Joris Ivens' Spanje-film
Manusje-van-alles
in Amerika
Geheele mijnwerkersfamilie
verdronken
R.K. Rijksambtenaren
vragen salarisverhooging
De goedkoopste expeditie ter wereld
I
een slagen van de film. Van niet minder
belang is het, hen aan de camera te wen
nen. Men kan met dergelijke menschen
geen scènes overmaken. Bij beroepsmen-
schen wordt een scène telkens beter, eiken
keer dat ze overgemaakt wordt. Voor een
voudige dorpelingen beteekcnt het echter,
dat.ze bewust gaan acteeren en dit bewuste
acteeren is bijna altijd slecht.
Fuentaducnna kwam niet in de vuurli
nie. Deze bleef ongeveer vijf en twintig
kilometer verwijderd. Maar het werd her
haaldelijk door vliegtuigen gebombardeerd.
De oorlogscènès in „The Spanish Earth"
werden langs den weg naar Valencia geno
men. Fuentaducnna ligt aan de Taag.
Het filmwerk van Joris Ivens onder
vindt thans in de Vercenigdc Staten grootc
belangstelling. Met name in de filmperio
dieken worden zijn vorige documentaires
met belangstelling besproken o.a. die van
de Zuiderzee.
VREESELIJK DRAMA TE
HOENSBROEK.
Zelfmoord
Deze week heeft zich te Hoens-
broek een vreeselijk drama afge
speeld, waarbij een mijnwerker en
zijn geheele gezin, bestaande uit een
vrouw en twee kinderen den ver
drinkingsdood hebben gevonden.
Nog tast men omtrent de oorzaak
in het duister, maar het vermoeden
is gerezen, dat men hier te doen
heeft met zelfmoord.
He begon ermee, dat Maandag j.1. bij
Roermond uit do Maas het lijk van een
meisje werd opgehaald. Aanvankelijk kon
men haar niet indentificeercn.
Voorloop! g 5 pet.
De R.K. Centrale van burgerlijk over
heidspersoneel deed naar de Raad van Mi
nisters een adres uitgaan, waarin o.m. ge
zegd wordt:
dat voornoemde centrale bijzondere aan
dacht schonk aan de ontwikkeling van den
budgetairen toestand des Rijks, alsmede
aan die der economische verhoudingen en de
hiermee samenhangde welvaartspolitick van
Nederland;
dat zij daarnaast met groote belangstel
ling hoeft gevolgd de omstandigheden, wel
ke invloed uitoefenden op den algemeenen
levensstandaard, vooral sedert 28 September
1936;
dat een voortgaande verbetering van den
budgetairen en van den algemeenen econo-
mischen toestand valt waar te nemen;
dat. sedert, genoemden datum een aan
zienlijke prijsstijging moet worden vastge
steld;
dat voornoemde centrale op deze gronden
van oordeel is, dat er aanleiding aanwezig
moet worden geacht, redres van de door de
rijksambtenaren gebrachte offers in over
weging te nemen:
dat zij daarom eerbiedig doch dringend
verzoekt te willen bevorderen:
a. dat het Kon. Besluit van 4 December
1035. Staatsblad 690, met ingang van 1 Jan.
193S worde ingetrokken;
b. dat de centrale commissie voor geor
ganiseerd overleg in ambtenarenzaken in
de gelegenheid wordt gesteld, zoo spoedig
mogelijk haar oordeel ter zake aan de re
geering voor te leggen.
Een breedvoerige memorie van toelichting
is aan het adres toegevoegd.
Het onder a bedoelde Koninklijke besluit
hield in een korting van 5 pet. op de sala
rissen der rijksambtenaren, zoodat het adres
neerkomt op een verzoek tot salarisverhoo
ging met dit percentage.
Het slot „Kreuzberg" in het romantische Ahrdal (Duitschland).
Rooseveit enthousiast. Groot
succes voor onzen landgenoot.
Onze landgenoot, Joris Ivens, Nederlands
meest, vooraanstaande filmman, die hier
o.m. een groote film over de drooglegging
van de Zuiderzee maakte en vooral in de
Wieringermeer geen onbekende zal zijn,
heeft thans een belangrijke film over Span
je voltooid, welke liet eerst voor President
Rooseveit op het Witte Huis te Washington
werd vertoond.
Ivens vertelde in een interview aan re
porters te New York, dat hem in het. bijzon
der de zaakkundige opmerkingen van den
president, getroffen hadden. Deze toonde ook
een filmtechnischen kijk te bezitten en hij
sprak met kennis van zaken en tevens vol
lof over de montage van „De Spaanschc
Aarde". Toen men hem tijdens de vertoo
ning van de film enkele malen kwam sto
ren, was Rooseveit daarmee allesbehalve
ingenomen. Hij zag de film van het begin
tot het einde.
De Spaansche aarde.
Ivens deelde mede, dat de idee van de
film geheel van hemzelf is. Bij het maken
er van is hij van de gedachte uitgegaan,
dat de Spaansche burgeroorlog er ern is
van arbeiders en hoeren, die het land, dat
7.e bebouwen, van de grootgrondbezitters op-
eischen. Deze hebben het generaties lang
verwaarloosd en wonen in de steden, zonder
zich om de belangen te bekommeren van de
menschen. die er op zwoegen en slechts met
de grootste moeite de pacht kunnen opbren
gen. Volgens hem is de burgeroorlog oen
oorlog om meloenen, tomaten en uien, niet
om groote beginselen.
Om haar technische en artistieke kwali
teiten wordt de film door de Amerikaan-
sche pers zeer geprezen. De „New York Ti
mes"' merkte op, dat Joris Ivens in zijn
film de realistische kunst der Hollanders
en Vlamingen voortzet.
Het gejd voor het maken van de film is
hem verstrekt door de Contemporary Histo
rians Inc.. een instelling, waarvan o.a. de
bekende, linksch georic»teerde schrijvers
John Dos Passos cri Ernest Hemingway lid
zijn.
Filmgrooten zien Ivdn's film.
Joris Ivens heeft zijn film te Hollywood
In het openbaar vertoond. Er worden ver
schillende voorstellingen gegeven, meldt de
Msb., welke twintig duizend dollar opbrach
ten, die zullen dienen voor de ambulance
in Spanje Bij de eerste voorstelling waren
tweehonderd kopstukken van dc filmkolonic
bijeen, die \iif dollar voor een plaats be
taalden. Onder de aanwezigen bevonden
zich Rnbort Mnntgomery, Louise Rainer,
Silvia Sidney, Miriam I-topkins. Lewis Mi-
lestonp, Alan Campbell, Dorothy Parker,
Fritz T ang, Atiatol Litvak, Ernst Lubitsch,
King Vidor, Joan Bennett en vele andere,
filmspelers dus zoowel als regisseurs. Dc
ontvangst was zeer enthousiast.
In het Philhnrmonic Auditorium werd de
film daarna vertoond voor oen goede 3300
personen Vijf en twintig liefhebbers moesten
wegens plaatsgebrek naar huis worden go-
ZO"den.
Het was voor don ingang van het theater
zoo druk, dat Ivens, die er zelf de filmrol
len bracht, niet door dc menigte kon ko-
mpn. Hij slaagde er ten slotlc* in, bijge
staan door een orde houdend agent, bin
nen het theater te komen.
Ook in de huizen van enkele bekende
filmsterren Is de film gedraaid, o.a. hij het
echtpaar Franchot Tone en Joan Craw-
ford en ten huize van den bekenden re
gisseur John Ford en den producer Darrvl
Zanuck. van dc Twentietb Ccntury Fox.
Het wekt algemeen verbazing, dat de film
slechts 12 000 dollars gekost heeft. Groote
belangstelling ondervond de wijze, waarop
het geluid werd benut. Toen na een dezer
vertooningen ten bate van een ambulance
in Spanje een collecte werd gehouden, bleek
een bekende filmster te zijn verdwenen.
Ivens wilde diens naam niet noemen...
Ernest Hemingway heeft den tekst ge
schreven. De muziek is op Spaansche volks
muziek geïnspireerd en gearrangeerd door
Mare Blitstein. Er zijn onderhandelingen
gaande over vertooningen In gewone bios
coontheaters te New-York en andere grootc
steden van Amerika.
Waar de film gemaakt werd.
Ivens maakte de film, naar hij mededeel
de. grootendeels in 't dorp Fucntaduennna.
dat on ongeveer veertig kilometer van Ma
drid ligt, aan den grooten weg naar Va
lencia. Het dorp werd door Johnny Fern-
hout uitgekozen, omdat het waarschijnlijk
in het centrum der operaties zou komen
te liggen. Hij mengde zich onder dc dorpe
lingen. die als acteurs van do film optre
den. Ivens en Fernhout brachten dagen
lang in de herbergen door, teneinde mot
de dorpelingen op goeden voet te komen
en hun vertrouwen tc winnen. De spontane
medewerking, zonder eenige terughouding,
van deze eenvoudige menschen was vol
gens Ivens van het grootste belang voor
OUD-MINISTER VAN SCHAIK BIJ DEN
HOOG EN RAAD.
De oud minister van Justitie mr. R. H.
van Schalk is gisteren door den Hoogen
Raad beéedigd als advocaat en procureur.
UITGAVE CORRESPONDENTIE GROEN
•VAN PRINSTERER EN KUYPER.
Binnen niet al tc langen tijd zal de af
zonderlijke uitgave van de correspondentie
tusschen mr. G. Groen van Prinsteror en
dr. A. Kuyper liet licht zien.
De Grocn-Kuvpercorrespondentie wordt,
evenals de rijkspublicatie van den Groen-
correspondentie, uitgegeven onder toezicht
en verantwoordelijkheid van de hoogleera
ren dr. A. Goslinen en dr. C. Gerretson. De
uitga\e zal voorzien zijn van aantcekenin-
gon, die de correspondentie, voorzoover
noodig, verduidelijken..
Woensdag werden de lijken van
een man en een vrouw in de rivier
gevonden. Papieren, op den man ge
vonden, gaven de politie aanleiding
de buren der familie S. te ontbieden,
die de drenkelingen hebben her
kend.
Gistermorgen is het lijk van een zesjari
gen jongen in dc Maas gevonden, dat ge
ïdentificeerd is als dat van het jongste
zoontje der familie S. te Hoensbroek.
Hiermede is men tot de ontstel
lende ontdekking gekomen, dat het
geheele gezin S., van .Duitsche na
tionaliteit, bestaande uit man,
vitQiiw, een achtjarig dochtertje en
genoemd zoontje, in raadselachtige
ojnslaudigheden in de. Maas is ver
dronken.
Op zijn vele tochten naar Tibet was F.
Spencer Chapman meermalen op den ouden
weg, die van Phari Dzong naar Docgla
Dosjen loopt, in dc nabijheid van den Tsjo-
molhari gekomen. Men noemt dezen berg
dc „Goddelijke Koningin der Bergen" en
in geheel Bhoctan doet van oudsher de le
gende dc ronde, dat een ieder, die dc po
ging waagt om den berg te beklimmen
door de goden, die daar tronen, gedood
wordt.
Van al deze legenden trok dc oude avon
turier zich echter niets aan. Voor hom
stond liet op zekeren dag. nadat hij den
vorm van den berg nauwkeurig had be
studeerd. vast, «lat de Tsiomolhari zeer be
slist beklommen zou kunnen worden.
Een kleine colonne gaal op weg.
Bij vroegere ondernemingen had Chap
man de ervaring opgedaan, dat men juist
niet grootc expedities het gewenschte doel
mestal niet bereikt Derhalve nam hij
slechts een goeden vriend, een ervaren al
pinist, C. E. Crawford, uit Calcutta niet
zich mede. Bovendien verzekerde hij zich
van de hulp van drie betrouwbare dragers:
Ninin, Passang en Kikoeli. Nirna en Kikoeli
hadden reeds vroeger tijdeus andere expe
dities hun kunnen bewezen. Passang daar*
BOOTJE OVERVAREN.
Oude visscher verdronken.
Gisterenmorgen is in de Mcrwede, ter
hoogte van Werkendam verdronken de
72-jarige visscher A. Vogel uit Hardinxveld.
De visscher was, vergezeld van een fa
milielid, Uitgevaren om te trachten zijn
vischvangst te verkoopen. Hij wilde zich een
eindje laten sleepen en trachtte daartoe
zijn bootje vast te maken aan de sleepboot
„Tauris 2". Hierin slaagde hij echter niet
met het gevolg dat zijn vaartuigje dooi
de sleep van de „Tauris 2" werd overva
ren. Do metgezel van Vogel sprong di
rect overboord, I;Ii,j kon gered worden-. Vogel
evenwel verdronk. liet lijk is geborgen.
entegen was een nieuweling. En toch was
juist hij het, die Chapman de overwinning
hielp behalen.
Tien dagen lang trachtte men, eerst van
Sikkim, later van Bhoctan uit, een weg te
vinden. Donkere wolkon hingen boven den
borg en al spoedig braken er verschrikke
lijke sneeuwstormen los, welke de krachten
van de kleine expeditie op zwaren proef
stelden. Nlma gaf den strijd het eerst op.
Daarna werd ook Kikoeli ziek en tenslotte
had Crawford zijn laatste krachten ver
bruikt, zoodat hij zoo spoedig mogelijk naar
lager gelegen oorden terug moest. Zoo brok
kelde de kleine expeditie langzaam af. En
dat terwijl Chapman juist oen gunstigen
weg voor een beslissenden aanval op den
Tsjomolhari gevonden had.
Met Passang door dik en dun
Maar Chapman dacht er niet over, den
strijd thans op te geven. Hij waagde niet
Passang, den eenigen overgebleven drager,
do beklimming.
De beide dappere mannen kwamen slechts
langzaam voorwaarts. Elke tien minuten
moest men in deze ijle lucht rusten om weer
op adem te komen. Twee dagen verbleven
zij in oen ijshol om zich legen den sneeuw
storm te beschermen. Half bevroren zetten
zij daarop hun tocht voort. Aan lerugkee-
Gocring is een duivelskunstenaar, geen
Duitschcr, die daar meer aan twijfelt. Hij
zal nog dikker moeten worden om meer
onderscheidingen en medailles op zijn borst
te kunnen bergen.
Minister-president, opperjagermeester, ge
neraal der luchtmacht, ijzermagnaat, ja wat
niet al.
Dezer dagen is hij ook nog gebombardeerd
tot „oppor-kunst kenner", hetgeen in het Der
de Rijk zooveel beteekcnt als „opperzuiver-
aar der Duitsche kunst".
Inderdaad, wij zullen hot. accent, van het
woord „duivelskunstenaar" naar „kunste
naar" moeten verleggen.
Hermann zal voortaan met één oogopslag
GÖRING.
ren dachten zij niet. De Tsjomolhari moest
vallen! Nu of nimmer;!
Hun wil dreef hen voorwaarts. Zij kwa
men tenslotte op een punt, dat nog slechts
150 meter onder den 7180 meter hoogen
bergt- n i;>g. Men zag heneden zich het dal
van Bhoctan liggen, rechts verhief zich de
Mount Evcrest, de onoverwinnelijke
Daarop waagde men ook dc laatste 150
meter tc beklimmen. Afgemat en naar lucht
happend zetten de beide mannen hun tocht
voort. Eneindelijk was het gelukt!
Chapman en Passang schudden elkaar de
hand en maakten zich gereed voor de af
daling.
Nu scheen liet och tor, alsof alle booze
geesten van den Tsjomolhari zich tegen
•i'Èw overwinnaars hadden veroenigd. Zij
stuurden hun nieuwe sneeuwstormen en
vcrsch ri k kei ij kc on wede rs.
Vallen en opstaan.
Zelfs de pikhouweelen vonden geen hou
vast meer, .zoodat dc mannen dikwijls diep
afgleden. Tweemaal moesten zij weer hoo-
gcr op klimmen om beschutting tegen een
sneeuwstorm tc zoeken. „Dat was het meest
verschrikkelijke", bekent Chapman, „steeds
weer terug te moeten klimmen naar een
hoogte, die men gelukkig reeds achter zich
wist."
Chauman en Passang waren tenslotte zoo
zwak, dat zij om de \ijftig meter in slaap
vielen, terwijl zij bovendien te afgemat wa
ren om nog iets te eten.
Desondanks heeft men tenslotte de vol
ledige overwinning behaald. En Chapman
heeft intusschen ook de balans opgemaakt.
het was ongetwijfeld de goedkoopste
expeditie, die de wereld ooit heeft medege
maakt. Twintig pond in het geheel heeft
deze beklimming van de Tsjomolhari ge
kost. Dat is belachelijk weinig.
Overigens bestrijdt Chapman niet, dat
de ..geesten" van Tibet hem tenslotte toch
gunstig gezind zijn geweest, want anders
had hij nimmer zijn doel bereikt.
kunnen zien of een schilder „ontaard" is of
niet.
Geen mensch zal kunnen ontkennen dat
de moderne kunst tot excessen heeft ge
leid, die nauwelijks te verdragen zijn. En
niemand zal het den Duitschen autoriteiten
kwalijk nemen, dat zij opruiming houden
onder de istische wanproducten, waar
mee do snobs tentoonstellingen en musea
hebben opgescheept, onbewust het spreek
woord in toepassing brengend: een gek vindt
altijd nog wel een grooter gek, die hem be
wondert.
Maar ook is het bij zulk een radicale op
ruiming niet uitgesloten, dat met het bad
water het. kind wordt woggosmoten. Zoo
het mogelijk is ergens een vaste norm voor
te stellen, dan is dat, zéker een totaio on
mogelijkheid voor dc kunst. Hier is men
aangewezen op het eigen sociale gevoel der
kunstenaars, dat men hoogstens aan kwee-
ken kan, niet „massregtdn". Kr is geen
„deskundige" te vinden, die daarvoor de
capaciteiten bezit. En. zeker niet in een
staat, waar alles doordrongen is van het
politiek vooroordeel. Dc eenige „deskundi
ge" is het publiek, dat zijn critiek geeft door
tc komen kijken of weg tc blijven. De eeni
ge, die het publiek kan opvoeden is de
kunstenaar zelf door een „gemeenschaps
kunst" te geven, die iedereen kan hegrijpen.
Men vergelijke den tijd der Gothiek.
Zeer zeker heeft Duitschland kunstenaars
opgeleverd, die zulk een gemeenschaps
kunst daadwerkelijk propageerden, bv. Bert.
Brecht, de schrijver, Kathe Kollwitz, de
schilderes; zij zijn nu veroordeeld „als kul-
tuurbolsjewiekcn". Met de architecten en
componisten is het net zoo gegaan.
De door hen naar voren gehaalde so
ciale werkelijkheidszin past niet in het
Derde Rijk.
Goering en zijn geestverwanten zullen
een nieuwe romantiek decreteeren, die
maatschappij en kunst steeds verder uiteen
drijft.
Dc oude Duitsche romantici worden den
jongen kunstenaar als een lichtend voor
beeld voor oogen gesteld. De weeë zoetelijk
heid zal nu weer hoogtij vieren. Enkele
voorbeelden van „goedgekeurde kunst"
toonden dit duidelijk.
Goering zal de musea voorzien van schil
derijen, welke de Duitsche oogen en zieltjes
niet meer zullen bederven. Het is ons niet
bekend, of de generaal ook zal overgaan tot
het uitgeven van enkele voorlichtende bro
chures als „Hoe genees ik kleurenblind
heid?" „Een koe is een koe", „Mijn schoon
maak" of „Verf en ijzer", e.d.
Er zijn vele leege plekken aan dc wan
den der Duitsche musea, nu de „ontaarde"
kunst naar dc kelders wordt verbannen.
Menigeen zal zich misschien afvragen,
zegt liet Hsb„ waarom die „smeerlapperijen
van eigendunkelijke nietsnutters en gede
genereerde kuituur-bolsjewieken" niet op do
brandstapel komen, als indertijd do verbo
den boeken.
Maar minister Goering zou geen goed gc-
ncraal-cconoom zijn, als hij deze kunstre
serves niet liet overbrengen naar „vooraf
in gereedheid gebrachte stellingen".
Je kunt liet, zelfs met zoon Duizend-jarig
Rijk, immers nooit weten!
Poolvaart op een ijsschots
De eenzame Russen krijgen bezoek.
Op 5 Augustus is van het Russische
Xoordpoolstation bericht binnengekomen
over de resultaten der wetenschappelijke
werkzaamheden in de maand Juli. De
overwinteraars doelen mede. dat het drij
vende ijsveld zich de laatste tien dagen,
van Mei met een gemiddelde snelheid van
vier zeemijl per dag voortbeweegt. De ge
middelde temperatuur bedroeg in Juli 0.2
gr. boven nul. De hoogste temperatuur
was plus 1.7 gr. en de laagste minus 2 gr.
Einde Juli begon het sneeuwdek op het
ijsveld geheel te smelten, en vormden zich
groote zoctwateroppervlnkten. In den loop
van deze maand vlogen vier meeuwen op
het kamp af en op 1 Augustus kregen de
overwinteraars bezoek van een berin met
haar beide jongen.
Het gezin, dat als oppassend, bekend stond
is Zondag naar Roermond vertrokken. De
man die. aan een ongeneeslijke ziekte leed,
was den laatsten tijd zwaarmoedig. In de
woning van het gezin zijn brieven aan de
familie van den man en van de vrouw ge
vonden.
Fietser kart tegen auto op
Ernstig ongeluk te Laren.
Gisterenmorgen is te Laren op het kruis
punt Brink-Torenlaan een ernstig ongeluk
gebeurd.
Een vrachtauto geladen met buizen reed,
komende van de richting Amsterdam, op
dc Naarderstraat, achter de Gooische tram.
In de bocht van dc stationsweg liet dc
autobestuurder eerst dc tram passccren en.
rèed daarna verder, juist toen uit do te
genovergestelde richting de 40-jarige heer
S. van der Woude op de fiets naderde. Dc
fietser botste tegen dc vrachtauto en sloeg
tegen den weg. Met ernstige verwondingen
bleef dc man bewusteloos liggen. Een dok
ter deed het slachtoffer naar het St. Jans
ziekenhuis tc Laren overbrengen.
Zijn toestand is ernstig. Dc heer van der
Woude woont te Amsterdam, doch logeerde
te Laren.
Bij diep water gebaad
Jongen te Zwolle verdronken.
Donderdagavond is do 15-jarige F. Nagel
uit dc van Galenstraat tc Zwolle, bij het
baden in dc Vcclvt verdronken. De jongen
had zich tc water begeven tusschen dc
oude en de nieuwe Bcrkumerbrug waar de
rivier zeer diep is. Hij was de kunst van
het zwemmen onvoldoende machtig. Toen
een boerenarbeider, die in de nabijheid zijn
werkzaamheden verrichtte, den jongen
miste, heeft hij dc politic en den badmees
ter van een naburige zweminrichting ge
waarschuwd. Deze laatste heeft den jon
gen, na eenige malen gedoken tc hebben,
boven gebracht;
De levensgeesten waren toen reeds ge
weken.
ENGELSCHE BLADEN WEER IN ITALIë
TOEGELATEN.
Krachtens een besluit der Ilaliaansche
regeering worden thans weer Engelsche
bladen in Italië toegelaten.
Hoe Chapman de „Goddelijke Koningin der Bergen" overwon
Eenigen tijd geleden heeft de bekende ontdekkingsreiziger
Chapman een van de „onoverwinnelijke" toppen van den Ili-
malaya, den Tsjomolhari, beklommen. Tot nog toe had
slechts een kort bericht dit feit ter kennis van de wereld ge
bracht. Thans is echter het eerste uitvoerige verslag van
Chapman zelf in een Britsch-lndlsch blad gepubliceerd.
