een algemeen gevecht,
waarbij van vuurwapenen gebruik werd ge
maakt.
Volgens officieele cijfers zijn G6
menschcn, onder wie 23 politie-agen
ten in een ziekenhuis opgenomen.
Vier personen zijn om het leven ge
komen. Ooggetuigen hebben ver
klaard, dat vier- of vijfhonderd
schoten zijn gelost. De politie zou
eerst een waarschuwingsschot heb
ben gelost om vervolgens op de be
toogers aan te leggen.
Volgens den geneesheer-directeur van het
ziekenhuis zijn de meeste personen door
slagen met gummiknuppels gewond.
Vijf dooden.
De ongeregeldheden van Zondag vonden
haar oorzaak in het feit, dat 1500 stakers,
nadat zij in eqn vergadering verschillende
toespraken hadden ngehoord, zich in op
tocht naar een fabriek begaven om de werk
willigen te verdrijven. Op honderd meter
afstand van de hoofdpoort kwamen zij in
botsing met tweehonderd politie-agcnten.
De vechtpartij duurde ongeveer twintig
minuten. De politie verklaart, dat de sta
kers het eerste schot hrbben gelost.
Nog een van de stakers, welke Zondag
bij de onlusten hij dc Republic Steel fabrie
ken werd gewond, is overleden, zoodat thans
in totaal vijf stakers het leven hebben ver
loren.
Ingangen van het hoofdgebouw der fa
brieken worden door cenige honderden po
litiemannen bewaakt en ook de stakers heb
ben het posten voor dc fabriek, waar onge
veer 1400 werkwilligen zijn opgesloten, her
vat.
Naar het Hlsbld. verneemt, beschuldigen
de vertegenwoordigers der vakbonden de
politie van Zuid-Chicago ervan, dat zij sym
pathiseert met de directie der staalmaat-
schappijen. Harerzijds verklaart de politie
echter, dat de stakers een bombardement
meent, dat men tenslotte niet blijvend zal
kunnen samengaan met een land dat niet
nalaat de Roomsche kerk voortdurend en
op hoogst ongepaste wijze te bcleedigen.
Uit parfV»iliere correspondentie vernemen
wij dat de verdachtmakingen tegen
Duitsche priesters ook in sommige streken
van Duitschland zelf op verzet stuiten.
Men voelt achter dc onsmakeliike be
richten de regie van den propaganda-minis-
ter, die een nieuwe taak heeft gekregen:
het godloos maken van Duitschland.
Nog vreest en de sr'-ernp maatregelen
van de Duitsche politie politie, maar het
is duidelijk, dat men heimelijk mokt tegen
do brutale aanslag op liet geloof.
Ilier en daar kwam hot reeds lot ongere
geldheden. welke echter met kracht werden
onderdrukt.
Het is duidelijk, dat de snorkende woor
den van Goebbels tegenstand uitlokken en
men bereid is de verdediging van de Kerk
te organiseeren.
Wij teckenen hierbij aan, dat het Inder
daad d"ideliik is dat de propagan
da, welke wij ons zoo goed herinneren uit
den tijd der Jodenvervolging zich thans te
gen de heeft gekeerd.
De minderwaardige bestrijdingswijze van
een Streicher, die geen daad te min achtte
voor het Duitsche Jodendom, wordt ditmaal
gericht tegen de Katholieke geestelijkheid,
die in groote massa niets te maken heeft
met de aanhangige processen, maar er met
de haren wordt bijgesleept, na tegen enkele
leden der Clerus bezwaren zijn naar voren
gebracht.
De „Maasbode" zegt naar aanleiding hier
van:
Goebbels komt in zijn rede voortdurend
terug op de „ontelbare priesters en kloos
terlingen"; op de duizenden en nogmaals
duizenden gevallen, welke ter kennis van
de justitie zijn gekomen en welke „slechts
een perentage van den werkelijken om
vang van deze zedelijke verwildering en
slechts een symptoom beteekenen voor het
lgemeene verval (gesamtverfall)". Hier valt
zelfs Goebbels uit zijn rol; want als het in
derdaad zoo erg zou zijn bij wat dan toch
nog altijd de elite van het Duitsche volk
vormt, hoe diep moet dan het geheeie
Duitsche volk gevallen zijn. Maar dat zou
werkelijk oen bcleediging van Duitschland
zijn, door Goebbels zelf aangedaan.
DE BILT SEINTi
Verwachting: zwakke tot matige
veranderlijke wind, gedeelte
lijk bewolkt, weinig of geen
regen, weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: vrij koel
met kans op enkele regen
buien.
Barometerstand hedenmorgen 8 nnr< 77.1
STERKER KUIKENS, IDEALE LEGSTERS
BERTELS'
opfokvoeder c.o.
volledig voeder voor kippen-, kal
koenen- en eendenkuikens van 2-30
dagen oud, gevolgd door de voeding
met uitsluitend:
BERTELS'
„kunstkorrel"
Alle foutief voederen wordt hierdoor
opgeheven. Eenvoudiger, voordeeli-
ger en betere voeding! Betere bé-
vruchting; lagere productiekosten van
het ei.
Indien niet ter plaatse verkrijgbaar,
geschiedt de levering door de fabriek
ongefrankeerd onder rembours of
na bestelling per postwissel.
5 KG 10 KG 50 KG
Beriels' Oplokvoeder C.O. f. 1.05 1.80 7.45
Bertels' Kunstkorrel B
(vastzittende kippen) f.0.90 1.50 5.75
Ratio Superstandoard
Kunstkorrel
(losloopende kippen) f. 5.20
y BERTELS' ÏFD Vit "korrel A'DAM
met steenen, spijkers en andere voorwerpen
openden.
Verwarring op de staalmarkt.
Volgens de berichten in de dagbladen
heelt de staking bij de onafhankelijke maat
sohapnijen tot verwarring op de staalmarkt
geleid. Productie en afleveringen zijn ver
traagd en wel zoodanig, dat de afnemers
der bij de staking betrokken maatschappij
en ongerust beginnen te worden. Indien de
staking langer zou duren, dan zouden deze
verbruikers gedwongen zijn hun behoefte
bij andere leveranciers te dekken. Zij zul
len echter ook daar weinig kans hebben
om geholpen te worden, omdat de andere
staalfabrieken in het algemeen volop werk
hebben.
Vrijheid om in verschillende
richting naar een oplossing te
zoeken.
Hedenmorgen heeft HM. de Ko
ningin Dr. H. Colijn, minister van
Staat, ontvangen en hem opdracht
gegeven tot vorming van een kabi
net.
Dr. Colijn heeft verzocht die op
dracht in beraad te mogen houden.
Naar aanleiding van de mededeeling, dat
H. M. dc Koningin Dr. Colijn opdracht heeft
gegeven tot vorming van een kabinet heb
ben wij ons tot dr. Colijn gewend met de
vraag wat de formule waarin de opdracht
is vervat, beteekent.
De formule aldus Dr. Colijn
komt overeen, als ik mij goed her
inner, met de formule, waarin In
1918 de opdracht aan den heer No-
lens was vervat, in 1923 de opdracht
aan den heer Kooien en in 1925 de
opdracht aan mijzelf. Uit den aard
der zaak laat die formule aan den
formateur de vrijheid om in ver
schillende richtingen naar een op
lossing te zoeken, wat in tusschen
niet wegneemt, dat ik uiteraard be
gin met te zoeken naar een oplos
sing, waarbij redelijkerwijze mag
worden venvacht, dat een te vormen
kabinet door de personen, die het
bevat en door zijn werkprogram in
de Staten-Generaal voldoenden steun
zal vinden.
De minister van Staat, Dr. H. Colijn, heeft
gistermiddag om half vijf ten departemen-
te van Koloniën ontvangen den voorzitter
der Tweede Kamerfractie van de R.K,
Staatspartij, Mr. C, M. J. F. Goseling.
