II t
N.S.B.-bestuur luisterde
gesprekken af
Krachtig Amerikaansch protest
te Tokio
Werklooze arbeiders niet
naar bat vrije beraap
KUN is K
OGPE
NkijC
LOEC*
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Mussolini's bezoek
aan Duifschland
Japan's antwoord bevredigt
Londen
Luguber verschiet voor
Nanking
Opleving in het IJmuider
visschershavenbedrijf
De restauratie van de
Groote Kerk
DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1937. 80e Jaargang. No. 10374.
WflQ»* der N.V. v.k. Tropman Co. Schagen.
Washington weigert aan een bom
bardement van de geheele streek
van Nanking te gelooven.
Staatssecretaris Huil heeft mede
gedeeld, dat de nieuwe Amerikaan-
sche stap te Tokio geschied is in
den vorm van een formeel schrifte
lijk protest. De minister verklaarde
verder, dat volgens officieele, te
Washington ontvangen, rapporten,
een granaat op het erf der ambas
sade ontploft is. De Amerikaansche
bezittingen hebben geen schade gele
den en er zijn geen Amerikaansche
burgers getroffen.
De nieuwe nota zegt met betrekking tot de
verklaring van den commandant van het
derde Japansche vlooteskader over het bom
bardement van Nanking en de tot de vreem
delingen gerichte waarschuwing, dat de
Amerikaansche regeering bezwaar heeft zoo
wel tegen het veroorzaken van dergelijke
gevaren voor het leven van Amerikanen en
non-combattanten als tegen het voorstel, dat
haar vertegenwoordigers en de andere Ame
rikaansche burgers te Nanking en in de
omgeving zich zouden moeten terugtrekken
van de plaatsen, waar zij hun wettigen ar
beid op wettige wijze verrichten.
Na te hebben herinnerd aan vorige
stappen verklaart de nota, dat naar
de meening der Amerikaansche re
geering elk algemeen bombardement
boven uitgestrekt gebied, waar een
groote bevolking zich met vreedza-
men arbeid bezig houdt, niet te recht
vaardigen en in strijd met de begin
selen van recht en menschelijkheid
is.
Bovendien, aldus de nota, was het res
pijt, dat in dit geval voor de ontruiming
was toegestaan, te kort, en, gezien de
groote uitgestrektheid van het terrein, dat
door de Japanneezen gebombardeerd is,
bestaat er geen zekerheid, dat de Ameri
kaansche burgers en de non-combattanten
zelfs op de plaatsen, waarheen zij zich zou
den kunnen terugtrekken, veilig zouden zijn
De Amerikaansche regeering kan niet
gelooven, dat de waarschuwing, volgens
welke de geheele zone van Nanking aan
bombardementen kan worden onderworpen,
de weldoordachte bedoeling der Japansche
regeering weergeeft. De Amerikaansche
regeering geeft derhalve, terwijl zij haar
rechten en die der Amerikaansche burgers
voorbehoudt, ten aanzien van mogelijke
door de Japansche krijgsverrichtingen ver
oorzaakt schade, uiting aan de oprechte
hoop, dat nieuwe bombardementen van
Nanking en omgeving zullen worden ver
meden.
Huil verklaarde ten slotte, dat hij niet
gepolst is over een voorstel, volgens het
welk de Britsche en de Amerikaansche
ambassadeur uit Tokio zouden worden te
ruggetrokken.
CHINA
Hugessen-incident gesloten.
Nadat Japan de nota der Britsche
i-egeering over den vlieger-aanval op
den Engelschen gezant in China had
beantwoord, heeft de Britsche regee
ring door bemiddeling van haar
ambassadeur te Tokio laten verkla
ren, dat zij het Japansche antwoord
bevredigend acht en het incident als
gesloten beschouwt.
In het antwoord wordt o.m. gezegd, dat
twee Japansche vliegtuigen twee automobie
len hebben gebombardeerd, waarvan in alle
opzichten geloofd werd, dat het militaire
autobussen of transporlauto's waren, die of
ficieren of soldaten van het Chineesche leger
vervoerden. De regeering acht het, gezien de
omstandigheden, niet onmogelijk, dat het in
cident is veroorzaakt: door Japansche vlieg
tuigen, die de auto van den ambassadeur
aangezien hebben voor een militaire auto
bus of transporlauto.
De Japansche regeering wensclit tegen
over de -Britsche regeering formeel uiting
te geven aan haar diep leedwezen.
Wat betreft het verzoek om bestraffing
der betrokken vliegers is het, aldus de Ja
pansche antwoordnota, onnoodig te zeg
gen, dat de Japansche regeering telkens
wanneer geconstateerd mocht worden, dat
Japansche vliegers opzettelijk of door ach
teloosheid onderdanen van een derde mo
gendheid- hebben gedood, de noodige maat
regelen zal nemen.
Aan de Japansche strijdkrachten in China
zijn instructies gezonden, zoo voorzichtig
mogelijk te werk te gaan, teneinde de vei
ligheid der non-combattanten niet in ge
vaar te brengen.
De gemeente mag in die geval
len de kosten van ondersteuning
niet eerder ten laste van het Werk-
loozensubsidiefonds brengen, dan
dat deze arbeiders genoemde 13
weken hebben gewerkt.
Te prijzen is het streven van den minister
te voorkomen, dat de werklooze arbeiders in
massa overzwaaien naar het vrije beroep
om ten koste van den kleinen midden
stand dan toch slechts een armoedig be
staan te vinden. Dit zou bovendien in strijd
zijn met elke ordeningsgedachte. Dat neemt
niet weg, dat liet in tien individueelen ar
beider niet te laken is, dat hij de energie
en den moed heeft liever voor zich zelf te
beginnen dan bij voortduring steun te moe
ten ontvangen, terwijl hij bovendien het ri
sico loopt minder steun te zullen ontvangen
ingevolge de Armenwetj indien zijn poging
mislukt.
De heer Van Hoeven, referendaris van het
Departement van Sociale Zaken, deed de toe
zegging deze bezwaren, die door alle ge
meentebesturen werden gevoeld, onder de
aandacht, van den minister te brengen en te
onderzoeken of mogelijk iets gedaan kan
worden om de gemeenten togeinoet te ko
men, met behoud van het beginsel, dat voor
komen moet worden, dat de werklooze ar
beiders voor eigen rekening een bedrijfje be
ginnen.
DE BILT SEINT:
Verwachting Meest zwakke wind
uit Oostelijke richtingen,
gedeeltelijk bewolkt, waar
schijnlijk droog weer, iets
warmer overdag.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Barometerstand hedenmorgen 8 nnr 77*
Feestelijke dagen voor
München en Berlijn
Hitier en Goebbels laten de vlag hijschen
Naar aanleiding van het bezoek
van Mussolini heeft de (Duitsche
Rijksregeering een wet goedgekeurd
die bepaalt, dat de 25ste September
voor Munchen en de 28ste Septem
ber voor Berlijn feestdagen zijn. Het
loon moet op die dagen den werk
nemers worden uitbetaald. Een ver
ordening van Hlitler bepaalt, dat
de openbare gebouwen in het gehee
le rijk van 25 tot 29 Sept. vlaggen
naast de Duitsche kan de Italiaan-
sche vlag geheschen. worden.
Minister Goebbels heeft een oproep tot
de Beiiijnsche bevolking gericht, waarin hij
zegt, dat. ieder ervan overtuigd is, dat. de
Duce te Berlijn met een golf van geestdrift
zal worden ontvangen en omringd zal zijn
door de liefde en de genegenheid van het
geheele volk. Van 27 tot en met 29 Sept.
moet Berlijn één vlaggen zee zijn. De vlag
gen van het fascistische Italië zullen naast
die van het Derde Rijk wapperen. Het
hoogtepunt dor feestdagen zal worden ge
vormd door de demonstratie op het Meiveld
en in het Olympisch stadion op 28 Septem- j
ber, waarbij Mussolini en Hitler hot woord
zullen nemen. Op order van den Rijkskanse
lier blijven op dien dag alle bedrijven te
Berlijn gesloten, behalve die, welke in de
eerste behoeften moeten voorzien.
Duce zag de ramp van Versailles
In een inleidend woord, voor het num
mer, dat de „Leipziger Illustrierte Zeitung"
aan het aanstaande bezoek van Mussolini
wijdt, schrijft de rijksminister van buiten-
landsche zaken, von Neurath onder moer,
dat men in geheel Duitschland met vreug
de kennis heeft genomen van het besluit
van den Italiaanschen regeeringschef. Er
-wordt aldus de minister nog steeds
veel gesproken over begrip voor de belan
gen van anderen en over solidariteit, doch
op hot beslissende oogenblik bemerken wij
daar weinig van. Met des te meer genoegen
verwacht, ik de komst van een man, die
evenals de Duitsche politiek inziet, dat een
gezond en beveiligd Europeesch gemeen
schapsleven slechts kan berusten op den
natuurlijken grondslag der werkelijkheid
en op do vrijmoedige erkenning van de be
langen en behoeften van alle beschaafde
Staten.
De historische en in Duitschland
niet vergeten verdienste van den
Duce is, dat hij als eerste Europee-
sche Staatsman van een groote mo
gendheid het ongeluk van de poli
tiek van Versailles heeft doorzien.
Met ruimen blik heeft hij zeer spoe
dig ingezien, dat rechtsgelijkheid
voor Duitschland niemand kon bc-
nadeelen, doch juist een Europee-
sche noodzakelij kheSd was. Men
moet in Europa eindelijk besef
fen, dat het herstel van een vreed
zaam Europa nooit kan geschie
den, als het tegen Duitschland of
Italië gericht is, maar dat de
Duitsch-Italiaansche vriendschap
een der belangrijkste bouwsteenen
van dat herstel moet zijn.
Luchtaanvallen zullen
dagelijks worden herhaald
Drie keer achtereen is Nanking
gisteren door tientallen Japansche
vliegtuigen gebombardeerd.
Op drie plaatsen, waar de Japansche
bommen brand hebben gesticht stijgen dikke
rookwolken op. Aan den oever van de Jang-
tse zijn de barakken, waarin duizenden
vluchtelingen een schuilplaats hadden ge
zocht, getroffen door .'zware bommen. Min
stens honderd ongelukkigen zijn hier om het
leven gekomen. In de stad zelf zijn de ver
liezen betrekkelijk gering, hoewel dertig
plaatsen door twee tot vijf bommen getrof
fen zijn. Als de Japanneezen Nanking wer
kelijk hebben willen verwoesten, hebben zij
hun doel volgens Reuter nog lang niet be
reikt.
De woordvoerder van de Japansche
marine in Shanghai verklaarde,
volgens Un. Press, dat de lucht-aan-
vallen op Nanking waarschijnlijk
dagelijks zullen worden herhaald.
Tegelijkertijd waarschuwde hij nog
maals de in de Chineesche hoofd
stad wonende buitenlanders, dat zij
de stad moesten verlaten.
Na de derde aanval van gisteren
verklaarde het Japansche Domei
agentschap, dat de regeeringsgebou-
wen, het hoofdkwartier van den
generalen staf, het hoofdkwartier
van de Kwomintang, het tuighuis,
de vliegvelden en andere militaire
terreinen alsmede de luchtdoelbatte-
rijien volkomen verwoest.
Het grootste deel der bevolking van Nan
king heeft de stad verlaten.
De buitenlandsche oorlogsschepen zijn
niet lastig gevallen. Men toont zich ver
baasd en verontrust wegens het feit, dat
het Zuidelijk deel van de stad, dat van alle
wijken van Shanghai het dichtst bevolkt is,
gebombardeerd is, evenals de nieuwe re-
geeringswijk, waar de ambassades van de
Vereenigde Staten, Italië en Duitschland
zijn gelegen en de door buitenlanders be
woonde huizen.
Hevige strijd om Pautingfoe.
Er wordt een hevige strijd geleverd om 't
bezit van Pauting. Na de omsingeling van
den 'linkervleugel der Chineesche troepen
hebben de Japansche troepen gesteund dooi
de zware artillerie over de linie tusschen
Matsjeng en de spoorlijn TientsinPoekow
een aanval ondernomen. De door weken
lange gevechten vermoeide Chineesche troe
pen kregen den schok van dezen aanval te
doorstaan, doch te Nanking worden drie
divisies versche troepen in reserve gehou
den. De Ghinccsche luchtafweerkanonuen
hebben te Pauting twee Japansche vliegtui
gen omlaaggehaald.
Nadeelig voor den kleinen mid
denstand en schadelijk voor de
gemeentefincenciën. Afd. Nrd.
Holland Vereen, v. Directeuren.
Maatschappelijk hulpbetoon ver
gadert.'
De afdeeling Noord-Holland van
Vereeniginig van directeuren van
Maatschappelijk Hulpbetoon kwam
Dinsdagmiddag in de Statenzaal te
Haarlem bijeen, onder voorzitter
schap van den heer de Haas van
Dorsser, directeur van Maatschap
pelijk Hulpbetoon te Haarlem, ter
behandeling van de vraag, waar de
grens ligt tusschen werkloozensteun
en armenzorg, in het bijzonder met
het oog op de declaratie ten laste
van het werkloosheidssubsidiefonds.
Van de zijde der gemeenten werd sterk
op den voorgrond gesteld, de behoefte aan
soepeler toepassing door den minister van
sociale zaken van de steunregeling t.a.v.
de werkloozen, die gedurende korteren of
langeren tijd voor eigen rekening werkzaam
zijn geweest en daarna niet in de steunre
geling kunnen worden opgenomen, alvorens
eerst dertien weken in loondienst te heb
ben gewerkt.
'oogere raming van de omzet 1938.
De verbetering van den oeconomischen
toestand doet ook op de exploitatie van het
staatsvisschershavcnbedrijf haar, zij het nog
zwakken, invloed gevoelen. Kon, aldus de
N. R. Crt., voor 1935 de omzet van het be
drijf nog op 71/2 millioen worden geraamd,
voor de jaren 1936 en 1937 moest veiligheids
halve op een omzet van 6V2 millioen gere
kend worden.
Gelet evenwel op den omzet in het
voorjaar 1937 schijnt het verant
woord voor 1938 dien omzet 1 mil
lioen gulden hooger te ramen, der
halve weer op 7^2 millioen.
Deze hoogere raming brengt mede een
hoogere opbrengst van de retributie voor den
verkoop van de visch met 20.000, waardoor
deze'opbrengst dus op f 150.000 kan worden
geraamd.
Op de kapitaalrekening is voor het ver
nieuwen van remmingswerken voor aan
schaffing van vischkisten, enz., voor het ver
nieuwen van halfvloeren en voor vernieu
wingen van verschillenden aard te zaïmen
een bedrag van f 73.000 uitgetrokken.
Voorts wordt op die rekening voor ver
lenging van vischhal C een bedrag van
f 65.000 aangevraagd.
Onderzoekingen op
industrieel terrein
Voor coördineerende
I 80.000 voorgesteld.
leiding
De wenschelijkheid is gebleken, zoo heet
het in de Memorie van Toelichting op de
begrooting van Economische Zaken, om een
stichting in het leven te roepen, t<^n einde
coördineerende leiding te geven aan het
werk der regionale economisch-technologi-
sche instituten en het instellen van eigen
onderzoekingen op industrieel terrein moge
lijk te maken.
Ter financiering van dit centrale instituut
wordt voor 1938 een subsidie van 180.000
voorgesteld.
ALKMAAR.
Nog geen post op de nieuwe
rijksbegrooting uitgetrokken.
Tusschen partijen wordt nog
onderhandeld.
Aan de beschouwingen uit de Rijksbegroo
ting 1938 ontleenen wij het volgende:
Groote kerk te Alkmaar. De restauratie
van de Groote Kerk te Alkmaar, die in 1925
met steun van Rijk, provincie en burgerlij
ke gemeente werd begonnen, is eind 1927
door het kerkbestuur tijdelijk stop gezet,
omdat dit tengevolge van de groote stijging
der kosten geen kans zag, zijn eigen aan
deel gedekt te krijgen. Sinsdien werden
allerlei pogingen aangewend om tot een
nieuw plan van financiering te komen. On
der meer werd in 1934/35 getracht de res
tauratie in werkverschaffing te doen voort
zetten. Gunstig resultaat werd evenwel niet
verkregen. Het werk bleef rusten. Inmid
dels is het gebouw in een gevaarlijken toe
stand komen te verkccren. Op initiatief van
den minister zijn eenige noodvoorzieningen
uitgevoerd, waarvoor hij in afwachting van
een nader accoord tusschen de van ouds
participeerende partijen een voorschot ge
geven heeft. Er is namelijk van vorige
dienstjaren in totaal nog pl.m. f46.000 aan
rijksgeld voor dit werk beschikbaar. Zoodra
de onderhandelingen over dat accoord vas
ter vorm zullen hebben aangenomen, zal de
minister nader berichten en c.q. verdere
voorstellen aanhangig maken.
Vreemdelingenverkeer
dient bevorderd
Regeering vraagt een ton aan.
De bevordering van het vreemdelingen
verkeer naar Nederland, aldus de Memorie
van Toelichting op de begrooting van Eco
nomische Zaken, is een eminent landsbe
lang. Een doeltreffende en machtige pro
paganda is daartoe noodig. Zij vereischt
behalve de noodzakelijke geldmiddelen
ook een hechte samenwerking tusschen
overheid en particulieren.
Daarom is het systeem gekozen,
dat het subsidie aan de Algenieene
Vereeniging voor Vreemdelingen
verkeer evenveel zal bedragen als
het bedrag, dat de vereeniging aan
particuliere bijdragen zal ontvangen.
Voor 1938 worden deze bedragen geraamd
op ten hoogste f 100.000 In verband waar
mede een zelfde som, die als maximum
is te beschouwen, wordt aangevraagd.
Microfoon in werkkamer van
Ds. van Duyl verdekt opgesteld
Prof. dr. Valckenier Kips telegra
feert:,,Geen vertrouwen meer in de
N.S.B.-leiding."
Naar wij vernemen, is thans ook
prof. dr. J. H. Valckenier Kips, oud-
hoogleeraar te Delft, uit de N.S.B.
getreden.
De heer Valckenier Kips nam zijn ontslag
met de volgende woorden, welke hij aan het
N.S.B.-bestuur telegrafeerde:
„Wegens gemis aan vertrouwen
in uw leiding, treed ik uit de N.S.B."
Secretaris van ds. v. Duyl ge
royeerd.
Ook de zoon van genoemden professor,
die als secretaris van Ds. v. Duyl aan liet
hoofdkwartier van de N.S.B. werkzaam was,
is geroyeerd.
Onthullingen.
Wat dë ontslagname door ds. van Duyl
betreft, meldden wij gisteren reeds, dat de
predikant den tekst van den brief, waarin
hij zijn ontslag formuleerde, betreurt. Deze
brief was opgesteld door de leiding der
N.S.B. en werd hem j.1. Zondag ten huize van
den heer Farmerck te Hilversum, in het bij
zijn van ir. Mussert, ter onderteekening voor
gelegd.
Het Utr. Dgbl. meent te weten, waarom
ds. v. Duyl spijt heeft van den inhoud van
het epistel.
Immers, aldus het blad kort na de on
derteekening is den heer Van Duyl gebleken,
dat vele gesprekken, door hem gevoerd in
zijn werkkamer op het Algemeen Hoofd
kwartier aan de Maliebaan te Utrecht, afge
luisterd zijn via een microfoon, welke in die
kamer achter een boekenkast stond opge
steld en waardoor het N.S.B.-bestuur in
casu Ir. Mussert en Geelkerken, het bespro
kene nauwkeurig kon volgen.
De gesprekken, waar het hier om gaat.,
werden gevoerd met of in tegenwoordigheid
van den inmiddels geroyeerden heer Van der
Goes van Naters en den heer Valckenier
Kips, die Maandag j.1. op slaanden voet ont
heven is van de hem tot dien dag opgedra
gen werkzaamheden ten hoofdkwartiere van
de N.S.B. en die ook als lid dezer beweging
is geroyeerd.
De hier bedoelde gesprekken heb
ben naar de meening van de lei
ding van de N.S.B. een inslag ge
had van critiek op haar daden, het
geen zij niet toelaatbaar achtte en
weshalve zij besloot tot royement o.a.
van den heer Van der Goes .van Na
ters, als hebbende deze bijgedragen
tot de ondermijning van de natio-
naal-socialistische beweging in Ne
derland.
Men wilde ds. v. Duyl een roye
ment sparen
Den heer Van Duyl bleef een royement
onder meer bespaard, wijl' hij een zeer ge
ziene figuur in N.S.B.-kringen is en de lei
ding vreesde, dat te straf optreden jegens
hem de beweging al te veel nadeel zou kun
nen berokkenen. Of en in hoeverre de po
pulariteit van ds. Van Duyl mede als een
gevaar voor haar zelf door de leiding werd
beschouwd, is niet met zekerheid te zeg
gen. In de omgeving van ds. Van Duyl be
staat echter de meening, dat ook deze factor
kan hebben bijgedragen tot diens heengaan.
Niet te ontkennen valt evenwel, dat do
„persoonlijke redenen', waar ds. Van Duyl
in de door hem geteekende verklaring van
spreekt, mede een factor van beteekenis zijn
geweest die tot zijn vertrek uit de N.S.B.
leidden.
Mussert wist wel, dat van der
Goes in aanmerking kwam voor
leider Nat. Soc. Vorming.
Naar aanleiding van de door den heer
Mussert aan de pers gegeven verklaring, dat
dc heer Van der Goes van Naters niet door
eenige personen voorgedragen was voor
hoofd van de afdeeling „Nationaal-Socialis-
tische Vorming", doch bij de leiding van
de N.S.B. in de verste verte niet het voor
nemen heeft bestaan over een benoeming
van jhr. Van der Goes zelfs maar te den
ken, heeft laatstgenoemde de pers medege
deeld, dat ir. Mussert wel degelijk over de
ze benoeming gesproken heeft.