Chineesche troepenafdeeling gedeserteerd
Artis in gevaar
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Lord Halifax
bij Hitier
Streven naar evenwicht
of inflatie
Met Duitschers moet men
duidelijk spreken
Fransche ambtenaren
krijgen hun zin
Zwitserland treedt op
tegen communisten
Radioraad nog wel
uitsluitend adviseerend
EERBERICHT
Geen proefmobilisatie
VRIJDAG 19 NOVEMBER 1937. Me Jaargang. No. 10423.
Iftgovc óf N.V. v.h. Tropmon Co. Sckogen.
r i'fo nrtmt
Frankrijk voor de keus:
HELEEND IN EEN TEMPO VAN
20 MILLIARD PER JAAR.
Toch ziet Bonnet nog uitkomst.
In de zitting van de Fransche Kamer, wel
ke gistel-morgen is geopend, heeft 's middags
de minister van financiën, Bonnet, een over
zicht gegeven van den financ.ieelen toestand.
Hij zei de, dat duidelijk een ver
betering kan worden waargenomen.
„Ik heb nooit beweerd, aldus Bon
net, dat ik in vier maanden de moei
lijkheden, die niet alleen voor Frank
rijk bestaan, zou overwinnen. Mijn
taak werd beperkt door de bepalin
gen van de volmachtenwet: ik moest
mijn aandacht wijden aan de verval
dagen, terwijl ik de wegvloeiing van
het goud moest stremmen en het
driezijdige accoord had te eerbiedi
gen. De goudvoorraad is thans onge
rept. Afdoening op de vervaldagen is
verzekerd".
Bonnet verklaarde voorts, dat het opem
Bare crediet aanzienlijk versterkt is en dat
de handelsbalans verbeterd is.
Controle op de wisselmarkt is een onaan
vaardbare oplossing. Zij zou een onmiddel-
lijke verbreking van het driezijdig accoord
inhouden, hetgeen de betrekkingen met
Engeland en de Vereenigde Staten ernstig
zou schaden. „Wij zullen, zoo vervolgde de
minister, het komende jaar 16 milliard voor
de militaire uitrusting uitgeven. Sedert 8
jaar leenen wij in een tempo van 20 milli
ard per jaar: indien dat tempo zou worden
volgehouden, zouden de financiën noch de
munt weerstand kunnen bieden.
Voor 1938 moeten wij ons 15 tot 20
milliard verschaffen: wij zullen ©en
beroep op de spaarders moeten doen,
doch het is noodzakelijk, dat die hun
vertroujven behouden, door ons te
ziien terugkeeren tot een evenwicht
tusschen inkomsten en uitgaven.
Anders zouden de spaarders zich
terugtrekken en wij zouden nog
slechts over één middel beschikken,
de inflatie. Er zijn immers maar twee
soorten van financieele politiek: stre
ven naar evenwicht of inflatie."
Bonnet eindigde met de hoop uit te spre
ken, dat het land. door een einde te maken
aan de tegenstellingen, in vrede gebruik zal
kunnen maken van een deel zijner hulp
bronnen, in het belang van de rechtvaardig
heid en den vooruitgang. De zitting werd
vervolgens geschorst.
De radicaal-socialistische fractie heeft mee
gedeeld, dat zij eenstemmig de financieele
voorstellen van de regeering zal steunen.
Zij is tot dit besluit gekomen, na Chautemps,
Bonnet en Daladicr gehoord te hebben.
Scbnschnigg contra Hifler
De Oostenrijksche Bondskanselier
schrijft ©en antwoord op „Mein
Kampf".
In antwoord op Hitlcr's „Mein Kampf"
heeft bondskanselier dr. Schuschnigg een
boek geschreven getiteld „Driemaal Oosten
rijk". Het beschrijft de ervaringen van aen
kanselier in den oorlog, de Oostenrijksche
SCHUSCHNIGG.
revolutie, zijn voorgangers als bondskanse
lier Seipel en Dolfuss, en zijn reizen naar
Duitschland. Het bevat ook gedeelten uit,
zijn dagboek. Schuschnigg wijst in dit werk
op het belang van Oostenrijk voor Europa,
zoowel in het verleden als het heden.
Als Duitschland den groot en oorlog
eens gewonnen had: wat dan?
Burggraaf Horne, de oud-kanselier van de
schatkist, heeft zich volgens het Hsbl. in
een rede te Londen zeer openhartig uitgela-
tenu over de kwestie der vroegere Duitsche
koloniën.
Hadden wij, zeide lhj, twee jaar geleden
ronduit tot Duitschland gezegd, dat dit geen
kwestie was, waarover de Britsche regee
ring in discussies wilde treden, dan zouden
wij er niet veel meer over hebben gehoord.
Met Duitschers moet men volkomen duide
lijk en ondubbelzinnig spreken. Nu heeft
Hitier eenige maanden geleden deze kwes
tie aan de orde gesteld en nu is het onmo
gelijk geworden, daar geen rekening mede
te houden. Het sprak volgens Lord Horne
vanzelf, dat er discussies over moesten
worden gehouden.
Naar zijn oordeel was het een
smet op het vredesverdrag, dat er
met betrekking der vroegere Duit
sche koloniën in gezegd werd, dat
Duitschland getoond had, niet in
staat te zijn koloniale bezittingen te
beheeren.
Hij betreurde het, dat de Duitsche pers
beweerde dat Engeland die bezittingen door
diefstal had verkregen. Op zulk een basis
kon niet worden onderhandeld. Het zou mij
benieuwen, zeide hij, wat Duitschland met
onze koloniën had gedaan, als het den oor
log had gewonnen. Do eenige wijze om ze
Gevaarlijke gaping in het front weer gesloten
Gevluchte soldaten behoorden
tot het leger van Tsjang-Kai-
Sjek's vijand.
Gisteren werd medegedeeld, dat
een plotseling zonder bevel terug
trekken van de Chineesche troepen
onder bevel van Lio To Tsjoean, een
aanzienlijke gaping veroorzaakte aan
het Chineesche front boven Sjanghai.
Hierdoor konden de Japansche troe
pen ongehinderd oprukken in de
richting van Nanking, welke stad 'n
oogenblik ernstig werd bedreigd.
De troepen van Lio To Tsjoean waren
Mandsjoes en maakten vroeger deel uit van
bet leger van. Tsjang Soe Liang, den jongen
maarschalk, die destijds Tsjang Kai-Sjek
gevangen zette.
Van het front werd gemeld, dat de terug
tocht van de Chineezen was gestaakt door
Krachtig optreden van het Chineesche hoofd
kwartier. De terugtrekkende troepen waren
Ie veel gedemoraliseerd om den vijand bet
hoofd te bieden en derhalve werden versche
troepen ingezet ongeveer ter gelijke sterkte
van de terugtrekkende troepen. Deze nieuwe
troepen kregen opdracht de nieuwe linie bij
Soetsjau en Kasjing te verdedigen. De te
rugtrekkende legers werden verder naar
achteren geconcentreerd om opnieuw geor
ganiseerd te worden. Volgens de laatste
Chineesche berichten is Kashing nog in
Chineesche handen. Aan den strijd in dezen
sector op de uiterste rechtervleugel
van het Chineesche leger wordt veel gewicht
gehecht want indien de Japansche troepen
er in slagen een omtrekkende beweging te
maken rond Soetsjau, dan staat hun een
nieuwen weg naar Nanking open.
Op het oogenblik bevinden zich alleen
nog de leden van het kabinet en de militai
re leiders te Nanking; de ministers zullen
heden of morgen Nanking verlaten; Tsjang
Kai Sjek zal te Nanking blijven om de mi
litaire operaties te leiden. De eigenlijke ver
dediging van Nanking wordt geleid door
generaal Tsjang Fa Kwei, die uitgelezen
troepen onder zijn bevelen heeft gekregen.
Dagelijks komen versche troepen uit het
binnenland aan om de hoofdstad te ver
dedigen.
De strijd bij de Gele Rivier.
De aan den Noordelijken oever van de
Gele Rivier samengetrokken Japansche
troepen wachten de gelegenheid af om de
rivier over te steken en den opmarsch
naar Tsinan, de hoofdstad van Sjantoeng,
voort te zetten.
Volgens een bericht uit huitenlandsche
bron te Tsefoe trekken de Chineezen uit
die stad naar het Westen weg. zoodat de
orde door militie gehandhaafd wordt.
Missionarissen ongedeerd.
Naar vernomen wordt, zijn de Lazaristen
te Taming in Zuid-ÏIopei, waar kort gele
den verwoed werd gevochten,- ongedeerd.
Men moet er niet te veel van
verwachten.
Het bezoek van Lord Halifax aan
Berlijn houdt de geheele Duitsche
pers bezig.
Hoewel men er zich van onthoudt
om voorspellingen te uiten, is toch
duidelijk, dat het belang van deze
Britsche poging om het contact te
herstellen, wordt ingezien.
In het algemeen heeft de pers
waardeerende woorden voor Enge
land en men krijgt sterk den indruk
dat men in Duitschland een over
eenstemming met het machtige Brit
sche wereldrijk niet ongaarne
zon zien.
Na nog een tweede bezoek aan de inter
nationale jachttentoonstelling is Lord Hali-
lax gisteravond half tien, vergezeld van mi
nister Von Neurath en den Engelschen am
bassadeur van Berlijn, naar Berchtesgaden
vertrokken, teneinde zijn onderhoud met
Hitier te hebben.
Engeland wil een duurzame
vrede. - Koloniale markten voor
ieder open.
Gisteren zijn in het Engelsche Iloogerhuis
de debatten over de buitenlandsche politiek
geëindigd.
De minister van Luchtvaart, Swinton, die
namens de regeering sprak, zeide, dat ieder
een in het Hoogerhuis het bezoek van Hali
fax aan Duitschland' toejuichte. Hij is, al
dus Swinton, de ideale persoon voor dit
doel, doch ik zou twee dingen omtrent het
bezoek willen zeggen. In de eerste plaats,
de werkelijke waarde van een dergelijk be
zoek is, dat het voor het te brengen bezoek
iets natuurlijks moet zijn, dat liet niet be
schouwd mag worden als een buitengewoon
uitzonderlijke gebeurtenis. Ten tweede, la
ten we er niet te veel van verwachten. Bij
alle onderhandelingen boeten de bespre
kingen in étappes geschieden, en de slecht
ste dienst, die aan een bepaald onderdeel
van onderhandelingen kan worden bewe
zen is, dat bijzondere bezoek of die bij
zondere bespreking te hullen in een gewel
dig licht van reclame, en bij iedere étappe
te vragen, wat deze heeft uitgericht, in hoe
verre zij geslaagd' is en wat het resultaat
ervan is.
Ik zou al tevreden zijn, indien als
resultaat van bezoeken van dezen
aard gezegd werd, dat wij openhartig
en vrijuit gesproken hebben, en dat
wij elkander een boel beter begrijpen.
Alle internationale betrekkingen zijn
gebaseerd op wederzijdsch begrip en
wederzij dsch vertrouwen.
Inzake het koloniale vraagstuk zeide
Swinton: Onze koloniale markten staan voor
ieder op gelijke voorwaarden open en in
de mandaatgebieden is de handel volkomen
vrij. In deze laatste hebben wij geen voor-
deelen boven eenig ander land.
Swinton haalde het Volkenbondsrapport
inzake de grondstoffen aan, en besloot; Ik
geloof niet, dat het doenlijk of wenschelijk
is, een uitgebreide verklaring af te leggen,
doch als ik het wel heb, zijn wij allen het
eens over het doel dat nagestreefd moet wor
den, te geraken tot een duurzame regeling en
vrede. De regeering moet de verantwoorde
lijkheid dragen voor de pogingen, deze rege
ling tot stand te brengen, en haar moet
daarom de beslissing worden gelaten omtrent
de methoden, die de meeste hoop bieden, dat
gene te bereiken, waarna wij ongetwijfeld
allen in Groot-Brittannië ernstig verlangen,
en waarnaar, naar ik geloof, iedereen in ie
der land verlangt, namelijk een duurzamen
vrede.
terug te krijgen zou vrij zeker overmacht
zijn en ik ben er zeker van, dat geen Duit-
scher zou toegeven, dat ze door diefstal
waren verkregen.
Als er onderhandelingen worden gevoerd,
zullen er groote moeilijkheden rijzen, zeide
hij, daar Engeland er eventueel in zou moe
ten toestemmen dat Britsche onderdanen
aan de regeering der Nazi's zouden worden
onderworpen.
Cbaufemps belooft 220 millioen
meer voor salarissen
Chautemps heeft gistermiddag
voor de „Délégation des Gauches"
(delegatie van links georiënteerden)
een mededeeling gedaan over de
plannen der regeering ten aanzien
van de ambtenarensalarissen en de
pensioenen der oudstrijders. Hij zou
te kennen hebben gegeven., dat de
regeering bereid is een nieuwe con
cessie te doen en te gaan tot een
bedrag van ten hoogste 1600 milli
oen, hetgeen 220 millioen meer is
dan het aanvankelijk vastgestelde
bedrag.
Hij verzocht den in de delegatie vertegen
woordigden partijen haar standpunt spoe
dig kenbaar te maken, opdat een wetsont
werp kan worden ingediend en tot open
bare behandeling kan worden overgegaan,
zoodat de bespreking der begrooting niet
wordt vertraagd. Chautemps' verklaring
scheen een bevredigenden indruk te maken:
men behield zich echter een oordeel over
de verdeeling van het beschikbare bedrag
over de verschillende categorieën voor.
Duclos deelde mede, dat zijn fractie haar
houding zou laten afhangen van het oor
deel van de vereenigde bonden van per
soneel in overheidsdienst.
Arrestaties. Communisten
wierven vrijwilligers voor het
Spaansche Volksfront.
Het Fransche blad „Lc Matin" meldt uit
Gencve:
„Het schijnt, dat de Zwitsersche autori
teiten besloten hebben over te gaan tot een
uitgebreide actie tegen de communisten.
Zoo zijn Woensdagmiddag de voorzitter
der communistische partij in Zwitserland,
Humbert Droz en de twee communistische
parlementsleden Ernst Walter en Bodeman,
opgesloten, terwijl tal van documenten in
beslag werden genomen, o.a. op het redac
tiebureau van de „Freiheit", het officieele
orgaan der partij.
Bij één der huiszoekingen is een proces
verbaal gevonden, waaruit bleek, dat de
instructies voor de werving van vrijwilli
gere voor het Spaansche Volksfrontlcger af
komstig waren van de leiding der commu
nistische partij in Zwitserland.
Minister meent van wel.
In de Memorie van Antwoord inzake de
P.T.T.begrooting lezen wij o.m.:
Met betrekking tot de taak, die in het al
gemeen omroepbestel aan de radio-distri
butie kan worden toebedeeld, worden in de
draad-om roep-commissie do besprekingen
voortgezet.
Verwacht mag Wórden, dat het de com
missie zal gelukken een regeling voor te
bereiden, waarmede zoowel de omroep-orga-
nisaties als de radio-distribuanten zich zul
len kunnen vereenigen.
De draad-omroep-commissie heeft den mi
nister in overweging gegeven een kleine
commissie in het leven te roepen, die tot
taak zou hebben na te gaan in hoeverre de
krachtens verordening geheven bedragen
de levensvatbaarheid der radio-distributie
bedrijven in gevaar zouden kunnen brengen
De minister heeft zijn standpunt terzake
nog niet bepaald.
De vraag of de radioraad in zijrr
huidigen vorm nog wel beantwoordt
aan de aanvankelijke bedoeling van
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: Meest matige Oos
telijke tot Zuidelijke wind,
zwaar bewolkt tot. betrok
ken. waarschijnlijk eenige
regen, zachter, vooral in het
Zuiden.
Verdere vooruitzichten; Gelei
delijk zachter.
Barometeratand hedcooorgcs 8 aar i 752
uitsluitend adviseerend orgaan,
voor de regeering, meent de minis
ter bevestigend te kunnen beant
woorden.
Auteursrecht op radio-programma's
De minister sluit zich aan bij de leden,
welke opmerkten, dat het auteursrecht der
omroepvereenigingen op haar programma's
blijkens de gevoerde procedure wel vast
staat en dat het mitsdien aan den rechtheb
benden vrijstaat ook met anderen dan de
Nederlandsche Dagbladpers overeenkomsten
daaromtrent te sluiten.
De minister acht het evenwel, zoolang
daarvoor geen bijzondere aanleiding is, niet
te behooren tot zijn taak om in dezen be
middelend op te treden.
In verband met de vraag van enkele Twee
de Kamerleden over de geruchten, als zou
een algemeene proefmobilisatie worden over
wogen, verklaart de minister in de Mem. v*
Antwoord, inzake de Defensie-begrooting,
dat een dergelijke proef niet in het voor
nemen ligt.
Air. OUD's
rede in de
Tweede Kamer,
waarin de Oud-Minister zijn mening over de^
Kabinets-samenstelling uiteenzet, wordt U
gaarne óp aanvrage kosteloos toegezonden.
Zendt ons slechts deze bon int
"ïï'y'vRIJZINNIG DEM. BOND
BON wilhelmlnastraat *9 - Haarlem
j. _i« i.o.Pn toe een ex. van de rede j
Zendt m!| franco toe
van Mr. P. J. Oud.
Naam
1 Adre*
Wat een dierentuin befeekent
voor publiek en wetenschap
Artis verkeert in nood, artis heeft
dringend en snel hulp noodig. Hulp,
die geboden kan en naar het be
stuur vertrouwt ook geboden zal
worden door gemeente, rijk en pro
vincie.
Zooals wij meldden, heeft de Nederland
sche Trust Maatschappij het voornemen om
den obligatiehouders van „Artis" aan te kon
digen, dat zij, als „Natura artis magistra" op
1 Januari a.s. niet aan haar verplichtingen
kan voldoen, den verkoop van het hypothe
caire onderpand tuin en opstallen in
te leiden. Op 1 Jan. loopt dus het toege
stane uitstel van rentebetaling af en is, be
halve de achterstallige coupons, de op 1-Jan.
1988 vervallende coupon opvorderbaar.
Naar aanleiding van dit. dreigend gevaar
voor een der oudste en fraaiste dierentui
nen van Europa, die in de derde week van
Mei 1988 het honderdjarig bestaan hoopt te
herdenken, heeft de directeur van het ge
nootschap, Dr. A. Sunier, in een pereconfe
rentie nog eens nadrukkelijk het. groote be
lang van Artis naar voren gebracht..
Het. Koninklijk Zoölogisch Genootschap
„Natura artis magistra", is steeds een zuiver
cultureele instelling geweest, waarvan het
niet-commerciëele, doch ideëele doel uitslui
tend is, het groote publiek het uiterlijk, den
werkelijken aard en de schoonheid van het
dier te leeren kennen en het zoo juist mo
gelijk op het gebied der zoölogie, in den
ruimsten zin des woords, voor te lichten.
Juist, waar in verhand met verschillende
omstandigheden, waaronder in de eerste
nlaats het zich steeds meer uitbreiden van
het cultuurland, overal ter wereld de gebie
den, waar giootere dieren en vooral groote
zoogdieren hun bestaansmogelijkheden gere
aliseerd vinden, steeds kleiner en schaar-
scher worden, neemt de beteekenis van goe
de zoölogische tuinen voortdurend toe.
De zoölogische tuin van het ge
nootschap levert dagelijks een schat
van gegevens op aangaande de
psychologie en biologie, de voeding,
verzorging, voortplanting, geboorte,
opgroei en de ziekten der in dien
tuin levende dieren, welke gegevens
alle in dagrapporten, stamboeken
en sectie-verslagen vastgelegd wor
den.
In 192S werd door het genootschap in een
zijner gebouwen een eenvoudig, doch ge
schikt laboratorium voor onderzoekingen op
het gebied van de psychologie der dieren
ingericht.
Aan allerlei wetenschapp. instituten hier
te lande levert het genootschap geregeld
materiaal.
In verband met dit alles is het genoot
schap steeds meer uitgegf-oeid tot een cen
traal zoölogisch instituut en daarmede tot
een organisatie, waarmede in het buiten
land alleen het, weliswaar nog veel omvang
rijker, museum National d'Histoire Naturel
le te Parijs met de menagerie van den Jar-
din des Plant.es en het Pare Zoölogique
van het Bols de Vincennes vergeleken kan
worden.
Het genootschap heeft, dan ook reeds se
dert lang een internationale beteekenis ge
kregen.
Vooral de moeilijke tijden zijn oorzaak
van de huidige slechte financiën. De uitga
ven hebben we zonder de dieren te kort
te doen sterk gedrukt.
mPn inkomsten daalden vanaf het topjaar
19l9 geregeld, het afgeloopen boekjaar ver
toont echter weer een stijging.
De entreeprijs werd van f 1 en f 0.75 ge
bracht, waardoor het aantal bezoekers steeg
doch wat toch een vermindering aan inkom
sten met zich bracht. Het aantal leden is
minder teruggeloopen dan van andere groo
te F.uropoesche dierentuinen. De belangstel
ling voor Artis is groeiende en de gemeente
het Rijk en de Provincie zullen zoo
zeide dr. Sunier een instelling met een
100-jange traditie niet in den steek laten.