blijft Noord-Holland
boven water?
CX
DRIE MUSKETIERS
Radioprogramma
"dinsdag 1 Juni 1937
ribunp
Tweede blad
ijn, p
taanv
n et
de bi
rdigit
ooflijl
zij
Vale
HET GROOTSTE GEDEELTE
LIGT BENEDEN DEN ZEESPIE
GEL.
i
aaraj
iet v^DEMPEIL IN DEN L00P
ht t(
uitsclR JAREN GEDAALD?
annir
ïrhaain de gisteren te Amsterdam gehouden al-
vergadering van de Vereeniging
n Noordhollandsche Waterschappen hield
en wf. C. J. A. Reigersman, oud-hoofdingenieur-
van den Provincialen Waterstaat
dat <P Nooi'd-Holland een lezing over het on-
k eetfwerp: „Hoe blijft Noord-Holland" boven
len liter?"
king^prekcr begon zijn lezing met de opmer-
ig, dat mep gauw een antwoord op die
zou kunnen geven door te zeggen: het
iitschdenwater keeren en het overtollige bin-
gehepwa,cr afvoeren.
t bolpP1'- echter dieper op de zaak ingaan.
draats,oor(''ïIo'land woedt, tegen de zee (w.o.
erker* llct IJsselmeer) beschermd door duinen,
weiren en '10°£e Rronden.
saat vcrv°lpens punt voor punt na.
iaatne f'° **ust van ons £cwest wordt be-
ln ^Jiermd. Soms zijn de duinen een natuur-
bescherming, meestal echter worden
en e^we* duinon a's l''jken veelal beschermd
wercor s,raiif'boofden tegen stroomingen langs
)oden kust. Alleen bij Muiderberg en Kaarden
als nh.c^ men nop: booge gronden,
bii bouw der dijken is afhankelijk van:
p de ligging ten opzichte van de winstreek;
pf c,c natuurlijke bescherming van de dijk;
enèv* *bePte van ^cn zeebodem;
'jo 1' stroomingen langs de kust.
'at Hre boogte der dijken varieert dus sterk
j et. de ligging. Zoo is de Hondsbossclie zee-
,.eiiring van 7 M. 25 tot 8 M. N.A.P., de af
sluitdijk op 6 M. 20—7 M. N.A.P. De zee-
„j ijken langs Wieringcn liggen op 5 M. 40
allLM- 30 NAR
J*"TDe Oostelijke dijk van den Wieringermeer-
Vleier is niet hooger dan 4 M. 50 N.A.P..
ndat deze reeds beschermd wordt door den
fsluitdijk.
De hoogte der duinen wisselt sterk. De
seste liggen ver boven 7 M. N.A.P.
De taak der strandhoofden.
Wanneer stroomingen langs de kust ge-
^^iar voor uitschuring veroorzaken, worden
^™randhoofdon aangebracht. Deze dijkbe-
-^herming dateert uit de 18e eeuw, toen de
ijken beschermd werden door houten palen
zeewier.
atlUToen echter later de houtworm in de pa
in optrad, kon men terecht spreken van
1 d*n ramp. Bescherming door puin bracht
nen uitkomst. Voor wat er vroeger ten aan-
:en van dijkbescherming gedaan is, heeft
d§ir. echter groote bewondering. De taak der
ïheobgenwoordige strandhoofden is het om o'e
ig inroomingen zeewaarts te dringen.
Daar de strooming echter na het
laatste hoofd van een stelsel weer
neiging heeft om naar de kust. te
gaan lokt de bouw van 't eene hoofd
dien van een ander uit. Dit is voor
al het geval boven de Pettener zee-
k de
van
1GS-
wering. Men heeft getracht dit be
zwaar te ondervangen door bij een
groep de hoofden geleidelijk korter
te maken naar het Zuiden toe, zoodat
de stroom dan geleidelijker langs
de kust wordt gevoerd.
De groote inpolderingen.
Landinwaarts vindt men nog veel oude
zeeweringen. Illustratief toonde spr. met
een kaart aan, hoe destijds het water vrij
in geheel Noord-Holland kon binnendrin
gen. De Zijpe werd droog gelegd bij oc
trooi der Staten van 1552, liep weer vol in
1570 en is pas na 1597 definitief aan het
water onttrokken.
In het begin van de 17e eeuw werd de
Wieringerwaard ingepolderd, hetgeen spre
ker, de omstandigheden ter plaatse en de
stand van de toenmalige techniek in aan
merking genomen, een stout stukje noemde.
Men kan 2 groote inpolderingsperioden
onderscheiden:
le. Voor en na het 12-jarig bestand
(1610-1630).
2e. 19e eeuw.
Nog in dezen tijd levert het zeewater ge
vaar op. Ruim 20 jaar geleden bestond ge
vaar voor de Hondsbossche zeewering. Door
den aanleg van een strandhoofd heeft men
dit gevaar kunnen keeren.
Aan de hand van een serie profielteeke-
ningen laat spreker dan zien, hoe het groot
ste gedeelte van den bodem, waarop wij wo
nen, beneden den zeespiegel ligt, zoodat
wanneer er geen zeeweringen waren, bijna
geheel Noord-Holland onder water zou
staan.
Wanneer een dijk bezweek
Wat zou er gebeuren, wanneer een dijk
bezweek en men het water niet meer zou
kunnen keeren? Spr. heeft zulks nagegaan
ten aanzien van de Hondsbossche zeewe
ring.
Bij een stand van slechts enkele
centimeters boven N.A.P. zou het
geheele Zuidelijke gedeelte van
Noord-Holland onder loopen. Bij
1.50 M. plus N.A.P. (niet eens bij
zonder hoog) zou heel Noordholland
onder water komen te staan.
NoordHolland's bodem gedaald?
Uit het feit. dat zich reeds zeer vroeg
bewoners in Noord-Holland vestigden, leid
de spr. af. dat onze provincie niet altijd
zoo laag heeft gelegen als thans.
Of de zee gestegen is dan wel het land
gedaald, daarover zijn heel wat beschou
wingen geschreven. Een feit is evenwel,
dat de dijken herhaaldelijk verhoogd moes
ten worden. Na de watersnood van 1916
werd hiervoor nog 25 millioen gulden uit
gegeven. Vooral de aard van den bodem
heeft invloed op het dalen van het bodem-
peil. Een veengrond b.v. werkt als een
spons, bij uitdroging krimpt de grond in,
waardoor de bodem zakt (Waterland).
De polderbemaling.
Na dit overzicht van de keering van het
buitenwater gaat spr. over tot de afvloei
ing van het binnenwater. In vroeger tijden
geschiedde dit langs natuurlijken weg.
Voor de 15e eeuw b.v. kende men nog
geen windmolens. Thans geschiedt veel
loozing kunstmatig, welke vroeger langs
natuurlijken weg geschiedde.
Daar in den t egen woordigcn tijd hooge
eischen worden gesteld aan het in stand
houden van een bepaald waterpeil, heeft
een polder goede bemaling noodig.
Niet al het in den polder aanwezige wa
ter (neerslag en door de dijken gedrongen
water) behoeft te worden weggepompt. De
bodem kan al naar zijn gesteldheid als
„buffer" werken. In het algemocn wijzen
de cijfers uit, dat slechts 45 van de 70 c~M.
regenwater behoeft te worden wegge.malen.
Zooals gezegd is de bodemgesteldheid van
veel belang. En hiernaar wordt ook de be-
malingscapaciteit van een gemaal bere
kend. Een polder met weinig bebouwing,
(dus een klein aantal harde oppervlakken:
daken, broeikassen enz.) heeft veel minder
bemaling noodig, dan b.v. een polder, waar
in een stad ligt. Technisch wordt tegen de
plaatsing van een gemaal in Noord-Holland
nog wel eens gezondigd. Hot overtollige wa
ter wordt geloosd op het buitenwater: Noord
zee, IJsselmeer of boezeVn. Spr. wilde nog
even aanstippen, de beroering, die gaande
is onder de boeren over de toenemende ver
zouting van de boezem bij Amsterdam. Spr.
wilde hierover slechts zeggen, dat hier van
een belangenverschil sprake is, ontstaan,
doordat Amsterdam voor de doorspoeling
van zijn grachten thans gebruik maakt van
het Noordzeewater i.p.v. water uit het IJs
selmeer.
Spr. gaf vervolgens uitvoerige techni
sche bijzonderheden over de voorgenomen
boezemscheiding in het Noorderkwartier:
Spr. verwachtte, dat deze over 't algemeen
gunstige gevolgen zou hebben.
Zelfstandigheid der waterschappen.
Tenslotte behandelde spr. de zelfstandige
positie en de financieele vraagstukken der
waterschappen.
De bestaande regeling is historisch ge
groeid en typisch Ilollandsch daar er zoo
goed uit blijkt, dat de Hollander graag re
geert, waar ongaarne geregeerd wordt. In
Noord-Holland tellen wij een 320 waterschap
pen met een tamelijk groote zelfstandig
heid. In vroeger jaren had het Rijnland
zelfs het „halsrecht" en hield er een
beul op na! Van oudsher hebben de wa
terschappen zelf hun onkosten betaald.
Men zou verwachten, dat de kosten
voor de groote zeeweringen die een
algemeen belang, vertegenwoordi
gen, door het Rijk worden gedragen.
Toch is dit niet het geval. Het on
derhoud van de Hondsbossche Zee
wering wordt b.v. betaald door het
Hoogheemraadschap Hollands Noor
derkwartier. Onderhoudskosten van
andere dijken worden b.v. gemeen
schappelijk met het Rijk bestreden.
De ver doorgevoerde versnippering heeft
dikwijls geleid tot conflicten.
Verheugend noemde spr. daaarom de op
richting van het Hoogheemraadschap en
de samenvoeging van polders. Anderzijds
werkt het zelfbestuur ten gunste van liet
verantwoorden j kheidsbesef
Spr. eindigde met dc woorden die een
179. DE ABSOLUTIE.
Hier, zeide Aramis, is een absolutie vain
den hoogsten kerkvorst in ons land.
En hij las:
Het is op mijn bevelen
Geef hier dat papier, riep d'Artagnan
uit. Hiermede tart ik Mylady en den
Kardinaal.
Je bent wel moedig, zeide Athos, maar
met jouw hals gaan ook de drie van ons
er aan en ik wil toch graag weten, wat je
van plan bent te doen.
!ng
io€-
iar<
B
Juist, zei Porthos grijnzende. Mijn
Hertogin is niet gediend van een spook en
ik blijf dus maar liever in het land der
levenden.
Jij spook hier ook. zei Athos.
Dat kan. maar ik wil toch mijn huid
niet wagen om een vijand van mijn land
te redden.
Ook niet voor je Koningin?
Daarvoor zeker.
Wat praat je dan! Met Buckingham te
redden, helpen wij onze vorstin.
Ik ben het eens.
Ik ook! Ik ook!
Welnu, Mijne Heeren. als wij het er dan
over eens zijn, dat de Engelsohman moet
worden gered, dan heb ik een idéé, zeide
d'Artagnan.
Op dit oogenblik klonk Grimaud's roep:
Te wapenl
Fransch waterbouwkundige eens tot hem
gezegd had::
„Jullie Hollanders hebt land gemaakt,
waar water was en waar land was hebben
jullie kanalen aangelegd. Jullie hebben het
eigen land zelf gemaakt en door dien
strijd zijn jullie groot geworden.
Oolders en Nestra
veroordeeld
Uitspraken van de 'Alkmaarsche
rechtbank.
De rechtbank te Alkmaar veroordeelde
gisteren conform den eisch tot twee jaar
gevangenisstraf P„ J. Oolders, secretaris
van den bijzonder Vrij willigen Landstorm te
Alkmaar wegens verduistering en valsch-
heid in geschrifte.
De rechtbank achtte de omstandigheden
waaronder de feiten zijn gepleegd, zeer ern
stig.
De rechtbank veroordeelde den procuratie
houder N. te Alkmaar die een bedrag van
f 60.000 had verduisterd tot een jaar gevan
genisstraf. De eisch was twee jaar.
Naaister licht haar
familie op
Zij is ter beschikking der justi
tie gesteld.
De politie te Groningen heeft gisteren de
veertigjarige naaister F. G. aangehouden
verdacht van oplichting van familieleden
en kennissen. Het betreft hier een bedrag
van eenige duizenden guldens. De vrouw
gebruikte het geld niet voor zichzelf maar
gaf het aan een gehuwden man, met wien
zij bevriend was. Deze laatste beweerde
het geld voor zijn zaak noodig te hebben,
doch de zaak was verkeerd gegaan, zoo
dat de geldschieters niets van hun geld te
rug zagen.
De vrouw had het geld door leugenach
tige verhalen en valsche brieven weten los
te krijgen. Zij is ter beschikking van den
officier van justitie gesteld.
BEKNELD GERAAKT
Vannacht tegen kwart voor één is op het
Amsterdamsch havenbedrijf aan de Ooste
lijke handelskade een 57-jarige havenarbei
der bekneld geraakt tusschen een lorrie en
een spoorwagen. De man liep zware in
wendige kneuzingen op en werd door den
geneeskundigen dienst naar het Onze Lie
ve Vrouwengasthuis overgebracht, waar
hij kort na aankomst is overleden.
JONGEN OVERREDEN
De 8-jarige D. uit de Wapenstraat te Rot
terdam, wilde gisteren op de Willemsbrug
aan een passcerende wagen met zakken, be
stuurd door den 50-jarige G. W. P. uit de
Mcerdervoortstraat gaan hangen. De jon
gen kwam te vallen en kreeg een der wie
len over den buik Met zeer ernstige kwets
uren is de jongen door den geneeskundigen
dienst naar het ziekenhuis aan de Coolsin-
gel vervoerd. Zijn toestand is ernstig.
WOENSDAG 2 JUNI 1937.
Hilversum I.
NCRV-uitzending. 6.307.00 Onderwijs
fonds voor de Scheepvaart.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewijde muziek
muziek (Gr.pl.).
8.30 Gramofoonplaten.
9.30 Gelukwenschen.
9.45 Gramofonmuziek.
10.30 Morgendienst.
11.00 Alt-mezzo en piano.
12.00 Berichten.
12.15 Gramofoonmuziek.
12.30 Kwintetconcert.
2.00 Gramofoonplaten.
2.30 Voor jeugdige postzegelverzamelaars.
3.00 Het Haagsche Trio.
4.00 Orgelspel.
4.45 Felicitaties.
5.00 Kinderuur.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.30 Causerie over het aanvaringsreglement
en stoommachines.
7.00 Berichten.
7.15 Landbouwpraatje.
7.35 Causerie: „Waarom zoeken wij eigen
lijk?
7.50 Gramofoonmuziek.
8.00 Berichten A.N.P. Herh. SOS-Ber.
8.15 Arnhemsche Orkestvereeniging.
9.00 Causerie over sociale zore.
9.30 Vervolg concert. (Om 9.5b Berichten
ANP).
10.30 Gramofoonplaten.
10.40 Sportpraatje.
11.0012.00 Gramofoonplaten. Hierna schrift
lezing.
Hilversum H.
VARA-uitzending. 10.0010.20 v.m. en 7.30
—8.00 VPRO.
8.00 Gramofoonmuziek.
8.06 „Zomeroogst", causerie.
8.10 Gramofoonmuziek.
9.30 Onze keuken", causerie.
10.00 Morgenwijding.
10.20 „Melody Circle", boekbespreking en gra
mofoonmuziek.
12.00 „De Flierefluiters" en solist.
12.45 Gramofoonmuziek.
1.00—1.45 „Fantasia",
2.00 Gramofoonmuziek.
2.30 Voor de vrouw.
3.00 Voor de kinderen.
5.30 Gramofoonmuziek.
6.00 Orgelspel.
6.30 Gramofoonmuziek.
7.00 Zang.
7.30 „Onze geestelijke verscheidenheid", cau
serie.
8.05 Herh. SOS-Berichten.
8.07 Berichten ANP, VARA-Varia.
8.15 Prijsvraag „Gramofonplaat of werkelijk
heid?"
9.00 „Fantasia".
9.30 Zang.
10.00 Berichten ANP.
10.05 VARA-Groot-orkest, en solist.
11.00 Gramofoonmuziek.
11.15 Orgelspel.
11.4512.00 Gramofoonmuziek.
474e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, 9de lijst
Trekking van Maandag 31 Mei 1937
Hooge Prijzen
1000.— 3455 15079 16128 18766
400.— 256 318 1627 2949 3888 9883
200.— 3543 5817 6139 7553 15449 17296 18909
100.— 5752 8390 9233 10841 14057 15221
Prijzen van 70.
125 272291 337 571 628 746 817
893 1074 1132 1174 1311 1372 1566 1697
1941 1997 2018 2118 2130 2157 2195 2210
2411 2769 2821 2901 3025 3046 307S 3093
3174 3480 3578 3671 3733 4041 4265 4310
4491 4573 4872 4925 5060 5076 5085 5292
5332 5375 53S1 5454 5483 5560 5709 5929
5941 6185 6322 6397 6432 6475 6597 6599
6673 6951 7051 7139 7171 7175 7318
7363 7389 7462 7493 7622 7647 7679 7891
7947 7959 8082 8127 8155 8198 8220 8254
8279 8370 8491 8535 8608 8867 8956 9059
9112 9164 9306 9312 9393 9417 9128 957t
9623 9642 9781 9807 9829 10021 10146 10164
10201 10270 10278 10309 10330 1G388 10497 10592
10672 10708 10735 10875 10878 108S9 109C3 10939
11099 11213 11239 11265 11356 11406 11455 11660
11708 11715 11735 11882 11987 12019 12039 12004
12133 12145 12160 122G2 12340 12362 12529 12539
12609 12765 12834 12835 12845 12S2S 12974 I2W)
12997 13110 13469 13570 13658 13723 13754 13C87
13894 13977 14113 14131 14244 14457 14387 15196
15263 15284 15396 15412 15433 15451 15455 15474
15478 15518 15691 15730 15737 15973 16035 16079
16208 16242 16262 16379 163S6 1,735 16730 16?27
17082 17113 17350 17394 17407 17478 17502 17573
17615 17635 17663 17926 18093 18124 18215 18382
18532
18635 18758 18865 18874 18897 18899 19100 19231
19423 19510 19572 19592 1Ö649 19895 20145 20257
20279 20428 20438 20644 20671 20768 20805 2282
20873
25
50
61
96
136
160
177
217
250
258
271
282
297
„:i
342
311
387
395
435
477
434
52.
531
5/0
587
603
612
700
723
726
754
757
768
786
801
815
818
820
821
832
902
908
1159
1164
1218
1221
1247
1253
1284
1348
1361
1394
1438
1465
1513
15j9
1561
1611
1682
1683
1705'
1713
1724
.725
1765
1767
1784
1853
1862
18G8
1896
i„ 17
1979
1985
2036
2057
2091
2102
2122
215.
2139
2204
2229
2275
2301
2315
2348
2353
2389
2414
2461
2471
2477
2518
2549
2551
2553
2556
2746
2768
2785
2807
2816
2818
2895
2946
2954
2972
2974
2977
3064
3093
3121
3220
3224
3245
3269
3298
3323
3404
3407
3428
3521
3542
3560
3563
3585
3625
3632
3684
3701
3706
3761
3779
3811
3821
3855
3866
3867
3883
3892
3901
3906
3909
3992
3998
4002
4035
4040
4049
4057
4079
4104
4130
4143
4213
4232
4250
4289
43 o3
4357
4450
4457
4458
4489
4526
4567
4615
4644
4678
4715
4723
4781
4793
4812
4814
4851
4860
4874
4877
4880
4913
49o3
5021
5125
5191
5205
5209
5240
5242
5252
5333
5356
5474
5481
5543
5548
5564
5747
5821
5913
5918
5922
5935
5972
5985
6000
6157
6189
6198
6199
6203
6308
6244
6290
6331
6346
6403
6409
6415
6445
6465
6468
6500
6506
6515
6622
6659
6703
6734
6744
6759
6772
6797
6804
6811
6837
6846
6857
6805
6872
6890
6896
6898
6952
6995
7004
7035
7061
7070
7077
7095
7099
7141
7203
7217
7230
7240
7323
7352
7417
7452
7536
7545
7546
7554
7589
7641
7656
7662
7723
7740
7775
7876
7881
7922
7924
8038
8050
8090
8121
8134
8168
8193
8227
8228
8246
8247
8275
8277
8327
8359
8383
8396
8429
8434
8446
8470
8518
8522
8633
8642
8646
8658
8664
8684
8690
8704
8715
8755
8769
8808
8809
8811
8818
8861
8978
9070
9106
9124
9150
9152
9173
9227
9235
9253
9285
9298
9363
9365
9378
9484
9520
9542
9551
9G26
9674
9866
9691
9722
9731
9752
9787
9819
9863
9873
9903
9948
9966
10017
10035
10063
10202
10223
10274
10280
10359
10360
10383
10399
10442 10459 10510 10514 10567 10582 10583 10627
10723 10810 10824 10834 10844 10887 10921 10951
11018 11038 11055 11081 11185 11207 11234 11330
11362 11371 11435 11572 11671 11692 11693 11702
11762 11813 11841 11847 11948 11958 12015 12027
12080 12100 12112 12125 12228 12234 12252 12266
12315 12327 12333 12366 12378 12381 12386 12412
12433 12456 12471 12520 12591 12617 12656 12678
12698 12710 12720 12721 12738 12758 12763 12817
12842 12861 12961 12994 13046 13067 13105 13135
13156 13224 13240 13261 13262 13269 13318 13335
13336 13349 13376 13462 13475 13505 13607 13667
13696 13748 13756 13792 13807 13816 13835 13855
13896 13935 13947 14058 14067 14091 14109 14158
14170 14208 14250 14332 14342 14345 14393 14404
14479 14489 14496 14542 14562 14532 14638 14639
14659 14663 14678 14724 14727 14771 17494 14796
14804 14881 14891 14900 14903 14932 14965 14984
14994 15004 15013 15018 15029 15049 15086 15098
15127 15156 15188 15216 15233 15277 15292 15311
15343 15370 15405 15417 15438 15461 15467 15472
15525 15534 15558 15562 15564 15604 15607 15651
15713 15733 15790 15825 15931 15952 15961 15969
15975 15981 15999 16045 16064 16070 16093 16125
16139 16204 16333 16353 16355 16361 16376 16418
16437 16444 16460 16531 16575 16589 16685 16752
16835 16916 16923 16946 16984 17096 17130 17161
17200 17201 17229 17274 17301 17316 17332 17335
17341 17405 17426 17441 17476 17542 17549 17611
17617 17629 17656 17742 17754 17770 17780 17786
17788 17810 17816 17850 17903 17828 17954 17958
17971 17982 18042 18053 18094 18203 18216 18253
18265 18314 18378 18394 18415 18482 18493 18508
18513 18525 18538 18553 18561 18588 18594 18665
18756 18795 18802 18817 18831 18866 18867 18949
18955 18959 18977 18990 19002 19006 19013 19024
19025 19039 19045 19049 19153 19157 19170 1S172
19326 19402 19478 19489 19551 19575 19583 19611
19630 19631 10666 19681 19690 19711 19719 19768
19791 19817 19873 19879 19896 19906 19911 19976
20023 20058 20064 20065 20067 20110 20133 20166
20284 20286 20313 20434 20468 20477 20571 20572
20581 20727 20731 20746 20770 20789 20855 20909
20930 20951 20955 20956 20977 20988 20995
Verbet. 5de klas, 8ste lijst: 3812 m. z. 3812
70 8435 m. z. 8425 8437 m. z. 8427; 19472
m. z. 19479