Oostenrijk en Hongarije
erkennen Franco
Hevig gevecht tusschen
Serven en Mohammedanen
CSiH-mannen vermoordden
ook Cebr. Roselli
Activiteit bij
Teruel verslapt
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
„Samoan Clipper'
vergaan
De Volkerenbond mag geen ideologisch blok vormen
Arbeidsonrust drukt de
Fransche wisselkoers
Regecring vraagt naar de
„Hannah"
Laan. Schagen, Tel. 20.
DONDERDAG 13 JANUARI 1938. 81e Jaargang. No. 10468.
Uitgave der N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier"
POLITIEKE NEDERLAAG VAN
ITALIË.
De vertegenwoordigers van Oosten
rijk en Hongarije hebben aan de Ita-
liaansche vertegenwoordigers mede-
deeling gedaan van hun besluit, over
te gaan tot iormeele erkenning van
de regeering van generaal Franco als
de wettige regeering van Spanje en
al zijn bezittingen en koloniën. De
vertegenwoordigers der drie mogend
heden zijn van meening, dat zulk
een besluit een werkelijke bijdrage
vormt voor de normaliseering der be
trekkingen tusschen Spanje en de
andere landen en voor de pacifica
tie van Europa.
Dit is het belangrijkste besluit van de con
ferentie te Boedapest tusschen Italië, Hon
garije en Oostenrijk.
Volgens het officieele communiqué is op
nieuw het streven naar hartelijke samen
werking geconstateerd.
Echter is Ciano er niet in geslaagd de lan
den der vroegere dubbel-monarchie van den
Volkerenbond los te werken.
Althans de medcdeeling daarover luidt:
De vertegenwoordigers van Oosten
rijk en Hongarije, na acte te hebben
genomen van de gerechtvaardigde
en ernstige redenen, die de regeering
van Italië er toe gebracht hebben,
zich uit den Volkenbond terug te
trekken, en na de verstrekkende ge
volgen te hebben geconstateerd, die
een dergelijk besluit medebrengt voor
de samenstelling, bet doel en de mo
gelijkheden van den Volkenbond,
verklaarden dat de Volkenbond niet
bet karakter van een ideologisch
blok kan en mag dragen. In een der
gelijk geval zouden Oostenrijk en
Hongarije zich voorbehouden, hun
betrekkingen met den Volkenbond
aan een nieuw onderzoek te onder
werpen.
Een dreigement dus tegenover Genève,
maar geen vaarwel.
Ciano heeft hier duidelijk een échec ge
leden.
De Hongaarsch-Roemeensche
betrekkingen.
Over dc moeilijke verhouding tusschen
Roemenie en Hongarije, welk laatste land
nog immer het verlies van Zevenbergen
niet kan vergeten en op wraak zint, zegt
het communiqué niets anders dan dat de j
vertegenwoordigers van Italië en Oostenrijk
met zeer groote belangstelling dc ontwikke
ling der betrekkingen tusschen Hongarije en
Roemenië volgen. Zij zijn van oordeel dat
'n bevredigend resultaat van de Hongaarsch-
Roemeensche betrekkingen aanzienlijk zou
bijdragen tot de consolideering van den
vrede in het Donaugcbied.
Een algemeenheid dus, die wel erg nuch
ter afsteekt tegen de optimistische berich
ten tijdens het extra optreden van de nieu
we fascistische Roemeensche regecring Go-
ga. Blijkbaar is het toch ook onder fascisten
moeilijk om scherpe nationale tegenstellin
gen-te overbruggen.
Niet tot het anti-comintern-
verdrag toegetreden.
Hoewel de Oostenrijksche en Hongaarsche
afgevaardigden hun instemming betuigden
met den strijd van Duitschland-Italië en
Japan tegen het communisme en met sym
pathie het anti-Kominternverdrag begroe
ten, sluiten zij zich daarbij niet aan.
Ook hier faalde blijkbaar Mussolini's
druk.
De invloed van Frankrijk en vooral En
geland, die in de Donaulanden altijd tame
lijk groot is geweest, houdt blijkbaar een
te ver samengaan met Italië en Duitsch-
land tegen.
Besprekingen tusschen Bonnet
en Chautemps.
In politieke kringen hecht men groote
waarde aan het onderhoud, dat de minister
van financiën, Bonnet, gisteravond in hotel
Matignon niet Chautemps heeft gehad na af
loop van de besprekingen van den Minister-
President met de werknemers-organisaties
in verband met de uitwerking van het mo
derne statuut van den arbeid. Het onder
houd tusschen beide ministers werd bijge
woond door Ilerriot, die den minister-presi
dent mededceling deed van de eroote lijnen
van de redevoering, die hij heden in de
Kamer zal houden ter gelegenheid van zijn
verkiezing tot voorzitter der Kamer.
Klaarblijkelijk heeft het onderhoud be
trekking gehad op den financieelen toe
stand, waarvan Bonnet tot in bijzonderhe
den een uiteen-zetting gaf en vooral wees
op de omgeslagen stemming, die sedert den
aanvang van het nieuwe jaar zich zou heb
ben geopenbaard tengevolge- van het toene
men der stakingen, die in sommige geval
len vergezeld gingen van een bezetting
der fabrieken. F,cn spanning op de wissel
markt is daarvan hot gevolg geweest, die
gisteren tot uiting kwam in een belangrijke
stijging van de koersen der buitenlandsche
wissels op termijn. Bonnet heeft vervolgens
een onderhoud gehad met den gouverneur
van de Fransche bank aangaande de tech
nische maatregelen, die ter bestrijding der
speculatie zouden moeten worden genomen.
In den kabinetsraad van Donderdagochtend
zal Bonnet een volledige uiteenzetting van
den toestand geven, waarna de ministers,
de noodzakelijke beslissimren zullen moeten
nemen.
Zes dooden en een
groot aantal gewonden
In het dorp Omarschka bij Prije-
sor in Bosnië (Jocgo-Slavië), is
het gisteren naar gemeld wordt,
tot ernstige botsingen geko
men tusschen verscheidene hon
derden Serven en Mohammeda
nen. Het uitgangspunt der oneeiiig-
hcid zou gezocht moeten worden in
het feit, dat een jonge Serf eenige
dagen geleden een Moharomedaansch
meisje een klap heeft gegeven. Met
stokken, messen, knuppels, zelfs met
revolvers zouden dc tegenstandei's
op elkander afgetrokken zijn. Eerst
politieverstcrkingen zouden den
strijd na twee uur hebben kunnen
doen eindigen. Zes dooden, twaalf
zwaar en vijftig licht gewonden zou
den bij den strijd zijn gevallen, ter
wijl drie huizen zouden zijn ver
nield.
Geen -politieke kwestie
Volgens een officieele mededeeling zijn
bij de bloedige vechtpartij in het dorp.
Omarsjka vijf personen gedood, tien zwaar
en dertig licht gewond. Het onderzoek heeft
onomstootclijk uitgewezen, dat het incident
niets met politieke kwesties te maken heeft.
De strijd is volgens genoemde mededeeling
begonnen met een woordenwisseling tus
schen den drankzuchtigen dorpsschout en
een dorpeling over een oude schuld.
Het geheim van huwelijksklokken
welke luidden
In Brigliton waren voorbijgangers Zondag
ten zeerste verbaasd, toen zij klokgelui hoor
den van de oude Parijsche Kerk, omdat de
ze kerk absoluut geen klok heeft. De ver
klaring kwam spoedig, lezen wij in de Dai
ly Express. Een jong paartje trouwde en
wilde beslist hebben, dat de liuwelijksklok
werd geluid.
Bruid en Bruidegom stelden zich in ver
binding met een radiofirma, om door mid
del van gramofoonplaten klokgelui te
doen hooren. En ziedaar het geheim van
huwelijksklokken welke er niet waren, en
toch luidden.
Brandend in zee gestort
Alle inzittenden gedood.
Aan alle onzekerheid over de „Sa-
moan Clipper", een der groote Ame-
rikaansclie vliegbootcn, welke den
dienst over den Grooten Oceaan on
derhouden, is een einde gekomen.
Een sleepboot vond het wrak van
het toestel 14 mijl ten Westen van
Papopaga, een der Samoa-eilandcn.
De bemanning, bestaande uit zes
personen, was dood.
De president van de Pan American Air
ways, Trippe, verklaarde nog, dat op grond
van de radioberichten van dc vlootbasis dei-
Vereen igde Staten op Samoa, vaststaat dat
de geheelc bemanning is omgekomen te
ongeveer 20.30 uur plaatselijke tijd.
Het vliegtuig is verbrand, de oor
zaak van den brand is niet bekend.
Trippe voegde hieraan toe, dat waar
schijnlijk de brand is ontstaan door
het laten wegloopen van benzine,
hetgeen noodig was om het toestel
het gewicht te geven, dat noodig is
voor een landing.
Te San Francisco is medegedeeld, dat het
vlootstation te Honoloeloe heeft medege
deeld, dat het hulpschip „Avocct" het wrak
van de Samoa Clipper tracht te bergen.
Ernstige slag.
De ramp is een ernstige tegenslag voor
Pan American Airways schrijft de N.R.Crt,
De luchtlijn naar Auckland (Nieuw-Zee-
land), een aftakking van Honoloeloe uit
van de luchtlijn tusschen San Francisco
naar Manilla (Phillippijnen) zou op 29
Januari een geregelde, voertiendaagsche
dienst worden. Tot dusverre had dc Samoan
Clipper verscheidene verkenningsvluchten
op het nieuwe traject volbracht, waarbij ook
post is vervoerd. Bij de voorbereiding van
deze nieiyve luchtlijn is men zorgvuldig te
werk gegaan. Evenals dit ruim twee jaren
geleden het geval is geweest bij de voorbe
reiding van dc luchtlijn San Francisco
Manilla waarbij onze landgenoot Priester
chef van den vliegdienst van Pan American
Airways met Lindbergh en den oudsten vlie
ger van P.A.A., Ed. Musick zoo een belang
rijk aandeel hebben genomen.
Dc eerste Romme-kwartjes rollen
De eerste gelukkigen zijn 1500
Haagsche werkloozen.
Als uitvloeisel van de bekende spaarrege
ling van minister Itommc zal, aldus liet
Hsb., aan de ongeveer 1500 werkloozen, die
in Den Haag aan deze regeling deelnemen,
dezer dagen de eerste extra-uitkeering wor
den gedaan. Behalve dat het zelf gespaarde
bedrag zal worden uitgekeerd, zullen deze
werkloozen een bedrag ontvangen uit de op
brengst van de collecte van het kleeding- en
dekkingfonds, welke in Den Haag ongeveer
f 20.000 bedroeg. De uitkeeringen varieeren
van f 8.50 tot f 11.50. Het bedrag zal in
natura worden uitgekeerd, in verband waar
mede het Haagsch Crisis-Comité is ingescha
keld.
De Engelsche minister van Oorlog,
Hore Belisha, bracht dezer dagen
een bezoek aan oen Engelsche
wapenfabriek, waarbij hij vooral
belangstelling toonde voor de
geweldige scheepskanonnen, welke
gereed liggen om aan de Marine
te worden afgeleverd.
De bemanning bij Allcante ge
land.
De N.V. Stoomschipmaatschappij te Rot
terdam, waaraan het voor de Spaansche
kust. getorpedeerde Nederlandsche stoom
schip „Hannah" behoort, heeft gisteren nog
geen bericht over het vergaan van 't schip
ontvangen.
Nader vernemen wij, dat de geheele be
manning in de nabijheid van Aliante aan
wal is gegaan.
Onder de 31 opvarenden bevinden zich 17
Nederlanders, onder wie de gezagvoerder,
M. II. de Boer uit Hillegersberg. Oe ande
ren behooren tot verschillende nationalitei
ten.
Een bijzonderheid is nog, dat de 2e stuur
man C. J. Leydekker, thans voor de tweede
maal in een kort tijdsbestek aan een groot
gevaar is ontsnapt. De heer Leydekker was
n.1. eveneens tweede stuurman op de Fran
sche sleepboot „Taurcau", die in Juli 1936,
voor de Engelsche kust, nabij Dartmouth is
vergaan.
De Nederlandsche regeering heeft zich
volgens het Hsb. telegrafisch tot den Ne-
derlandschcn consul te Valencia gewend om
nadere inlichtingen.
Genoemd blad herinnert er verder aan.
dat toen Franco indertijd aan de Oostkust
van Spanje een blokkade heeft ingesteld,
de Nederlandsche regeering onmiddellijk te
kennen heeft gegeven de rechtmatigheid
daarvan niet te kunnen erkennen.
Nieuwe onthullingen van
minister Dormoy
Aan de serie onthullingen over de
misdaden van de Csar komt geen
einde. Ook de moord op de gebroe
ders Rosselli, Italiaansche journalis
ten, die om politieke redenen in bet
buitenland moesten werken, is
thans opgelost.
De Fransche minister van bin-
nenlandsche zaken, Dormoy, heeft
gisteravond tegenover de vertegen
woordigers van de pers een verkla
ring afgelegd, waarin hij zeide, dat
na zeven maanden van onderzoek
de veiligheidspolitie tot de overtui
ging was gekomen, dat de moord
op de gebroeders Rosselli gepleegd
is door leden van de Csar. De daad
is door vier personen gepleegd. Drie
hunner zijn bekend; zij heeten Fil-
liol, Jakubiez en Puireux. De poli
tie zoekt naar den vierde.
Filliol, een actief lid van de Csar, houdt
zich sinds verscheidene maanden verbor
gen. Jakubiez zit sinds October gevangen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT S BINT t
Verwachting: Matige, later toe
nemende, tot Zuidw. of Zuid
krimpende wind, aanvanke
lijk tijdelijk opklarend, later
weer toenemende bewolking
met waarschijnlijk regen,
iets zachter des nachts, over
dag weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Onzeker
Hij bracht munitie voor rekening van de
Csar uit Zwitserland naar Frankrijk. Pui-
reux is gearresteerd.
De moordenaars hadden medeplichtigen,
Bouvier en Fauran geheeten, die eveneens
gearresteerd zijn. Bouvier is soldaat van het
derde regiment jagers in Afrika in Constan-
tine. De bewaking van de gebroeders Ros
selli te Bagnollcs, die uitgevoerd werd door
Bouvier, zou volgens hem georganiserd zijn
door Andre Tenaille, een belangrijk lid
van de Csar, die op het oogenblik in arrest
zit.
De minister eindigde zijn mededeelingen
met te verklaren, dat niets veronachtzaamd
zal worden om alle verantwoordelijkheden
vast te stellen in verband met de aansla
gen bij de Place de 1'Etoile en den moord
op dc gebroeders Rosselli.
Locuty en Vogel in de gevangenis.
De daders van den aanslag op het Fran
sche werkgeversgebouw, de te Clermont Fer
rand gearresteerde ingenieurs Locuty en
Vogel, zijn in de Santé-gevangenis te Parijs
opgesloten.
Gistermiddag zijn Franoois Metenier en
Moreau de la Meuse voor den rechter van
instructie geleid, die hen in kennis stelde
van cIc beschuldiging tegen hen, luidende
vernieling van gebouwen, den dóód van
menschen tengevolge hebbende en poging
tot opzettelijke doodslag jegens een hunner.
Beiden protesteerden krachtig tegen deze
nieuwe beschuldigingen.
In verband met den aanslag is nog gear
resteerd zekere Vauglard, eveneens afkom
stig uit Clermont Ferrand.
De chef van de mobile brigade van de po
litie van Clermont Ferrand heeft medege
deeld, dat Vauglard in het verhoor heeft be
kend, dat. hij eind Juli van een onbekende
opdracht heeft ontvangen zich naar Gham-
bery te begeven, teneinde wapens te vervoc-
r®n- stemc*e hierin toe cn begaf zich met
zijn vriend de Kerakoven naar de aangewe
zen plaats, waar drie mannen hem acht ka
rabijnen van Italiaansch fabrikaat overhan
digden. Een onbekende gaf hem verder een
som geld, gelijk aan de kosten van de ben
zine van de autorit.
SPANJE
Nog haarden van verzet in de stad?
De activiteit van de regeerings-
troepen bij Teruel is iets vermin
derd. Zij hebben slechts een aanval
gedaan, welke werd gesteund door
een tiental gevechtswagens. De
aanval werd, volgens den Havas-cor-
respondent bij Franco, gemakkelijk
afgeslagen. Toen zij zich op enkele
meters van de loopgraven van de
troepen van Franco bevonden wer
den de regeeringstroepen zóó krach
tig aangevallen, dat zij in wanorde
terugtrokken, op den voet gevolgd
door de rechtschen. De rechtschen
namen nieuwe stellingen in en ver
beterden hun positie aanmerkelijk.
De regeeringstroepen deden geen pogin
gen de verloren stellingen te hernemen. Een
afdeeling, welke Teruel dicht genaderd is,
heeft medegedeeld, dat in de stad duidelijk
schieten wer gehoord, alsmede het ontplof
fen van handgranaten. Dit doet veronder
stellen, dat in de stad nog nesten van
tegenstand van de rechtschen zijn.
Een communiqué van het rechtsche hoofd
kwartier meldt, dat gisteren zes vijandelijke
toestellen werden neergehaald.
In het officieele communiqué van het
ministerie van landsverdediging te Barce-
lona wordt o.a. gezegd, dat aan het Levan-
tefront de landmacht volkomen werkeloos
is gebleven. De rechtsche luchtmacht bom
bardeerde eenige achter het front gelegen
dorpen. De luchtstrijdkcachten der regee
ring beantwoordden de actie der vijande
lijke toestellen. Van de andere fronten is
niets te melden.
Keerpunt?
De operaties blijven, naar de N. R. Ct.
meldt de grootste belangstelling wekken van
de buitenlandsche pers, waarvan een deel
geneigd is aan de verovering van Teruel door
de republikeinen een historische beteckenis.
te hechten en spreken over een keerpunt in
den oorlog, gezien de berichten over de snel
toenemende kracht van het republikeinsche
leger en de verbeterde toestand in het ach
terland.
Duitsche propaganda.
De diplomatieke correspondent van de
Manchester Guardian is van oordeel, dat
men uit de gebeurtenissen geenszins mag
besluiten tot een vermindering van de Duit
sche en Italiaansche interventie. Weliswaar
is er Italiaansche infanterie in aanzienlijke
mate teruggetrokken, maar oorlogsmateriaal,
vliegers, artilleristen, ingenieurs, werktuig
kundigen en andere specialisten arriveeren
nog steeds in het rechtsche gebied. Nog altijd
komen Duitsche legendiegtuigen na onon
derbroken vluchten aan. Zij verlaten Duitsch-
land onmiddellijk na het invallen van de
duisternis, vliegen over de Zwitsersche Jura
en op groote hoogte over Zuid-Frankrijk en
passeeren zoo op verschillende punten de
Pyreneeën.
De Duitschers doen krachtige pogingen
om hun politieke en oeconomische positie
in Bilbao te versterken. In de industrieën
daar beleggen zij kapitalen, als tegenwicht
tegen den Britschen commercieelen invloed.
Zij hebben verder een uitgebreiden Duit-
schen propaganda-vcldtocht ondernomen
met Bilbao als basis. Nationaal-socialistische
vlugschriften worden ook over het regee-
ringsgebied verspreid, cursussen in de
Duitsche taal gegeven met een uitgesproken
nationaal-socialistische strekking, in de
bioscopen propaganda-films (bijv. Triumph
des Willens) vertoond.
GekibbeL
Dc Italianen doen soortgelijke pogingen,
maar met minder succes, omdat de Italia
nen over de geheele linie minder populair
zijn dan de Duitschers, voornamelijk, naar
het schijnt, omdat zij talrijker zijn en om
dat zij veel meer dan de Duitschers zich op
geworpen hebben als redders" van Spanje,
waarmee zij ook rechtsche Spanjaarden
hebben gekwetst, naar wier oordeel Spanje
totnogtoe geenszins gered is.
In het kamp van Franco, aldus nog
steeds de diplomatieke correspondent van
de Manchester Guardian, blijft oneenigheid
voortbestaan.
Het conflict tusschen Franco en de Fa
lanx is van de oppervlakte verdwenen,
maar blijft desondanks voortwerken. In het
rechtsche Spanje loopen de prijzen snel op
en volksontevredenheid daarover doet den
aanhang yan dc Falanx Jo£nemen.