De Staat tegen de Katholieke Kerk
in Duitschland
KIJKEN is KOOPEH bij CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Tandh. Inrichting
„De Heilige Vader behoeft
geen tranen te storten"
De Koningin geniet van het
polderlandschap
Rusland Amerika via den
Noordpool
c f*o m'nnl
ZATERDAG 12 JUNI 1937. 80e Jaargang. No. 10286.
Uitgove der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Wat is de oorzaak van den strijd tusschen de machthebbers van het
Derde Rijk en de Katholieke iferk? Zij moet gezocht worden
in een diepgaand verschil van levensbeschouwing.
Alleen daarin is de oorzaak te vinden
L.r gaat b\jna geen dag voorby of de
dagbladen berichten ons weer nieuwe en
steeds scherpere toespitsingen van den
stryd „op leven en dood" tusschen de
Duitsche Rijksoverheid en de Katholieke
Kerk, een strijd die ons, Nederlanders,
weinig minder dan barbaarsch voorkomt.
Zóó hecht is bij ons de volkomen vrijheid
van godsdienstige belijdenis èn grondwet
telijk èn in ons rechtsbewustzijn veran
kerd, dat het ons onwezenlijk toeschijnt
in een aan ons grondgebied grenzenden
Staat toestanden aan te treffen, welke
herinneringen oproepen aan Decius en
Nero,
Wat is het nationaal-socialisme?
Het nationaal-socialisme is niet louter een
economisch stelsel, het is ook niet alleen een
bepaalde Staatsvorm (al vloeien deze beide er
wel uit voort) het is een levensbeschouwing.
Déérom moet de massa doordrongen worden
van de nieuwe denkbeelden en diórom wordt
speciaal de opvoeding van de jeugd van het
grootste belang geacht; aan de opgroeiende
8 Staatsburgers moeten onvervalschte nationaal-
5 socialistische denkbeelden worden bijgebracht.
Hetzelfde verschijnsel vindt men bij de Natio
naal Socialistische Beweging in Nederland. Een
zeer recente uitlating van Dr. van Genechten
in zijn nieuwe boek „De zelfmoord van het
Kapitalisme" (Uitgave Nenasu), dat de gees-
ten der menschen moeten veranderen indien
men een nationaal-socialistischen Staat wil
vormen, staat hiervoor borg,
In de botsing van twee geheel verschil
lende levensbeschouwingen dus ligt de
oorzaak van het conflict tusschen den
Duitschen Staat en de Kerk van Rome.
De Katholieke Kerk leert dat de mensch
naar belangrijker zaken heeft te streven
dan naar glorie van een Rjjk of de ver
heerlijking van een of ander zich superieur
wanend ras. Terwijl het nationaal-socia
lisme den Staat als finis primarius en
einddoel beschouwt, stelt de Katholieke
Kerk God als begin en eind van alles en
allen en erkent den Staat slechts als
middel tot doel. De godsdienstige belangen
primeeren bij haar steeds. Dit wordt in
het Derde Ryk blijkbaar als een soort
landverraad beschouwd-
Wr.» rover de strijd gaat.
De strijd gaat derhalve over dit punt: Welke
levensbeschouwing is voor een Duitsch onder
daan toelaatbaar; moet de geheele natie den
ken en doen volgens het recept van de natio-
naal-socialistische leiders of mogen ook andere
levensbeschouwingen, zooals de Katholieke,
haar recht van bestaan behouden? Vooral bij
de opvoeding der jeugd is 'n dergelijke I.westie
Van groot belang; juist hier leidt zij herhaalde
lijk tot conflicten, juist hier staan beide par
tijen onverzoenlijk tegenover elkaar omdat bei
der standpunten onvereenigbaar zijn.
Beïnvloeding der jeugd.
Voornamelijk gaat het dan ook om de be
ïnvloeding van de jeugd; de andere generatie
wordt betrekkelijk met rust gelaten. Wanneer
men in Duitschland verblijft zou men op het
eerste gezicht niet den indruk krijgen dat hier
een strijd tegen den godsdienst wordt ge
streden. De Kerken zijn vol en zelfs godsdienst
oefeningen in de open lucht komen voor. Dit
maakt den indruk, dat de regeering toch vrij
verdraagzaam is. Evenwel, zij volgt haar eigen
methoden om de tegenstanders te vernietigen.
Opvoeding door den staat.
De jeugd moet worden opgevoed in den geest
van Alfred Rosenberg en het nieuwe Duitsche
geloof wordt haar bijgebracht; de jeugd be
hoort volgens de opvatting der nazi's aan den
Staat en zij moet door den Staat en voor den
Staat worden opgevoed in den geest en vol
gens de principes welke de Staatsoverheid nut
tig oordeelt. Deze opvoeding beoogt de vorming
van goede nationaal-socialistische Staatsbur
gers, die hun leven zullen wijden aan het heil
van ras en Staat.
De opvattingen der Katholieke Kerk komen
hiermede in botsing, principieel en fundamen
teel. De Encycliek „Mit brennender Sorge",
door Paus Pius XI geschreven naar aanleiding
van den toestand der Katholieke Kerk in
Duitschland, laat op dit punt aan duidelijkheid
niets te wenschen over;
Eert vooraanstaande jonge
persoonlijkheid in de R. K.
Staatspartij, de heer F. P. Th.
Rohling, schreef voor ons blad
dit zéér lezenswaardige en
belangrijke artikel over den
Duitschen Kerkstrijd. De heer
Rohling is lid van den Gemeen
teraad van Bloemendaal en
een der eerste opvolgers op
de lijst van R.K. Kamer-can-
didaten in onzen kieskring.
Het woord van den Paus.
„Wie" aldus de Paus „het ras of
het volk of den Staat of de Staatsvorm,
de dragers der Staatsmacht of andere
fundamenteele waarden van menscheiyke
gemeenschapsvorming, die binnen het
kader der aardsche ordening een wezen
lijke en eerbied-afdwingende plaats in
nemen, uit deze haar aardsche waarde
bepaling losmaakt, ze tot de hoogste norm
van alle waarden, ook de religieuse, maakt
en in afgodendienst vergoddelijkt, die
keert de door God geschapen en bevolen
ordening der dingen om en vervalscht ze.
Zulk een mensch is ver verwijderd van het
ware godsgeloof en van een met zulk een
geloof overeenstemmende levensopvatting"
Botsing van twee werelden.
Deze principieel verschillende levensopvat
ting is de oorzaak van alle moeilijkheden. Hier
botsen twee elkaar niet verdragende sferen.
Het is de Kerk niet in laatste instantie te
doen om de instandhouding van bepaalde ker
kelijke organisatie. Haar strijd om deze or
ganisaties is geen doel op zich. Alle instel
lingen, voor welker behoud zy vecht, scholen
jeugdorganisaties, universiteiten, enzoovoort,
zyn voor haar slechts middelen om een doel
te bereiken, namelijk de verkondiging van
haar leer en de daaruit voortvloeiende levens
houding in het Derde Rijk mogelijk te maken.
Optreden der Hitler-regeering.
Toen de Hitler-regeering aan het bewind
kwam, liet het zich aanvankelijk niet aanzien,
dat de oneenigheid tusschen beide partijen
zoo diepgaand en zoo algemeen zou worden.
Vele katholieken vertrouwden op het woord
van den Flihrer, die gezegd had, den gods
dienst te zullen beschermen. Wel kwamen al
dadelijk op verschillende plaatsen in het land
veel onaangenaamheden voor, maar men
schreef die toe aan de onverzoenlijke menta
liteit van plaatselijke machthebbers, die in
deze min of meer op eigen gezag zouden han
delen. De hatelijkheden der nazi's tegen het
Christendom, het hinderen van de verrichtin
gen der jeugdorganisaties, o.a. in Miinchen,
de inbeslagneming van bezittingen der con-
fessioneele arbeiders-organisaties enz.; dit
alles werd beschouwd als tijdelijke uitbarstin
gen van overdreven ijver der lagere autoritei
ten. Men protesteerde er tegen maar meen
de toch slechts met onaangenaamheden van
voorbij gaanden aard te doen te hebben. In
deze meening werd men nog versterkt, toen
kort nadien in Juli 1933 een Concor
daat met het Vaticaan tot stand kwam, waar
in de rechten der Katholieke Kerk in Duitsch
land duidelijk werden omschreven. Dit plech
tig gesloten juridisch tractaat werd in Sep
tember 1933 geratificeerd, zoodat het er wer
kelijk naar begon te lijken dat Hitier zijn eens
gegeven woord inderdaad zou houden.
Concordaat wordt geschonden.
De strijd tegen den godsdienst werd echter
in het geheim voortgezet en Kardinaal Faul-
haber moest weldra openlijk constateeren, dat
er geen enkele paragraaf van het Concor
daat was, die niet geschonden werd.
Protesten bij de regeering hadden weinig
succes. Wel werden besprekingen gevoerd
over de interpretatie en de toepassing van
het Concordaat, doch van regeeringszijde
werd telkens de zaak gerekt en uitgesteld.
Persoonlijk bezochten de Duitsche Bisschop
pen den Führer, doch klaarblijkelijk zonder
resultaat, althans zonder goed resultaat. Want
kort nadien werd de RijkSjeugdwet afgekon
digd, waardoor aan de Katholieke jeugd
organisaties een verder bestaan op den duur
onmogelijk werd gemaakt..» Katholieke cou
ranten werden verboden, katholieke scholen
werden opgeheven, de vervolging werd open
lijk.
Propaganda voor „Duitsch" geloof.
Thans wordt door officieele regeeringsauto-
riteiten een systematische propaganda ge
voerd voor een speciaal „Duitsch" geloof; het
Christendom, Oor ':ersche import en niet pas
send voor het Germaansche ras, moet vernie
tigd. De woorden van Hitier, dat het Chris
tendom den grondslag van het nieuwe
Duitschland zou vormen en al hetgeen daar
op gevolgd is, werpen op z'n zachtst geno
men wel een vreemd licht op zijn kwaliteiten
als „Führer". Wiens wil is er eigenljjk in
Duitschland wet?
De bestrydingsmethode.
Het schijnt echter niet in de bedoeling
te liggen den Katholieken een kans te
geven zich tot martelaar te laten verkla
ren. Integendeel, „we zullen er misdadiger
van maken", heeft een der Duitsche auto
riteiten verklaard. Om dit te bereiken,
worden de stuitende zeden processen tegen
priesters en kloosterlingen met veel ophef
gevoerd en ook deviezenprocessen, hoog-
verraadprocessen en dergelijke hebben ten
doel het Katholieke deel der natie zóó
verachtelijk te maken in het oog der
jongeren, dat deze zich vanzelf van het
Katholicisme zullen afwenden.
Kardinaal Mundelein.
De scherpe woorden van den Amerikaan-
schen Kardinaal Mundelein hebben nu de
Duitsche regeering doen verklaren, dat zij de
voortzetting van normale diplomatieke be
trekkingen met het Vaticaan onmogelijk acht.
Mogelijk is dit een inleiding tot de opzegging
van het Concordaat, waardoor de Duitsche
regeering weer geheel de vrije hand met be
trekking tot de Katholieke Kerk zou hebben.
Althans formeel. Practisch veroorloofde zy
zich deze vrije hand toch reeds, aangezien zij
zich, zooals voldoende duidelijk is gebleken,
aan de Concordaatsbepalingen niet het ge
ringste liet gelegen liggen. Het was „ein
Stück Papier" en anders niet.
In den geest van Nietzsche
Het nationaal-socialisme beschouwt, niet
anders dan Nietzsche deed, Christendom en
Katholicisme als on-duitsch, „fremdartig" en
„wesenswidrig". Het kent slechts de glorie
van staat en ras en bloed en bodem en model
leert zich een God met duitsche eigenschap
pen, een krijgsmansgod met slingerende blik
sems en rollende donders. De mythologische
God der oude Germanen moet herleven en
zijn oerkracht moet opnieuw de bladeren der
oude heilige Duitsche eiken doen ruischen. Tot
dezen oorlogsgod, tot dezen „Mythos des
zwanzigsten Jahrhunderts" moet de Duitsche
jeugd leeren bidden, opdat de jonge Germanen
van deze eeuw met de wapenen in de vuist
de superioriteit van het Duitsche ras kunnen
bewijzen aan allen, die de „slavenmoraal" van
het Christendom belijden. Het „Herrenvolk"
moet heerschen.
Zoo onvereenigbaar is de kloof tusschen
de nationaal-socialistische levens- en
wereldbeschouwing en die welke de
Katholieke Kerk haar geloovigen voor
houdt, dat het ten eenenmale uitgesloten
Ijjkt, dat een bevredigende oplossing wordt
verkregen. Tenzij de Duitsche machtheb
bers zich tijdig spiegelen aan de historie.
Ook het boek der Duitsche vaderlandsche
geschiedenis bevat voor hen eenige leer
zame bladzijden.
F. R.
Van Zeeland naar de
Vereen. Staten
Economische besprekingen met
Roosevelt.
Ministerpresident Van Zeeland van België
is gisteren met zijn echtgenoote, zijn secre
taris en een vriend rihar Parijs vertrokken,
als eerste étappe van zijn reis naar de
Vereenigde Staten. Heden scheept de mi
nister zich te Cherbourg in. Het feit, dat hij
door geen ambtenaar van buitenlandschc
zaken vergezeld wordt, bevestigt het parti
culier karakter van de reis. Niettemin zal
Van Zeeland gedurende eenige dagen de
gast van Roosevelt in het Witte Huis zijn en
men kan aannemen, dat beide staatslieden
economische besprekingen zullen hebben.
Toespraak van Paus tot Duit
sche pelgrims door Völkische
Beobachter becritiseerd.
Nopens de redevoering van den Paus tot
de uit Duitschland afkomstige bedevaart
gangers, waarin hij verklaarde dat de hui
dige stonde voor het katholieke Duitsch
land zoo ernstig is dat er om geweend moet
worden, schrijft de Völkische Beobachter:
Wanneer de Heilige Vader aan de zede
loosheid in de katholieke kloosters en de
verleide jongelieden heeft gedacht, kunnen
wij zeer zeker zijn tot weenen geneigde
stemming begrijpen.
Het blad stelt dan vast, dat de Paus
blijkbaar verkeerde en leugenachtige berich
ten heeft ontvangen. Het blad vervolgt:
Tot vertroosting willen wij den
Paus voor het front der geheele
wereld verzekeren, dat in Duitsch
land iedere katholiek ongestoord
zijn religie kan belijden en de kerk
haar religieuze leerstellingen ver
spreiden,
Wanneer individueele katholieken
en hun kerk zich functies aanmati
gen, die uitsluitend tot het ressort
van den staat behooren, moeten
zij zich een terechtwijzing laten wel
gevallen.
Een dergelijke terechtwijzing „bedreigt"
evenwel niet de katholieken, doch slechts
de onverbeterlijke ophitsers van het cen
trum en de zedenmisdadigers, voor wie de
Heilige Vader werkelijk geen tranen be
hoeft te storten.
SNELLER REIZEN IN ZWITSERLAND.
Opvoering van de snelheid der
treinen.
De ervaringen, gedurende het afgeloopen
jaar in Zwitserland opgedaan met licht
t.reinmatcriaal, zijn zeer gunstig. Men is
thans echter bezig met een geheel nieuw
model motordiesel treinen, die, naar gemeld
wordt, een snelheid zullen kunnen herei
ken van 150 K.M. per uur, Deze nieuwe
sneltreinen zullen in dienst worden gesteld
tusschen de groote centra.
Russisch meisje fe Londen
ontvoerd
15-jarige dochter van Peter Pe-
trow vermist.
Naar de bladen melden is de 15-jarige
dochter van den vroegeren adviseur voor
buitenlandsche aangelegenheden van Lenin
Peter Petrow, onder geheimzinnige omstan
digheden uit Londen verdwenen.
Men vermoedt, aldus het Duitsche Nieuws
bureau, dat het meisje naar Sovjet-Rusland
is ontvoerd, daar Peter Petrow zich als
vijand van het Stalinregiem herhaaldelijk
in het openbaar afkeurend over de tegen
woordige Sovjebheerschappij heeft uitge
laten. Naar de bladen verder meenen, zoo
verklaart het Duitsche Nieuwsbureau nog,
wil men in Moskou de dochter van Petrow
als gijzelaarster vasthouden oru op deze wij
ze haar vader in de toekomst den mond te
snoeren,
EERBERICHT
DE BILT SEINT»
Verwachting: zwakke tot matige
veranderlijke wind, ged. be
wolkt, droog weer, behou
dens kans op onweer, iets
koeler.
Verdere vooruitzichten; onzeker.
Barometerstand hedenmorgei 8 nor 77.1
Groote rijtoer door Amsterdam-
Noord
Gisterenmiddag te drie uur, Is H.M. de
Koningin onder groote belangstelling van
het publiek, dat zich ter sterkte van eenige
duizenden op den Dam en langs het Dam
rak had opgesteld, per auto met haar ge
volg en voorafgegaan door' de Burgemeester,
uitgereden om een bezoek te brengen aan
het stadsdeel gelegen benoorden het IJ.
Deze tocht droeg een geheel ander karak
ter dan de andere ritten, welke Hare Majes
teit dezer dagen in de hoofdstad heeft ge
maakt.
De stoet begaf zich naar een gedeelte
der gemeente Amsterdam zoo open en lan
delijk, dat men er de nabijheid van de
groote stad zou kunnen vergeten.
Toen H.M. de Koningin, naast wie me
vrouw van Loon-Egidius was gezeten, met
een veerpont het IJ was overgestoken,
sloeg zij den weg in die langs den Valken-
weg en de Meeuwenlaan langs den Nieu-
wendammerdijk naar de vroegere zelfstan
dige landgemeenten Durgerdam en Rans-
dorp. Het was een prachtige middag.
De westenwind bracht eenige opfrissohing
na de drukkende warmte van den morgen
cn hare majesteit genoot van het gezicht
van een prachtig Hollandsch polderland
schap in vollen hooitijd.
Men reed door Durgerdam, Ransdorp en
Zunderdorp. Langs den weg hadden de
landslieden zich in schaarsche groepjes op
gesteld en groeten zij de Koningin eerbie
dig.
Tegen half vijf keerde H.M. ten paleize
terug, waar een groote menschenmenigte
Haar; geestdriftig begroette.
Hare Majesteit bij Arti
In den laten namiddag heeft H. M. de
Koningin een bezoek gebracht aan de he
den te openen Zomertentoonstelling in de
kunstzalen van „Arti et Amicitiae."
Het betrof hier werken van kunstenaars,
aan wie in de periode van 1901—1937, de
gouden medaille, die door wijlen Koning
Willem III is ingesteld, toegekend is. H. M.
wijdde aan deze expositie groote aandacht.
Prins Bernhard als verkeersagent.
Z. K. H. Prins Bernhard gaf gisteren, tij
dens een bezoek aan het Bureau Verkeers
wezen te Amsterdam, de wensch te kennen
zelf op een kruispunt in dc stad dc hand
schakeling te probeeren. Tot dit doel begaf
het gezelschap zich naar het Leidschcplein,
waar het publiek natuurlijk zeer verrast
was, plotseling zijn Prins, vergezeld van den
burgemeester en zoovele bekende Amsler-
damsche figuren, op het trottoir te zien
staan. Voordat echter op dit drukke punt. een
verkeersopstopping kon ontstaan, is de Prins
het was toen kwart over twaalf per
auto in de richting het Paleis vertrokken.
Café „Centrum" - Markt. SCHAGEN.
Spreekuur van den tandarts:
eiken Donderdag van 9'|2-1 uur
Geheele Gebitten
Inlichtingen kosteloos.
Russisch vlieger zal poging wagen.
Uit Washington en Ottawa zijn telegram
men ontvangen, welke er melding van ma
ken, dat een Sovjet Russische vlieger mach
tiging gekregen heeft over Canadcesch en
Amcrikaansch gebied te vliegen. Men leidt
hieruit af, dat binnenkort een Sovjet Rus
sische poging in het werk gesteld zal wor
den om via den Noordpool een luchtvel*-
binding tot stand te brengen tusschen de
Sovjet Unie en Amerika,