Mexico onteigent de groote petroleummaatschappijen DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER Litauen bukte voor geweld Franco 50 KJVI* van de zee Bankier te Oss gearresteerd Japanners bombardeeren een Duitsche missie Fongersfabrieken door vuur bedreigd De onzichtbare bezetting van Oostenrijk Margarine-heffing niet verlaagd HAANDAG 21 MAART 1938. 81e Jaargang. No. 10525. Laan. Schaden. Tel. 20. UMgarv Jet N.V. llitg.-Mif. „Rolland» Noorderkwartier" t Directeuren toegang tot de bedrijven ontzegd VIJFDAAGSCHE WERKWEEK, ZES WEKEN VACANTIE EN VELE AN DERE VOORRECHTEN VOOR DE ARBEIDERS BEDONGEN. De Mexicaansche regeering heeft tengevolge van een uitspraak van het Hooggerechtshof te Mexico een ontei geningsdecreet uitgevaardigd, waarin wordt gezegd, dat de weigerende hou ding der maatschappijen het in het belang van het nationale economi sche leven onvermijdelijk maakte, dat de regeering tot onteigening der pe troleummaatschappijen overging. Het decreet wordt onmiddellijk van kracht. Schadevergoeding zal betaald worden over een periode van tien jaar. In verband met deze onteigening zijn de arbeiders der ondernemingen niet, zooals aanvankelijk in de bedoe ling lag, in staking gegaan. Zaterdag werd in alle bedrijven ge werkt. Slechts den directeuren en hun ver trouwelingen werd de toegang tot de be drijven en de bureaux ontzegd. Het ministerie van arbeid heeft voorloo- pige staatscommissarissen benoemd die ver antwoordelijk zijn voor de overneming der aanwezige geldmiddelen der maatschap pijen, zoomede voor de uitbetaling der loo- nen. In welingelichte kringen gelooft men, dat het beheer der petroleummaatschappijen in de toekomst zal worden toevertrouwd aan een raad van beheer, welke zal worden samengesteld uit vertegenwoordigers der re geering en van de arbeiders. De ambassadeur ver Vereenigde Staten, Daniels, heeft Washington verslag uitge bracht. Hij wacht thans op nadere instruc ties. Daniels heeft tegenover de pers gewei gerd te antwoorden op de vraag of de ont eigeningsmaatregelen de vriendschappelijke betrekkingen tusschen Mexico en de Ver eenigde Staten kunnen schaden. In bankkringen verwacht men, dat va lutakoersen weer genoteerd zullen worden. In deze kringen gelooft men ook, dat de Mexicaansche peso zal worden gedeva lueerd en de waarde zal krijgen van een vijfde dollar. Tot nu toe stond een dollar gelijk met 3.64 Mex. pesos. De directie van de Mexican Eagle Oil Co. Ltd. deelt mede, dat de werklieden in de petroleumindustrie reeds betalingen en voorrechten genieten, welke verre uitgaan boven die van ecnige andere industrie in Mexico. Naast een loonsverhooging, welke de in de laatste jaren gemaakte winsten der maat- scliapijen mpet millioenen peso's overtrof, eischten de arbeiders thans: a. een 5-daagsche werkweek van 40 uur met betaling op grondslag van 56 uur; b. 4 tot 6 weken vacantie per jaar met behoud van het volle loon. c. 16 verplichte vrije dagen per jaar met volle betaling. d. een 10 spaarfonds, e. een vergoeding voor huisvesting. f. vrije geneeskundige behandeling van iederen aard (hetzij ten gevolge van ziekte in den dienst ontstaan, of anderszins) voor de werklieden en hun gezinnen. g. een pensioen tot 80 van het laatst genoten loon, h. een verplichte levensverzekering, waarin de maatschappij de helft van de kosten bijdraagt. i. Dubbele betaling onder verschillende omstandigheden (wat in de praktijk herhaal delijk zou neerkomen op viervoudige en zelfs hoogere betaling). j. Het recht om ten allen tijde en zoo dik wijls als men -wil, een verlof van 3 dagen te vragen voor particuliere redenen met be taling van loon. k. Hot recht om 120 dagen per jaar zon der betaling van het werk weg te blijven. 1. Alle buitenlandsche technici moeten binnen 3 jaar uit Mexico verwijderd worden. De toestand was reeds lang on houdbaar. Als een gevolg van de toestanden gedu rende de laatste jaren, waarbij aannemen en ontslaan, bevordering en terugzetting van werklieden in handen lag niet bij de ambtenaren van de maatschappijen en niet van verdiensten afhing, doch van de gunst der syndicaat-leiders, werd, zegt' de direc tie, een situatie geschapen, welke bijna on dragelijk was. Tucht was reeds verdwenen en ondoeltref fendheid was schering en inslag. 1938: het jaar der economische onafhankelijkheid. Als eenig blad levert „El Nacional" het officieele orgaan van de revolutionnaire par tij commentaar op de onteigening van de petroleummaatschappijen. Het blad maakt een vergelijking tusschen het jaar 1810, toen de nationale onafhankelijkheid werd geves tigd en het jaar 1938, waarop de „Econo mische Onafhankelijkheid" tot stand kwam. Het orgaan schrijft: „Het werk der stichters van de natie bleef onvolledig. Thans is het voltooid door de verdrijving van den Mexicaanschen grond van ondernemingen, welker macht streefde naar politieke overheersehing en naar een economisch overwicht." Lombardo Toledano, leider van de confe deratie van Mexicaansche arbeiders en de voornaamste promotor van een voortgezette politiek ten aanzien van het buitenlandsche kapitaal, heeft een verklaring afgelegd waar in hij o.m. zeide: „De boodschap van den president beteekent de nationale economi sche onafhankelijkheid. Mexico begint thans een diep gevoel te krijgen voor zijn groote historische lotsbestemming." Vergrijpen tegen de Woekerwel? Zaterdagmiddag heeft de Koninklij ke marechaussée te Oss den heer J. G. M. v. d. H., assuradeur en direc teur van het klein bankbedrijf aldaar in zijn volla gearresteerd. Hij wordt verdacht van verduistering van een groot bedrag alsmede van oplichting. De boeken en bescheiden zijn op last van de justitie in beslag genomen en werden per vrachtauto naar de marechaussee-ka zerne getransporteerd, waarheen men ook den verdachte vervoerd heeft. Deze arrestatie op klaarlichten dag heeft in Oss, waar men toch heusch wel wat ge wend is, groote consternatie verwekt. Reeds jaren verdacht fnen v. d-. H. van zwendel, doch men kon den man, die uiterst geslepen was, maar niet te pakken krijgen. De mare- chaussée's begaven zich, aldus het Hsb., dikwijls als marskramer ver momd, van boerderij tot boerderij, van dorp tot dorp, om de kleine lie den, die voornamelijk door den ban kier geslachtofferd werden, aan het praten te krijgen. Erfgenamen van pastoor opge licht. Door een recente verduistering uit de na latenschap van wijlen pastoor Van der Kamp te Haren, viel de oplichter door den mand. Waarschijnlijk heeft v. d. H. zich schul dig gemaakt aan vergrijpen tegen de Woe- kerwet. Het is niet uitgesloten, dat hier sprake is van een zwendelhaard en dat nog meer dere arrestaties zullen volgen. „POLEN EN LITAUERS ZIJN BROEDERS" zeggen de Polen. KALMTE TERUGGEKEERD. VOLDOE NING IN HET BUITENLAND. Zaterdagmiddag is officieel mede gedeeld dat Litauen het Poolsche ul timatum heeft aanvaard. Onder ijzi ge stilte verklaarde de waarnemende minister-president van Litauen in 't parlement, dat Litauen bukte voor geweld, maar dat geweld niet gelijk staat met recht. Een motie waarin de regeering vaststelt, dat zij gedwongen werd het ultimatum te aanvaarden werd daarop met algemeene stemmen goedgekeurd. „Polen en Litauen zijn broeders". was de meening van generaal Skwarizynski, de leider van het Poolsche kamp der natio nale eenheid, tijdens een groote betooging ter eere van de „verzoening". Voldoening in het buitenland. Te Genève is de aanvaarding van de Pool sche nota met voldoening ontvangen. Men wijst er op dat de aanvaarding de onafhan kelijkheid van Litauen niet in gevaar brengt en dat daarom den vertegenwoordigers van Litauen te Parijs, Londen en Genève gema tigd optreden was aangeraden. Ook in Duitschland is men verheugd. In Parijs verheelt men zich niet dat Hitler's Anschluss aanleiding is geweest voor Po- len's optreden, maar is niettemin blij, dat de regeling een bedreiging voor den vrede heeft weggenomen. Ook te Londen spreekt men zijn voldoe ning uit. Rusland is minder tevreden en meent dat verdere aanvalsplannen der Po len met gebruikmaking van „Hitleriaan- sche" methoden geenszins uit de wereld zijn. Beok's plannen sluiten nog steeds in zich op de bedreiging Oost-Europa in brand te zullen steken. Kalmte teruggekeerd. In Warschau is het volkomen rustig. De troepen zijn naar hun garnizoenen terug gekeerd. Overal in Polen heerscht vreugde over de hervatting der diplomatieke be trekkingen. Men wil Litauen „den ster ken broederhand reiken", aldus de Pool sche pers. Huidige richtprijs van tarwe voldoende TARWE-AREAAL WORDT GROOTER. Blijkens de zoo juist verschenen Antwöordmemorie inzake de begroo ting van het Landbouwcrisisfonds 1938, acht de minister den richtprijs van tarwe, welko thans f 10.be draagt, voldoende. Wat de rogge prijzen betreft, deelt de minister mede, dat daaraan voortdu- rend aandacht wordt geschonken. De aandacht moge er op worden gevestigd, dat ondanks de teruggang van het areaal in 1937 ten opzichte van 1936 nog immer een be langrijke vergrooting van het tarwe-areaal vergeleken met de voor de crisis gelegen ja ren aanwezig is. Zoo beliep het areaal van 1937 nog ruim het dubbele van dat van 1930. Het offensief voortgezet. Frank rijk en Engeland protesteeren tegen het bombardement van Barcelona. Het Franco-offensief is met onverminderde kracht voortgezet. Zaterdag bezetten de rechtschen belangrijke stellingen ten Oosten van Gaspe en ondanks hardnekkigen tegen stand der regeeringstroepen, die elke duim gronds verdedigen, bevinden zij zich nog slechts op 15 K.M. van Catalonië en onge veer 50 K.M. van de kust.. Ons schetskaartje geeft de situatie duidelijk weer. Barcelona beschermd. In Barcelona is het weer rustig. Het to taal aantal dooden bedraagt 700. De stad wordt thans door regeeringsvliegtuigen be schermd* Engeland en Frankrijk hebben bij Franco hun afgrijzen betuigd over de bombarde menten op Barcelona, die zij iri tegenspraak met de internationale wetten achten. Frank rijk zou bovendien de bewijzen in handen hebben dat Franco voor het bombardement Duitsche en Italiaansche vliegtuigen heeft gebruikt. Van de fronten is weinig nieuws. In Andalusie veroverden de regeeringstroe pen eenige stellingen; ook in Aragon meldt links successen. Teruel: „heldhaftige martelaars- stad." De rechtsche ministerraad besloot aan Te ruel den naam „heldhaftige martelaarsstad" te verleenem GROOTE SLAG AAN HET TIENT- SINFRONT. VERBITTERDE TEGENSTAND DER CHINEEZEN. Zaterdagmorgen hebben Japan- sche vliegtuigen een Duitsch zen dingsstation in China gebombar deerd. Men telt vier dooden en der tien gewonden, allen Chineezen. De Duitsche kleuren waren op de da ken aangebracht en het zicht was voortreffelijk. Nieuwe Japansche aanvallen. Aan het Tientsin-Poekau-front is het tot een nieuwe grooten slag gekomen. De Ja pansche troepen willen Hsoetsjaufoe be reiken. Aan beide zijden strijden minstens 15.000 man, terwijl voortdurend versterkin gen aangekomen. De Chineesche troepen bieden krachtigen tegenstand. Zij beschik ken over tanks en zwaar geschut. Uit het feit, dat de Japanneezen toegeven de laat ste 24 uur slechts zeven kilometer te zijn gevorderd, schijnt men te mogen opmaken, dat de Chineezen in staat zijn voor het oogeniblik stand te houden. Amerika ansche zendelingen vluchten. Het Chineesche persbureau meldt, dat vijf vrouwelijke leden der Amerikaansche missie, die werkzaam waren te Hofei. een welvarende stad in de provincie Midden- Anhwei naar H-ankau zijn gevlucht. De dames waren reeds vele jaren in China werkzaam. Russisch kapitein veroordeeld. De kapitein van het Russische vracht schip „Koenetzstroi", die gerechtelijk ver volgd is, omdat hij zich op 19 Feibuari met zijn schip tijdens oen storm in de versterk te zone had begeven, is beschuldigd van schending van militaire geheimen en ver oordeeld tot een boete van 1.000 yen. Staking in de sigarenindustrie Toestand is dreigend. In een vergadering van vertegenwoordi gers der vier arbeidersorganisaties in de si garenindustrie, werd vastgesteld, dat in dien de werkgevers van 1 April a.s. af geen zeer belangrijke verbetering invoerentegen dezen datum de staking zal worden gepro clameerd. Vlammengloed over Groningen. Kinderen ternauwernood uit brandend huis te Vlaardingen gered. Zaterdagmiddag is een groote loods van de Fongersfabrieken aan den Heerenweg te Groningen tot den grond toe afgebrand. Een geweldige vlammenzee was tot ver in den omtrek zichtbaar en dichte rookwolken verhieven zich bo ven de stad. Vele honderden sloegen het mach tige schouwspel gade. Ook monteursafdeeling aangetast. De brandweer, die met groot materiaal uit rukte, werd ernstig gehandicapt door de enorme hitte-verspreiding. Zij kon niet ver hinderen dat ook de monteursafdeeling van de fabrieken door het vuur werd aangetast. Na anderhalf uur was men de vlammen meester. Het schijnt, dat de brand ontstaan is door het achteloos wegwerpen van een si garet. Verzekering dekt de schade. Spelen met vuur... Ook in Vlaardingen heeft dit wèek-end een hevige brand gewoed. Gisterochtend is de bovensteh etage van de woning van den heer Boudens, H. v. d. RK. Mulo-school ,St. Willibrordus" geheel uit gebrand. Op deze étage bevond zich het slaapvertrek van vier der tien kinderen Boudens. De ouders namen deel aan af- standsmarschen en de zes andere kinderen waren aan de hoede van een tante toever trouwd. Met groote moeite werden de vier kinderen gered. De brandweer wist de overige étages voor de vlammen te vrijwaren. Vermoedelijk is de ramp veroorzaakt, doordat een zesjarig kind bij den zoldertrap met vuur heeft gespeeld. Twee matrozen gestikt in benzinetank Aan boord van petroleumtankschip. Aan boord van het Fransche petroleum tankschip „Merope" zijn twee matrozen in een benzinetank ten gevolge van de gifti ge dampen om het leven gekomen. Het stoffelijk overschot werd geborgen. Het schip is afkomstig uit Havre en ligt op het oogenblik in het Grandemouth dok. Het schip zal morgen naar Amsterdam ver- trekkeru Dit nummer bevat 8 pagina's DE BILT SEINT» Verwachting: Meest matige Zui delijke tot Zuidwestelijke wind, aanvankelijk licht tot half bewolkt, later toe nemende bewolking, waar schijnlijk droog weer, aan vankelijk zelfde tempera tuur, later wellicht iets kou der. Weenen onder censuur. Een bijzondere correspondent van de Msb. geeft een aardig beeld van de onzichtbaren macht, die zich naast het geweldige, zicht bare Duitsche bezettingsleger, met groote snelheid over geheel Oostenrijk verspreidt. Himmler's geheime staatspolitie drukt zwaar op 't pas „bevrijde" gebied. Deze organisaties zijn als de messen eener maaimachine: overal waar zij gaan, staat geen aanhanger van 't vorige regiem, geen mipder-betrouwbaar element meer overeind Verscheidene malen passeerde ik dezer da gen het „Kriegsministerium" aan den Schot- tentor en zag daar ieder oogenblik vracht wagens stoppen, waaruit door geüniformeer de rijks-duitsche politie kisten en koffers, soms nauwelijks ingepakte schrifturen, boe ken, enz. in het gebouw werden binnenge dragen. Een terzake kundige collega wist me 'n verklaring hiervan te geven: De Gestapo verzamelt de archieven van de instelliii"- gen der vorige regeering, van particuliere firma's, van groote Joodsche zaken, van banken. Met een nauwkeurigheid alsof ze reeds maandenlang daarvoor gerepeteerd had, wordt thans inzameling gehouden van gegevens bij een menigte „verdachte" instellingen, waardoor de „stof" wordt ver zameld voor tal van proees&en, die er on getwijfeld op berekend zijn, het vorige regime volkomen in discrediet te brengen. Hoe de censuur werkte, ondervond de corre.c'nondent zelf: Op het hoofdpostkantoor in het eerste district (binnenstad) is ieder loket met 'n gewapenden S.A.man bezet Voor den- hoofd ingang staan twee schildwachten met het geweer bij den voet; in het portaal idem. Wanneer men op die wijze reeds iets „ein- geschuchtert" is, kan men probeeren te te- legrafeeren, te telefoneeren of een brief te verzenden. „Waar gaat die brief heen?" luidde een tot mij gerichte vraag. Ik noem het land van adresseering. „Maak open... Wat voor taal is dat?" „Natuurlijk de taal van het geadresseer de land." „Kann ich nicht verstehen, Er is geen tolk hier. Lees hem eens voor". Ik lees wat voor... „Staat dat er wel?" luidt de barsche in terruptie. „Bitte, leest u hem dan zelf." „Ga voort!" Wanneer ik wat verder iets lees over de troepenbewegingen, word ik onderbroken: „Dat is niet geoorloofd. U moogt alleen schrijven, wat ,Partei-amtlich" geoorloofd is. Hier zijn geen eigen politieke meenin gen." Aangezien ik het raadzamer vond, dat mijn brief niet onder de oogen van een tolk zou komen, antwoordde ik, de daad bij het woord voegend: „Dan zal ik hem maar verscheuren." En meteen daalde ik tus schen de schildwachten de trappen af, naar buiten, waar ik gauw in een zijstraatje ver dween. Geen boter voor soldaten. Een verlaging der heffingen op margarine vetten en oliën kan onder de huidige omstandigheden niet worden overwogen, aldus deelt de minister van Economische Zaken in zijn antwoordnota inzake de be- grooting van het Landbouwcrisis fonds 1938 mede. Getracht wordt de heffing op de marga rine, alsmede die op vetten en oliën, zooda nig te regelen, dat een behoorlijke con sumptieverhouding tusschen de boter en deze producten wordt bereikt. De verstrekking van margarine kan niet worden uitgebreid tot hoof den van gezinnen en andere kost winners die niet in de Rijksinkom stenbelasting zijn aangesloten. Financieele bezwaren beletten het ver plichte gebruik van botei; bij leger en vloot, zoowel als op de huishoudscholen,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 1