„Speclit" door slecht
vlieiveld, verongelukt?
Zal Euwe zijn inzinking te boven komen?
Kerk ingewijd na 700 jaar
Economisehe macht der
boeren
Moordaanslag op man
en meisje
6 September 1938
Nationale Feestdag
Brandstoffenbijslag
Zaterdag 23 October 1937
Derde blad
Kathedraal van Reims in
ouden luister hersteld
De beroemde kathedraal van Reims is
thans na haar restauratie voor de eerste
maal in haar 700-jarig bestaan gewijd.
Het schijnt bijn onmogelijk tc zijn, dat de
kathedraal van Reims, waarin 46 Fransche
koningen gekroond zijn, tot voor kort nim
mer kerkelijk gewijd was. Toch was dit in
derdaad het geval. In den loop van de
eeuwen was men het letterlijk vergeten en
eerst kort geleden werd dit feit door een
historicus aan het daglicht gebracht.
Met den bouw van de kathedraal van
Reims, dit beroemd meesterwerk van de
gotische bouwkunst, werd in het jaar 1212
begonnen Eerst in de veertiende eeuw was
de kerk geheel gereed. Op dezelfde plaats
stond vroeger de eerste Christelijke kerk van
Reims. De heilige Remigius, naar wien de
stad genoemd is, kroonde hier koning Clu-
dovicus. Eenige resten van de oude kerk
zijn in do tweede kathedraal ingebouwd.
Zoo was het ook mogelijk, dat de kathe
draal een marnieren plaat, welke ter her-
Stork kon op deze „startbaan in
de jungle" niet behoorlijk lan
den.
Verbittering in de Indische bla
den.
innering aan den artsbisschop van Reims
Hinkmar (806—882) was vervaardigd, be
vatte Deze aartsbisschop voerde een strijd
tegen Rome en pleitte voor een zelfstandig
heid van de Fransche kerk. Hij viel daar
om bij den paus in ongenade. Toen de ka
thedraal ingewijd zou worden, weigerde de
clerus daartoe over te gaan, wijl deze mar
meren plaat zich in de kerk bevond. Hoe
het desondanks mogelijk is geweest, dat de
plaat in de kerk is gebleven en de Fransche
koningen hier steeds gekroond werden, is
op het oogenblik nog een raadsel. Eerst in
de 18de eeuw werd de herinnering aan
aartsbisschop Hinkmar uit de kathedraal
verwijderd.
Nu heeft men na 700 jaren het verzuim
weer goed gemaakt en aan het Fransche
nationale heiligdom de kerkelijke wijding
gegeven. Daartoe was des te meer aanlei
ding, wijl de kathedraal intusschen geheel
gerestaureerd is. Van de beschadigingen
van den oorlog is er niets meer te zien. Ge
heel vernield was de kerk ook overigens
niet Desondanks hoeft de restauratie 20 ja
ren geduurd, maar tot groote vreugde van
een ieder verheugt de kerk zich dan ook
weer geheel in haar oude schoonheid.
vestigd, dat Stork een ernstige fout zou heb
ben gemaakt, als waarvan in de mededcelin-
gen, welke hierover tot nog toe verschenen,
sprake is.
Naar het oordeel van vele Holland-Indië
vliegers behooren de Indische vliegvelden tot
de slechtste op de heele route van Amster
dam naar Batavia.
Veertigjarig Regeerings-
jubileum H.M. de Koningin
Het uitvoerend comité der huldi
gingscommissie 1938 te Amsterdam,
welke commissie de feestelijke her
denking van de 40-jarige regeering
van H.M. de Koningin in 1938 voor
bereidt, heeft van officieele zijde
bericht ontvangen, dat de regeering
het initiatief zal nemen om den
6den September 1938 te bestemmen
tot een feestdag.
In den morgen van den 6en Sept.
zal een plechtige nationale bijeen
komst in de Nienwe Kerk te Am
sterdam worden gehouden, tot het
bijwonen waarvan Hare Majesteit
de Koningin en de Koninklijke Fa
milie zullen worden uitgenoodigd.
De minister-president Z.E. Dr. H.
Colijn heeft zich bereid verklaard
de herdenkingsrede nit te spreken.
Nieuw motorpassagiersschip
voor Mij. „Nederland"
Zal Oranjeheeten.
De Stoomvaart Maatschappij Nederland
deelt ons mede, dat het, bij de Nederland-
sche scheepsbouw-maatschappij onder nr.
270, in aanbouw zijnde motor passagiers
schip voor haar maatschappij den naam
„Oranje" zal dragen.
Zooals reeds vroeger gemeld, zal het
schip in begin 1939 voltooid zijn.
Over het falen van dr. Max Euwe in de
drie laatste wedstrijden schrijft de heer S.
Landau ons het volgende:
De drie nederlagen in successie van den
wereldkampioen schaken hebben groote on
rust in de schaakwereld teweeggebracht. De
vele schaak-enthousiasten, die de revanche
match Euwe-AIjechin met groote belangstel
ling volgeil, zijn wat pessimistischer gewor
den ten opzichte van de kansen van onzen
landgenoot. Waren zij voor den aanvang
van den titanenstrijd de meening toegedaan,
dat Euwe zoo goéd als geen risico zal loo-
pen zijn titel tc verliezen, thans ziet men het
minder gunstig in. Immers de leek oor
deelt wellicht alleen naar de resultaten van
de laatste drie partijen.
Anders is het. gesteld met de grootmeesters
die hun objectief oordeel pas' vellen, na
dat zij de partijen aan een nauwkeurige
studie onderworpen hebben. Zij stellen zich
de volgende vragen: Heeft Aljechin zoo sterk
gespeeld, of heeft Euwe zoo zwak gespeeld?
Het oordeel der grootmeesters.
De grootmeesters zijn het er over eens, dat
de wereldkampioen ver benedne zijn kracht
heeft gespeeld en alles behalve goed gedis
poneerd is. Aljechin daarentegen heeft goed
gespeeld, heeft echter niets buitengewoons
getoond. Deze gerlachtengang wordt bepaald
door de volgende beschouwing der laatste
drie partijen.
De zesde partij, alhoewel een prachtpre-
statie van den uitdager, vertoonde een min
der goede dispositie van den wereldkam
pioen.
Aljechin paste in de Slavische verdediging
een nieuwe speelwijze toe en door reeds na
zes zetten een pion en een stuk te offeren,
plaatste hij Euwe voor een buitengewoon
moeilijk probleem, hoewel Euwe zich in
dergelijke stellingen goed thuis voelt, maak
te hij, na 40 minuten nagedacht te hebben,
een fout, welke verlies van een pion tenge
volge had. Zijn stelling werd zoo hopeloos,
dat hij in dit beginstadium der partij over
woog om op te geven. De gevolgtrekking der
experts was: een echte Aljechinsche aanvals-
partij. door den wereldkampioen slap ge
speeld.
Teleurstellender was de nederlaag van
Euwe in de zevende partij, daar dit de eer
ste partij was, die hij met wit verloor. Vol
gens zijn eigen meening was deze de slecht
ste in deze match, daar beiden fouten
maakten. Nauwelijks waren de eerste zetten
van de opening voltooid of Euwe maakte
met den 13cn zet een ernstige fout, die hem
een pion kostte. De zoo'voor de hand lig
gende zet 14 pd 7f 6 heeft hij over het
hoofd gezien. Maar ook Aljechin speelde
niet foutloos en zag zich genoodzaakt een
looper te offeren voor drie pionnen. Euwe
verkreeg eenige tcgenkansen en was al de
moeilijkheden te boven gekomen, toen een
oppervlakkige zet (28 ld 1—b 3) Aljechin
gelegenheid gaf door een paar krachtige
zotten de partij te beslissen. Hierbij zij nog
opgemerkt, dat Euwe op een zeer diep val
letje speelde, en het eenvoudige antwoord
van Aljechin over het hoofd zag. Met deze
overwinning nam Aljechin voor het eerst
in deze match de leiding.
De achtste partij van psychologi
sche beteekenis.
De grootste spanning concentreer
de zich op de volgende partij, welke
van psychologische beteekenis was.
De meesters die nog steeds in Euwe
zooveel vertrouwen kosteren, waren
de overtuiging toegedaan, dat Euwe,
Coöperatie is noodzakelijk
Op de gisteren te Den Haag gehouden
vergadering van het Kon. Ned. Landbouw-
camité sprak de heer J. J. A. Charbo, di
recteur van dien Nat. Coöperatieven Raad
te Rotterdam over: „Noodzaak en zegen
van de coöperatieve organisatie voor den
boerenstand".
Spr. merkt op, dat de coöperaties voor
landbouwkrediet (boerenleenbanken) vrij
wel geen critiek hebben te verduren.
De coöperaties tot inkoop van
grondstoffen en hulpmiddelen voor
het landbouwbedrijf worden daar-
entegen zeer heftig bestreden.
Zij werden noodzakelijk toen het gebruik
van kunstmeststoffen van belang werd; de
boeren stonden voor de dubbele moeilijk
heid. dat zij niet wisten, welke stoffen
voor hun geval het best waren, en dat
zij de aangeboden goederen niet konden be-
oordeelen naar samenstelling en waarde.
Bedrog was dan ook aan de orde van
den dag, en zelfs bij het scherpe toezicht
van thans geven de keu ingsverslagcn nog
talrijke staaltjes van fraude. Verregaand
staatsingrijpen zou dit misschien kunnen
voorkomen, maar waarom moet de Staat
doen hetgeen de boeren zelf wel in orde
kunnen brengen door coöperatie?
Voorts dreigt steeds het gevaar voor
permanent schuldenaarschap van den boer
ten opzichte van zijn leverancier. De coöpe
raties huldigen het beginsel van contante
betaling, hoewel tot sprekers spijt de
praktijk deze theorie soms verwaarloost.
In den huldigen tijd klemmen deze ar
gumenten nog.
Maar vooral tegenover trust- en kar-
telgroepen moeten de boeren georga
niseerd staan, en daarvoor zijn de
coöperaties doeltreffender dan an
dere boerenorganisatics, want de
coöperaties hebben economische
macht; het is noodig, dat zij gecen-
Dr. EUWE.
alhoewel met zwart spelende, het in
geen geval zou toelaten, dat Aljechin
zijn voorsprong kon vergrooten.
Dat Euwe voor deze partij de
Nimzowitsch-verdediging koos, was
een goede taktiek.
Hiermede gaf hij te kennen, dat hij niet
absoluut op winst speelde en ook met re
mise genoegen zou nemen om in de volgen
de partij met wit zijn kans waar te ne
men. Aljechin was goed op dreef en bracht
in de opening een belangrijke versterking,
welke Euwe's volle concentratie opeischte.
Een tijdlang ging het ook gelijk op en men
was al op remise voorbereid. Maar Euwe,
blijkbaar in de veronderstelling dat hij be
ter stond, onderaam een gewaagde ma
noeuvre met zijn paard, gevolgd door een
zwakken pionzet, wat hem onmiddellijk in
groot gevaar bracht. Aljechin zette een Ko-
ningsaanval op touw, welke onhoudbaar
bleek. Het is wel aan te nemen, dat Euwe
dezen aanval aan zag komen, maar hij
schijnt de afwikkeling niet accuraat bere
kend te hebben. Een vreemd verschijnsel
bij Euwe, die anders nauwkeurig berekent.
Euwe speelt mat en maakte blun
ders. Een verklaring daarvoor is
niet te vinden.
Uit deze drie partijen kan de conclusie ge
trokken worden, dat Euwe in dit stadium
oen mat spel vertoont in tegenstelling met
zijn eerste partijen uit deze match.
Het verlies van de zesde en zevende par
tij moet aan blunders toegeschreven wor
den.
Het falen van Euwe ls onver
klaarbaar en men kan deze inzin
king niet toeschrijven aan ver
moeidheid of overspanning Mevrouw
Euwe verklaarde ons, dat het ver
wijt, dat haar echtgenoot geduren
de deze match te veel studeert of
ander werk doet, niet juist is. In
tegendeel. hij rust vrijwel den ge-
heelen dag. Wij zijn van meening,
dat de oorzaak van het falen meer
in een zekere depressie door het
fiasco in de zesde partft te zoeken
is»
traliseerd zijn om hun economische
macht in de marktpositie tot gel
ding te brengen. De particuliere
handel is te veel verdeeld, boven
dien loopen de belangen van dezen
handel en van de boeren niet vol
doende evenwijdig.
Ook het moderne ordeningsstreven maakt
het noodzakelijk, dat de boeren zoo sterk en
zoo deskundig mogelijk door hun eigen co-
operaties worden vertegenwoordigd in de
zoogenaamde bedrijfsorganen. Spreker her
innerde in verband hiermede aan het voor
ontwerp landbouw ordeningswet.
Broodroof op den middenstand?
Het verwijt, dat de boeren door de land-
bouw-inkoopcoopcratie broodroof plegen op
de middenstanders, wees spr. af. Ook de
leiders en arbeiders in de coöperaties hebben
recht op bestaan. De boeren zelf blijven, al
coöpereerende, in hun boerenvak. Zij stellen
fabrikanten en kooplieden van beroep in
hun coöperaties aan. Niettemin hebben de
boeren den plicht, anderen niet meer schade
te doen. dan onvermijdelijk is. Zoo snelle
uitbreiding der coöperatie, dat er massale
verproletariseering van den middenstand
door zou ontstaan, zou spreker niet verdedi
gen.
Coöperatiedwang, zoo besloot spr., is echter
volkomen verkeerd, want zonder overtuiging
mislukt de coöperatie zeker.
TOCH NOG KANS OP VERHOOGING?
De regecringspcrsdienst meldt:
Dezer dagen is aan de gemeentebesturen
medegedeeld, dat de brandstoffenbijslag aan
werkloozen, die van de rijksteunregelingcn
genieten, op denzelfden voet moet worden
geregeld als het vorige jaar. Het besluit
daartoe moet genomen worden, ten einde
den gemeentebesturen tijd te geven voor
het nemen van de noodige voorbereidende
maatregelen. Het thans mededeelen van dit
besluit wil echter niet zeggen, dat de
wenschen tot eenige verhooging van den
brandstoffenbijslag, die door verscheidene
gemeenten door de vakcentrales zijn geuit,
daarmede van de baan zijn.
Die wenschen worden nog overwogen. Van
het resultaat daarvan valt echter op dit
oogenblik niets te zeggen.
In zekeren zin heeft hij ook pedh. Iedere
meester maakt fouten, of doet minder goe
de zetten, maar wanneer Euwe een fout
maakt, is deze vaak beslissend. Men kan
zich wel voorstellen, dat, wanneer een
speler uitblinkt door mathematisch zuiver
spel. hij zich ergert, wanneer hij een goed
opgezette partij door een blunder ver
knoeit. De angst in iedere partij een fout
te maken beïnvloedt de rust van dr. Euwe.
Het eischt van hem een grootere concen
tratie en kost meer tijd. Het is ons voorts
opgevallen, dat Euwe uit vrees voor tijd
nood dikwijls door vlug te zetten fouten
maakt. Dit alles natuurlijk in een periode
van depressie en indispositie.
Wat de grootmeesters van den
uitslag denken. Tartakower
totaal van streek.
De achterstand van twee punten heeft
menige discusie bij de grootmeesters uitge
lokt. Van hen is alleen de Engelschman
Winter van een zekere overwinning voor
Aljechin overtuigd. Flohr bouwt nog steeds
op de kracht van Euwe en wijst op den
achterstand van drie punten in de vorige
match. De fijne psycholoog dr. Tartakower
is totaal van streek en schrijft het falen
toe aan uiterlijkheden die buiten het
schaakspel liggen. Hij meent, dat de over
gevoeligheid van Euwe het niet toelaat,
dat hij zich tijdens de match met andere
menschen bemoeit en dat Euwe heter zou
doen zich geheel te isoleeren, wat Aljechin
trouwens ook doet.
Opvallend is, in tegenstelling met de vo
rige match, dat Aljechin zich afzondert
van de buitenwereld en uitsluitend in ge
zelschap van zijn secondant verkeert..
De tendenz der Amerikanen is vaster. Zij
re-kenen nog steeds op het stijgen der pa
pieren van Euwe. Zoowel Fine als Reshevs-
kv zijn overtuigd, dat Euwe zijn vorm terug
zal vinden en zijn achterstand zal inhalen.
Daarentegen meent de jeugdige Estlander
meester Keres, dat na een periode van de-
veine een periode van veine zal aanbreken.
Het is nu de beurt van Aljechin, aldus
Keres om fouten te maken.
Zal Fine aan Euwe het zelfver
trouwen teruggeven? De heer
Landau rekent erop.
Onze meening is, dat de terugkeer
van den secondant Fine, Euwe zijn
zelfvertrouwen zal teruggeven. Euwe
is nu eenmaal een speler, die iemand
naast zich noodig heeft, die deskun
dig is, die hem inspireert. Wij zijn
ervan overtuigd, alhoewel wij ons
niet aan profetische uitlatingen zul
len wagen, dat de reactie al bij de
volgende negende partij intreedt.
Van psychologische beteekenis zal
ook de taktiek van Aljechin in de
komende partijen zijn.
Het is te verwachten, dat Aljechin, om
zijn voorsprong te handhaven, op remise
zal spelen en zoo min mogelijk experimen
teeren zal. Maar ligt hem een dergelijke
speelwijze? Is hij in staat langen tijd zijn on
dernemingslust in toom te houden?
Ook is van belang of Euwe zijn taktiek
niet zal wijzigen? Hij deed dit trouwens in
de vorige match. Toen heeft hij immers
getoond een beteren psycholoog dan zijn te
genstander te zijn. Tot nu toe is Euwe op
alles van Aljechin ingegaan. Stellingen, die
Aljechin gaarne speelt, liet Euwe toe en
ging deze niet uit den weg. Duidt dit niet
op overmoed?
In een titanenwedstrijd als deze is het ook
belangrijk den wil van den tegenstander
te breken en den eigen wil op te leggen.
De volgende partijen kunnen ongetwijfeld
groote verrassingen opleveren.
Ons vertrouwen in Euwe is niettemin on
geschokt.
De commissie van onderzoek in zake de
ramp van de „Specht", welke aan vier men
schen het leven kostte, heeft, aldus het Hsb.,
als haar oordeel uitgesproken, dat in ieder
geval de toestand van het vliegveld geen ver
band houdt met het ongeluk.
Deze meening, wordt, volgens de Indische
bladen, niet gedeeld door de vliegers, die
naar aanleiding dezer zaak werden geinter-
viewd.
Een dezer vliegers zeide:
De primaire oorzaak is zoo goed als zeker
het optreden van een motorstoring, maar de
omvang, welken het ongeluk heeft aangeno
men, moot worden toegeschreven aan het
onloochenbare feit, dat liet vliegveld van Pa-
Icmbang geen vliegveld is, doch slechts een
startbaan in de jungle.
Wanneer Palembang een vliegveld
had gehad dat beantwoordt aan de
eischen, welke in dezen tijd aan een
vliegveld mogen worden gesteld, dan
zoude het optreden der motorstoring
bij de „Specht" naai alle waarschijn
lijkheid niet hebben geleid tot een
ramp. Dan zoude een vlieger van
Stork's capaciteiten zonder twijfel in
staat zijn geweest de machine tijdig
aan den grond te zetten, dan zouden
geen menschenlevens zijn verloren
gegaan, dan zou de machine niet zijn
vernietigd en dan zou men thans we
ten, waaraan de motor-storing is te
wijten.
Het Palembangsche terrein, dat geen vlieg
terrein is doch een startbaan in de jungle,
heeft een lengte van 890 meter bij een breedte
van ,.00 meter. De dwarsdoorsnede van het
terrein laat zien, dat het in het midden het
laagst is, zoodat het naar de uiteinden op
loopt. Wanneer men dan nog weet, dat in
de vliegrichting van Stork's „Specht", hoo
rnen staan vrij dicht bij den rand van het
vliegterrein, dan begrijpt men, dat het taak
is, bij den start zeer snel tc stijgen.
Dit nu moest Stork ook doen. Hij kon het
niet, omdat zijn linkcrmotor om welke re
den dan ook afsloeg.
"\4 anneer nu liet vliegveld van Pa
lembang een vliegveld van normale
afmetingen was geweest, dan zou het
naar alle waarschijnlijkheid
mogelijk zijn geweest: door te vlie
gen op de bereikte hoogte en lang
zaam de kist op den grond te zetten
aan het einde van het terrein en met
een bocht naar rechts of links, de ge
volgen van de plotseling opgetreden
storing te beperken tot een „noodlan-
ding".
Wat thans gebeurd is, komt hierop neer,
dat de machine, die niet omhoog kon, met
den linkervleugel de boomtoppen raakte,
waardoor deze linkervleugel beschadigd'
werd. Hierdoor is de bocht naar links ont
staan en hierdoor is de verkeerde indruk ge
Raadsclachtig misdrijf in Bra-
bantsch dorp.
Donderdag is door een tot nog
toe onbekend gebleven persoon in de
Liesbosch, onder de gemeente Prin-
cenhage N.B.) met een jachtgeweer
geladen met hagel, geschoten op
twee jonge menschen, tengevolge
waarvan beiden ernstig werden ge
wond.
De 25-jarige dienstbode L. Hermans en de
23-jarige tuinman C. Aarts, die te Etten-Leur
wonen en in Breda werkzaam zijn, keerden
te omstreeks acht uur van Breda door de
Liesbosch huiswaarts.
Zij hebben hun wandeling naar huis on
derbroken om, ongeveer een half uur, op een
bank te zitten. Toen zij den tocht wilden
vervolgen bleek op eenigen afstand van de
bank een man met een jachtgeweer te staan
die, kort op elkaar twee schoten hagel loste.
Het meisje werd in de linkerzijde geraakt
en de man in de buikstreek.
De dader nam direct daarop de vlucht.
Door eenige wandelaars, die, op het hulp
geroep van den getroffen man, toesnelden
werden de gewonden, van wie het meisje
het bewustzijn had verloren, naar een uit
spanning in de nabijheid gedragen, waar
eenige doktoren de eerste hulp boden. Hier
na zijn zij naar het St. Ignatius Ziekenhuis
te Breda vervoerd.
Hun toestand is ernstig, hoewel geen di
rect levensgevaar bestaat.
De politie die ijverig nasporingen doet
heeft tot dusver den dader van deze laffen
aanslag, omtrent wiens beweegredenen tot
heden niets bekend is, nog niet kunnen
aanhouden.
De „Wielewaal" heeft
vertraging
Schitterende avondlandinfj te
Medan.
De „Wielewaal".kwam Donderdag te Me
dan, met vijf uur vertraging, te tien over
zeven in den avond aan.
Daar de nachtverlichting van het vlieg
veld nog niet is gcinstalleerd, was een pro
visorische verlichting gemaakt. Zoo was de
landingsbaan uitgezet met stallantaars. Het
terrein was ietwat drassig.
Honderden haastten zich naar het vlieg
veld om de eerste avondlanding tc aan
schouwen. Ondanks de moeilijke omstan
digheden voerde de piloot, de lieer Brink
huis,een schitterende landing uit. Het pu-
blik juichte de vliegers spontaan toe bij hun
verschijning.
De vertraging in de aankomst was ver
oorzaakt door het slechte weer op de Euro-
peeschc trajecten, terwijl het toestel op het
drassig vliegveld te Rhodos eenmaal was
weggezakt.
Het verlies der zesde partij als oorzaak genoemd
