Spaansch goud zwerft
over de werelds
VolkstuintentDonstelIing
Wie financiert den burgeroorlog?
De Baskische kinderen in
Engeland
Een wantrouwend volk
Grieksch vracht
schip beschoten
Schoolstrijd in Smilde
ENORME FINANCIEELE RESERVES DER VALENClX-REGEERING.
ZIJ BRAK DE SAFES VAN PARTICULIEREN OPEN! KAN FRANCO
ZIJN PAPIEREN PESETA'S DEKKEN?
De wetenschap der financiën is
zeer materialistisch, maar hel geld
zelf volgt soms verborgen kanalen,
en de Spaansche burgeroorlog laat
een doolhof zien, waarin het ge
vaarlijk is zich te begeven,
Er zijn echter, aldus citeert de N. R. Ct.
uit de „Times" allerlei bijzonderheden be
kend over liet goud dat in de kelders van
de Bank van Spanje rustte vóórdat de bur
geroorlog begon. De dans van deze milli-
oenen over de gcheelc wereld in de wan
hopige tank om oorlogstuig te verkrijgen
of om hartstochten te verzadigen, openbaart
iets van de ruïne, welke een burgeroorlog
kan bcteekenen.
Valencia- en Franco-geld.
Op welke wijze de Spaansche burgeroorlog
wordt gefinancierd blijft voor een groot deel
een mysterie. Het is al direct absurd dat
de peseta van de regecripg te Valencia in
Hendaye maar de helft waard is van de
peseta van Franco. De eerste peseta heeft
een zware gouddekking, de tweede is
slechts een lapje papier. Geeft deze waarde
verhouding weer welke kans op overwin
ning men in internationale kringen aan
Franco geeft? Of is dit het resultaat van
slimme financiering door de nationalisten
die den steun genieten van ecrste-klas-
zakenlicden (die men niet altijd in Sala-
manca kan aantreffen)? Wellicht is de
réden, dat voor de peseta van Franco een
strenge controle naar Dnitsch model be
staat. Niemand mag in dat geld handelen
heneden den officieelen prijs.
Voor het uitbreken van den
burgeroorlog
bezat de Bank van Spanje meer dan twee
en een kwart milliard peseta's, ongeveer
S00 milliocn Ned. guldens, tweemaal zoo
veel als de goudreserve van Italië. Hiervan
bestond 393 milliocn uit gouden peseta's,
meer dan ZVz millioen uit goudstaven en
bijna twee milliard uit buitcnlandsch
gemunt goud. Bijna 70 pet. van den goud
voorraad bestond uit F.ngelsche sovereigns.
Van dat geld bevond zich voor een waarde
van 100 milliocn Ned. guldens in de kel
ders van de Bank van Frankrijk tc Mont
Mnrsan, al bleef dat geld opgebracht op
de balans van de Bank van Spanje te Ma
drid.
De millioenen beginnen hun
zwerftocht,
In Juli 1036 waren eenigc directeuren van
de Bank met vacantie. anderen vluchtten,
derden werden vermoord. De regeering
benoemde nieuwe directeuren, en nam het
besluit het goud naar het buitenland over
te brengen. Als protest tegen dat besluit
namen eenige directeuren hun ontslag. Tn
Juli en Augustus werden groote goud-
zendingen op het vliegveld Barajas hii Ma
drid in vliegtuigen geladen en naar Parijs
overgebracht; een ander deel werd over zee
van Cartagena naar Marseille gezonden.
Tot voor kort bevond zich nog een groote
lading goud in het arsenaal van Carta
gena. Een deel van het Spaansche goud
vond zijn weg uit Parijs naar Londen, en
groote sommen zijn naar Rusland' gezon
den. waar zij op de markt kwamen en
aanleiding gaven tot de geruchten dat
nieuwe goudmijnen waren ontdekt in de
Oeral.
Volgens een bericht uit Salamanca
zou Rusland 500 millioen peseta's
van de regeering te Valencia ont
vangen hebben voor oorlogsmate
riaal en voor het zenden van een
expediticleger. Op 5 September 193G
zou 244 millioen peseta's uit Parijs
naar Rusland zijn gezonden.
Het is moeilijk na te gaan wat van dat
bericht waar is.
Bij tal van bnitenlandsche ban
ken werden rekeningen geopend.
Er zijn echter bewijzen dat een deel van
het Spaansche goud te Parijs naar het bui
tenland is gezonden. Groote bedragen wer
den gezonden naar Spaansche ambassa
deurs en commissarissen, die contracten
sloten voor levering van oorlogsmateriaal.
Het zou mogelijk zijn een lijst over te leg
gen met de data, waarop die zendingen
zijn geschied, de banken waarheen liet geld
is gezonden en de namen van hen die het
opnamen. Het spreekt vanzelf dat de re
geering to Valencia het volste vertrouwen
stelde in deze personen. In October 1936
bijvoorbeeld werden rekeningen geopend bij
groote Amerlkaanscbe. Fransche en Engel
sche banken in Parijs. 69 Engelsche en Rus
sische banken in Londen, een groote ch<»
que werd gezonden aan de Mexicaansche
ambassade in Parijs, en nog een naar
Brussel. In October alleen al werd op die
wijze voor een bedrag van GO millioen
Ned. guldens overgemaakt.
Er kan geen twijfel aan zijn of
dat geld werd besteed voor
oorlogstuig.
Frankrijk en Rusland waren de grootste
leveranciers, en veel kwam ook uit Mexi
co: In het geheel is, naar uit betrouwbare
bron vernomen wordt, 16 millioen dollar
aan Mexico betaald, wat meer is dan do
tegenwaarde aan oorlogstuig, welke Mexico
kan leveren, zoodat het vermoeden rijst,
dat Mexico gedeeltelijk als tusschenhande-
laar optrad. Eenig geld is ook in de zak
ken van Engelsche scheepseigenaren geko
men, die plotseling meer schepen hadden
dan zij aan het begin van den oorlog l>c-
zaten. Dit alles is geschied met goedkeu
ring van dr. Negrin, die minister van fi
nanciën onder Caballero was, en die-thans
minister-president is.
Franco's protesten.
Het is bekend dat Franca en zijn aan
hangers krachtig protesteerden tegen het
uitgeven van het goud van de Bank van
Spanje door dc regeering te Valencia.
Zij voeren aan dat (ie helft van dc
bankbiljetten van de Bank van
Spanje circuleert op grondgebied
waarover de regeering te Valencia
geen zeggenschap meer heeft en dat
het niet aangaat de waarde daar
van te verminderen door de goud-
dekking te verkleinen.
De regeering te Valencia heeft echter
niet eens dc moeite genomen het romp-
parlement waarover zij beschikt eenige
speciale wetten te laten aannemen om dv
zon verkoop van goud te legaliseeren.
Zij acht dat niet noodig, omdat zij over
tuigd is van haar recht om dat te doen.
Later heeft.de groep aandeelhouders van
de Bank van Spanje een proces ingesteld
tegen de legecring, maar de zaak is zóó in
gewikkeld, dat dit proces nog lang slepende
gehouden zal worden. Vermelding verdient
echter dat hier en daar een bank geweigerd
heeft cheques fan de Spaansche regeering
tc betalen uit een deposito van Spaansch
geld onder haar berusting, en dat schepen
met Spaansch goud aan boord in bniten
landsche havens zijn aangehouden op ver
zoek van buitenlandsche en Spaansche ban
ken.
Ook de particulieren moeten hun
goud inleveren.
Toen dc regeering het goud van de Bank
van Spanje ondci* zich' bad genomen, vaar
digde zij een decreet uit om ook het goud
in particuliere handen te doen inleveren.
Na een periode voor vrijwillige inlevering
van goud, tijdens welke dc eigenaren scha
deloos gesteld zouden worden met papieren
pesetas, zou naar achtergehouden goud
worden gezocht en degenen, die dat niet
ingeleverd had zouden worden gestraft, liet
goud zou worden geconfiskeerd. De rechter
zou toezicht houden op dc opening van de
sufes in de banken.
In het geval van een Engelsche bank in
Spanje bleek dat 30 pet. van de safe-houders
lmn goud niet vrijwillig hadden ingeleverd.
Dc safes werden, nadat het goud eruit geno
men was, weer verzegeld, en de rechter zag
toe op de Inventarisatie. Op de manier,
waarop in dit speciale geval tewerk weid
gegaan, was niets aan te merken.
Uit zeer betrouwbare bron kan
men vernemen dat van dit geld
weinig in de schatkist terecht is ge
komen: de functionarissen die hot
geld in handen kregen, hielden het.
Zij, die hun goud vrijwillig hadden
ingeleverd, kregen ook geen vergoe
ding, en waren dus net zoo slecht
af als degenen wier safe opengebro
ken werd, behalve dat deze laat-
sten nog wej eens een rekening voor
onkosten kregen.
Bankdirecteuren moeten hun
safe-sleutels inleveren.
Daarna werden alle bankdirecteuren bij
eengeroepen en kregen zij te hooren, dat
de regeering de deposito's wenschte te be
schermen tegen overvallen door gewapen
de benden. De bankiers moesten de safe-
sleutcls op het departement van financiën
inleyeren, en zoo kon niemand bij de safes
komen. Eén keer per weck kon het publiek
toegang tot de safes krijgen, onder toezicht
van een departementsambtenaar met de
sleutels. Telkens als een bende een bank
binnendrong om te zien of er iets van
haar gading was, kon de directeur naar
waarheid antwoorden dat hij geen safe kon
openen, en dat men de sleutels maar op het
departement van financiën moest opvragen.
Toen Franco dichter bij Madrid
kwam
De bankiers wei-den weer op het departe
ment van financiën bijeen geroepen en kre
gen orde alles van waarde naar Valencia
over te brengen, waarheen dc regecring
haar zetel zou verplaatsen. Deze order ver
oorzaakte groote consternatie. De. directeur
van een Engelsche bank weigerde, en ver
klaarde dat hij liever zijn bank sloot. Daar
op werd voor bnitenlandsche banken een
uitzondering gemaakt.
Onmiddellijk werd met dc overbrenging
van alle particuliere schatten uit de safes
der particuliere banken naar de kelders
van de Bank van Spanje tn Valencia begon
nen. Alle safes werden opengebroken. Er
was geen rechter of notaris tegenwoordig,
en cliënten kregen niet eens dc gelegenheid
hun safes zelf open te maken. De inhoud
van de safes werd gestort in zakken, voor
zien van hetzelfde nummer als de safe.
In die zakken verdwenen onschat
bare waarden: vorstelijke juweelen,
erfstukken van oude Spaansche
adellijke families.edelsteenen, ontel
bare ingelegde kruisbeelden, over
blijfselen van de rijkdommen der
Incas en Azteken, eens uit de Nieu
we Wereld overgebracht door de
galjoenen van Pizarro en Cortés.
Iemand die het overbrengen van deze
schatten uit de safes in de zakken heeft
gadegeslagen vertelde schrijver dezes latei-
dat liet tooneeltje dat hem het diepst trof
was geweest dat iemand de zaal binnen
kwam, nadat de volle zakken weggebracht
waren. Hij zag hier en daar een glinsterend
ding liggen, dat was afgevallen van dc kost
baarheden en bukte zich telkens met een
onverschillig gebaar om de voorwerpen op
te rapen en in zijn zak te steken....
Wat moesten de eigenaars doen?
De eigenaars van de schatten deden alle
mogelijke moeite om hun eigendom terug
te krijgen maar slechts weinige konden daar
in slagen door zich op een buitenlandsche
nationaliteit te beroepen. De meesten kre
gen te hooren dat zij na den oorlog nog
maar eens moesten vragen of zij hun schat
ten terug konden krijgen, en dat daar dan
wel kans op zou zijn, als zij konden slagen
in het bewijs dat zij geen vijandschap had
den gekoesterd tegen dc regecring (die
hun schatten had afgenomen).
Korte metten.
De bedienden of arbeiders, die de villa's
van de rijken in beslag hadden genomen,
konden geld uitbetaald krijgen uit het de
posito van den vroegeren eigenaar. De di
recteur van de Crédit Lyonnais te Madrid,
een Spanjaard, die langen tijd in Engeland
en Frankrijk had geleefd, en meer buiten
lander dan Spanjaard was, vond dat dat te
ver ging, en weigerde. Hij werd gevangen
genomen en doodgeschoten. Den mekten
bankdirecteuren, die niet konden ontsnap
pen trof hetzelfde lot.
De sinaasappeltjes van Valencia
kunnen ook nog te gelde worden
gemaakt.
Men zou kunnen denken, dat dc oisehen
welke de langdurige oorlog stelt, binnen
kort zelfs de reusachtige reserves van de
Bank van Spanje moeten uitputten, en dat
liet goud in Cartagena en elders al veel
verminderd moet zijn. Volgens de bereke
ning van sommigen is dal zoo. Het is cclitor
onmogelijk te zeggen hoeveel de regeering
te Valencia al heeft uitgegeven en hoeveel
zij nog over heeft. Zij beschikt echter ook
nog over industriccle en landbouw-waar-
den, zooals de sinaasappel-oogst van Valen
cia- en dc waarde van de schatten uit de
particuliere safes moet enorm zijn. Het is
niet aan te nemen dat de regecring te Va
lencia na één jaar oorlog al in financieele
moeilijkheden zoo zijn.
Duifschers mogen geen
joodsche advocaten nemen
Ook niet in het buitoiland.
De nationaal-socialistische bond van ad
vocaten verklaart in een oproep tot het
Duitsche volk en met name tot de oeeono-
mische kringen, dat het „een vijandige daad
jegens het Duitsche volk is aan Joodsche
advocaten in het buitenland de verdediging
van Duitsche belangen op te dragen en
een bewijs is van onvergeeflijke onverschil
ligheid",
Om te voorkomen, dat Duitsche firma's
en pleiters er mede voortgaan in het bui
tenland dc medewerking in te roepen van
Joodsche advocaten heeft de bond een naam
lijst opgesteld van Arische advocaten in al
le landen. De lijst is opgesteld door de af-
dccling van den bond, welke speciaal be
last is mot buitenlandsche aangelegenhe
den.
Wettige voogdij moet worden
vastgesteld, alvorens de kinde
ren repatriëeren.
Hoewel de commissie, welke belast is
met de zorg voor de 4000 Baskische kinde
ren in Engeland overtuigd is, dat het ge
vaar te Bilbao is geweken, zoodat de kin
deren teruggezonden kunnen worden, ver
langt zij toch, dat alvorens de kinderen
teruggezonden zullen worden voor ieder
kind de wettige voogdij moet zijn vast
gesteld.
Dc eommisie heeft dezer dagen na een
vergadering verklaard, dat zij niet langer
de verantwoordelijkheid voor de kinderen
op zich wil nomen. Zoodia zij overtuigd
zal zijn van de authenticiteit van de aan
vragen der wettige voogden, zullen de kin
deren teruggezonden worden. De vertegen
woordigers van dc commissie tc Bilbao
hebl>en opdracht ontvangen dc noodige
stappen tc doen.
Zweden voert weer graan uit
Groot overschot van tarwe-oogsl
De officieele ramingen voor den Zweed-
schen tarwe oogst bedragen dit jaar 701.000
ton en voor dien van rogge 3S5.000 ton.
Terwijl de hoeveelheid rogge voldoende is
om het hinncnlnndsche verbruik te dekken
meent men dat de tarwe een overschot zal
brengen van 125.000 ton boven de voor bin
nenlandsch verbruik bestemde hoeveelheid.
Om te verhinderen, dat dit overschot de
prijzen zal drukken, heeft de regeering
niet ingang van 1 September het verbod
van uitvoer op voor consumptie bestemd
graan ingetrokken,
Engeland is reeds jaren bezig om hot Britsch-Tndische gebied Waziristan
klein te krijgen. De stammen zijn er zeer oproerig en het is de vraag of de
aan den gang zijnde vredesonderhandelingen eenig resultaat zullen opleve
ren. De stammen van Waziristan kennen nog de bloedwraak, zoodat moord
en doodslag aan de orde van den dag zijn. Geen wonder, dat hun huizen
gebouwd zijn als vestingen om den indringer te weren. Hoe zulk een dorp
van louter vechttorcns er uit ziet, laat bovenstanadc foto zien.
Ontvluchte Britsche
militairen
In gestolen motorboot gevonden.
De drie soldalen, die Zondag uit het gar
nizoen van Guernscy waren gedeserteerd om
te pogen in een gestolen motorboot de Brit
sche kust te bereiken, zijn door ccn sleep
boot gevonden in de nabijheid van Saint
Malo. Het roer van hun motorbootje was
weggeslagen. De sleepboot heeft hen aan
boord genomen en ter beschikking van den
Britschcn consul tc Saint Malo gesteld, die
zorg zal dragen, dat zij weer naar Gucrn-
sey zullen worden gebracht.
Weifelen bij het
oversteken
Doodelijlc ongeval te Drunvpt:
Gisterenmorgen heeft op den Rijksweg te
Drumpt een ernstig verkeersongeval plaats
gehad. De 6-jarige landbouwer T. Leisink
uit Drumpt wilde per rijwiel den rijksweg
ovqrstekcn, om den weg tiaar Achten-
Dmmpt in tc slaan. Hierbij heelt hij even
geweifeld, waardoor hij onder een passce-
rende auto geraakte.
De toestand van het slachtoffer is hope
loos.
Het Grieksche vrachtschip Tsepo, dat
met een lading munitie van Marseille op
weg was naar Barcelona, is aangevallen
door vliegtuigen. De vliegtuigen lieten ver
scheidene bommen vallen, van welke een
het schip trof. De stuurman werd gedood
en een matroos gewond. De kapitein slaag
de er in het schip bij Arrcnate la Mar op
het strand te zetten. Dc aanvallende vlieg
tuigen werden verdreven door twee regee-
ringstocstellcn, die de Tsepo begeleidden.
Jongetje in sloot verdronken
Dinsdagavond is in dc Zilk? achter de
R.K. Pastorie onder de gemeente Noordwij-
kerhout, het zesjarig zoontje van den heer
L. van Schagen verdronken.
De vader was met hot kind op het land
waar hij aan het werk was. Hij zond den
knaap vast naar huis en ging even later
ook zelf huiswaarts. Toen hij thuis kwam
bleek de knaap nog niet thuis gekomen te
zijn, waarop de man terugkeerde. Hij vond
het kind verdronken in dc sloot liggen.
Kunstmatige ademhaling leverde geen resul
taat meer op..
ONZE O O S Ti
Vloedgolf bij Semarang
In de laatste dagen zijn aan de kust ter
hoogte van Adikarta vloedgolven voorge
komen, welke zich uitstrekken over een
breedte van twee kilometer. Deze golven
vernielden twee bouws bcvolkingsaanplant.
De plaats van den vloedgolf is gelegen,
in de residentie Djocjakarta.
CHINEESCHE WINKELS VERBRAND.
In den vorigen nacht is te Donggala;
(Celebes) een felle brand uitgebroken,
waardoor vele Chineesche ^inkeils «en
prooi der vlammen werden. Persoonlijke on
gelukken hadden niet plaats. De schade
wordt getaxeerd op f 60.000. Een klein ge
deelte slechts was verzekerd.
GEVANGENISTRAFFEN KWIJTGE
SCHOLDEN.
In verband met den verjaardag van H,
M. de Koningin zijn in de gevangenissen
op Noesa Kambangan verschillende straf
fen kwijt gescholden, n.1. van 373 veroor
deelden de geheelc straf en van 3636 ver
oordeelden de gedeeltelijke straf.
Voor zoo'n handjevol leerlingen,
is geen extra school noodig
mednt men.
De gemeenteraad van Smilde verleende bl|
besluit van 15 Februari j.1. medewerking
aan de Vereeniging voor Christelijk onder
wijs aldaar voor de stichtiqg van een bij
zondere school voor uitgebreid lagex* on
derwijs. f
Naar de meening van een aantal
ingezetenen van Smilde werd deze
bijzondere U.L.O. school evenwel
overbodig geacht.
Zij teekenden beroep aan tegen het
raadsbesluit hij Ged. Staten van Drenthe,
doch dit college verklaarde het beroep on
gegrond, daar aan de wettelijke voorschrif
ten was voldaan. Daarop vroegen bedoelde
ingezetenen bij de Kroon vernietiging van
het betreffende besluit aan.
Gisteren behandelde de Raad, van State
dit beroep, dat namens appellanten werd
verdedigd door den heer Daan. Deze gaf
te kennen, dat in Smilde, dat 6000 inwo
ner^ telt, voorloopig niet meer dan 100 a
120 U.L.O.-leerlingen te wachten zijn. Werd
het raadsbesluit gehandhaafd, dan zou dit
leiden tot een z.i. ongewenschte splitsing,
waarbij dan elke U.L.O.-School over slechts
00 leerlingen en twee leerkrachten zou kun
nen beschikken.
De Koninklijke beslissing volgt later.
De N.A.T.O.V.A. te Amsterdam*
De „Nationale tentoonstelling op volks-
tuingebied Amsterdam" (N.A.T.O.V.A.) zal
worden gehouden van 4 tot en met 7 Sep
tember in de groote zaal van liet R.A.I.-
gebouvv ter gelegenheid van het vierde
lustrum van den „Bond van Volkstuin-
ders" te Amsterdam.
De expositie zal Zaterdagmiddag te 2 uur
door mr. Wiotermans. waarnemend direc
teur-generaal van den Landbouw, worden!
geopend.
Het volkstuinwezen is momenteel een
element van belang geworden voor de be
woners van de groote steden en op deze
groote tentoonstelling wil men den vooruit
gang demonstreeren, welke dc laatste jaren
het instituut volkstuinen heeft ondergaan.
De Planfenizioktcnkundige Dienst uit
Wageningen zal op deze tentoonstelling
met tal van voorbeelden de voordeelen'
van bestrijding van plantenziekten en de
middelen daartoe, aan het bezoekende pu
bliek toonen.
Tal van inzendingen worden voorts op dezo
expositie verwacht.
Prijzen zijn o.a. beschikbaar gesteld door
II. M. de koningin, II. K. II. Prinses Juli-
ana, Z. K. H. Prins Bernhard en den mi
nister van Economische Zaken.
Dc minister van Economische Zaken, mr.
M. P. L. Steenberghe en de commissaris
der Koningin in .de provincie Noord-Hol
land, mr. dr. baron A. Röell, helvben heli
voorzitterschap van het ecrecomité voor
deze expositie aanvaard.
Door het Alg. Verhond van Volkstuindcrd
zal op 4 September te 15 uur een buiten
gewoon congres worden gehouden.
Onvoorzichtigheid
op den weg
Vijftigjarige fietsrijdfler te Anv
sterdam zwaar gewoyid.
Gisterenmiddag om half een is op de
Stadhouderskade te Amsterdam tegenover
den ingang van het Vondelpark een vijf
tigjarige wielrijdster door een groote vracht
auto, welke in de richting van het Leidsche-
boschjc reed, aangereden. Zij kreeg ernsti
ge verwondingen aan het hoofd en brak ecit
bovenarm. De geneeskundige dienst heeft
haar naar het Wilhelminagasthuis ver
voerd. De oorzaak van de aanrijding is <e
zoeken in het feit., dat de wielrijdster, dia
bij den voetgangers-overgang ter plaatse
was afgestapt, plotseling den weg naar
links overstak. De bestuurder van den
vrachtwagen was hierop niet verdacht. Hij
poogde nog uit te wijken, doch kon een
aanrijding niet meer voorkomen.
Kinderverlamming in Canada
In Toronto (Canada) heerscht een epi
demie van kinderverlamming, welke op on
rustbarende wijze om zich heen grijpt. In
Toronto zelf zijn op het oogenblik 276 per
sonen door do ziekte aangetast. Het aantal
patiënten in dé gcheele provincie bedraagi
