GAS
JÊL
Heeft li een kachel noodig?
Een goede
raad
Bleyle
JAPONNEN
Bril noodig?
TERLEPs Drogisterij
Groot Bal
Feestvergadering
KERKCONCERT
SPAANDER's
H-411
P. DEKKER
De dagen
korten
HET GROENE KRUIS
P. v. I MADEN
Tandarts ACKEMA
N. Snaas Radiohandel
Schagen fa. Gebr. Bischoff
Phimeline*
stroop
October! November! December!
Lokaal S. Kuiper
Bal na
„C0NC0R0IA"-Kd.-Scbarwoude
BAL
is goed en niet duur!
Een wollen JUMPER
Landbouwboekhouden
D. SLEUTEL en K. P. ZUURBIER
Prijzen f 98.50, 137.-, 175.-, 249.-, 345.-
TINE SNIJDERS
Spraakbehandeiing
DENT0F0RM
I Café nummer 1
Au Bon Marché
adres
KLINIEK
JET GROENE KRUIS"
J. H. Vrielink
GASBEDRIJF VERSUS HOOGOVEN-
BEDRIJF. IS DE GASEXPLOITA-
TIE VAN WINKEL EN NIEUWE
NIEDORP DOOR ALKMAAR LOO-
NEND?
Het is nog niet zoo heel lang1 geleden,
dat de minder goede gang van zaken aan
de gasfabrieken bijna spreekwoordelijk was
geworden. De petroleumstellen en de blauw
brandertjes maakten een geweldigen op
gang. Het tegenover elkaar stellen van gas
en electriciteit was iets, waar menigeen de
schouders voor ophaalde. Het had weinig
zin meer, het pleit was immers practisch
beslecht.
Intusschcn is de concurrentie van de pe
troleum aan hot afnemen, de daling in het
gasverbruik schijnt tot stilstand te zijn ge
komen, hier en daar neemt de productie
weer toe. En wanneer men dan artikelen
kan lezen omtrent „Alkmaars Gaspolitiek",
wanneer men verder verneemt, dat er iets
als een strijd om de hegemonie zou zijn
ontstaan tusschen de Alkmaarschc gas
fabriek en het Hoogoven bed rijf althans
voor zoover de kop van Noord-Holland be
treft dan lijkt de conclusie niet ongewet
tigd. dat de perspectieven voor de gasfa
brieken nog heel wat rooskleuriger zijn,
dan zich eenigen tijd geleden liet aanzien.
Er zijn twee vragen, welke de gemoede
ren don laatsten tijd nog al bezighouden.
In de eerste plaats is het de kwestie, wie
heter en goedkooper gas kan leveren: het
gemeentelijk gasbedrijf te Alkmaar, dat
den laatsten tijd inderdaad groote belang
stelling heeft getoond voor het Noord-
Hollandsche platteland of het hoogoven-
bedrijf te ÏJmuiden.
Tn de tweede plaats hebben velen zich
afgevraagd of transacties gelijk Alkmaar
met de gemeenten N. Niedorp, Winkel en
Heerhugowaard heeft afgesloten voor de
gasfabriek te Alkmaar nog winst kunnen
opleveren, gezien de kosten van aanleg en
van overname.
Op beide willen we in het kort even in-
gaan.
Gemeentelijk gasbedrijf versus
hoogovenbedrijf.
Of hier inderdaad sprake is van een
„Alkmaarsche politiek" kunnen we in het
midden laten. Er zouden in dat geval te
genover elkaar staan een gemeentelijk
overheidsbedrijf en een semi-officicel li
chaam. Immers, vergissen we ons niet, dan
is het rijk voor vijf millioen gulden in het
hoogovenbedrijf geïnteresseerd en het is
nauwelijks annneemhaar. dat men beide
lichamen zoodanig de vrije hand zal laten,
dat ze elkaar op dood of leven zullen
kunnen beconcurreeren.
Uit den aard der zaak is het trekken
van een vergelijking moeilijk, vooral om
dat men daarbij moet kunnen beschikken
over de cijfers van het hobgovenb'edrijf,
waar een buitenstaander practisch niet
kan aankomen.
We willen daarom niet uitgaan van de
voor de gasfabriek meest onvoordeelige ver
onderstelling, n.1. dat het gas aan het hoog
ovenbedrijf niets kost. Zoo heel ongemoti
veerd is deze veronderstelling overigens niet,
omdat het gas hier een zuiver bijproduct is.
Noodig is er de cokes, die uit steenkool
wordt gestookt en waarbij het gas vrijkomt.
Deze cokes wordt met de ijzerertsen in de
hoogovens gebracht en om deze cokes is het
te doen.
Hoe staat daartegenover de gasfabriek.
Gunstiger dan velen zullen denken.
Een casfabriek als die te Alkmaar verkeert
namelijk in de merkwaardige omstandigheid
dat het meerdere gas, dat ze produceert,
haar practisch niets kost.
De verklaring daarvan is de volgende.
Men moet bij een en ander volkomen uit
elkaar houden productie en meerdere pro
ductie.
Grofweg geredeneerd staan bij de produc
tie, dat is dus de tegenwoordige productie
aan baten en lasten tegenover elkaar:
a. baten: opbrengst van het gas
opbrengst van de bijproducten.
b. lasten: kostprijs van de grondstof, d.i.
do steenkool, exploitatiekosten,
renten, afschrijvingen, enz.
Zijn deze met elkaar in evenwicht, dan
kan. zonder dat de exploitatiekosten voor-
loopig ook maar in het minst behoeven te
worden uitgebreid, meer gas worden bereid.
Men lette wel op het woordje „voorloopig".
Wordt de gasproductie zoodanig, dat meer
dere retorten of gashouders noodig zijn, dan
verandert natuurlijk de zaak.
Voor deze „meerdere productie" staan dan
aan baten -en lasten tegenover elkaar:
a. baten: opbrengst der bijproducten
opbrengst van het gas.
b. lasten: kostprijs van de grondstof, d.i.
de steenkool.
Winst zal er zijn, zoodra de opbrengst van
het gas grooter is dan de kostprijs van de
grondstof, d.i. van de steenkool, verminderd
met de opbrengst van de bijproducten.
Nu is in werkelijkheid de opbrengst van
deze bijnroduoten meestal ongeveer even
groot, vaak zelfs grooter dan de kostprijs
van de steenkool.
Voor de Alkmaarsche gasfabriek bedroe
gen deze cijfers:
opbrengst kostprijs
bijproducten steenkool
mi ft 1.100.00 62.495 68
19.11 57 4fV? ftO 50.951.58
1915 54.25712 47.RS9.01
1936 61.00S.72 54.878.70
Voor wat men dus meer aan steen
kool verstookt, krijgt men een groo
ter bedrag aan bijproducten terug.
Zoodot de conrlusie is, dat de „meerdere
productie" ook de gasfabriek niet kost en ze
dus volkomen de gelijke is van bef hoogoven-
bedrijf, waarvan het gas ook niets kost, gelijk
we veronderstelden.
De kwestie „eigen bedrijf" of hoogovens
heeft reeds eenige malen gespeeld in C.asfri-
cum. Het gevolg daarvan was, dat in 1911 een
advies werd ingewonnen door B. en W. hij
den directeur van het Rijksinstituut voor
hrandstoffeneeonomie. Ir. Wirtz. die na be-
studeerine van de zaak. geen termen aan
wezig achtte om over te gaan tot hoogoven-
gas.
In verband met ons artikel over
de Alkmaarsche gasoperaties ten
platlelande ontvangen wij neven
staande beschouwingen, waarin de
schrijver tot voor Alkmaar meer
gunstige conclusies komt.
Interessant is vooral de mate
waarin hier de opbrengst van de
eigenlijke bijproducten (kootteer,
ammoniak etc.) op de voorgrond
wordt geschoven, hetgeen natuur
lijk aan de cijfers, een speculatief
karakter verleent.
In 1933, toen te Castricum een belangrijke
uitbreiding noodzakelijk was, van welke gele
genheid een oppositie in den raad gebruik
meende te moeten maken om weer te trach
ten te komen tot hoogovengas, werd weder
om een advies ingewonnen. Dit maal bij den
directeur van het 's Gravenhaagsche gasbe
drijf Ir. Rutten, die tot dezelfde conclusie
kwam als twee jaar te voren Ir. Wirtz.
Daarmee was de kwestie, gasfabriek-hoog-
ovenbedrijf te Castricum beslist ten gunste
van het eigen gasbedrijf.
Zoodat de eindconclusie moet luiden,
dat een gasbedrijf, dat behoorlijk
marcheert, voor de productie van
meerder gas practisch niet in het
nadeel is bij het hoogoven bedrijf.
Beide concurrenten staan er vrijwel
gelijk voor, want aan beiden kost het
nieuw te leveren artikel niets of zoo
goed als niets.
De gaslevering van Alkmaar In
Winkel en andere gemeenten.
We mogen hier uitgaan van de veronder
stelling, dat het te leveren gas mag worden
beschouwd als „meerdere productie", zoodat
de kostprijs zoo goed als niets bedraagt. In
elk geval niet meer dan een fractie van een
cent.
In de onderneming wordt door het Alk
maarsche gasbedrijf een kapitaal gestoken
van:
overname fl. 85.000.-—, buizenaanleg
fl. 80.000.—, samen fl. 165.000.—.
De fl. 35.000.welke voor H. Hugowaard
zullen worden uitgegeven kunnen hierdoor
buiten de calculatie blijven, omdat hierdoor
extra-gas wordt geleverd.
Immers, in de 128.000 M3. welke in 1936
te Winkel en Nieuwe Niedorp werden ge
bruikt, was niet begrepen het kwantum
voor Heerhugowaard. Om deze circa 328.000
M3. te kunnen leveren, wordt dus geïnves
teerd een bedrag van circa f 165.000.—.
Waarbij op te merken valt, dat men in
Alkmaar hoopt, dat
a. de werkelijke kosten van de buis
leiding nog wel oven beneden de geraam
de f 80.000.zullen blijven;
b. o.a. door het wegvallen van de meter-
huur het verbruik zal stijgen.
We houden ons intusschcn aan het be
drag van f165.000.en aan 328.000 M3. gas.
In deze f 165.000.— zitten:
a. een nieuwe buisleiding ad f 80.000.—.
welke in 40 jaar mag worden afgeschre
ven. Bij een rente van 3Vz komt dit neer
op een jaarlijksche annuïteit van circa
f 3800.—.
b. Een aantal woningen met land, voor
de registratie geraamd op circa fl 25.000.
Hoewel hier baten tegenover staan in den
vorm van huren terwijl bij het land de
afschrijving mag worden verwaarloosd, wil
len we, om te komen tot een calculatie, die
voor het gasbedrijf als niet te gunstig mag
worden beschouwd, dit bedrag afschrijven
in 20 jaar bij een rente van 3/4%. Dit vor
dert een jaarlijksche annuïteit van ruim
gerekend circa fl. 1800.
c. Een bestaand buizennet met gashouder
welke laatste geregeld zal worden gebruikt.
Het gas immers zal uit Alkmaar in de
houder worden geperst om daaruit te wor
den gedistribueerd. Neemt men in aanmer
king, dat er meer dan 2000 aansluitingen,
zijn, waarvan de kosten, inclusief meter,
per stuk niet zoover van de fl. 50.— af lig
gen, dan blijkt reeds, dat het bestaande net
niet is overgenomen tegen den oorspron-
kelijken kostprijs. Een groot deel dezer huis
aansluitingen is overigens nieuw. Men
schijnt te Alkmaar van opvatting te zijn,
dat 20 jaar een redelijke afschrijvingster
mijn mag worden geacht. Deze in aanmer
king genomen bij een rente van 3^ en een
totaal-bedrag van fl. 60.000 levert een an
nuïteit van circa fl. 4500.
Per jaar zou dus aan rente en afschrij
ving door Alkmaar moeten worden gerekend
met ongeveer ruim fl. 12.000.
De onkosten aan onderhoud, loonen en
salarissen van overgenomen personeel,
kunnen we moeilijk bepalen.
Het gaat hier om vijf man personeel en
onderhoudskosten, waarvan een deskundi
ge een bedrag noemde van 8 a 9000 gulden.
We willen er echter fl. 10.000.voor in
zetten, zoodat de totaalkosten dus bedra
gen fl. 22.000.hetgeen zeker aan de hoo-
ge kant is.
Daartegenover staan 328.000 M3 gas, die
we gemiddeld kunnen stellen op cent
per M3. (De eerste 15 M3 kosten 12 cent
per M3, de volgende 5 cent) We krijgen
dan een bedrag van bijna fl. 2S.000.— het
geen nog een winst van fl. 6.000 bcteekent.
Donkere dagen.
OPTICIEN TERLEP VRAGEN.
Gediplomeerd Vak-Opticien.
Dagelijks kosteloos oogonderzoek,
ook 's avonds.
HOOGZIJDE 103 TELEF. 99. - SCHAGEN.
ZONDAG 17 OCTOBER
te Schagerbrug
Muziek S. Spruit.
Entree 25 ct. Aanvang 7 uur.
WOENSDAG 20 OCTOBER
van de
Middenstandsvereeniging
te Schagerbrug.
Aanvang 8 uur. Entrée 25 ct.
Zie aanplakbiljetten.
op ZONDAG 17 OCTOBER a.s.
des n.m. 7uur, in de Ned.
Hcrv. Kerk te
Nieuwe Niedorp
Medewerkenden:
Annie Bonset-Horst, Zang
Riek Bonset-Horst, Declam.
Jac. Bonset, Orgel.
Niedorp's Gemengd Koor.
Entrée 40 cent.
17 October
Aanvang
7 uur
KLEEDING
ALKMAAR
en een aardige COSTUUMROK
ze zijn goedkoop bij:
G. SMIT
Manufacturen. Schagerbrug.
Laat Uw boeken bijhouden en de hiervoor
betreffende belastingzaken op deskundige
wijze behandelen door het administratie
kantoor
BROEKBEEKLAAN 5 - BERGEN.
LAANWEG TEL. 4. SCHOORL.
Donderdags v.m. bij Wed. Blaanboer.
Heden uit voorraad leverbaar de nieuwste
modellen
Gemakkelijke betaling. Ruime garantie.
Vraagt gratis demonstratie.
MOLENSTRAAT. - SCHAGEN.
Belangrijk bericht
F 180.300 voor Rentelooze
Onopzegbare Hypotheken
werd reeds door de „Ro-
hyp" toegekend. De 12e
toekenning volgt binnen
kort. Wilt ge goedkoop
wonen in een Eigen Huis
of hebt ge een bestaande
Hypotheek?
Vraagt dan eens inlichtin
gen hoe ge U eveneens een Rentelooze Onopzegbare Hypo
theek kunt verschaffen.
N.V. Bouwkas „Rohyp", A'dam, Goedgek, bij Ministerieel
Besluit. Bankier: „De Twentsche Bank" N.V. te tUrecht.
Vraagt inl. b. d. Inspt. G. NANNIS, Groenelaan L 25b, Heiloo
Wij verkoopen U een kachel, die
warmte geeft en niet duur stookt,
voor scherp concurreerende prijzen
met soliede garantie, -
Beleefd aanbevelend,
LAAN
IJZERHANDEL,
SCHAGEN TEL. 110.
a ntels
Thans is onze Collectie aangevuld met de laatste
Nouveanté's.
FANTASIE MANTELS, jeugdig genre
in moderne Tweedstoffen 25.
19.-
13.50
DAMES MANTELS, in
met Bontgarneering
wollen Bouclé
36.— 2517.—
ZWARTE MANTELS MET BONTKRA
GEN, ook voor oudere Dames en met
Fantasie Stiksels op Revers 35.
23.-
15—
GABARDINE MANTELS, prima Wol
len Stoffen met Garantie, in II-rij of
Hoogsluitend 25.18.12.50
DAMES JAPONNEN, wollen stoifen in
nieuwe modellen 10.7.50
DAMES JAPONNEN, nieuwe Georgette
stoffen en angora stoffen 16.14.
TRICOT JAPONNEN, fijn gebreid, zeer
voordeelig 3.90 3.75 2.95
TRICOT JAPONNEN, zuiver wol in
Tweka en fantasie gebreid 16.75 10.50
ZIJDEN JAPONNEN, ook in de nieuwe
kleuren Terra, Agave en Tinte 10.50 8
ZIJDEN JAPONNEN voor zware Fi
guren, met extra heupwijdten 14.12.11.
DAMES HOEDEN, in nieuw Weensch genre, vanaf 85 ct.
Nieuwe Collectie KINDER MANTELS en
KINDER JURKEN.
4.50
12.50
6.25
6.50
L. BOLTE
Gedipl. Spraakleerares M. O.,
v.h. Assistente a.d. Polikliniek
v. Spraak- en Stemgebreken te
Utrecht,
voor kinderen en volwassenen.
STOTTEREN, gespleten gehe
melte, lispelen, heeschheid, ver
moeide stem (onderwijzers, pre
dikanten, enz), na neus- en
keeloperaties, enz.
Spreekuur: DL en Do. 25.
Stationsweg 90 A - Alkmaar.
U gaat méér lezen, handwer
ken, knutselen of wat dan ook.
Ga nu vóór Uw eerste bril of
een betere bril naar
J. H. Vrielink
HOOGZIJDE 115. - SCHAGEN.
25 Jaar Opticiens praktijk.
Groote sorteering.
Laagste prijzen.
Alle reparatlën spotgoedkoop.
i| ïitsevoort 60 ALKMAAR.
H Spreekuur Dinsdags van
2—5 uur en Woensdag-
es avond van 7—9 uur.
GEHEELE GEBITTEN 130,
alles inbegrepen met
garantie.
Vullingen f 2.—»
SPOORSTRAAT 105
DEN HELDER
EERSTE A.UTO-SLOOPERIJ
EN METAALHANDEL
H. DEJONGH
Ooievaarstr. 87 Basslngr. 151.
Naast Hoofdkantoor A.P.C.
Geen filialen.
Wij geven de hoogste waarde
voor Uw Auto's en Metalen.
DEN HELDER.
NASSAULAAN 25, ALKMAAR.
lederen ochtend van 9—12 uur.
Bekende tarieven,
i'articulier alleen volgens af-
-maak.
JAC. DE WIT
coepeert Paarden f 2.p. stuk,
castreert Biggen 15 ct. per stuk,
ier koppel.
tegen
hardnekkige hoest
slijmhoest
Bronchitis,
bezetting op de borst,
helpt snel en afdoend.
f 1.15 per heele,
70 cent per halve flesch.
Alleen bijr
HOOGZIJDE 115 - SCHAGEN.
