TELEFUNKEN
I
41
Sparta I - 6.K.C. I.
Alkmaar's
Gasoperaties
Hier
VERZICHT
is nn.
Ideahr
TELEFUNKEN
KWARTET
O
Is beëindiging der Landbouwcrisis
maatregelen mogelijk?
KIITENLANDSCH
n
Verlost van hevig
SPIT IN DEN RUG
Economische beschouwing
KLOOSTERBALSEM
Zondag a.s.
Alkmaarsche Kaasmarkt
Zaterdag 9 October 1937
Tweede biad
Een barrière wordt opgeworpen
tegen de gaslevering door
de Hoogovens
Velen hebben zich afgevraagd welke mo
tieven de gemeente Alkmaar leiden bij haar
pogingen om op zeer royale wijze noodlij
dende gasfabrieken over te nemen.
Een eenvoudig rekensommetje immers
leert, dat b.v. de overname van de gasfa
briek WinkelNieuwe Niedorp een strop
•voor Alkmaar beteekent.
Voor en aleer de persbuis tot Lutjewinkel
goed en wel ligt, is de gemeente Alkmaar
.twee ton gouds kwijt. Daar de f 80.000,
welke aan de gemeenten Winkel en Nieu
we Niedorp moeten worden betaald, verlo
ren zijn behoudens dan de waarde van
het oude plaatselijke net., zal naar ons
van zeer deskundige zijde werd verzekerd,
een afschrijving van minstens 10 over
dc totaal aankoop- en aanlegkos'ten, is dus
f20.000.per jaar, noodig zijn.
Verhoogt men deze afschrijvingtssom
jnet de loonen en salarissen van het overge
nomen personeel en het steeds noodzake
lijke onderhoud, dan komt men op een
jaarlijksche uitgaaf voor de gemeente Alk
maar van ongeveer f 35.000.
En dit bedrag wordt juist ongeveer ge-
,'dekt door de gasopbrengst in beide genoem
de dorpen, waar het verbruik in 1936 on
geveer 328.000 M3. bedroeg, is ook een
waarde van ongeveer f 30.000.
Het gas dat Alkmaar daarom
straks in de persbuis zal jagen,
brengt geen cent op en elke kubieke
meter beteekent verlies.
Zooals wij destijds dan ook reeds schre
ven, moet er heel wat gebeuren, eer de
kosten van aanleg gedekt zullen zijn. Nadien
i's er nog een andere factor bijgekomen, im
mers de sterk verhoogde kolenprijzen, die
binnen afzienbaren tijd zeker niet zullen
dalen, werken een laag tarief per verbruik
te kubieke meter niet in de hand. ITet zal
vrijwel onmogelijk zijn, de eerste jaren wer
kelijk goedkoop gas te leveren, wil Alkmaar
de gemaakte kosten eenigszins dekken. Ook
de aansluiting van de Heerhugowaard is
niet van zoo een groote beteeken-is, dat het
de overname van Winkel zou wettigen.
Tenslotte heeft waarschijnlijk de
Alkmaarsche gemeenteraad, toen
hij het besluit tot overname goed
keurde, zich blind gestaard op het
verbruik per inwoner, naar Alk
maarsche normen. In Alkmaar ge
bruikt vrijwel iedereen gas, maar
elke bewoner van het platteland is
nog geen gaSVerbruiker. Als hij al
gas gebruikt, blijft hij meestentijds
een zeer kleine afnemer, omdat moe
der de vrouw naast de gaspit graag
het fornuis of de „petrum" blijft
gebruiken.
Dit is ook wel de reden, dat b.v. de fa
briek in Noordscharwoude, waaraan inder
tijd gevraagd is, met een plan tot aanleg
in Heerhugowaard te komen, er niets voor
gevoelde. Wat eventueele overname van de
fabriek te Noordscharwoude door Alkmaar
betreft, er zal nog heel wat water door het
Noordhollandsch kanaal moeten vlooien,
voordat deze zaak in kannen en kruiken
zal zijn. Over eenige jaren kan, behoudens
onvoorziene omstandigheden, de Langedij-
kor fabriek vrijwel schuldvrij zijn, kan ook
daardoor verhopging van gasprijzen zoolang
mogelijk tegenhouden en zijn er, gelijk als
bekend verondersteld nuag worden, nog
.verschillende andere redenen, die van Lan-
gedijker bestuurszijde Alkmaarsche plannen
voorloopig weinig kans van slagen geven.
Welke reden kan er dan zijn, dat directeur
Hofman van de Alkmaarsche fabriek, ijve
rig gesteund door wethouder Bonsema, er
zoo op uit is, de omliggende gemeenten te
gen royale voorwaarden van hun gasfabriek-
stroppen af te helpen? Een dskundig insider
beeft ons ingelicht
DANK ZIJ KLOOSTERBALSEM
„Ziezoo, dat is achter den rug.
van mijn SPIT ben ik fijn afl
was de verzuchting, die ik slaakte,
toen ik na het gebuik van 2 potjes
Kloosterbalsem finaal van mijn spit
af was. Niet staan, niet zitten, niet
liggen te kunnen en toch vooruit te
moeten om de boterham te verdienen.
Door de vreeselijke spit, die in m(jn
stuit begon en door mijn geheele rug
trokwas ik hulpeloos als een klein
kind. Vanaf het oogenblik, dat ik den
geneeskrachtigen Kloosterbalsem aan
wendde, begon mijn genezing. En nu
heb ik in geen d maanden meer een
aanval gehad."
van het
De TA 55 WK is een van de
Telefunken muzie kappa raten.
Een 5 lamps super metfijngenuan-
ceerde weergave. Hooge selecti
viteit en gevoeligheid. Uitstekende
korte goifontvangst. Vervorrnings-
vrije hoogfrequent-gelijkrichting.
Optische afstemming met orthos-
coop. Eenvoudige bediening en
reine weergave door toepassing
van enkelvoudige knoppen.
Stijlvolle kast. Vraagt vrijblij
vend demonstratie bij een
Telefunken Service Station.
Prijs Fl. 135.-
AAUZ EK APPARATEN voor RADIO
N.V. NEDERLANDSCHE SIEMENS MIJ. - DEN HAAG
De Alkmaarsche fabriek vreest
een „invasie" van de Hoogovens te
IJmniden. Deze toch kunnen op vrij
eenvoudige wijze geheel Noordhol
land boven het IJ, van gas voor
zien, en waarschijnlijk op den duur
goedkooper dan de thans bestaande
fabrieken het kunnen doen. De gas
fabriek te Castricum is nog eenigs
zins een barrière tusschen IJmuiden
en Alkmaar, maar overigens zijn er
weinig hinderpalen? om een gas
levering uit een IJmuider centrale
in het leven te roepen.
Technische moeilijkheden zijn er, volgens
onzen deskundigen zegsman weinig of niet.
De techniek is zoover gevorderd, dat ook
over betrekkelijk groote afstand het gas
met. voldoende druk door de buizen „gebla
zen" wordt.
Een voorbeeld hiervan zijn bijvoorbeeld
de Limburgsche mijnen, die gas leveren tot
s Hertogenbosch aan toe.
Deze lezing omtrent de finantieele opera
ties van het duo Hofman-Bonsema, zonder
veel commentaar door den Alkmaarschen
Raad gesanctioneerd, werpt wel een ander
licht op de vrijgevigheid van de KaasstadI
Men wil blijkbaar verhinderen dat straks
de omliggende gemeenten goedkoop hoog-
ovengas verbruiken en Alkmaar met zijn
te groote gasfabriek blijft zitten.
Of het voor Alkmaar echter verstandig is
een oplossing in deze richting te zoeken, is
een andere vraag.
Het wil ons voorkomen, dat Alkmaar's
burgerij in een finantioel experiment wordt
betrokken, dat duizenden en nog eens dui
zenden kan gaan kosten, terwijl winstkan
sen, gezien de ervaringen met de gasleve
ringen op het platteland opgedaan, naar
ons verzekerd werd, totaal zijn uitgeslo
ten, vooral als eerst een hoog bedrag moet
worden neergeteld voor oude, vrijwel waar-
delooze buisnetten.
Een Europeesche
vermaardheid,
de
WITTE KRUIS
poeders, cachets
en tabletten.
Afdoend
bij hoofdpijn, griep,
menstruatiepijnen
rheumatiek, tand- en
kiespijn,
bi) Apothtkan an O'ogiitan Voor
v Dutim Oagitgaait
Nadarlond:
ZE ZIJN GROOTENDEELS ONVERBRE
KELIJK AAN PRIJSSTEUN VERBONDEN.
Toen in de Troonrede H. M. de
Koningin onlangs mededeelde, dat
de landbouwcrisismaatregelen, met
handhaving van den voor den land
bouw nog noodzakelijken prijssteun,
zooveel mogelijk zouden worden be
ëindigd, was dit een bericht, waar
van door menigeen met bevrediging
kennis werd genomen. Het was iets
als een belofte, dat met alle middelen
zou worden getracht een eind te ma
ken aan de onvrijheid, die sinds ver
scheidene jaren nu reeds ons land
bouwbedrijfsleven kenmerkt.
Intusschen is de inhoud van de toezegging
van minder vergaande strekking, dan men
opervlakkig bekeken geneigd is aan te ne
men. Immers, we moeten niet vergeten, dat
de grondoorzaak van aale landbouwcrisis-
maatregelen is gelegen in de enorme prijs
daling, welke zich een aantal jaren geleden
doorzette en die tengevolge had, dat ons
landbouwbedrijf ten eenen male onloonend
werd. Om deze typisch vaderlandsche indu
strie van den ondergang te redden, achtte
onze regeering zich zeer terecht ge
noodzaakt om in te grijpen. Alle critiek, wel
ke daarop is uitgeoefend, ten spijt hebben
deze maatregelen tengevolge gehad, dat het
landbouwbedrijf in zijn geheel in tact is ge
bleven en hoewel nu achteraf wellicht kan
worden gezegd, dat de ,geeringsvoorschrif
ten in menig opzicht niet ideaal zijn geweest,
dat z hier en daar beter, misschien veel be
ter hadden kunnen zijn, moet worden er
kend, dat ze hun werk behoorlijk hebben
verricht.
Echter, de kern van alles was de prijs. Alle
overheidsbemoeiing sproot voort uit de prijs
daling en hun eenig doel was de prijs zoo
danig omhoog te schroeven, dat de producent
een loonend bestaan kon worden.
Op grond van een en ander zou men zich
de vraag kunnen stellen, wat toch de bedoe
ling is van de aangehaalde zinsnede uit de
troonrede. Want, welke landbouwcrisismaat-
regelen kunnen worden beëindigd, zoolang
nog de prijssteunmaatregelen moeten wor
den gehandhaafd?
Immers, het zijn juist de prijsseun-
maatregelen, die de landbouwcrisis-
J.
te A.
ORIGINEEL TER INZAOB
AKXER'S
„Geen goud zoo goed"
Onovertroffen bij brand-en snij wonden
Ook ongeëvenaard als wrijfmiddel bij
Rheumatiek, spit en pijnlijke spiereD
.chroetdoos 35 ct Potten: 62y9 ct. en 1.04
+S*I+Ê) AI
DE REDE VAN ROOSEVELT.
JAPAN'S ISOLEMENT. GAAN
WE IN EUROPA NAAR EEN
NIEUW „FAIT ACCOMPLI" IN
DEN GEEST VAN NYON?
Wanneer men de algemeene gang van
zaken gedurende de laatste dagen in korte
woorden zou moeten weergeven, dan zou
men misschien kunnen zeggen: de demo
cratieën komen meer en meer in het offen-
I sief.
Allereerst was daar de groote rede van
I president Roosevelt, die de geheele vre-
delievende wereld een hart onder de riem
moet hebben gestoken. Het waren welis-
j waar slechts woorden, maar ze klonken
i dreigender dan ooit te voren. Ze hielden
niet alleen een waarschuwing in aan het
adres van Japan, men mag zich afvragen
of ze niet noodgedwongen tot den daad
moeten voeren. Immers, de president sprak
van het schenden van het Kellog-pact en
van het negen-mogendheden-verdrag. Nu is
het in den regel zoo, dat een staatsman
niet van verdragschendingen spreekt,
zoo lang hij van plan is er geen aanstoot
aan te nemen. We hebben dit nog kunnen
zien gedurende de laatste Volkcnbondszit-
ting, waar men zoo hang was ten aan-
zien van het ChineeschJapansch conflict
j bepaalde woorden te gebruiken, omdat,
wanneer eenmaal het woord was aan
vaard, de consequenties daaruit onherroe
pelijk voortvloeiden op grond van de para
grafen. die aangeven wat de Volkenbond te
doen heeft, zoodra er sprake is van b.v.
een „aanval".
President Roosevelt is dus ver gegaan,
verder dan ooit. Wie daaraan nog mocht
twijfelen, behoeft slechts kennis te nemen
van de gevolgen, welke zijn rede reeds
heeft ~ehad. Eenerzijds in het binnenland,
waar een aantal pacifistische vereenigin-
gen er hevig aanstoot aan hebben genomen.
Deze geluiden worden echter overstemd
door de toejuichingen en wanneer de toe
spraak een proefballonnetje is geweest om
de gevoelens van het Amerikaansche volk
te peilen, dan kan het resultaat daarvan
nauwelijks twijfelachtig zijn.
Anderzijds heeft het democratische bui
tenland zijn lof niet onder stoelen en
banken gestoken. Het heeft een moreele
steun gekregen.die niet gering mag worden
aangeslagen, het voelt, dat de Vereenigde
Staten overwegen hun passieve rol te laten
varen om zich te voegen bij die rijken, die
er steeds op uit zijn geweest den vrede te
handhaven.
Hoe Japan er over denkt behoeft nauwe
lijks betoog. Men is er zeer teleurgesteld.
De Vereenigde Staten zijn naar het Oosten
de naaste buren en waar ze een machtig
rijk vormen met een sterke vloot voor
een land als Japan een argument van den
eersten rang terwijl de handel op Ame
rika van groote bet eekenis is. is het van
zelfsprekend, dat het oordeel van Roose
volt meer gewicht in de schaal legt, dan
de opvattingen van vele andere staatslie
den tezamen. Japan wordt er zich van be
wust. dat het geheel goisolecrd staat in de
wereld en het zal daaruit zijn consequenties
hebben te trekken. Wel heeft het eenige
moreele steun gekregen van den Duce, ter
wijl ook Duitschland af en toe wel eens aar
zelend zijn sympathie voor de Japansche
zaak tot uitdrukking heeft gebracht, omdat
het in wezen heet te gaan tegen het com
munisme, deze bijvalsbetuigingen zouden,
zelfs wanneer ze in nog heel wat krachtiger
bewoordingen waren gesteld, den indruk
van de rede van Roosevelt niet vermogen
uit te wisschen. Ondubbelzinnige taal is
maatregelen noodig hebben gemaakt.
Blijft de prijssteun, dan is het nau
welijks denkbaar, dat de crisis
maatregelen kunnen worden afge
schaft.
Het wil ons daarom voorkomen, dat in de
Troonrede een belofte wordt gedaan, die door
de regeering zeer moeilijk, ja vermoedelijk in
het geheel niet, zal kunnen worden nageko
men.
Toch begint het er meer en meer op te
gelijken, dat voor sommige artikelen het
eind der re.geeringsbemoeiïngen in zicht
raakt. En wel, omdat meer en meer de
„noodzakelijke prijssteun", waarvan in de
Troonrede sprake is, overbodig begint te
worden. Dit trouwens is de logische gang
van zaken. De overheidsbemoeiing begon,
toen de prijzen te sterk daalden, ze houdt
op, naarmate de prijzen weer een behoor
lijke hoogte bereiken.
De boterprijs werd de vorige week ge
steld op f 0.92. Hetgeen wil zeggen, dat
daarmee een niveau is bereikt, dat niet ver
moer verwijderd is van het peil, waarop
de zuivelproducent zich weer geheel zelf
kan redden. De heffing bedroeg gedurende
dezelfde week f 0.45. Neemt men in aan
merking, dat de administratiekosten wor
den gerekend ongeveer f 0.30 te zijn, dan
komt dit er op neer, dat de oveheidsbe-
moeiïngen voor den producent nog slechts
een gering voordeel kunnen opleveren. De
boterprijs behoeft niet meer zoo heel veel
te stijgen en liet oogenblik zal zijn aange
broken, waarop de regeering met een ge
rust hart aan haar bemoeiingen een eind
kan maken. Nemen we daarbij in aanmer
king, dat de thans bestaande regeling heel
wat rompslomp voor den producent met zich
meebrengt, dan is het niet onaannemelijk,
dat velen die vinden dat de verwijdering
daarvan wel een opoffering waard is, be
ginnen te overwegen of het tijdstip niet
langzamerhand is gekomen om onder de
heele regeeringsinmenging een streep te
zetten.
Der Mohr hat seine schuldigkeit getan,
der Mohr kannr gehen (De Moor heeft zijn
plicht gedaan, de Moor kan gaan.)
Zoo vlug zal de regeering zich
echter vermoedelijk niet terugtrek
ken. Ze zal, alvorens over te gaan
tot den afbraak van het apparaat,
even willen aanzien of de prijzen
zich inderdaad handhaven op het
thans bereikte peil. En ook zal ze
rekening houden met het legertje
van ambtenaren, dat door een en
ander werkloos zou worden, al zal
deze overweging de liquidatie niet
mogen en op den duur ook niet
kunnen tegenhouden.
De bloembollenvereenfiging heeft voor
eenigen tijd als eerste geadviseerd aan de
regeer! ngsbemoeiïng een einde te maken.
Het lijkt mogelijk, dat binnen afzienbaren
tijd anderen in dit inzicht zullen volgen.
Hoofdvereischte daartoe is intusschen, dat
de prijzen der goederen blijven stijgen.
Want die vormen de spil, waarom alles
draait
Dat alle bemoeiingen zullen eindigen is
natuurlijk onwaarschijnlijk. Er zijn maatre
gelen genomen, die ook in normale tijden
van nut kunnen zijn.
Voorschriften omtrentkwaliteitscontrole
bijvoorbeeld zullen zeker blijven beslaan.
Ordeningsmaatregelen, als bijvoorl>eekl ten
aanzien van de vestiging van nieuwe be
drijven, dienen vooralsnog te blijven.
En zoo lijkt het er naar uit te zien, dat
precies het omgekeerde te gebeuren staat
als in de Troonrede werd aangegeven Naar
mate de prijzen stijgen zullen de maatrege
len tot handhaving van den voor den land
bouw noodzakelijken prijssteun, langzamer
hand tot het verleden beginnen te behooren.
hand vanzelf tot het verleden beginnen te
behooren.
Prijssteun zal echter altijd crisismaatre
gelen in zich moeten sluiten.
Voor alles is dus noodif: prijsstijging.
Die echter, gelukkig, meer en meer een
feit begint te worden.
Aanvang 2 uur.
Donateurs hebben alleen toegang op
vertoon Donateurskaart.
De hoogste markt was onveran
derd f25.Toch was de gang heter
dan de vorige week, wellicht onge
veer f 0.50 i 1.De gang voor
goede kaas was f 24.kaas voor
het binnenland, wat zachter en vaak
ietg brossig, leverde ongeveei f23.
op.
De oorzaak van de vaste markt
ligt vermoedelijk grootendeels bij
het mond- en klauwzeer, dat steeds
grooter afmetingen aanneemt. De
behoefte aan consumptiemelk voor
de groote steden neemt toe en we
hoorden van prijzen tot 10 cent per
Liter, welke daarvoor werden be
taald. Hiervoor kan met voordeel
onmogelijk nog kaas worden be
reid, zoodat o.i. te wachten is, dat
aan de stijging voorloopig nog wel
geen eind zal komen.
Te meer, waar ook in Friesland
op het oogenblik de gevreesde ziekte
haar intrede begint te doen.
DEN HELDER
echter van die zijde daarom niet te wach
ten, wijl China een afzetgebied van belang
is en men dit onder geen omstandigheden
wenscht te verliezen. Zelfs niet wanneer
het Japan is, dat zich er van bemachtigt.
Zoo Japan alleen door een rede van Roo
sevelt nog niet mocht zijn overtuigd van de
opvattingen, welke in het buitenland heer-
schen, dan ligt daar verder een uitspraak
van den Volkenbond, die het Japansche
optreden heeft veroordeeld en die aan de
Volkenbondsstaten heeft verzocht niets te
ondernemen, wat de weerstandskracht van
China zou kunnen verminderen. De aange
legenheid blijft verder in studie bij de com
missie van 23. die straks, zoo noodig met
verdere voorstellen te komen. Wel is het
woord „aanval" tot dusverre zorgvuldig
vermeden, om niet voor de daaruit voort
vloeiende consequenties te worden gesteld,
de vergadering is slechts „verdaagd", ten
einde ieder oogenblik, waarop dit noodig
mocht zijn, weer bijeen te kunnen komen.
Men is er vermoedelijk niet zoo heel ver
naast, wanneer men de zaken zoodanig
voorstelt, dat bijna de geheele wereld op
de loer ligt om, zoodra de kans daartoe
schoon is, tusschenbeide te komen. En dat
Japan meer nota van een en ander neemt,
dan het land zelve lief is. kan daaruit blij
ken, dat de buitenlandsc/he schepen, die
goederen naar China vervoeren, ongemoeid
worden gelaten, zoodat de aanvoer van
munitie en oorlogstuig ongehinderd voort
gang vindt, niettegenstaande Japan vrij
wel de geheele Chineesche kust heeft ge
blokkeerd.
Ook schijnen de bombardementen van
open steden af te nemen. Het zou mis
schien verstandiger zijn geweest, indien Ja
pan daartoe even eerder had besloten. Een
croed deel van de algemeene antipathie is
juist hieraan toe te schrijven, en het feit,
dat Nanking herhaaldelijk werd gebombar
deerd juist op bet oogenblik waarop te
Genève deze aangelegenheid werd hespro-
kon. heeft daar voor Japan veel kwaad
bloed gezet.
Neemt men dan tenslotte in overweging,
dat de zaken voor Japan in China aller
minst gunstig gaan. dan lijkt de conclu
sie, dat het er voor Japan slecht begint uit
te zien, niet misplaatst.
Te Sjanghai bieden de Chineezen een te
genstand, waarop niet bij benadering was
gerekend. In het Noorden konden de Japan
sche legers aanvankelijk wel voortdurend
oprukken, ook daarvan schijnt successieve
lijk een eind te komen. Geen wonder. Men
kan in een reusachtig rijk als China niet
maar steeds blijven voorttrekken. De be
richten omtrent „bandieten" in den rug
van het Japansche leger nemen toe
en men zal er wel niet ver naast zijn, wan
neer deze bandieten Chineezen zijn, die een
guerilla zijn begonnen. Een der moeilijkhe
den om zulke guerillas te bestrijden is daar
in gelegen dat men niet te doen heeft met
soldaten. Wanneer de strijders hun wape
nen wegwerpen of verbergen, zijn ze in.
niets te onderscheiden van vredelievende
burgers.
Bij dat alles bedreigt Japan nog het boy
cot en eventueel de economische sancties.
Waarlijk, het begint er slecht uit te zien.
Nog enkele woorden over Europa.
Eenigen tijd geleden schreven we: Mus-
solini loopt naar zijn vorm te zoeken. Niet
tegenstaande het Duitsche intermezzo, dat
het hart van den Duce uitermate goed moet,
hebben gedaan, heeft hij zijn vorm nog'
steeds niet gevonden. Want Nvon is er en
het blijft. Natuurlijk wil hij zich van deze
blaam zuiveren en het militaire machtsver
toon, dat hij gedurende zijn Duitsche bezoek
heeft aanschouwd, moet hem in dat stro
ven hebben gestijfd.
Dus zet hij den kop er opnieuw voor.
Frankrijk en Engeland willen de Spaan-
sche kwestie beëindigen. Mussolini zet zich
schrap zijn eigen zin door te voeren. Bluf
is daarb een van zijn wapenen en in dit
opzicht lijkt de mobilisatie van een tweetal
lichtingen, waaromtrent berichten werden
verspreid, niet zoo heel gek.
Frankrijk en Engeland echter, gesterkt
door de woorden van Roosevelt, die Italië
niet vergat een beurt, te geven, blijven op
hun stuk staan. Ze willen een drie-mogend-
heden-conferentie inzake Spanje. Mussolini
echter wil niet en probeert de zaak te
trainee ren.
Het zou niet vreemd zijn, wanneer een cn
ander aanstonds zou voeren tot een nieuw
„fait accomplis" van de zijde van Frankrijk
en Engeland in den geest van Nvon,
Immers, Mussolini doet toch niets.
Of zou dit een volgend maal anders ko
men?
Misschien is het bij dit alles toeval, mis
schien ook niet. De afgeloopcn dagen echter
brachten weer nieuwe berichten omtrent
de moeilijkheden van Italië in Abessynic.