Het begint te dagen in
Duitschland
De belijdeniskerk levert strijd
tegen de kleine Hitier
Oud president van
Frankrijk overleden
Onderhandeling wordt als
verraad beschouwd
Speciale regels voor
wedstrijd Braddock Louis
Door vrouwen
verraden
Massavergiftiging in Indië
Tien inbrekers te Haarlem
ingerekend
Zaterdag 19 Juni 1937
Derde blad
Bijgaand zeer interressant schrij
ven ontvingen wij van particuliere
zijde uit Berlijn, Het geeft de visie
weer van een voorman der belijde-
nisbeweging, op den strijd tus-
schen het protestantisme en den
Staat.
Wij bidden 's Zondags ter kerke voor de
broeders, die om des geloofs willen in het
gevang zijn, of die, voorganger zijnde, wer
den geschorst. Verschillende predikanten
der Belijdende Kerk noemen weck aan
week in de godsdienstoefening de namen
van deze broeders. Het is een lange rij. En
het valt op, dat zij gedurende de laatste we
ken nog langer werd.
Zondag j.1. werd in onze kerken voorts
een verklaring van het bestuur der Belij
dende Kerk afgelezen, waarin werd vastge
steld, dat de houding van de overheid ten
opzichte van de Belijdende Kerk den laat-
sten tijd „onvriendschappelijker" geworden
is. De verstandhouding tusschen overheid en
de z.g. „landelijke" en provinciale kcrkcomi-
té's laat thans zooveel te wenschcn over,
dan men van een „Dauerkrise" kan spreken.
Er heerscht, laten wij het eerlijk erkennen,
een chaotischen toestand op kerkelijk ge
bied. En van de aangekondigde kerkelijke
verkiezingen hoort men nog niets!
Het Rijkscomité is er niet meer. Dit gaf
destijds de centrale leiding. De „landelijke"
en de provinciale kerkcomité's zijn er nog
wel. Die werken echter op zich zelf en hou
den weinig voeling met elkaar.
Het Rijkscomité, dat geleid werd door de
sterke persoonlijkheid van Ds. Zöllncr, nam
zijn ontslag, omdat het door het Ministerie
van Kerkelijke zaken niet voldoende werd
gesteund.
Wij belijdende Protestanten zijn
het er thans allen over eens, dat 't
van Ds. Niemöller en andere op den
voorgrond tredende confessioneele
Protestanten een groote vergissing
is geweest. Had Ds. Niemöller zich
achter Ds. Zöllner geplaatst, dan
zou het waarschijnlijk nooit tot een
crisis zijn gekomenl
Niemöller, over zijn zenuwen heen, was
eens een uitstekend duikbootcommandant
Later was hij een geliefd predikant en een
voortreffelijk kanselredenaar. Ongetwijfeld
is hij een moedige Christen. Hij heeft ook
iets van een profeet. Hij verdedigt de be
lijdenis energiek. Maar hij is geen tacticus
en geen strateeg. Dit wreekt zich thans!
Helaas!
De „landelijke" en provinciale kerk
comité's ontdekken thans, de een na den
ander, dat ook zij niet langer door de
Duitsche overheid, althans door het Mi
nisterie van Kerkelijke Zaken, in voldoende
mate gesteund*, worden. Zoo zullen zij
wel langzamerhand het voorbeeld van
het Rijkskerkcomité volgen. Het kerkcomitc
van Saksen is reeds afgetreden Het is mij
bekend, dat andere comité's dezer dagen
zullen vergaderen, teneinde de vraag te
beantwoorden, of hun bestaan langer zin
heeft.
De schoolkwestie.
Door de schoolkwestie neemt de spanning
tusschen de Belijdende Kerk en den Staat
nog toe. De propaganda voor de Duitsche
gemeenschapsschool wordt in verschillende
deelen van Duitschland buitengewoon
krachtig gevoerd. Tegenpropaganda van de
zijde der Belijdende Kerk is vaak niet mo
gelijk. Hierdoor ontstaat verbittering.
De ouderwetschc simultaanscholen. die
men in verschillende deelen van Duitsch
land kende, waren Christelijke scholen,
al waren het dan ook in hoofdzaak Libera
len, die voor deze simultaanscholen front
maakten. In Pruisen had men hoofdzakelijk
Protestantsche of Katholieke confessioneele
scholen. Let wel: dit waren dus gemeente
lijke scholen. De overheidsschool in Prui
sen was dus confessioneel, hetzij Protes-
tantsch of Katholiek.
De revolutie van 1918 drong Duitschland
de openbaarlijke wereldlijke school op. Dit
was een godsdienstlooze school, bestemd
voor kinderen van ouders, die niet tot
eenig kerkgenootschap behoorden. Dit wa
ren, practisch gesproken, dus scholen voor
de sociaal-democratische en communistische
jeugd. Voorts werden deze scholen gepropa
geerd door de vrijdenkers-organisaties van
allerlei kleur en zelfs lacht niet!
door de vrijdenkende lijkverhrandcrsbon-
den! Maar een succes is de Duitsche gods
dienstlooze openbare school nooit geweest!
Toen Adolf Hitier aan het bewond kwam.
heeft hij met één pennestreek aan deze
wereldlijke school, dus een openbare school
in Nederlandschen geest, een eind ge
maakt. In kerkelijke kringen werd deze
maatregel zeer toegejuicht Immers, men
meende, dat Hitier hiermee tot tuting
wilde brengen, dat bet Derde Rijk inder
daad po.sitief-Ohristelijk wilde zijn.
Hoe ging het nu verder in 1933?
De overgroote meerderheid der kinderen
uit niet-Christelijke gezinnen werd eenvou
dig naar de Protestantsche confessioneele
school gestuurd! Dit is wellicht een vergis
sing geweest Sedert dien eischten enkele
niet-Christelijke nntionaal-socialistcn al
thans „schoolfeest voor de niet-Christe
lijke jeugd". Men moet iemands overtuiging
nu eenmaal nooit geweld aandoen.
Op de nieuwe Duitsche ..gemeenschaps
school" zullen nu zoowel Protpsfanfsche
en Katholieke als niet-Christelijke kmderen
worden toegelaten. De leervakken zijn vooi
alle leerlingen bestemd. Het godsdienston
derwijs wordt echter gesplitst. Dit krijgen
dus de Protestantsche en Katholieke kin
deren afzonderlijk ,en wel door leeraars,
die in overleg met de kerken zullen wor
den benoemd. De niet-Christeliike kinderen
krijgen geen godsdienstonderwijs!
De Belijdende Kerk zou tegendeze nieuwe
school geen bezwaar hebben, ware het niet,
dat zij er aan twijfelt, of in deze „gemeen-
schapst-hool' op den duur een Christelijke
geest zal heerschen. De Nat ionaal-Socialis
tische Onderwijzersbond spoort zijn leden n.
1. aan, het onderwijs in alle daarvoor in
aanmerking komende leervakken in het
teeken van ras, bloed en bodem te doen
staan. Zoo kan 'er een zekere spanning
tusschen den onderwijzer in de ge
schiedenis b.v. en den leeraar in het gods
dienstonderwijs ontstaan.
Die spanning behoeft niet te ontstaan. Im
mers, tot nog toe is, God zij dank, dc over
groote meerderheid der Duitsche onderwij
zers Christelijk, hetzij Protestant of Katho
liek. Zal dit echter zoo blijven? Niemand
kan deze vraag beantwoorden. En dc Belij
dende Kerk meent nu, dat zij de panden,
waarover zij beschikt, niet zonder meer
uit handen mag geven, in Casu, dat de con
fessioneele school moet blijven bestaan.
De vrees der Protestanten.
Wij belijdende Protestanten beweren niet,
dat de nieuwe gemeenschapsschool niet
Christelijk, laat staan anti-Christelijk of
Heidensch is. Wij spraken slechts de vrees
uit, dat de kinderen op de gemeenschaps
school op den duur voor bepaalde conflic
ten zullen worden geplaatst. Wij vreezen,
dat men op den duur het Christendom op
de gemeenschapsschool zal toelaten, voor
zoover het niet in strijd is met de bloed
en bodembeginselen.
Het Cristendom zal, vreezen wij, eindelijk
als het ware aan dc bloed- en bodemleer
ondergeschikt worden gemaakt. En dit is
iets, dat een belijdend Protestant nimmer
zal kunnen aanvaarden.
De schoolverkiezingen, die hier en daar
hebben plaats gehad, waren eigenlijk
slechts proefstemmingen. De aanhangers
van de confessioneele school leden hierbij
DOUMERGUE WERKTE BIJNA
VEERTIG JAAR AAN 'S LANDS
WELZIJN.
Gaston Doumergue, oud-president
van de Fransche republiek, is in
den ouderdom van 73 jaar over
leden.
DOUMERGUE,
oud-president van Frankrijk.
Gaston Doumergue is op 1 Augustus 1863
te Aigues-Vives geboren. Zijn vooropleiding
genoot hij op het lyceum te Nimes. waarna
hij rechten studeerde en advocaat werd.
1-Iij bracht eenigen tijd in Cochin-China en
Algiers door en werd in 1893 tot afgevaar
digde voor Nimes gekozen. Van 1902 tot
1905 beheerde hij de portefeuille van Kolo
niën in de regecring-Combes. In de door
Sarrien en Clcmenccau gevormde kabinet
ten was hij minister van Handel. Toen Clc-
menreau zijn ministerie hervormde, kreeg
hij de portefeuille van Onderwijs, die hij
behield onder Briand (1909/10). In 1910
werd Doumcrgne senator voor het departe
ment Gard: hij was toen een energiek voor
stander van het wetsontwerp tot invoering
van driejarigen militairen dienstplicht.
Na den val van het kabinet-Barthou, in
1913, vormde Doumergue zelf een regee-
rin'"- waarin hij zich met de portefeuille
van buitenlandsche zaken belastte. Na de
verkiezingen van Mei 1914 moest hij af
treden, doordat de meerderheid der kamer
tegen den driejarigen dienstplicht was. Bij
't uitbreken van den wereldoorlog werd hij
minister van koloniën in het ministerie van
nationale verdediging van Viviani. In 1917
trad hij af om benoemd te wordpn in een
commissie van onderzoek naar de omstan
digheden in Rusland. Na zijn terugkeer
nam hij weer zitting in den Snnaat, van
welk college hij in 1923 president werd.
Doixioerguo steunde de politiek van Poin-
caré ten aanzjon van Duitschland en do
meest de nederlaag. Maardat. beteekent
niets, gezien het feit, dat het uiterst be^
zwaarlijk was, propaganda voor de confes
sioneele school te maken.
Daarbij komt nog, dat talrijke
rechtzinnige predikanten het ge
vaar van de gemeenschapsschool
onderschatten. Anderen hebben niet
den moed zich in het openbaar te
gen de gemeenschapsschool te ver
zetten. Dan zijn er rechtzinnige pre
dikanten, die op het standpunt
staan: God bestiert alles. God gaf
Duitschland Adolf Hitier. Adolf
Hit Ier maakte ons vrij van Yer-
sailles. Welaan, laten wij ook hier
Adolf Hit Ier volgen. Hij zal het
heter weten dan wij. En
laat, ons denken aan Romeinen 13:
1 tot 7.
Inderdaad is de overgroote meerderheid
der belijdende Protestanten God dankbaar,
dat hij Duitschland Adolf Hitier gaf. Het
sociaal-economisch gedeelte van het. Natio-
naal-Socialisnie vindt zij prachtig. Zij gaat
met alles, wat de Führcr doet, accoord. Er
is slechts voor ons Protestanten van het
Belijdenisfront één uitzondering: wij wil
len zelf bepalen, hoe wij en onze kinderen
God zullen dienen. Hier erkennen wij Adolf
Hitlcr niet meer als leider. Waarbij dade
lijk opgemerkt zij, dat Hitlcr op dit gebied
ook geen leidsman wil wezen. Maar helaas
zijn er allerlei kleine Hitiers, die hier an
ders over denken.
Die kleine Hitlers, die bestrijden wij. Zij
prediken een totaliteitsgeclachte die zich
naar onze mcening met het Christendom
niet verdraagt. Hier botsen twee wereldbe
schouwingen.
Wij belijdende Protestanten interpreteeren
Romeinen 13 1 tot 7 op een andere wijs.
wij willen goede nationaal-socialisten, echte
Duitschcrs en trouwe aanhangers van Adolf
Hitlcr zijn. Maar wij bestrijden dc slaafsche
onderworpenheid. Wij eischen gewetensvrij
heid. En wij gehoorzamen God meer dan
de menschen. Adolf Hitier is ook voor ons
een groot man. Velen van ons zien in hem
een van God gegeven leider. Maar... hij is
voor ons geen afgod. Wij houden vast aan
de Tien Geboden, ook aan het eerste gebod.
De Kerk verkondigt, de vrijheid van den
mensch door de verlossing in Christus Je
zus. De kleine Hitlers eisrhen onze ziel op.
Maar die hebben wij Christus gegeven.
De tijden zijn ernstig. Maar wij gelooven.
dat alles spoedig ten goede zal kceren. Er
is reeds zooveel wonderbaarlijks geschied.
Wie had in 1919 gedacht aan de nationale
wedergeboorte van Duitschland in 1933?
Wie had in 1919 kunnen vermoeden, dat in
1936 van het schanddictaat van Versailles
niets moer over zou zijn?
En zoo gelooven wij ook aan een Duitsch
geestelijk réveil. Het begint reeds te dagen!
bezetting van het Ruhrgcbied. Op 13 Juni
1924 werd hij tot president der Fransche
republiek gekozen: hii behaalde 515 stem
men tegen Pninlevé 300. Als neutrale can-
didaat had hij de overwinning behaald.
Na zijn ambtsperiode van zeven jaar trok
hij zich. in 1931 dus, in het particuliere
leven terug.
In Februari 1934 verscheen hij echter op
aandringen der partijleiders opnieuw op
het politieke tooneel: hij vormde toen een
kabinet, waarin hij zelf minister zonder
portefeuile was. Op 9 November van het
zelfde jaar trok Doumergue zich voor goed
terug.
Franco wijst elke poging tot
overeenkomst af. Herstel der
monarchie niet verworpen.
Tijdens een interview, dat hij den corres
pondent van de Times te Vitoria heeft ver
leend, heeft generaal Franco gezegd afwij
zend te staan tegenover iedere regeling van
het conflict in Spanje langs den weg van
onderhandelingen.
„Wij zijn van meening, aldus
Franco, dat iedere poging een over
eenkomst tot stand te brengen als
verraad moet worden beschouwd."
Hij zette uiteen, dat zijn houding te de
zen aanzien onveranderlijk zal zijn, „zelfs
indien onderhandelingen van de zijde van
Valencia geleid zouden worden door perso
nen, die, hoewel van de nationalisten ver
schillend in hun opvattingen over parlemen
taire en dmocratische instellingen hun eer
bied voor de wet, de orde. den godsdienst,
de traditioneele waarden der Spaansche
beschaving deelen."
Op de vraag van den correspondent hoe
liet ronstitutioncele regiem in Spanje zal
worden ingeval van een volledige overwin
ning der autoriteiten te Salamanca beperkte
Franco zich er toe te verklaren, dat het
even verkeerd is een directe restauratie der
monarchie voor te stellen als deze voor de
toekomst uit te sluiten.
Onrust in Britsch-Indië
Mohammedanen en Sikhs weer
slaags.
De Britsch-Indische troepen hebben hevel
gekregen zich gereed te houden in verhand
met de gespannen verhouding tusschen Mo
hammedanen en Sikhs. De markten zijn
gesloten, terwijl do politie verschillende
plaatsen bewaakt. Bij botsingen zijn 32 per
sonen gewond. De onrust zou ontstaan zijn.
doordat Mohammedanen een aanval hebben
gedaan op den stoet, die een door hen ge-
dooden Sikh naar de laatste rustplaats ge
leidde.
Ik zal, net als Schmeling, Louis
k.o. slaan, zegt Braddock.
Voor den wedstrijd om het wereldkampi
oenschap in het zwaargewicht, welke op
22 Juni a.s. te Chicago zal worden gehou
den tusschen den wereldkampioen Braddock
en den uitdager Joe Louis is door de Illio-
nois State Atheletic Commission een specia
le regel ontworpen. Indien namelijk een van
beide boksers door een of andere oorzaak
buiten den ring belandt, zal hij niet, zoo
als tot nu toe altijd het gevél was, na tien
seconden k.o. zijn, doch hij zal gedurende
20 seconden den tijd hebben, weer op de
been te komen.
Verder heeft deze Athletic Commission
uitgebreide instructies gegeven, teneinde
dc mogelijkheid tc vermijden, dat er voor
een k.o. binnen de touwen te langzaam
wordt geteld, voor dergelijke k.o. blijven na
tuurlijk de tien tellen gehandhaafd.
Braddock blijft volhouden, dat hij Louis
k.o. zal slaan, net zooals Max Schmeling
dat deed, n.1. met een rechtschen stoot.
Louis heeft toegegeven, dat hij van plan is,
zich na September als hij Schmeling in den
ring heeft ontmoet, terug te trekken op een
gegarandeerd inkomen van 10.000 dollars
per jaar.
Japan antwoordt niet
Op Amerika's vraag over beper
king van het gcschutskaliber.
De Japansche regeering heeft nog niet
geantwoord op de vraag der Amerikaansche
regeering, of zij zou willen toestemmen in
beperking van het gcschutskaliber der ge
pantserde schepen tot 14 duim. Men legt er
den nadruk op, dat geen konnis is gegeven
van een wijziging van het Japansche stand
punt. In ieder geval zal het antwoord, naar
men gelooft, eenigen tijd op zich laten
wachten.
Ernstig verduistcringsgeval voor
dcAmsterdamsche rechtbank.
Tweemaal werd het vorige jaar ingebro
ken in een manufacturenwinkel te Velsen,
in October en Januari.
Op 1 Februari drongen ongewenschte be
zoekers een woning tc Santpoort binnen.
In 't eerste geval maakten de daders een
groote hoeveelheid manufacturen buit en
de rentenier te Santpoort miste ruim f 1400
uit een portefeuille en een geldkistje.
Op aanwijzing van een vrouw arresteerde
de politie een inwoner van Haarlem, een
vertegenwoordiger, die reeds eerder met de
justitie in aanraking is geweest
De vrouw waarmee hij samenleefde
en die do politie had gewaarschuwd
vertelde voor de rechtbank te Haar
lem dat de man haar gezegd had,
dat hij de inbraken had gepleegd.
De buit was een paar dagen in
haar woning verborgen geweest en
later verkocht. Ook was de man
naar de verklaringen van deze
vrouw in het bezit geweest van een
bankbiljet van f 500.-
Do man ontkende hardnekkig, wel gaf
hii heling toe.
De rechtbank veroordeelde hem echter op
grond van dc pertinente verklaringen van
de vrouw tot een gevangenisstraf \»n twee
jaar.
In vier dessa's te Naggoelan, in de afdee-
ling Noord Koeion Progo, nabij Djocjakarta,
heeft zich een massavergiftiging voorge
daan, waardoor twintig personen werden
gedood en nog vier personen thans zeer
zwaar ziek zijn.
Bij lijkschouwing werden sporen van
weefselvernietiging door blauwzuur aange
troffen. Omtrent de oorzaak is nog niets
bekend.
Hij ging in hooger beroep en gisteren
behandelde het Anisterdamsche gerechtshof
onder presidium van mr. Boas deze zaak,
waarin een onverwachte wending zoukomen
De vrouw was veel minder pertinent in
haar beschuldiging.
Volgens de verklaringen van verdacht.®
had de vrouw uit wraak gehandeld. De ver
houding liet den laatsten tijd veel te wen-
schen over en om den man kwijt te zijn
zou deze getuige met haar verhaal naar
de politie zijn gcloopen.
Pres.: 't Is wel merkwaardig, u bent al
eens eerder veroordeeld en toen was het
uw eigen vrouw die u verraadde."
Verd.: „Ja, en toen was ik ook onschul
dig. Ook toen ben ik het slachtoffer van
leugens geworden. Dc vrouw, waar ik later
mee samenwoonde (deze getuige) heeft dat
kunstje afgekeken en nu ook gebruikt om.
me kwijt tc zijn."
Dc vrouw handhaaft haar gewijzigde ver
klaringen en liet hof zal nu een onderzoek
nar een mogclijken meineed instelcn. Het
verzoek van den verdediger tot invrijheid
stelling van verdachte, wijst het hof af. Do
behandeling van de zaak wordt dan voor
onbepaalden tijd geschorst.
Op vluchteling geschoten.
De Haarlemsche politie heeft de laatste
dagen tien personen gearresteerd, die zich
schuldig hebbon gemaakt aait inbraken in
Haarlem en omgeving. Eén hunner, de 31
jarige Haarlemmer van Z., heeft reeds be
kend de dader te zijn van een zestal te
Haarlem gepleegde inbraken. Toen hij een
dezer dagen door een rechercheur van het
politiebureau naar het paleis van justitie
zou worden overgebracht, heeft hij getracht
te ontvluchten. Hij probeerde door enkele
steegjes te ontsnappen, waar de recher
cheur enkele schoten op hem loste. Een
politieagent, die op het geluid der söhoten
toesnelde, wierp den vluchteling een fiets
voor de voeten, waardoor hij struikelde en
weer gegrepen kon worden.
De overige aangehoudenen hebben In to
taal vijftien inbraken gepleegd in Haarlem,
Haarlemmermeer en Heemstede. Eén hun
ner is ook betrokken bij een poging tot
herooving te Velsen.
Rienus de Boer bokst
tegen Nico Droog
Om den Nederlandschen titel.
Naast de hoofdpartij Bep ^'an Klaveren
en den Duitscher Eder staat er nog een be
langrijke wedstrijd op het programma, dat
11 Juli a.s. in de Nenyto-hal te Botterdam
zal worden afgewerkt. In het halfzwaarge
wicht zal de Nederlandsche kampioen Rie
nus de Boer zijn titel in een gevecht over
15 ronden van drie minuten verdedigen te
gen den Amsterdamschen bokser Nico
Droog, die vele jaren in Duitschland heeft
gebokst, is een uitstekend pugilist. Zoo heeft
hij onlangs nog een overwinning hchaald
op Emil Konter, die bij de laatste gehouden
wedstrijden in de Nenyto-hal Rienus de
Boer in de derde ronde k.o. sloeg.