Lichting 1938 blijft
onder de wapenen
Ultimatum van Polen
aan Litauen?
Roosevelt erkent de inlijving
van Oostenrijk niet
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Paniek in Barcelona?
De studenten betoogen
Duitschlands inmenging
WOENSDAG IS HAART 1938.
Laan. Schapen. Tel. 20.
ÜWgavr cfet N.V. l)itg.-Mif. „Nollond» Noordcrfcwortier-
MINISTER-PRESIDENT COLIJN
DOET EEN BEROEP OP HET
VADERLAND.
STIJGENDE ONZEKERHEID IN
EUROPA.
PARAAT BIJ AANTASTING
VAN ONS GRONDGEBIEDI
Gisteravond te 7.50 uur, heeft de Minister-
President, Dr. H. Colijn, de volgende rede
yoor de radio uitgesproken:
De gebeurtenissen van de laatste
dagen in het buitenland hebben ook
op het Nederlandsche volk een die
pen indruk gemaakt. Ook onze zor
gen en moeiten zijn er door vermeer
derd.
Want al is het nu zóó, dat geen onmiddel
lijk oorlogsgevaar dreigt, al mag men er voor
danken, dat ook deze wolk voorbijdreef zon
der ravage over ons werelddeel aan te rich
ten, het is niettemin i Li. wat de Engelsche
ininister-presUent gisteren in het Lagerhuis
getuigde, dat de jongste gebeurtenissen een
effect moeten hebben, dat men thans nog
wel niet met nauwkeurigheid bepalen kan,
maar dat toch hierop neerkomt, dat het ge-
ivoel van onzekerheid en onveiligheid in Eu
ropa in sterk- mate verhoogd is.
Géén veronachtzaming.
'Juist is ook wat de heer Chamberlain op
merkte, dat men zich weliswaar behoort te
onthouden van al te haastige besluiten en
.van achtelooze woorden, maar dat zulks niet
Dr. H. COLIJN.
mag leiden tot veronachtzaming van de nood
zakelijke voorzorgen.
Het is niet nu voor het eerst, dat óók de
Nederlandsche regeering zich erplicht acht
te om rekening te houden met de politieke
spanningen om ons heen en om de voorzor
gen te treffen die noodig werden geacht.
Het feit, dat wij niet het geheele
jaar door de beschikking hebben
over geoefende militairen noopte
reeds eónmaal nu 2 jaren gele
den tot een buitepgewone voorzie
ning van tijdelijken aard. Daarna
heeft de regeering een wijziging van
ons legerstelsel in overweging geno
men, dat er op gericht was deze
zwakke stee in ons defensiestelsel te
doen verdwijnen en in gemeen over
leg met de Staten-Generaal is de wet
Waarom vertrok Hitier zoo plotseling uit Weenen?
In officieele Poolsche kringen
heerscht, zegt D.N.B. over het grens
incident met Litauen, groote ver
ontrusting en men is besloten een
ultimatum te stellen, dat als voor
waarden zal bevatten het herstel der
diplomatieke en consulaire betrek
kingen, zoomede de erkenning van
den status quo door Litauen, dwz.
Litauen zal definitief moeten afzien
van Wilna.
Over den vorm, waarop het ulti
matum zal worden gesteld, is men
het nog niet eens.
De beslissing zal pas na den he
den te verwachten terugkeer van
den Poolschen minister van buiten-
landsche zaken, Beek, worden geno
men. Een officieele bevestiging is tot
nu toe volgens het Poolsche tele
graaf agentschap nog niet te verkrij
gen.
Ook uit Berlijn komen geruchten over een
Poolsch ultimatum aan Litauen.
Een commissie van verzoening
voorgesteld.
Het Littausche telegraafagentschap meldt,
dat Ltauen Polen heeft voorgesteld ge
volmachtigden te benoemen voor de rege
ling van het incident. Dit bericht wordt van
Poolsche zijde bevestigd noch tegengespro
ken. Niettemin is het mogelijk, dat het in
cident van 11 Maart het uitgangspunt wordt
voor een diplomatieke actie tot herstel der
normale betrekkingen tusschen beide lan
den.
Studenten betoogen.
Tijdens een betooging van eenige duizen
den studenten te Lwow (Lembérg) werd een
motie aangenomen, waarin geprotesteerd
werd tegen de Litausche provocatie naar
aanleiding van het jongste grensincident.
Na afloop der meeting werd een optocht
gehouden door de stad, waarbij kreten van
protest werden geuit en de bestraffing der
Litausche uitdagers werd gceischt.
Een dergelijke betooging werd gehouden
'te Nowogorak, waar eenige duizenden per
sonen aan de demonstratie deelnamen en
krachtige maatregelen eischten.
Een der slachtoffers begraven.
Gisteren is te Marcinkancebn aan de
Poolsch-Littausche grens, het stoffelijk over
schot ter aarde besteld van den Poolschen
so'daat, die tijdens het Poolsch-Littausche
grensincident gedood is.
Verscheidene duizenden der omwonende
bevolking waren bij de plechtigheid aanwe
zig.
De politieke gevolgen.
De thans tusschen Polen en Littauen ont
stane spanning zeer gevaarlijk. D°ze bei
de buurvolken hebben het, sinds de bezet
ting door Polen van de Littausche stad Wil
na, al bijzonder slecht met elkaar kunnen
vinden.
Sinds 20 jaar reeds ontbreekt elk officieel
contact en het aantal grensincidenten is
niet meer te tellen.
SPANNING TUSSCHEN POLENEN LITAUEN
Een feit van beteekenis is, dat ook
Duitschland fel gebrand i9- op Littauen.
Het bekende Memel-incident en de be
slist. vijandige toon door Hitier toen aan
geslagen, zal ieder zich nog wel herinneren.
In dit licht bezien kan het Poolsch-Lit
tausche incident een veel grooter draag
wijdte hebben dan oppervlakkig schijnt.
Men behoeft niet te overdrijven, als men
aanneemt, dat het plotselinge vertrek van
Hitier uit Weenen met deze dreiging in
Oost-Europa in verband staat.
Het is immers zeer goed mogelijk, dat
Polen en Duitschland de tusschen hen
hangende kwestie van den Poolschen cor
ridor, welke ook in de toekomst de kiem
kan zijn van groote geschillen, zullen trach
ten te regelen ten koste van de Littausche
onafhankelijkheid.
Als immers Polen Littauen wist te ver
overen, zou het een ideale uitgang naar de
Oostzee bezitten en kon aan de zeer ge
wrongen en kunstmatige Volkenhondsschep-
ping, de Poolsche corridor met de vrijhaven
Dantzig een eind worden gemaakt.
Voor Duitschlands steun in het Littausche
avontuur zou Polen misschien tot afstand
van den corridor bereid zijn.
En Adolf Hitier kon ook hier wel eens
op het yinkentouw gaan zitten.
van 21 Februari 193S tot stand ge
komen, waarbij de duur van de
eerste oefening voor de Infanterie
van öKmaand tot 11 maanden wérd
verlengd. De aldus gewijzigde
Dienstplichtwet is 5 Maart j.1. in
werking getreden en daardoor
is de weg gebaand om het geheele
jaar te kunnen beschikken over eene
zij het niet zeer sterke, voldoend
geoefende troepenmacht, die in
staat is het eerste verzet te bieden
tegen aantasting van ons grondge
bied.
Tot nu toe onvoldoende weerstand.
Tot nu toe waren er vele maanden in het
jaar, dat geen enkel verzet tegen plotse
linge verrassingen mogelijk was. In het
licht van het zeer snelle verloop van mi
litaire acties als thans mogelijk bleek, mag
zulk een toestand onder de huidige om
standigheden geen dag langer bestendigd
worden.
Het is daarom, dat de regeering
besloten heeft gebruik te maken van
de bevoegdheid, die zij krachtens d3
gewijzigde dienstplichtwet bezit, om
den verlengden eersten oefentijd
reeds te doen gelden voor de lich
ting 1938, dus ook voor dat deel er
van, dat in het begin van October
1937 voor eerste oefening onder de
wapenen is gekomen.
Het gevolg hiervan is derhalve,
dat dat deel der lichting 1938, dat
25 Maart a.s. met groot verlof naar
huis zou zijn teruggekeerd, na dien
datum onder de wapenen zal blij
ven.
Aanvankelijk was dit de bedoeling
der regeering niet.
De regeering hoopte, om allerlei redenen,
dat zij de verlenging van den eersten oefen
tijd eerst zou behoeven toe te passen op de
lichting 1939, waarvan het eerste deel in
October a.s. onder de wapenen moet komen.
Hoogste landsbelangen.
De omstandigheden dwingen ons thans
dat voornemen prijs te geven. De hoogste
belangen van het land nopen daartoe. Voor
sommigen zal dit regeeringsbesluit onge
twijfeld een teleurstelling zijn, maar ook
zij zullen begrijpen, dat de algemeene poli
tieke toestand niet toelaat om op-zien-komen
te spelen, ook zij zullen inzien, dat het tref
fen van voorzorgen in dezen ijd niet mag
worden nagelaten. En voor het overige ligt
het. in het voornemen van den minister van
Defensie om met ernstige persoonlijke be
langen met inbegrip van' die van verwanten
zooveel als 's lands belang toelaat, terde
ge rekening te houden.
Ten slotte doe ik een beroep op het ge
heele vaderland om kracht te toonen door
rustige aanvaarding van wat noodzakelijk
is. En ik besluit met de bede, dat de al
machtige God ons werelddeel en daarvoor
ook ons vaderland behoede voor een nieuw
Armageddon.
Passagier uit vliegtuig gezet
Op de K.L.M.-vIoot heerscht dis
cipline. Krachtig optreden van
gezagvoerder von Weyrother.
Het K.L.M.-vliegtuig „PHAKJ", het
Douglas-vliegtuig dat in aansluiting op den
dienst Malmo—Amsterdam, gistermiddag te
gen vier uur uit Amsterdam naar Parijs
vertrok, heeft te Brussel een niet in de
dienstregeling opgenomen tusschenlanding
gemaakt.
Het was zoowel een veiligheids- als een
disciplinaire maatregel van gezagvoerder
von Weyrother, die daarmee heeft getoond,
dat hij aan boord van zijn vliegtuig, geen
onregelmatigheden duldt.
Door de merkwaardige luchtstroo-
iningen, die in de kajuit van een
verkeersvliegtuig tijdens de vlucht
optreden, bemèrkte men voor in de
cabine, dat in het vliegtuig gerookt
werd. Het bleek, dat één der passa-
giers zich naar het toilet achter in
de kajuit had begeven en daar in
het verborgene een sigaret had op
gestoken, geen acht slaand op de
voorschriften, die het rooken aan
boord van Nederlandsche vliegtuigen
streng verbieden en geen rekening
houdend met de veiligheid van zijn
medepassagiers.
De rookende passagier zag zich tegen zijn
verwachting in en tot zijn groote verrassing
betrapt en moest zijn sigaret natuurlijk
weggooien, maar von Weyrother meende dat
tegen een zoo onverantwoordelijke overtre
ding der reglementen maatregelen moes
ten worden genomen en weigerde met de
zen passagier de vlucht voort te zetten.
Het toestel maakte een tusschenlanding
op het Brusselsche vliegveld Ha eren, waar
de passagier uit het vliegtuig werd\ gezet,
en rapport werd uitgebracht aan de Bel
gische luchtvaartautoriteiten, die den on-
verantwoordelijken luchtreiziger een ver
hoor afnamen, terwijl het K.L.M.-vliegtuig
met geringe vertraging zijn tocht voortzette.
Britsch schip gebombardeerd
In de haven van Tarragona door
twee bommen getroffen. Twee
dooden, vier gewonden.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat
het Britsche stoomschip Stanwell in
de haven van Tarragona is gebom
bardeerd en in brand geraakt
Twee opvarenden werden gedood, vier
ernstig gewond, waaronder een Deensch
waarnemer van de niet-inmenging, kapitein
Madsen. Deze zal vermoedelijk aan zijn
wonden bezwijken. Het schip had de Brit
sche vlag in top.
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT»
Verwachting: Matige, tijdelijk
krachtige. Zuidwestelijke tot
Westelijke wind, mistig oi
betrokken tot zwaar bewolkt
weinig of geen regen, aan
vankelijk zachter, later kou
der.
Verdere vooruitzichten: Somber
weer met geleidelijk toene-
menden regenkans.
Roosevelt heeft medegedeeld, dat
een handelsverdrag tusschen de Ver-
eenigde Staten en Tsjecho-Slowakije
is gesloten. De president zonderde
Duitschland uit van de voordeelen
van lagere douanerechten, welke 87
landen genieten.
Oostenrijk is zonder commentaar
opgenomen in de lijst van staten,
die van deze voordeelen genieten,
hoewel de verklaring van den presi
dent is gedateerd op heden, na het
ontvangen van de Duitsche nota,
waarin werd medegedeeld, dat
Oostenrijk een deel van Duitschland
was geworden.
Waarnemers zijn van meening, dat
de Vereenigde Staten officieel den
nieuwen stand van zaken niet er
kennen.
Amerika niet bij de parade.
De Duitsche legatie had uitnoodigingen ge
richt tot de leiders der diplomatieke missies
van Italië, Polen, Zuid-Slavië, Hongarije, Ja
pan en de Vereenigde Staten tot bijwoning
van den gistermiddag gehouden militaire pa
rade. Alle nitgenoodigde diplomaten waren
verschenen, behalve de zaakgelastigde der
Vereenigde Staten, die zich had laten ver
ontschuldigen.
Tegenspraak van de linksche
regeering. - 500 vluchtelingen
door Fransch schip meegeno
men. - Ongerustheid in Frank
rijk.
Hoepel de linkschen volhouden,
dat het prijsgeven van steden en
hun terugtocht een strategische
maatregel is, zijn er redenen aan te
nemen, dat de toestand in Catalo-
nië met het uur critieker wordt.
In Valencia zou groote verwarring
heerschen, en ook te Barcelona zou
men in groote ongerustheid verkee-
ren. Naar verluidt zou vandaag te
Port Vendres een Fransche torpedo
boot en een torpedojager aankomen
met 580 vluchtelingen uit Valencia
en Barcelona, waaronder politieke
personen.
Nieuwe inmenging van Duitsch
land?
De Spaansche ambassade te Londen heeft
gisteravond medegedeeld, dat het Spaansche
ministerie van buitenlandsche zaken mede-
deelingen heeft ontvangen, volgens welke
Duitschland een nieuwe inmenging in Span
je zou voorbereiden. Volgens deze inlichtin
gen zouden dertigduizend man gisteren
met Duitsche schepen naar Spanje zijn ver
trokken. Zij zouden door deskundigen van
de Reichswehr zijn opgeleid voor infante
rie- en artilleriegevechten.
Franco schrijdt voort.
De snelle opmarsch van Franco doet het
Aragonfront de laatste dagen sterk ver
anderen.
Sinds de bezetting van Caspe, Mon Tal-
ban, Calanda en Alcaniz strekt het front
zich langzaam uit in de richting van Tarra
gona.
Het Nationalistische leger bevindt zich
ongeveer 60 K.M. van de Middellandsche
Zee af; de toestand wordt dan ook zeer kri
tiek geacht, daar er veel kans bestaat dat
Franco een doorbraak wil forceeren.
Een blik op het kaartje is voldoende om
dit denkbaar gevaar in te zien. De hooftf
wegen, tusschen Barcelona en Valencia (op
de kaart aangegeven) bepalen zich nu nog
maar alleen tot de kust.
Twee belangrijke plaatsen gelegen aan
den grooten kustweg zullen in den komen
den strijd een beslissende doorslag kunnen
geven, nl. Tortosa ten Zuiden van Tarra
gona en Sagunto boven Valencia gelegen.
De opmarsch naar Tortosa is nu van uit
Alcaniz begonnen, van Teruel uit naar
Sagunto kan het geheele Franco front
een geheel worden, zoodat het regeerings-
front op deze wijze zou gedeeld worden.
Het kaartje geeft de situatie duidelijk
weer.
Als links verLest
Nu vrijwel vaststaat, dat de kansen voor
links Franco' opmarsch te stuiten, zeer
klein worden, houdt men zich in Frankrijk
ernstig bezig met de Duitsche en Italiaan-
sche elementen in de gelederen van Franco's
leger. Deze toestand noopt de regeering tot
een ernstig onderzoek, niet slechts van diplo
matiek standpunt, maar ook van het stand
punt der nationale defensie.
De Fransche regeering heeft oorlogsvaar
tuigen naar Barcelona gestuurd om even
tueel de bescherming van de belangen der
Fransche burgers en zoo noodig hun eva
cuatie te verzekeren.
„Rechts offensief binnen <8 nar
tot staan".
De secretaris van de Spaansche legatie
heeft gisteren een telefoongesprek gehad met
den minister van oorlog te Barcelona, Prieto,
die verklaarde, dat er geen enkele reden was
voor ongerustheid en dat het rechtsche of
fensief binnen 48 uur zal worden tot staan
gebracht.
Barcelona is ongeveer 200 K.M. verwijderd
van het front.
Volgens geruchten, welke vandaag te Pa
rijs in omloop waren, zon de .egeering van
de Spaansche republiek een wapenstilstand
hebben verzocht en zouden anarchisten te
Barcelona ernstige ongeregeldheden hebben
verwekt.
Deze geruchten worden met klem tegenge
sproken. „In het gebied der republikeinsche
regeering heerscht volkomen orde en het
leger der regeering zet zijn heldhaftigen te
genstand voort tegen het offensief der strijd
krachten van de rechtschen en Italianen in
Aragon."