Alleen twee-banige
autowegen veilig
I
Wapentransporten uit
Rusland naar China
„Bij Teruel begint de
victorie'
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Een geval van
vlektyphus
Radiostrijd tusschen
Engeland en Italië
Felle strijd bij
Hangtsjau
Amerika bereid handelend
op te treden
Italiaansch Somaliland
aan Duitschland?
Plan voor Europeesch
pact van vier
Britsch protest te
Tokio
Is er niet één millioen
voor monumentenzorg?
Laan, Schagen, Tel. 20.
DONDERDAG 23 DECEMBER 1937. 81e Jaargang. No. 10452.
Uitgave cfer N.V. Uitg.-Mir. „Vtollands Noorderkwartier"
Groote besparing in tijd en rijkosten
Ook Nederland op den goeden
weg.
Ir. M. de Wolif, ingenieur der Alg.
Ned. Verkeersfederatie te 's-Graven-
hage, heeft een voordracht gehouden
over de economische beteekenis van
speciale autowegen.
Na een overzicht te hebben gege
ven van hetgeen in de laatste jaren
voor het wegennet is gedaan, con
stateerde spr., dat de ervaring wel
heeft bewezen, dat voor de wegen
met intensief autoverkeer de toepas
sing van een enkelvoudige verkeers-
baan, ook al is deze drie- of vier-
sporig, niet voldoende verkeersvei
lig is.
Reeds lang voordat de wegenverbetering
met kracht begonnen werd, had bij enkelen
de idee postgevat, dat in dien geest moest
worden ingegrepen. Spr. herinnerde aan het
ontwerp van den specialen autoweg Amster
damRotterdam, nu meer dan 15 jaar ge
leden, in den vorm van een doorgaand via
duct, een project, getuigend van gedurfd
initiatief van den onlwerper, den heer S.
ten Bokkel Huinink, dat echter bij de auto
riteiten geen instemming kon vinden. Op
13 October 1927 werd de Nederlandsche Ver-
eeniging voor Autosnelwegen later her
doopt in Ned. Ver. voor Speciale Autowegen
opgericht en van toen af is de actie voor
de verkrijging van dergelijke wegen met
kracht ingezet, zoowel in het belang van de
veiligheid als om een werkelijk snel verkeer
mogelijk te maken. Toch had de actie van
N.F..V.A.S. in den aanvang niet het ge-
wenschte succes. Zelfs hij de vaststelling van
het rijkswegenplan 1932 werd nog niet op
sneciale autowegen gerekend.
Eerst na het op 18 Juli '33 gehouden Nevas-
congres besloot de toenmalige minister van
Waterstaat tot omwerking van het reeds
in 't jaar tevoren aangevangen project voor
den autoweg Ren Haag (Voorburg)Gouda
Utrecht in rUen zin, dat de verkeersbanen
werden gescheiden.
Tedere automobilist, wie weieens specia
le autowegen heeft hereden, zal aldus spr
het er mede eens zijn, dat hierop een
buitengewoon gevoel van veiligheid verkre
gen wordt door het onl breken van tegen
liggers en dat daardoor het voorbijrijden
van een andere auto veel minder gevaar
met zich brengt.
Spr. ging vervolgens eenige tech
nische verschillen tusschen de on
derscheidene plannen na en zeide,
dat de regeering thans doelbewust
het ontworpen net van speciale au
towegen door Waterstaat, nog
altijd „autosnelwegen" geheet en
heeft gekenmerkt als een onderdeel
van het geheele wegenstelsel van
ons land, hetgeen voor de veiligheid
van groot belang mag worden ge-
noemid.
In Duitschland- is men er reeds jaren op
uit om zooveel mogelijk verkeer naar de
speciale autowegen te trekken, omdat deze
vele economische voordoelen bieden, zooals
tijdsbesparing, lage bedrijfskosten en ver
minderd gevaar, terwijl zij door hun weg-
profiel en prima wegdek een belangrijke
aan t rekkingsk raeht vormen.
Wat betreft de uitvoering van bet door
don Rijkswaterstaat ontworpen net van
speciale autowegen merkte spr. op. dat in
tegenstelling met Duitschland. waar het in
een beperkt aantal jaren volledig tot stand is
gebracht, bij ons de uitvoering zal geschie
den om zoo te zeggen „naar behoefte".
Het verdient aanbeveling om van den
aanvang af de verkeersongevallen, welke op
speciale autowegen eventueel voorkomen,
in een afzonderlijke rubriek onder te bren
gen, zoodat t.z.t. in cijfers duidelijk kan
spreken, welk een nut deze wegen voor de
verkeersveiligheid afwerpen.
Een ander voordeel is natuurlijk de be
sparing in tijd, verkregen door de moge
lijkheid om snel en toch veilig te
rijden. Die besparing in tijd wordt niet
alleen door het. sneller rijden, maar ook
in belangrijke mate door het constant door
rijden verkregen, omdat men niet, zooals
op wegen met gemengd verkeer, telkenmale
langzamer behoeft te rijden voor zijwegen,
tegemoetkomend verkeer, achterop rijden
van handkarren, voortuigen met dierlijke
tractie enz. De besparing aan rijtijd kan
belangrijk oploopen.
Men denke b.v. aan de verbinding
Den HaagUtrecht, die thans een
rijtijd van anderhalf uur vordert en
na de gereedkom ing van den spe
cialen autoweg ongeveer in de helft
van dien tijd zal kunnen werden
gereden.
Een derde, zeer belangrijk voordeel van
den specialen autoweg zijn de besparingen
in brandstofverbruik, het geringer aantal
yeer-uitslagen, stuurmanipulaties, in- en
uitschakelingen en remhandeliingen, waar
omtrent interessante waarnemingen werden
verricht op het traject van de Rcichsauto-
bahn Bad NauheimBruchsal. Op dezen
weg kon 92 pet. van het traject met maxi-
mum-rijsnelheid worden cereden. tegen 56
pet. van den gewonen weg. De benzine
besparing was aanzienlijk. Bij een gemid
delde van 71 K.M. per ,uur was het ver
bruik op den gewonen weg 27 liter tegen
15.6 liter op den specialen autoweg. Werd
daarentegen op laatsteenoemden weg de
snelheid tot gemiddeld 119 K.M. ongevoerd,
dan was het benzineverbruik 25 liter. Bij
gelijke snelheid geeft de speciale autoweg
een brandstofhesparing van 42 pet. omge
keerd is bij gelijk brandstofverbruik de
winst aan snelheid niet minder dan 6S pet.
De stuurmanipulaties waren op den speci
alen autoweg belangrijk minder dan op den
gewonen weg. Bovendien bleken 96 pet.
van de in- en uitschakelingen en zelfs 99
pet. van de remmanipulaties op den spe
cialen autoweg onnoodig.
Tiet behoeft wel geen hetoog, aldus spr.,
dat. als het. net van speciale autowegen
in ons land eenmaal gereed zal zijn, de
besparing in tijd en in rijkosten een zeer
aanzienlijk bedrag zal vertegenwoordigen.
Ten slotte releveerde spr., dat naast
Duitschland en Italië thans ook in andere
landen het vraagstuk der speciale autowe
gen de aandacht vraagt. In België krijgen de
speci&le autowegen twee rijbanen van beton,
elk 7 meter breed, gescheiden door een ga
zon met heesters. Uit Engeland heeft kortge
leden een delegatie van belanghebbenden
bij het wegverkeer, bestaande uit niet min
der dan 224 personen, een studie gemaakt
van en een bezoek gebracht aan de Duitsche
speciale autowegen. Zij was vol lof over
hetgeen in Duitschland was bereikt en kwam
tot. de conclusie, dat het aanbeveling ver
dient in Engeland daartoe eveneens over te
gaan.
Twintig personen te Rotterdam
afgezonderd.
Omtrent een verdacht ziektegeval te Rot
terdam, waarvan de mogelijkheid, dat de
inmiddels overleden patiënt lijdende was
aan vlektyphus niet is uitgesloten, meldt de
N.R.Ct. het volgende:
Zij, die zich in het pand bevonden, toen
het geval werd ontdekt, in totaal 15 mannen
en 5 vrouwen, zijn met ziekenauto's van den
geneeskundigen dienst overgebracht naar de
Quarantaine-inrichting aan de Beneden Hey-
plaat. Daar zullen zij gedurende 17 dagen
moeten verblijven.
Het is thans niet meer mogelijk vast te
stellen, of de patiënt inderdaad lijdende was
aan vlektyphus Voor alle zekerheid heeft de
gezondheidsdienst evenwel alle maatregelen
genomen, alsof het wel de gevreesde ziekte
is geweest. Het afzonderen van de 20 per
sonen is daar een van de gevolgen van.
De aanstaande
blijde gebeurtenis
Hofbericht.
In verband met de omstandig
heden van de Prinses moeten H. M.
de Koningin en H.K.H. de Prinses
op geneeskundig advies ter voor
koming van elk mogelijk infectie
gevaar het deelnemen aan groote-
re openbare bijeenkomsten voor-
loopig zooveel mogelijk vermijden.
Zevenhonderd duizend arbeiders
werken aan weg tusschen
Toetsjoean en Siberië.
Welke afspraken bestaan er
tusschen China en de Sovjet-
Unie?
Volgens een Chineesche mededee-
ling werken zevenhonderdduizend
werklieden onder toezicht van eenige
duizenden ingenieurs en opzichters
dag en nacht aan een weg, welke de
provincie Toetsjoean met de Sovjet-
Russische grens moet verbinden en
welke een lengte van bijna vijfdui
zend kilometer zal hebben, aldus
Reuter.
Wanneer deze weg gereed zal zijn
zullen wapentransporten uit de Sov
jet-Unie in veertien dagen in China
aankomen, in plaats van In zes
maanden, zooals tot nu toe het ge
val is.
De nieuwe weg zal, naar de „United Press"
nader meldt, dwars door Kansoe en Chi-
neesch Turkestan loopen en een dwarsver
binding hebben met Oerga. Hij moet den
ouden Oerga-Kalgau-straatweg, die door de
Japanners afgesneden is, vervangen.
Dit gigantische werk wordt vergeleken
met den bouw van den Chineeschen Muur.
Het werk staat onder toezicht van vele
honderden Chineesche ingenieurs, die in het
buitenland hun opleiding hebben genoten.
Er wordt de grootste spoed betracht, doch
niettemin gelooft men niet, dat de werk
zaamheden, binnen korter tijd dan eenige
maanden gereed zullen zijn.
Met het bekend worden van dit project,
worden de geruchten weer talrijker, dat er,
naast en behalve het gepubliceerde non
agressiepact tusschen China en de sovjet-
Unie nog andere afspraken bestaan.
SPANJE
Franco houdt voet bij stuk: de
stad is niet gevallen.
De correspondent van Havas is door
den leider van het centrale leger,
generaal Miaja ontvangen, die met
name verklaarde: „Teruel is, naar
men kan zeggen, de eerste en be
langrijkste stap van ons leger op
den weg naar de definitieve over
winning.
De bedreiging, welke de stellingen, die de
vijand te Teruel bezetten, voor de provin
cie Levant beteekende. heeft zwaar gedrukt
op alle bedoelingen, welke onze generale
staf bij de operaties kon hebben.
Thans is niet alleen het gevaar opgehe
ven, maar dc verovering van dit gebied
vormt thans voor den vijand een bedrei
ging, welke in haar gevolgen ernstig kan
zijn.
„Eerezoon van Madrid".
Gistermorgen is ter viering van de ver
overing van Teruel te Madrid een feeste
lijke plechtigheid gehouden, waarbij de
burgemeester der hoofdstad generaal Miaja
een perkamenten oorkonde overhandigde,
waarin de generaal tot „Eerezoon van
Madrid" wordt benoemd.
Generaal Miaja verklaarde: de overwin
ning van Teruel heeft een belangrijke be
teekenis, vooral voor het buitenland, waar
men geloofde, dat het verjies der noorde
lijke provincies de instorting van het repu-
blikeinsche Spanje met zich mede zou bren
gen. Wij hebben getoond, dat ons leger een
GENERAAL MIAJA.
der beste ter wereld is; want ons volk heeft
zijn gelijke niet. Wij strijden tegen drie lan
den, waarvan twee geloofden bekwamere
leiders te hebben dan de onze.
Wij hebben aangetoond, dat de
timmerlieden, metselaars en arbei
ders, die niet gestudeerd hebben op
de scholen te Turijn en Berlijn, hen
op de vlucht kunnen jagen, die uit
die scholen komen". Miaja werd
luide toegejuicht.
Geheime troepenbewegingen te
Cadix?
Personen, die
aangekomen,
van de kaden
Phalanxisten is
op een afstand
naderen, opdat
gen niet onder
plaats vinden.
gistermiddag uit Cadix zijn
erklaren, dat de omgeving
te Cadix door troepen en
afgezet. Men belet ieder tot
van minstens 800 meter te
eventueele trocpenbewegin-
de oogen van het publiek
B.B.C. gaat in het Spaansch, Por-
tugeesch en Arabisch nitzenden.
In het Lagerhuis heeft de assistent
Postmaster General, Womersley, be
kend gemaakt, dat in overeenstem
ming met het verzoek van de Brit-
sche regeering de B.B.C. actief de uit
zending van dagelijksche nieuwsbe
richten voorbereidt in het Spaansch,
Portugeesch en Arabisch. Verwacht
wordt, dat de uitzendingen op be
perkte schaal zullen aanvangen in
het begin van 1938.
Naar sommigen meenen, zijn dit de maat
regelen, die minister Eden enkele dagen ge
leden aankondigde tegen de Italiaansche pro
paganda over den zender te Bari. Dit radio
station verspreidde tendentieuze anti-Engel-
sclie berichten, vooral in het Arabisch, ten
einde de Mohammedaansche wereld tegen
de Britsche overhcersching op te zetten en
voor Italië te winnen.
CHINA
Japanners zouden Chineesche
aanval hebben weerstaan.
Het zwaartepunt der krijgsverrich
tingen aan het front WoehoeHang
tsjau ligt thans in de omgeving van
Hangtsjau. De Chineezen hebben
dar naar beweerd wordt 10.000 man
samengetrokken en aanvallen ge
daan op dc Japansche stellingen ten
Noorden en Noord-Oosten van Hang
tsjau.
Volgens Japansche berichten zijn de Ja-
panneezen er in geslaagd den hevigen Chi
neeschen aanval te weerstaan en de aan
vallers terug te drijven, doch niet zonder
veel moeite.
De Japanncezen melden verder, dat hun
rechtervleugel Mokansjan, 50 K.M. ten
Noordwesten van Hangtsjau, heeft geno
men en dat bun linkervleugel Tsjangan,
30 K.M. van Hangtsjau aan den spoorweg
gelegen, belegert.
Alle Japansche eigendommen te
Tsing Tao verwoest.
De meeste Japansche eigendommen, die
nog ongerept waren gebleven, zijn thans
in brand gestoken. Zoo ook de slaapver
blijven voor dc arbeiders der Japansche
fabrieken. Aan de plunderingen is een
einde gekomen door dc terechtstelling van
negen Chineezen. Tweehonderd personen
zijn in hechtenis genomen.
Nog meer steun aan Roosevelts
politiek.
De bekende senator der V.S. Van-
denberg heeft naar aanleiding van
Landon's en Roosevelt's verklaring
gezegd: „Ik ben het er mee eens,
dat de Vereenigde Staten geen vre
de tot lederen prijs wenschen. Bui
tenlanders, die dat denken, zullen
vpeeselijk ontgoocheld worden.
Doch ik ben het er niet mee eens,
wanneer men daaruit wil afleiden,
dat wij bereid zijn, ons aan te slui
ten bij een collectieve veiligheids-
actie of bij collectieve sancties,
noch ook, dat Amerika besloten zou
zijn, zich vast te leggen in bondge
nootschappen. Er is geen verschil
met 1920."
In regeeringskringen verklarde men, vol
gens Un. Press, dat de Vereenigde Staten
nog altijd slechts genegen zijn tot een onaf
hankelijke actie en tot het vormen van een
onafhankelijk oordeel omtrent het Verre
Oosten. De berichten omtrent het overwegen
van een gemeenschappelijke actie met Enge
land of eenige andere mogendheden worden
onjuist genoemd.
Geschenk van Mussolinl aan Hit-
Ier. Sensationeele mededeeling
in Fransch blad.
Madame Tabouis schrijft In de
„Oeuvre", dat in diplomatieke krin
gen het gerncht gaat, dat men te
Rome zich gereed maakt een deel
van Italiaansch Somaliland aan den
Indischen Oceaan aan Duitschland
af te staan.
Sedertgeruim en tijd zou men in Italiaan
sche officieelc kringen overwegen een deel
van deze kolonie aan Duitschland af te
staan om verscheidene redenen, vooral ech
ter om Frankrijk en Engeland dwars te zit
ten en aan de openbare meening in de we-
Dit nummer bevat 8 pagina's
1
-
-
-
-
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Zuidelijke tot Zuidweste
lijke wind. nevelig tot zwaar
bewolkt, weinig of geen neer
slag, toenemende dooi.
Verdere vooruitzichten: Zachter.
Baroaatarataid bedennorgea 8 aar 774
reld te toonen, dat Italië het eenige edelmoe
dige land is, bovendien om Hitier succes te
laten hebben en om Duitschland een deel
der enorme schulden van den fascistischen
staat te laten betalen.
Verder zouden de Italiaansche leiders ver
wachten op deze wijze de hulp van Hitier
aan Franco te verzekeren, niet zoozeer di
recte militaire hulp, doch meer technische
en materieele hulp, welke Rome op het
oogenblik noodzakelijk zou achten 0111 een
nederlaag in Spanje te voorkomen.
Ter vervanging van den Volkenbond,
Philibert van Savoje en Genua, hertog
van Pistoja, een neef van den Italiaanschen,
koning Victor Emmanuel, heeft in de „Po-
polo d'Italia" een artikel gepubliceerd,
waarin hij zegt, dat, om tot een duurza-
men vrede te geraken, men de oorzaken
van den oorlog moet wegnemen en de
verdragen, die met geweld den overwon
nenen zijn opgelegd, moet herzien.
Hij schrijft: Door het verdrag van Versail
les te niet te doen. en door zich weer te
bewapenen, bewijst Duitschland een dienst"
aan den wereldvrede, omdat bet hierdoor
een bron van conflicten wegneemt. De
teruggave van de oude koloniën aan
Duitschland zou eveneens een groote bij
drage tot den Europeeschcn vrede beteeke-
nen, grooter dan de conferentie van Locar-
no.
Indien tenslotte Engeland en Frank
rijk het Italiaansche Imperium zou
den erkennen, zou een pact van 4
herboren kunnen worden. Een pact
van vier zou. met Polen, een pact
van vijf kunnen worden.
Dit zou de beste garantie voor den Euro-
peosehen vrede zijn.
Over dc schending van de En-
gelsche territoriale wateren bij
Ilonkong.
De Britsche ambassadeur te Tokio
beeft opdracht ontvangen bij de Ja
pansche regcering te protesteeren
tegen het schendon van de territori
ale wateren bij Hongkong op 11 De
cember j.1.
Hij moet verder eischen, dat de
Japansche vloot strenge orders
krijgt het gebied en de territoriale
wateren van Hongkong volledig te
eerbiedigen.
Het Britsche protest heeft naar Havas
meldt betrokking op het incident dat zich
op 11 December ter hoogte van Honkong
heeft voorgedaan, toen een patrouillevaar
tuig der Chineesche maritieme douane op
de grens van de territoriale wateren door
een Japanschen torpedojager werd bescho
ten. Kort daarna had een Japansch oorlogs
schip twee motorbooten naar de territoriale
wateren gezonden om het Chineesche schip
weg te sleepen.
Het verval van de Groote Kerk
te Alkmaar is een schande voor
Nederland.
In de avondvergadering van de Tweede
merkte de heer van den Tempel
(S.D.) op, dat er over het algemeen te
weinig wordt gedaan voor monumenten
zorg. Het is de plicht van Regeering en
Staten Generaal, in te grijpen. De monu
menten die niet in restauratie waren of
zijn, mogen niet vervallen, tot schande van
ons land. Dit is bekend door de schoon
heid van vele zijner steden en gebouwen.
De restauratie moet met groote kracht
worden aangevat. Spr. wijst b.v. op de Groo
te Kerk te Alkmaar, en den Cuneratoren te
Rhenen. Uitstel maakt herstel onmogelijk
of kostbaarder. Hier is ook een object voor
werkverruiming, b.v. voor kunstenaars, be
kwame bouwvakarbeiders e.a. Naast de
vele millioenen voor crisiszorg zou er niet
éen millioen te vinden zijn voor deze restau
ratie-werken, b.v. door inschakeling van
het Werkfonds? De Monumentenzorg worde
krachtig ter hand genomen. Eventueele on-
wil van eigenaren moet gebroken worden,
aldus sgr»
