Engeland als redder
der non-interventie
Russen
In een Spaansche
gevangenis
KIJKEN is KOOPEN bij CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Britsch bemiddelingsplan
openbaar gemaakt
Geen patrouillediensten meer ter zee
Luchtaanval op
Madrid
in Califoroië geland
Nationale
zweefvliegwedstrijden
DONDERDAG 15 JULI 1937. 80e Jaargang. No. 10311.
Uitflove der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Erkenning van de rechten van
oorlogvoerenden, mits vrijwilli
gers worden teruggetrokken.
De nieuwe Britsche voorstellen tot
herstel van het toezicht op de niet-
inmenging, die gisteren aan zes en
twintig leden der commissie over
handigd zijn, bevatten de volgende
bepalingen:
1. het stelsel van waarnemers aan
boord van de schepen, die naar
Spanje varen, wordt gehandhaafd.
Het stelsel van vlootcontrole (pa-
touilledienst wordt echter afge
schaft. Ter vervanging daarvan zou
den waarnemers in de Spaansche
havens geplaatst worden, die tot
taak zouden hebben, verslag uit te
brengen over de in Spanje aanko
mende ladingen.
2. Het toezicht aan de grenzen
wordt hersteld.
3. Beiden partijen in Spanje wor
den, met zekere beperkingen, de
rechten van oorlogvoerenden toege
kend, maar slechts, nadat de com
missie voor de uiet-inmenging een
stemmig zal hebben toegestemd in
het terugtrekken der vrijwilligers,
zooals omschreven is in het verslag
der technische commissie, en nadat
men het er over eens zal zijn, dat 't
vertrek der vrijwilligers op bevre
digende wijze voortgang vindt.
De rechten van oorlogvoerenden zouden
worden toegestaan met voorbehoud van de
volgende beperkingen:
1. De lijst van smokkelwaren zóu moeten
samenvallen met die van de goederen, wel
ker invoer verboden is krachtens de over
eenkomst van niet-inmenging.
2. De schepen, die cle controlcvlag voeren
en een waarnemer aan boord hebben, zou
den niet onder de uitoefening der rechten
van oorlogvoerenden vallen, evenmin als de
schepen, die langs de,Spaansche kust varen,
doch geen Spaansche havens aandoen.
3. Daarentegen zou elk schip, dat, al of
niet de controlevlag voerend, een niet
neutrale taak verricht, zooals het vervoer
van troepen of het overbrengen van seinen
van militaire waarde.onder de" uitoefening
dezer rechten vallen. Dit zou ook van toe
passing zijn op vaartuigen, die een genoti
ficeerde en effectieve blokkade trachten te
breken.
Met betrekking tot bovengenoemde bepa
lingen doet men opmerken, dat de waar
nemer slechts het recht heeft aangifte te
doen van scliendingen van de niet-inmen-
gingsovereenkomst en dat het niet billijk
zou, zijn, wanneer men de oorlogvoerenden
zou verhinderen schepen te praaien, die de
overeenkomst schenden, zelfs al zou er een
waarnemer aan boord zijn. Het voorstel is
geopperd den landen, die niet in de com
missie vertegenwoordigd zijn, te verzoeken
den partij en de rechten van - oorlogvoe
renden toe te staan, en de bepaling te ma
ken, dat de schepen van deze landen ge
machtigd zijn in de confrolehavens waar
nemers aan boord te nemen, indien zij dat
wenschon. Men hoont bovendien, dat de
commissie zal besluiten biede partijen in
Spanje te polsen over een plan, volgens
hetwelk op de Spaansche vliegvelden waar
nemers geplaatst zouden worden om de
landing van uil het buitenland komende
militaire vliegtuigen te verhinderen.
Ten slotte worischt men, dat schepen uit
de landen, die niet bjj de overeenkomst van
niet-inmenging zijn aangesloten, geen ver
boden goederen uit welke haven ook ver
voeren. De zaak is, dat een 1 ge landen wet
ten hebben afgekondigd, waarbij de uitvoer
van wapenen aan hoord van hun schepen
verboden wordt, indien deze vaartuigen uit
de nationale havens vertrekken, doch niet.
indien zij uit vreemde havens uitvaren.
Men hoopt, dat deze wetgevingen op den
grondslag van het Britsche plan. zullen
worden uitgebreid tot schenen, die uit
buiten'andsche havens vertrekken.
De Britsche voorstellen maken het noo-
dig. dat de Britsche regering onderhande
lingen voert over verschillende aangelegen
heden. In de eerste plaats moet van beide
partijen in Snanie toestemming worden
verkregen tot hot plaatsen van waarnemers
in de Spaansche havens, in de tweede
plaats moet baar toestemming voor bet te
rugtrekken der vrijwilligers worden ver
worven 011 in de derde plaats moet over
eenstemming bereikt worden over de voor
waarden. waarop de rechten van oorlog
voerenden kunnen worden toegekend.
Men is te Londen van meening, dat deze
voorstellen een redelijke poging bcteekenen
te voldoen aan de Fransche verlangens
eenerzijds en de Duitsche en Italiaansche
wenschen anderzijds.
Bü mislukking van dit plan ziet
Europa zich geplaatst voor een
ernstige situatie.
In de inleiding op de Britsche voorstellen
wordt o.m. toegegeven, dat het plan een
compromis is en dat het slechts kans op
slagen, heeft., indien het door de belangheb
bende regeeringen wordt aanvaard in den
geest, van het compromis.
Alle in de commissie vertegenwoordigde
naties hebben thans de gelegenheid den
wensch. welken zij herhaaldelijk tot uit
drukking hebben gebracht de niet-inmen
ging voort te zetten, in vervulling te doen
gaan.
Tenzij zich een grooter geest van inter
nationale samenwerking dan in het, verle
den openbaart, zal het plan mislukken en
zullen de naties van Europa zich geplaatst
zien tegenover een nieuwe situatie, welke
oneindig gevaarlijker is.
Damstukken
van oud brood
Duitsche meening.
Men houdt zich te Berlijn zeer gereser
veerd ten aanzien van de Britsche voor
stellen, waarmede men zich overigens wel
schijnt te kunneu vereenigen, met uitzonde
ring echter van de terugroeping der vrijwil
ligers, daar men betwijfelt of Valencia ge
noeg autoriteit bezit om de vrijwilligers te
doen terugtrekken.
Conflict van Krakau geëindigd
Het. conflict tusschen den aartsbisschop
van Krakau en de Poolsche regeering is bij
gelegd. Mgr. Sapieha heeft, de Poolsche re
geering een derde schrijven gezonden, waar
mee de regeering genoegen heeft genomen.
De kwestie zal thans niet door een buiten
gewone vergadering van het parlement wor
den behandeld.
WERELDTENTOONSTELLING IN MEXICO.
20 November 1939 moet zij ge
opend worden.
President Cardenas heeft, bij decreet aan
een groep onder leiding van den vroegeren
president der republiek Pascual Ortiz, ver
gunning verleend voor het uitwerken van
plannen en het voorbereiden eener wereld
tentoonstelling in de stad Mexico.
De tentoonstelling zou 20 No-vember 1939
geopend moeten worden.
Een onderhoud met den kapi
tein van de „Andra".
Ten kantore van het Nederlandsche Be
vrachtingskantoor te Rotterdam hebben wij
gistermiddag een onderhoud gehad met den
gezagvoerder van hét stoomschip „Andra",
den' heer L. Drachten, wiens schip, zooals
bekend, op 5 April bij de Spaansche kust
in den grond is gehoord.
De bemanning van de „Andra" is op 5
Juni jl. te Rotterdam teruggekeerd, bij wel
ke gelegenheid wij een onderhoud hadden
met den eersten stuurman, liet verhaal, dat.
de stuurman ons deed over den plotsclingen
aanval van een gewapenden treiler, waar
bij de „Andra" zoodanig in de machineka
mer werd getroffen, dat. twee opvarenden
gedood werden, waarna de overige leden
van de bemanning in de reddingboot gin
gen, werd ons door den kapitein geheel be
vestigd. Eveneens bevestigde hij hoe na
een onderzoek op de „Andra", toen de op
varenden aan boord van den treiler waren
genomen, zijn schip, dat na den eersten
treffer was blijyen drijven, tot zinken werd
gebracht.
De kapitein vestigde er bij het re
laas, dat hij ons deed, nog eens de
aandacht op, dat de „Andra". de ha
ven van Santander verlaten had en
in ballast voer. Naar Santander had
hij, zoo zeide hij, levensmiddelen ge
bracht en op de vaart naar deze ha
ven had hij niet de minste moeite
gehad. Schepen van de Franco-partij
waren zelfs niet te zien geweest.
Toen wij eenmaal in de reddingboot wa
ren, aldus zeide de kapitein, viel er vol
gens mij geen gevaar meer te duchten. Had
men ons willen ombrengen, dan had men ons
schip direct in den grond kunnen boren of
had men op ons kunnen schieten, toen wij
in de boot. gingen. Dat ons leven geen ge
vaar liep, bleek ook toen wij aan hoord van
den treiler waren genomen en later op den
hulpkruiser, die ons te San Sebastian aan
wal bracht. Wij werden wel als gevangenen
behandeld, maar daarom was de behandeling
niet direct slecht.
Te San Sebastian werden we in de gevan
genis opgesloten, waar we al gauw bezoek
kregen van den Nederlandschen consul.
Twee en twintig dagen heeft de bemanning
ir^ deze gevangenis in cellen gezeten. Op de
vraag of de behandeling slecht was, zeide
de kapitein dit te moeten ontkennen. liet
was wel doodvervelend in deze gevangenis
en de Spaansche begrippen over hygiëne zijn
wel heel anders dan bij ons te lande, maar
ten slotte, aldus de kapitein, moet gezegd
worden, dat wij zeker niet anders dan de
overige gevangenen werden behandeld.
Het was in de gevangenis te San Sebas
tian zeer vol en daarom werd de bemanning,
nadat de consul hiertoe had medegewerkt,
overgebracht naar de gevangenis te Tolosa.
Daar kwam men met alle twee-en-twintig
op een groote zaal bijeen. De mannen hiel
den er den moed in met af en toe gymna
stiek te doen en kaart te spelen met de kaar
ten, die een der Poolsche stokers teekende.
Ook werd er een dambord gemaakt en wer
den er schijven vervaardigd van oud brood.
Over de voedselvoorziening had de kapi
tein niet. te klagen. Met geld, dat men van
de maatschappij had, kon men voedsel la
ten koopen. Dikwijls liet men sla en sardien
tjes halen.
Van de bemanning waren bij den aanval
op de „Andra" twee opvarenden gewond.
Deze zijn te San Sebastian door een dokter,
die ook een gevangene was, behandeld. Een
van deze gewonden, de eerste machinist,
had men aanvankelijk niet in behandeling
genomen, maar toen de kapitein hierom ver
zocht, geschiedde het. ten slotte.
Uitgaande van de onaanvechtbare stelling,
dat een gevangenis nu eenmaal geen hotel
is, meende de kapitein niet te mogen zeggen,
dat hij en zijn mannen in Spanje slecht be
handeld zijn.
Toen de bemanning terug mocht, naar
Nederland kreeg de kapitein verlof in een
hotel te wonen. De consul maakte een en
ander voor hem in orde. In dit hotel heeft
de heer Drachten het eveneens goed gehad.
Op de vraag, waarom hij langer in Spanje
heeft, moeten blijven antwoordde de kapitein
dat men hem pas later heeft laten vertrek
ken om eerst nog allerlei officieele verkla
ringen af te leggen. Het. afnemen van ver-
hooren en het opstellen van verklaringen
nam altijd veel tijd in beslag. De Spaansche
mentaliteit, aldus de kapitein, is nu een
maal zoo, dat men er alles in een uiterst
langzaam tempo afdoet. Uit naam van zijn
maatschappij heeft de kapitein bovendien
geprotesteerd tegen 't in den grond boren
vn de „Andra" Wat er van deze protesten
terecht zal komen, evenals van een eisch
tot schadeloosstelling, kan nog moeilijk ge
zegd worden.
Zaterdag j.1. kreeg kapitein Drachten de
mededeeling, dat hij Spanje mocht verlaten.
Er moesten toen nog eenige papieren in
orde gebracht worden, zoodat hij eerst
Maandag de reis kon aanvangen. Hierbij is
hij door een officier tot aan de grens bege
leid.
Wat de reden geweest kan zijn, dat de
„Andra" die in ballast voer en die tevoren
alleen maar levensmiddelen naar Santander
DE BILT SEINT:
Verwachting: zwakke zuidooste
lijke tot westelijke wind,
aanv. licht, later toenemend
bewolkt, droog weer, be
houdens kans op onweer,
vooral in het zuiden, aanv.
warm.
Verdere vooruitzichten: toene
mende kans op onweer en
koeler.
Barometerstand hedenroorgei 8 uor i 76.7
had gebracht, in den grond werd geboord,
kon kapitein Drachten niet vermoeden. Het
was hem een raadsel, waarom het schip,
als men het verdacht vond, niet was opge
bracht, zooals met andere schepen is ge
beurd. De kapitein heeft wel gevraagd, waar
om de „Andra" beschoten was en tot zinken
gebracht, maar op deze vragen kreeg hij
geen antwoord. Van vluchten was ook
geen sprake geweest, want bij het eerste
schot van den treiler heeft de „Andra" bij
gedraaid.
De kapitein meende als eenige verklaring
voor het optreden van de Spanjaarden te
kunnen vinden, dat men op den treiler in
zenuwachtigheid te vroeg en misschien abu
sievelijk raak heeft geschoten.
Aldus het relaas van kapitein Drachten,
dat aansluit op de mededeelingen van den
eersten stuurman, die evenals de andere
opvarenden bij zijn aankomst over de be
handeling in de gevangenis liever wilde zwij
gen, zoolang de kapitein nog niet terugge
keerd was.
SPANJE
Rechtschen zouden nu in de
meerderheid zijn. Verliezen
der regeeringstroepen geraamd
op 21.000 man. Weinig actie
op het Noordelijke front.
Gisterenavond half zes vlogen een
twaalftal driemotorige jachtvlieg
tuigen der opstandelingen over
Madrid, waarop het luchtafweerge
schut in werking werd gebracht, ter
wijl de jachtvliegtuigen der regce-
ringstroepen de aohtervolging der
vijandelijke toestellen inzetten. Er
ontstond een luchtgevecht en de
jachtvliegtuigen der opstandelingen,
die de bombardementsvliegtuigen
beschermden, namen de vlucht.
Het groote hoofdkwartier van de troepen
van Franco heeft medegedeeld dat in het
Noorden kleinere vuurgevechten zijn gele
verd. Aan het centrale front zijn de troepen
van Franco in Aragon opgerukt en de
aanvallen der regceringstroepen bij Madrid
zijn afgeslagen. De regeeringstroepen leden
Zij vlogen San Francisco voorbij
LANGE-AFSTAND RECORD MET
BIJNA 2000 K.M. VERBETERD.
62 UUR ONAFGEBROKEN IN DE
LUCHT.
De Russische Poolvliegers zijn te
15 uur Grcenwichtijd op een veld 5
K.M. ten westen van San Jacinto en
130 K.M. ten Oosten van Los Ange-
les geland.
Zij hebben het wereldrecord voor
den langsten afstand in rechte lijn
verbeterd: een afstand van 10.860
K.M. hebben zij afgelegd in 61 uur.
Een der benzinetanks scheen te lek
ken. De vliegers zijn gezond en wel.
Het oude record stond op naam van de
Franschen Codos en Rossi met 9.101.7 K.M.
en is derhalve verbeterd met 1.700 K.M.
De kruissnelheid bedroeg 200 K.M. Tijdens
dezen tocht is de bemanning van het vlieg
tuig voortdurend in draadloos contact ge
weest met de aarde, ondanks het slechte
weer, dat in het Poolgebied heerschte en on
danks de sneeuwstormen.
De vliegers hebben verklaard, dat
zij het goed maken. Hun toestel is ge
heel in orde. Zij zullen trachten de
militaire luchtbasis van Machfield
(Riversidc, Califoinië) te bereiken,
een afstand van 25 K.M. Van dit
vliegveld waren militairen hun tege
moet gevlogen.
Er heeft een tijdlang ongerustheid ge-
heerscht over het lot der koene vliegers, om
dat de radio van het vliegtuig zweeg en men
niet wist, wat er aan haperde. Van alle kan
ten werd reeds hulp geboden voor de opspo
ring, toen plotseling het bericht van de vei
lige landing kwam.
De Russische consul, Gukhman, was al per
vliegtuig naar Bakersfield gegaan. De United
Airlines had een toestel uit Los Angeles doen
opstijgen en de radiostations waren alle in
de weer. Gelukkig bleek de ongerustheid on
tijdig en ieder kan zich nu verheugen over
het geweldige succes.
Reeds bij hun vertrek hadden de Russen
meegedeeld, dat zij in ieder geval San Fran
cisco wilden bereiken en zoo mogelijk door
wilden vliegen naar San Diego op de grens
van Mexico en Californië.
Toen zij nu San Francisco nader
den, vroegen zij naar de weersom
standigheden boven Californië,
waaruit men opmaakte, dat zij hun
tocht inderdaad tot San Diego wil
den voortzetten. Zoo vlogen zij dus
San Francisco voorbij en zijn ten
slotte gedaald, omdat zij, volgens
mededeeling van den sovjet-gezant
op grondgebied der Vereenigde Sta
ten wilden dalen. De bewolking
was zóó dicht, dat twee uur is ge
zocht 'naar een landingsplaats. De
officieele tijd van de vlucht is 62
uur 17 minuten.
President Rooscvelt heeft den Sovjet-Rus-
sischen vliegers telegrafisch zijn gelukwen-
schcn doen toekomen met hun prestatie.
Het vliegtuig.
Het vliegtuig ANT 25, waarin de vlucht
volbracht is, is een laagdekker. De span
ning van de vleugcis bedraagt 34 meter, het
verschil van de .vleugellengte en -breedte
13 meter. De vleugcloppervlakte bedraagt
88 M2.
De vleugels van het vliegtuig hebben nog
een bijzondere eigenschap, meldt de N.R.C.
De benzinerëservoirs elk heeft een lengte
van 7 meter vormen een onderdeel in dc
vleugelconstructie en vormen daarmee een
geheel, zoodat zij ook een deel van de ♦be
lasting dragen.
Verder heeft het Aero-hydro-dynamische
Centraal Instituut te Moskou een systeem
uitgewerkt om een daling van het met wie
len voorziene vliegtuig ANT 25 op het wa
ter mogelijk te maken. Onder leiding van
ingenieur Lebedef zijn speciale ballons, uit
licht geimpregneerde stof geconstrueerd, die
binnen in den vleugel en dc voorzijde ter
weerszijden vand en motor zijn aangebracht
De ballons zijn op zoodanige wijze verbon
den, dat de vliegtuigbestuurder deze gedu
rende de vlucht gelijktijdig binnen 2 mi
nuten met lucht kan vullen.
Daarvoor dient hij met een dér voeten het
pedaal van 'n voor dat doel geconstrueerde
blaasbalg in te drukken. In het geval van
een noodlanding op het water beveiligt dit.
systeem gedurende langen tijd het vliegtuig
tegen zinken.
De ANT 25 is het eerste Russische vliegtuig
met intrekbare wielen en olie-schokbrekers.
Dc motor M 34 van 950 P.K. (12 cylinders),
die zich wederom voortreffelijk schijnt te
hebben gehouden, is er op geconstrueerd om
80 a 100 uren achtereen te draaien. Hoogte
verschillen. temperatuursverschillen of voch
tigheid van de lucht oefenen geen invloed
op het functionnecren van den motor, die
bovendien zuinig loopt.
De radius van het vliegtuig bedraagt on
geveer 12.000 K.M.
hier aanzienlijke verliezen. Wel 2-4000 man
aan dooden, gewonden en gevangenen.
Ten aanzien van dc luchtmacht werd me
degedeeld, dat de berichten van de regee-
ring over overwinningen van de regeerings-
luchtmacht onjuist zijn. De rechtsche lucht
macht verloor vijf toestellen tegen 61 vlieg
tuigen van de regeering welke omlaag wer
den geschoten.
Gevangen genomen vliegeniers van de re-
gecring hebben medé""<i"oid dat de regee-
ringsluchtmacht gedemoraliseerd was door
de zware verliezen.
Radio Nacional weet nog te melden, dat
tijdens het gehcelc linksche offensief, dat
volgens de rechtschen volkomen mislukt
is, 57 regeeringsvliegtuigen werden neerge
haald.
Hot is Dinsdag voor het eerst
sedert negen dagen betrekkelijk rus
tig aan het Madrileensclie front ge
weest. Er kwam een einde aan den
heftigen druk der linksche troepen
op de stellingen van Franco.
De rechtsche troepen bereidden hun bases
voor cn konden gemakkelijk eenige punten
der linksche loopgraven tusschen Quijorna
en Brunete bezetten.
Dc rechtsche generale staf is van mee
ning dat de vijand in dezen sector weinig
troepen heeft gelaten. Dc rechtsche lucht
macht heeft talrijke bommen laten vallen op
den weg, die komende uit het Noorden,
langs Valdemorillo cn Villanueva de la Ca
nada uitloopt op den grootcu weg van San
Martin de Valde Iglesias naar Madrid. Men
heeft weinig tanks gezien en de linksche
luchtmacht was veel minder in actie. In
de lucht zijn de rechtschen meester.
Alle Nederlandsche zweefvlie
gers 14 dagen op Teuge bijeen.
In zweefvliegkringen is aller aandacht ge
spannen op de groote nationale zweefvlieg
wedstrijden, welke onder auspiciën van den
Bond van Xederl. Zweefvliegclubs van 24
Juli tot 7 Augustus a.s.x op het. vliegveld
Teuge, tusschen Deventer en Apeldoorn, ge
houden zullen worden
De deelneming is buitengewoon groot,
meer dan twintig zweefvliegers zullen el
kaar de prijzen betwisten, waaronder de
„keien" uit Nederland, zooals Jan Hoek
stra, Ir. Oyens, v. d. Meer, Jhr. Boreel,
Koch. J. Wijkens enz., zoodat gezegd kan
worden, dat practisch gesproken alle be
langrijke Nederlandsche zweefvlieger op
Teuge zullen zijn.
Behalve de bekende Grunau Baby's zal
zoo goed als zeker ook dc Rhocn Bussard
van de Amsterdamsche club voor zweefvlie
gen naar Teuge komen, terwijl er groote
kans is, dat een nieuwe Condor den dezer
dagen verongelukte „Blauwe Vogel" van de
Haagsche club voor zweefvliegen zal ver
vangen.
De wedstrijden bestaan uit twee gedeel
ten, id. die om den wisselprijs, het zilveren
zweefvliegtuig en om den „Grooten prijs
van Teuge".
Voor het eerst zullen ook geldprijzen wor
den toegekend. Een gedeelte van de geld
prijzen komt in handen van den winnaar
cn de rest aan de yereeniging, welke hij
vertegenwoordigt.
