Twaalf maanileii bloedige burgerstrijd! Chautemps laakt de hotelstaking meisjes entvoerd Wie is Oliveira Salazar? Engeland regelt vloot- kwestie met Duitschland Joodsche demonstraties tegen Palestina-rapport Amelia Earhart als verloren beschouwd Ontploffing in 'n Chineesche kruitfabriek ■9 Twaalf maanden duurt het nu reeds, dat rebellen en regeeeringsgetrouwen in geheel Spanje tegenover elkaar staan; broeders van één volk moorden elkaar langzamer hand uit; symptomen, dat het einde in zicht is, zijn nog niet te bespeuren. Nog twaalf maanden? Zal men nog een jaar de vlam van het buskruitvat Europa verwijderd kun nen houden? Het ziet er somber uit. Hoe het begon. JULI. 17 Juli 1036 te middernacht zijn plotseling alle verbindingen niet Spanje verbroken. Internationale oproepen naar Madrid blijven onbeantwoord: censuur, ra diostations bewaren liet stilzwijgen. Revo lutie is uitgebroken in de garnizoenen van Spaansch Marokko, Madrid, Sevilla, Mala ga, Saragossa, Burgos. De regeering besluit onmiddellijk de ar beiders te wapenen. Binnen twee dagen is het vuur der opstand in Madrid gcbluscht, maar Franco behoudt Marokko, Sevilla en Burgos. Een week later wordt de voorloo- pige regeering te Burgos ingesteld. Gene raal Mola begint zijn veldtocht naar Ma drid; hij wordt tot staan gebracht bij het Guadarrama-gebergte met een verlies van 2C00 man. „Blijf er buiten", zegt Blum. AUGUSTUS. Spoedig begint de inmen ging der fascistische staten. Een Duitsch schip verlaat Hamburg niet 28 vliegtuigen en duizenden bommen, met bestemming naar oen Spaansche rebcllenhaven. De Fransche premier Blum doet een be roep op de mogendheden niet in den bur geroorlog te interveniecren. De rebellen nemen Badajoz bij de Portu- gcesche grens. In hét Noorden slaan zij het beleg voor Irun. Terug achter de muren. SEPTEMBER. De 9e van deze maand .vergadert de non-interventiccommissie voor den eersten keer. Irun valt, daarna San Sebastian. Twee weken later rukt Franco Toledo binnen; zijn troepen worden echter bele gerd in het Alcrzar. Madrid, groot gevaar gespeurend, beveel een „terug achter de muren"; de vijand probeert de hoofdstad te bereiken". Ongeslagen in de hoofdstad. OCTOBER. Een week pauze; dan ccn vreeselijk bombardement op de rcgcerings- linies ten Zuidwesten van Madrid. Van het Noorwesten rukt een tweede rebellenleger op de hoofdstad aan. Wanneer tanks de li nies bij Navulcarnero verbreken, roept Ma drid alle weerbare mannen onder do wa penen met de aankondiging: „Dc vijand staat voor onze poorten! Regeering verlaat Madrid. NOVEMBER. Terwijl (je stad door Fran co's artillerie wordt beschoten en vliegtui gen de dood uit de lucht laten regenen, ver laat dc regeering Madrid, begeeft zich naar Yalencia en draagt de verdediging van de hoofdstad op aan een verdedigingsraad. Vier dagen later rukken versterkingen, waaronder Internationale Brigade, Barcc- lona binnen. In de veronderstelling, dat bet uur der overwinning reeds is aangebroken, kondig den Duitschland en Italië aan, dat zij Fran co's regecring officieel zullen erkennen. Frauco tot staan gebracht. DECEMBER. Slecht weer en ontmoediging over het falen van hun eersten aanval, brengt de rebellen tot een „pauze" van een Een eenvoudig mensch, die er slechts op uit is zijn vaderland te helpen. Voor de tweede maal binnen wei nige weken tijds werd een aanslag op den Portugeeschen minister-pre sident Ollvelra Salazar gepleegd. Toen in het jaar 1928 in het zuiden van Portugal de door generaal Gomcz de Costa geleide revolutie uitbrak, nam een ieder aan, dat het ook ditmaal weer een van die gebruikelijke opstanden was, welke sinds den val van de monarchie in Portu gal schering en inslag waren. Maar in deze meening vergiste men zich. Generaal de Costa bleek niet geneigd te zijn, zijn over winning weer aan de hofkliek in Lissabon te vorkoopen. Hij had de macht, dc onbe perkte macht in handen en wilde deze ook behouden. Salazar weigert hel ministerie van financiën. Hot erste, wat generaal Gomoz dc Costa Indertijd deed, was, naar geschikte medewer kers voor het groote werk van het herstel van 't land te zoeken. Ün dc 1ste plnats had men voor de financiën van het land, die bijna geheel geruïneerd waren, een werke lijk kundig man noodig. Zijn keuze viel op Oliveira Salazar, professor in de staathuis houdkunde aan de universiteit van Coirn- bra. Maar Oliveir Salazar weigerde, bet hem aangeboden ambt van minister van financiën te aanvaarden. F.erst op het aan dringen van een aantal vrienden verklaar de hij zich er tenminste toe bereid, naar Lissabon te gaan en daar de situatie te onderzoeken. Maar bij bleef slechts weini ge dagen in de Portugccsrhc hoofdstad en was op een goeden morgen weer verdwe nen. Nog een tweede maal werd Oliveira Sa lazar uit zijn stille studeerkamer om zoo te zeggen aan de macht getrokken. Maar ook dit keer hield het 't slechts kprten tijd uit. ..Onder de huidige omstandigheden kan ik ons vaderland niet helpen", verklaar de hij aan zijn vrienden en aanhangers, die paar maanden. Versterkingen rukken op naar de buitendijken van Madrid, maar plotseling verandert Franco van idéé en de dreigende massale aanval wordt niet uitge voerd. Buiten Spanje begint de ontstemming over de invasie van niet-Spaansche vrijwilligers tc groeien. Europa spreekt een woordje mee. JANUARI. Duitschland opent de rij van „represailles", wanneer dc kruiser „Königs- berg" op de reode van Santander de Spaan sche stoomer „Soton" in den grond boort, omdat de autoriteiten van Bilbao de Duit- sche „Palos" hebben vastgehouden. Later werd de Palos vrijgegeven. Er wordt een begin gemaakt om vrijwilligers den toegang tot Spanje te versperren. 5000 loyalen afgeslacht. FEBRUARI. Dagen van bitteren strijd vol gen. Malaga valt. Honderden trachten in wilde vlucht het leven te redden en verdrin ken daarbij in zee. Bommenwerpers bestoken de vluchtelingen op de wegen langs de kust. In de stad geeft Franco het bevel 5000 krijgs gevangenen zonder pardon te fusilleercn. Non-interventie. MAART. Na lange debaton komt de non-- interventiecommissic eindelijk tot een con trole-schema om de toevoer van wapens en vrijwilligers naar Spanje te verhinderen. Franco, nog steeds bezig niet de omsinge ling van Madrid, laat 7000 man Italiaansche troepen een offensief ondernemen, dat op een volkomen mislukking uitloopt. Musso- lini, op tournee in Libië, keert woedend in overhaast tempo naar Rome terug. Guernica. APRIL. Tot de overtuiging gekomen, dat er bij Madrid nog geen succes te behalen is, richt Franco zijn aanvallen naar het Noor den, naar Baskenland. Ilier begint de wreedste wijze van oorlog voeren. Franco zendt zijn Duitsche bommen werpers ovor Guernica. Vierduizend bommen en honderd lucht- torpedo's sproeien verwoesting en dood over de vroegere Raskischc hoofdstad. Machine- geweervuur vanuit de lucht maait 800 ach tergebleven inwoners weg. Incidenten. MEI. Het Engelscbe oorlogsschip „Hunter" loopt- op een mijn-bij •Ahnerrar Arhrt*doorten. Op de reedc van Majorca wordt een Ita liaansche oorlogsschip gebombardeerd. Zes dooden. Bij liet eiland Ibiza wordt de „Deutsch- land" met bommen bestookt. Twintig doo den, zeventien gewonden. Iiitler roept haastig zijn Gcneralch Staf bijeen om te be raadslagen. wat er moet gebeuren. Val van Bilbao. JUNI. Snel Icomt de beslissing. Duitsche oorlogsschepen bombardeeren Almeria. Duitschland en Italië trekken zich terug uith et Non-intervcntie-comlté, waar zij la ter weer in terug kceren, zonder dat de oor- SALAZAR hem verzochten, zijn taak toch niet op te geven. Eindelijk was de tijd rijp. „Geeft mij onbeperkte volmachten, laat mij handelen, zooals ik het noo dig oordcel, dan wil ik zien. of er nog een mogelijkheid bestaat om de catastrophe te vermijden," waren zijn woorden. Eerst twee jaren later, in het jaar 1930, was de tijd voor dc vervulling van derge lijke eischen van Oliveira Salazar rijp. Hij kreeg, wat hij verlangde, nl. de volmachten, welke hem als minister-president tot dc feitelijke dictator van Portugal maakten Men behoeft geen bewonderaar van een dictatoriaal régime te zijn. om toe te ge ven, dat dit door Portugal onder de toen heerschendc omstnndighedon, werkelijk nog het slechtste niet was. liet land was door eerzuchtige intriganten ongeveer uitgeplun derd en aan den rand van den afgrond ge bracht. Aan Salazar komt in elk geval de verdienste toe, de financiën van het spronkelijk gevraagde verzekeringen van vei ligheid zijn gegeven. Een vliegtuigongeluk berooft Franco van zijn bevelhebber in het Noorden generaal Mola. Bilbao's „ijzeren gordel" wordt doorbroken en voor liet eerst in haar geschiedenis valt de stad in de handen van haar belager. Duitschland beweert, dat de Leipzig bijna getorpedeerd was door een onzichtbare duik boot en trekt zich met Italië terug uit de non-interventiecommissie. Engeland en Frankrijk bieden aan de ont stane bres in de controle op te vullen, maar de fascistische staten weigeren. Madrid slaat terug. JULI. In overleg met Frankrijk waar schuwt de Engelsche regeering, dat de non interventie niet door kan gaan, als de con trole wordt opgeheven. Het Italiaansche-Duitsche plan om de partijen in Spanje de rechten van oorlog voerenden toe tc kennen, de zee-controle te laten vervallen, maar de land-controle aan te houden, wordt verworpen. liet nieuwe Britsche compromis-voorstel is thans in studie en aanvaard als basis voor de besprekingen. Madrid tracht de laak der Baskische troe pen te verlichten door ten Westen van Ma drid een groot offensief te ontketenen, waarbij verschillende plaatsen heroverd worden. Slecht weer heeft de opmarsch in het Noorden gestuit. Geen geheimen meer over den toekomstigen vlootbouw. Zaterdagmorgen is door von Ribbcntrop voor Duitschland het met Engeland geslo ten vlootverdrag onderteekend. Het verdrag bestaat uit drie volgende deelen. A. Een kwalitatieve overeenkomst, d.w.z. een afspraak inzake de grootte en de be wapening der oorlogsschepen en een af spraak om berichten over toekomstigen vioolbouw uit te wisselen. B. Een als „opheldering" gekenmerkte aanvullende overeenkomst op het Duitsch- F.ngelsche vlootaccoord van 1935, rekening houdende met de speciale positie van Duitschland na dit accoord. C. Een uitwisseling van nota's inzake de stillegging van den aanbouw van groo te kruisers. Do geteekende overeenkomst treedt in werking na de ratificatie, gelijktijdig met het Londensche vlootverdrag van 1930 en met bet Zaterdag eveneens onderteekende verdrag tusschen Engeland en Sovjet Rus land. Met hét onderteekende verdrag, dat het resultaat is van langdurige onderhandelin gen, zijn alle tusschen Engeland en Duitsch land bestaande vlootkwesties geregeld. Het geeft blijk van Duitschlands wensch naar samenwerking en van het voornemen alles in het werk te stellen om een bewapenings wedloop te verhinderen. SOCIALISTEN IN WARSCHAU GARRESTEERD. Ephraim Zclmanowizc uit Lodz, een 'der leidende figuren van de Poolsche socia listische .partij en van Joodsche afkomst is tezamen met nog een militant socialist van Joodschen afkomst gearresteerd en overgebracht naar het concentratiekamp te Bereza. De autoriteiten te Lodz hebben de leiders van drie plaatselijke dagbladen gearres teerd, die inzamelingen hadden gehouden ten gunste van de Spaansche regeering. land te hebben hersteld en aan het volk een zekere rust te hebben ge geven. Niemand zal beweren, dat iedere Portu gees op het oogenblik een aanhanger van Salazar is. In het bijzonder onder de plat telandsbevolking, die nog onder allesbehal ve gunstige levensvoorwaarden leeft, be staat een krachtige oppositie. Men zou daar maar al tc gaarne het Spaansche voorbeeld van onteigening van hef grootgrondbezit volgen en gezien het feit. dat de Spaansche burgeroorlog zoo dicht bij Portugal's gren zen woedt, bergt een dergelijke geestesge steldheid natuurlijk groote gevaren voor dc regeering van Salazar in zich. Zooals do beide aanslagen op Salazar reeds bewij zen, zijn er in Portugal zeker menschcn te vinden, die de Spaansche burgeroorlog gaarne tot Portugeesch gebied zouden wil len uitbreiden, indien zij daartoe slechts de kans zagen. Overigens kan echter wel be weerd worden, dat Salazar nog het vertrou wen van het grootste deel van het volk ge niet. Men ziet in hem een „toovenanr met getallcn"en dat maakt op de betrekkelijk on ontwikkelde bevolking een grooten indruk. Een eenvoudig mcnsch. Salazar is, dat moet een ieder toe geven, een eenvoudig en bescheiden man. Ifij kent slechts zijn plicht en werkt van den vroegen morgen tot den laten avond. Zijn eenigste ont spanning is zijn dagelijksche wande ling in de omgeving van Lissabon. Oliveira Salazar is geen vriend van groo te ontvangsten. Hij is volstrekt niet men- schcnsclmw, maar meent dat al deze din gen overbodig zijn. Luxe kent hij niet. De ze machtigste man van Portugal woont nog op het oogenblik in een huis, dat allesbe halve comfortabel is. En de klceren, wel ke hij draagt, laat hij zich door een van dc goedkoopste kleermakers maken. Salazar is de zoon van arme ouders. Zijn vader stierf reeds vroeg en zijn moedor, die een kleine dorpsherberg in Santa Comba Dao bezat, moest zichzelf alles ontzeggen, om haar zoon naar de universiteit te kun nen zenden. En wanneer men on het oogen blik aan Snlaznr vraagt, boe hij bet toch klaargespeeld heeft, binnen zoo korten tijd Portugal's financiën weer op orde te hel pen, zegt bij eenvoudig: „Dat heb ik van mijn moeder geleerd. Zij heeft mij bijge bracht, slecdsa op het juiste oogenblik en op de juiste plaats tc sparen." HET OUDE DOEL: RIO DE JANEIRO. Aan de Poolsche politie gelukte het, een handelaar in blanke slavin nen te arresteeren, die juist drie Roemeensche meisjes over Gdynia naar Rio wilde ontvoeren. Bij het onderzoek bleek, dat de gearresteer de, een Armeen, reeds 200 slacht offers op het geweten heeft. In geen land in Europa is de handel in jonge meisjes nog zoo in zwang als in Roe menië. De man, die thans door de Poolsche politie gearresteerd kon worden een Ar meen, Akoerian genaamd stond juist op het punt, drie jonge Roemeensche meisjes naar Gdynia te brengen, waar hij hun een goede betrekking op het Nederlandsche schip „Bergen op Zoom" had beloofd. In werkelijkheid wilde hij de meisjes echter naar Rio ontvoeren, om hen daar te ver- koopen. Na de arrestatie van den Armeen bleek, dat hij bet hoofd van een wijdvertakte ben de was en dat in den laatsten tijd minstens 200 meisjes uit Roemenië, Boelgarijc, Polen en Hongarije over Gdynia naar Rio de Ja- neiro ontvoerd waren. De slachtoffers wa ren hoofdzakelijk vverklooze choristen, ser veersters, enz. Hoe de handelaren te werk gaan. De laatste arrestatie wekt de herinnering op aan het feit, dat in Roemenië eenigen tijd geleden een razzia op handelaren in blanke slavinnen werd gehouden, waarbij talrijke lieden gearresteerd werden. Aanleiding daar toe was de opzienbarende geschiedenis van een jong meisje, Ilonka, de dochter van een grootgrondbezitter, welke een schel licht op de geraffineerde methoden van de bande laars in blanke slavinnen werpt. Ilonka deed op zekeren dag inkoopen in de stad, toen zij plotseling bemerkte, dat op den hoek van een straat een oude vrouw in elkaar zakte. Onmiddellijk schoot het jonge meisje te hulp. Toevallig pnsseerde er juist een elegante auto en de eigenaar van dezen wagen bood aan, de oude vrouw naar huis te rijden. Aan het jonge meisje verzocht hij mede te willen rijden, daar hij zelf op het stuur moest let ten on zich dus niet om de oude vrouw kon hekommeren. Ilonka steeg in den wagen en bleef van dit oogenblik af zoek. De meeste slachtoffers van den modernen handel in blanke slavinnen worden intus- schen nog steeds onder wcrklooze jonge meisjes, danseressen, tooneclspeelsters, enz. gevonden. Deze worden met de belofte van goede engagementen naar de Zuid-Ameri- kaansehc steden gelokt en indien zij daar eenmaal aangekomen zijn, blijft hun meestal geen andere keus over, dan zich in de ar men van een verschrikkelijk lot te werpen. Verwoesting van Jeruzalem her dacht. Poolsche Zionistenlei der gearresteerd. De herdenking van de verwoes ting van Jeruzalem heeft Zaterdag 10.000 personen naar den klaagmuur te Jeruzalem doen gaan. Er werd een optocht gehouden in de Armeni sche wijk. De politie had uitgebreide voorzorgsmaatregelen genomen. Zoo wel Joodsche als Arabische extre misten waren in verzekerde bewa ring gesteld. Verscheidene revisionisten waren gear resteerd in verband met de verspreiding van een aanplakbiljet waarin de Joden worden opgewekt zich te verzetten tegen dc verdeeling van Palestina. Ook in Polen zijn in de hoofdstad War schau en in een 20-tal steden in de provin cie groote protestdemonstraties gehouden. De Joodsche advocaat Wilhelm Rippel, die gistermiddag een protestvergadering tegen de verdeeling van Palestina moest presideeren, is den nacht te voren gearres teerd onder beschuldiging van verduiste ring ten nadeele van zijn clienten. Rippel is do lei.der van de Zionistische organische „Jonge Joden" Tenslotte zijn ook de Joden te Antwer pen de straat opgegaan. Bij het monument van Koning Albcrt werden bloemen neer gelegd. Een der redenaars verzocht de toehoor ders don volgenden eed te willen alcggeir „Eerder dan ik u vergeet Jeruzalem, zal ik mijn rechterhand vergeten". Ter bevestiging van dezen eed gingen vele handen omhoog Naar het Hlsbld. uit Jeruzalem verneemt eischen de Zionisten het westelijk deel der stad voor zich op. Consulaten in Rusland spionnagecentra Verscherpte controle op buiten landers. De Sovjel-egeering heeft onlangs tot Duitschland, Polen en Japan het ver zoek gericht, hun consulaten te Odessa en te Wladiwostok tc sluiten. De reden van dit verzoek is, dat deze landen geen scheepvaart op dc genoemde havensteden hebben en er ook geen kolonie bezitten. Daarbij komt, dat zij er sinds lang van Russische zijde van beschuldigd werden, dat de consulaten haarden van tegen de Sovjet-Unie gerichte spionnage zouden zijn. Voorheen overwoog Duitschland reeds uit eigen beweging, wegens het ontbreken van handelsbelangen, de consulaten te Odessa en Wladiwostok te sluiten, aldus Havas, De Amerikaansche vloot heeft het zoeken naar Amelia Earhart opge geven. De schepen, die aan den op- sporingstocht deelnamen, zijn giste ren naar hun havens teruggekeerd. Amelia en haar metgezel Fred Noo- nan worden thans als verloren be schouwd. doch sinds de Sovjet-regeering op sluiting aandringt, weigert het aldus Havas hiertoe over te gaan. Overigens worden op het oogenblik alle verblijfsvergunningen, die aan buitenlanders verstrekt zijn, opnieuw nagegaan en in afwachting van een uiteindelijke beslissing telkens voor slechts een maand verlengd. Sommige buitenlandschc technici moeten hun verblijfsvergunningen zelfs om den anderen dag of ook wel eiken dag laten verlengen, hetgeen velen hunner er toe brengt, uit eigen beweging de Sovjet-Unie te verlaten. Voorts is kort geleden een decreet uitge vaardigd, krachtens hetwelk ieder, die een brief uit het buitenland ontvangt, hiervoor een ontvangstbewijs moet teekenen, ook al is het schrijven niet aangeteekend. Aan het land wordt onmetelijke schade toegebracht. Een vertegenwoordiger van Havas heeft minister-president Chautemps vragen ge steld over de staking in het holelbedrijf. De minister-president verklaarde, dat de regee- ririg steeds heeft getracht bemiddelend op te treden, doch zij is er niet in geslaagd een einde te maken aan de staking, hoe wel zij wist te voorkomen, dat de hotels en restaurants zouden sluiten. De minister-president doet bij deze op nieuw een beroep op alle betrokkenen, om hen te wijzen op de onmetelijke schade, welke zij aan het land berokkenen. Tijdens de wereldtentoonsteling te Parijs en tegenover de vele internationale moei lijkheden, moet Frankrijk zich meer dan ooit eensgezind en sterk tooncn, ieder wan ordelijkheid en iedere vruchtelooze agitatie verzwakt het vaderland op ernstige wijze. De minister-president zal derhalve voort gaan met kracht te arbeiden aan het beëin digen van het conflict. Do wanordelijkhe den, welke zich op enkele plaatsen in de stod hebben voorgedaan, zijn absoluut on toelaatbaar. Reeds is de politie met de noodige kracht opgetreden en zijn enkele onrustzaaiers veroordeeld. De regeering is' vastbesloten aan dergelijke schaamteloozc praktijken een einde te maken. Ieder die zich hieraan schuldig maakt, zal onmid dellijk worden gearresteerd en streng wor den gestraft. Men moet begrijpen, dat de regeering die volledig onpartijdig wil blijven staan tegen over de besprekingen, niet onpartijdig kan blijven tegenover aanslagen op dc open bare orde en het landsbelang. Reeds zeventig lijken gevonden. Een kruitfabriek bij Hsintengkau in de nabijheid van Tsoengking (provincie Tsje- choean) is Zaterdagmiddag door een he vige ontploffing vernield. Ook meer dan honderd huizen in de omgeving werden verwoest. Onder de puinhoopen heeft men tot dusverre zeventig dooden gevonden, ter wijl meer dan driehonderd gewonden zijn opgenomen. De oorzaak der ontploffing is nog niet bekend; de leider de fabriek is iu hechtenis genomen, daar men rekening houdt met de mogelijkheid van sabotage. De Tsjechische regeeringscrisis Hodza opnieuw met vorming van een kabinet belast. De Tsjechische president Benesj heeft Dr. Hodza, den afgetreden minister-president, met. de vorming eener nieuwe regeering be last. In gezaghebbende kringen gelooft men, dat de crisis heden beindigd zal zijn. Geen Hitlergroet in Dantzig De directie der Poolsche spoorwegen tc Dantzig heeft haar werknemers verboden den Hitlergroet te brengen. Dit verbod heeft een levendige verontwaardiging hij de na- tionaal-socialistische arbeiders gewekt. De socialistische afgevaardigde Mau is in hechtenis genomen, maar weer in vrijheid gesteld, nadat hij verklaard had zijn man daat neer te leggen. ERNSTIG SPOORWEGONGELUK IN BRITSCH-INDIë. Op 15 mijlen afstand van Patna is een ernstig spoorwegongeluk gebeurd, waarbij, volgens de voorloopigc berichten, honderd reizigers om het leven zijn gekomen en 200 gewond zijn, de locomotief van de trein ont spoorde en viel van een hoogte af, waarna drie rijtuigen omvielen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1937 | | pagina 2