5CIHU
Van mug en olifant
Groote overwinning der
Chineezen
Plaats in Zweden
voor Nederl. boeren
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De brigade marechaussee heeft de
rechtszekerheid geschaad en is op hol geslagen
Senaatscommissie
tegen Blum
Vliegtuig botst
tegen huis
VRIJDAG 8 APRIL 1938. 81e Jaargang. No. 10541.
Laan Schagen. Tel. 20.
Uitgave- der N.V. Uitg.-Mij'. „Hollands Noorderkwartier"
De zaak-Oss in de Tweede Kamer
De interpellatie Drop over de befaamde kwestie Oss is
gistermiddag onder groote publieke belangstelling in de
Tweede Kamer gehouden.
De minister van Justtiie, de heer Goseling, heeft de vra
gen van het sociaal-democratische kamerlid, den heer Drop
uitvoerig beantwoord en heeft daarbij de feiten aangehaald,
die tot zijn beslissing hebben geleid.
De minister zeide daarbij onder meer, dat de overmaat
van lof den leden der Ossche marechaussee-brigade tot 'n
betreurenswaardig optreden heeft gebracht. Zij hebben op
losse gronden maatregelen tegen burgers genomen en
daarmede het belang der rechtszekerheid geschaad. De be
slissing in deze zaak is den minister niet licht gevallen,
daar hij kon voorzien, dat hij den schijn van partijdigheid
op zich zou laden. Evenwel heeft spr. zich daardoor niet
laten weerhouden te doen wat zijn plicht was ten opzichte
der bescherming der rechtszekerheid.
De overgrbote meerderheid der Kamer heeft met de ver
klaringen van den minister genoegen genomen. Slechts de
heeren Rost van Tonningen (N.S.B.) en Kersten (St. Ger.)
handhaafden hun afkeuring.
Sensatie!
De gevoerde debatten bewijzen overduide
lijk dat. de Ossche affaire, die in enkele da
gen tot oen causc célèbrc is uitgegroeid,
noet worden teruggebracht tot een discipli
naire maatregel.
Dc verdediging van Minister Goseling was
burfengewoon sterk en de door hem genoem
de feiten moeilijk voor weerspreking vat
baar. Slechts een zwakke plek blijft in zijn
verweer. De marechaussee mag niet spre
ken!
Daarmede zij allerminst gezegd, dat dit
wcnschclijk zou zijn. 't Blijft echter de
zwakke stee in een overigens sterk betoog.
Vooral dc verzekering dat de verandering
in dc brigade te Oss in geen enkel opzicht
eenigen invloed uitoefende op den loop van
mogelijk aanhangige politioneele- of justi-
iieele onderzoekingen schonk voldoening.
Dc schorsing had dus onmogelijk kunnen
geschieden om geestelijken aan den burger
lijken rechter te onttrekken of iets van dien
aard. De eeriige oorzaak van don slechts
zeer tijdel ijken! maatregel was, naar Z.
Exc. meedeelde, dat
„de Brigade op hol geslagen"
is, als 't ware over het paard getild door de
overmatige lof over de successen tegen de
Ossche moordenaarsbende.
De minister noemde een aantal feiten,
waaruit bleek, dat dc mannen inderdaad
hun boekje verre te buiten gingen. Natuur
lijk had ook Z.Exc. alle lof voor het werk,
door de Marechaussee in den beginnen ver
richt, maar thans trad zij z.i. ontoelaatbaar
op (b.v. dadelijk maar arresteeren, als daar
in 't geheel geen aanleiding toe hestond, uit
oefenen van pressie door vrijheidsberooving,
gegronde verdenking van mishandeling van
gearresteerden, opmaken van verbalen in
strijd met de waarheid) doch de minister
verzekerde, dat. als de Ossche brigade een
nieuwen opperwachtmeester heeft (de vori
ge. die uitstekende leiding gaf. wordt na
melijk herplaatst!) de volle bevoegdheid der
brigade weer wordt hersteld.
Ziedaar de gehoele ..affaire" in a nutshell!
Natuurlijk gaf Z. Exe. er blijk van, dat
bij het gebeurde niet beschouwde als een
„vlek" op de eer van het corps. Trou
wens, mr. Goseling verklaarde te beseffen,
dat bij alle praatjes dc sensatie „er dik
bovenop" was gelegd, doch dc Regeering
laat zich het onmisbare orgaan, dat de
Marechaussee is. niet door krachten bui
ten haar „uit de hand wringen"! riep de
bewindsman scherp uit.
Vobr ernstige fouten heb ik geen ver
ontschuldiging aldus verder Z. Exc.
■doch hij begreep, dat „die stoere kerels
ook menschen zijn, gevoelig voor al te
veel lof."
Mr. Goseling deed zijn best aan te too
rnen, hoe men trachtte onrust te zaaien.
Zoo zou er „oorlog" zijn tusschen Justitie
cn Defensie, maar ten bewiizc van het te
gendeel zat minister Van Dijk mede aan
de groene tafel, en ook mr. Goseling verze-
werde, dat dc samenwerking volledig was.
En de minister van Justitie riep uit. dat
hij zich. ondanks den valschen schijn,
waarin hij zich onwillekeurig begaf. niet
Van zijn plicht heeft laten afbrengen,
„juist om do sfeer van het moderne Eu
rona" voegde Z. Exc. er snedig aan toe.
Speciaal wat de in het geding gebrach
te geestelijken betreft wees hij erop, dat
hier geen sprake was van -afbare han
delingen. en de hoofdbeschuldigingen kwa
men van een man. die... zichzelf herhaal
deliik on zedelijk gebied beestachtig ge
dragen beeft. Een ..kroongetuige" bad 18
veroordeelingen achter den rug! De jon
gen, waarom bet ging. ontkende pertinent.
Nogmaals verklaarde dc minister, dat
de eer van het corps niet is aangetast, wat
wel "ebeurt, als men onware dingen ver
telt. En de bewindsman zal zeker geen
smet op den trouw van het corps dulden.
Een gezonde harmonie vraagt om ver
trouwen aldus besloot Z. Exc. en
zoo hoopte hij, dat het debat genoemd ver
trouwen beeft hersteld.
Mr. C. M. J. F. Goseling
Minister van Justitie
Het overgroote deel der Kamer was door
de ministerieele uiteenzettingen verheugd
en voldaan. Wel had men hier en daar
nog enkele ondergeschikte bedenkingen,
doch zelfs de interpellant liet een bevre
digd geluid hooren. overigens iets heel
zeldzaams bij interpcllanten!
Doch er waren twee afgevaardigden, die
het zaakje heelemaal niet vertrouwden. De
eerste was mr. Rost van Tonningen (N.S.
R.) die nog eens herhaalde, dat hij en zijn
genooten den minister nimmer vertrouwen,
zeker nu niet, wijl hij h.i. de Marechaus
see in een boek wil duwen om het (ver
politiekte) Katholicisme straks des tc ge
makkelijker aan de macht te helpen. Want
de Marechaussee zou zich immers nooit
voor een staatsgreep leenen...
En de heer Rost riep uit, dat, nu wacht
meester De Gier geestelijken ging arrestee
ren, de brigade op non-actief moest. Dit be
grijpen achtte hij schadelijk voor de rechts
zekerheid en daarom eischte hij ook het
aftreden van dezen minister. Als de inter
pellatie niet op een andere wijze wordt
voortgezet zoo eindigde de spreker
plaatst men zich buiten het volk!
Deze'de zaal ingeslingerde woorden wek
ten op de publieke tribune bij een paar
geestverwanten blijkbaar zooveel opwin
ding, dat zij plots luid begonnen te klap
pen, te schreeuwen en „hou zee!" te roe
pen. Er was natuurlijk even beroering in de
zaal en op de tribunes, doch president Van
Schaik roffelde dadelijk fel met zijn ha
mer, gelaste de onmiddellijke ontruiming
der publieke tribune, zoodat ook de goed-
willenden- mede het „slachtoffer" werden
en mokkend naar den uitgang werden ge
dreven...
De tweede afgevaardigde, die
heel onbevredigd mag lieeten, was
ds. Kersten (S.G.), die volhield, dat
't dezen katholieken minister erom
te doen was, een priester aan den
burgerlijken rechter te rnttrekken,
daarin gesteund door zijn „coalitie-
genooten".
ge-
Zelfs dc heer Wijnkoop (Comm.) viel de
Regcering bij en de heeren Dc Geer (C.H.)
en Joekes (V.D.) hadden een bewogen woord
van protest tegen de geste van de leden Rost
en Kersten. Mr. Joekes was van meening,
dat de interpellatie groot nut had vanwege
de in den lande gewekte beroering, wijl nu
alles werd opgehelderd, doch een zeer mis
prijzend woord had hij voor de beschuldigin
gen van ds. Kersten, die - ondanks alles -
toch de ernstigste beschuldigingen uitte. En
de opvatting des heeren Rost van Tonningen
noemde hij „te dwaas om er op in te gaan."
Verder had de heer Rost nog gezegd, dat
de Kamer leed aan een groot gebrek aan
mededoogen, wijl er geen woord was gerept
over het lot der slachtoffers van dc bekende
zedenschandalen. „Waar zouden wij blijven
onder het stelsel, dat de heer Rost voor
staat!" riep mr. Joekes uit.
Bij zijn tweede antwoord kreeg dc heer
Drop nog te hooren, dat de onjuiste hande
lingen der Ossche Marechaussee ten slotte
bleek uit hun eigen rapporten!
En ten slotte wilde de minister toch nog
om allen schijn te vermijden onomwonden
verklaren, dat hij slechts de rechtszekerheid
liecft willen handhaven, anders niet. Indien
geestelijken strafbare feiten gepleegd had
den, dan zouden zij denzelfden weg als ieder
ander hebben moeten volgen.
Mr. Goseling was er thans van overtuigd,
dat dc interpellatie het vertrouwen, dat het
land zoozeer noodig heeft, heeft versterkt,
welk slotwoord een spontaan applausje
ontlokte.
En zoo was deze woelige middag ook we
derom ten einde.
UIT ONZE OOST
Defensie-uitvoerrecht onrecht
vaardig genoemd
De landsverdediging geen privé-
zaak van het exportbedrijf!
De voorzitter van den Ondernemers-
raad voor Ned. Indië, Mr. W. G. F.
Jongejan, heeft in con gisteren ge
houden rede voor dezen raad, felle
critiek geoefend op bet onlangs door
de Indische regeering ingestelde bij
zondere uitvoerrecht ten behoeve
van Defensie.
Nadat, het denkbeeld va,n een „devaluatie
winstbelasting" den toets der critiek, ook uit
een oogpunt van redelijkheid, niet bleek te
kunnen doorstaan, is er éen andere grond
slag bedacht voor liet op bijzondere wijze
belasten van het bedrijfsleven en dan met
name de reeds onder zware belastingen en
afzonderlijke heffingen gebukt gaande ex
portbedrijven.
Kon in die dagen, dat het bijzondere uit
voerrecht tot stand kwam, de toestand van
's lands financiën nog eenige verontschuldi
ging zijn voor het zoeken naar een compen
satie vooi* verloren inkomsten, wat tc zeg
gen zoo vroeg Mr. Jongejan van het
onlangs ingevoerde defensie-uitvoerrecht?
Spr. wee§ erop, dat van het oogeniblik af,
dat er aanwijzingen waren, dat de regeë-
rint» het heffen van een zoodanig uitvoer
recht overwoog, de Onderncmersraad zich
met deze taak heeft ingelaten cn het
standpunt heeft ingenomen, hetwelk van
die zijde tot het einde toe is volgehouden,
dat, indien de inderdaad urgente e" door
de ondernemers steeds bepleitte verster
king van de defensie van Indië het onver
mijdelijk maakt hoogere belastingen te hef
fen, het Tndisch bedrijfsleven daaraan zijn
deel zal bijdragen.
De defensie van Indië is een zaak,
die de gebeele gemeenschap raakt;
het geheele volk heeft er belang
hij, het geheele volk moet dan ook
in de lasten bedragen. De verdedi
ging van Indisch Nederland is
niet een privé belang van het ex
portbedrijf. Alleen dit exportbedrijf
belasten, noemde mr. Jongejan on
logisch, onredelijk en onrechtvaar
dig.
Spr. deed een even ernstig als dringend
beroep op de Regeering, alsnog op den
ingeslagen weg terug te keeren.
Franco neemt Tremp
Thans controle op de stroomvoor
ziening van Barcelona.
Volgens Reuter hebben de Franco
troepen gistermiddag Tremp bezet.
Hiermede is de grootste ele rische
centrale, die ook Barcelona van
stroom voorziet, in hun handen geko
men.
Wat Franco won.
In het tijdvak tusschen 18 Maart en 6
April hebben de rechtsche troepen 289 dor
pen met 384.000 inwoners en een opper
vlakte van 20.000 vierkanten kilometer ver
overd. De republikeinen zijn nog meester in
een Catalaansch gebied van 22.000 vierkanten
kilometer.
Linkschen zullen Tortosa hard
nekkig verdedigen.
Ofschoon de gebruikelijke militaire voorbe
reidingen getroffen worden voor een terug
trekken voorbij Tortosa, wijst alles er op,
dat de regeeringst roepen vastbesloten zijn
iederen duim gronds van het Ebrodal te ver
dedigen. Het moreel der troepen is uitste
kend, veel beter dan het Zondagavond nog
wa§.
Arbeiders betoogen tegen „de heer
schappij der verzadigde buiken".
De financieele commissie van den Senaat
heeft bijna zonder debat de financieele ont
werpen der regeering verworpen met 25 te
gen 6 stemmen.
De vergadering van dc financieele Se
naatscommissie heeft slechts een half uur
geduurd. Abel Gardcy las zijn verslag voor,
dat concludeerde tot onvoorwaaredlijke ver
werping van het financieele ontwerp. Daar
niemand het woord vroeg, ging men on
middellijk tot stemming over. Morgen zal
de Senaat zich uitspreken over de conclu
sie der commissie.
DALADIER
Ondanks het verbod van de regeering,
wie het bekend was geworden dat commu
nisten en socialisten voor den Senaat wil
den betoogen, had zich gisteravond niette
min een groote menschenmassa op den
Boulevard St. Michel verzameld. Het waren
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Matige, in het N.
tijdelijk krachtige, N.W. tot
N. wind, gedeeltelijk be
wolkt, wellicht in het N.O.
enkele regen- of hagelbuien,
kouder.
Verdere vooruitzichten: Gedeel
telijk bewolkt, guur.
er ongeveer vierduizend, voor het meeren-
deel metaalbewerkers, die trachtten op te
trekken naar het departementsgebouw.
De klassieke wapens
van de arbeiders waren stukken van giet
ijzeren roosters. De agenten verdedigden zich
met hun knuppels. Het motto van de be
tooging was een oproep om een eind te ma
ken aan de heerschappij „der verzadigde
buiken", zooals de Senaatsleden worden ge
noemd, teneinde de weerstand van trusts en
banken te breken, om de Spaansche grenzen
te openen en solidariteit te bewijzen met sta
kende en bezettende arbeiders.
Hoewel de botsingen vrij hevig waren,
bleef de politie in de meerderheid en werd
niet veel schade aangebracht.
Wie wordt kabinetsformateur?
In verband met dc verwachte regeerings-
crisis schrijft de „Epoque":
Lebrun zal Daladier verzoeken een kabi
net te vormen. Daladier zou Leon Blum en
maarschalk Petain aanbieden met hem sa
men te werken als ondervoorzitters.
Reusachtig tegenoffensief drijft
}apanners in Zuid-Sjanfoeng
op de vlucht
Nog ff een lijd om te juichen zegt
Tsjang Kai Sjek.
De Japansche troepen, geconcen
treerd tusschen 't Keizer.skanaal en
Soetsjan, welke trachtten op te ruk
ken naar laatstgenoemde stad zijn
na een hevig gevecht volkomen ver
slagen. Er, zouden meer dan 7000 Ja
panners gesneuveld zijn. Dit is de
grootste nederlaag van Japan sedert
het uitbreken van den oorlog gele
den.
Omtrent de groote Chineesche oevrwin-
ning bij Taiertsjwang wordt nog gemeld,
dat dc commandanten van twee Chineesche
divisies voor den slag een document hebben
geteekend, waarin zij verzochten terechtge
steld te worden, indien zij er niet in zou
den slagen, de Japanneezen te verslaan.
Volgens de officieele Chineesche berichten
werden dc Japansche troepen door een reus
achtig tegenoffensief verslagen. In 24 uur
zijn 7000 tot 8000 Japanneezen gesneuveld-
Twee Japansche divisies, aldus wordt ver
klaard, bevinden zich in vollen aftocht on
worden stelselmatig vernietigd. Veel tanks,
gepantserde wagens, machinegeweren en an
der oorlogstuig vielen den Chineezen in han
den.
Te Hankau heerscht een uitbundige vreug
de. Niettemin verklaarde Tsjang Kai Sjek,
dat het nog geen tijd is om te juichen,
omdat China's toekomst nog door vele hin
derpalen belemmerd wordt. Het leger zal
nog menig offer moeten brengen en ook de
burgers zullen het nog vaak moeilijk heb
ben. Men moet blijven worstelen tot de eind
overwinning behaald is.
Opwinding over moord te Shanghai.
In de Wangpoe heeft men het lijk gevon
den van Harold Porter, den ondervoorzit
ter van den gemeenteraad der internatio
nale concessie, die sedert eenige dagen ver
mist werd. Het onderzoek heeft uitgewezen,
dat het lijk in de rivier is geworpen, nadat
de dood door een sabelhouw of bajonet
steek was veroorzaakt.
Het bericht van de ontdekking van het
lijk van Harold Porter heeft in Britsche
kringen alhier groote beroering gewekt
Het lijk is stroomafwaarts van Sjanghai ge
vonden hetgeen er op wijst, dat het in het
water is geworpen in het onder controle
der Japanneezen staande gebied. Ook het
feit dat Japansche troepen een Britsch ge
bouw zijn binnengedrongen heeft de stem
ming niet verbeterd.
Dreigend tekort aan werkkrach
ten.
Het ziet er naar uit, dat het te
kort aan werkkrachten in het
Zweedsche boerenbedrijf, dat in som
mige streken en voor bepaalde cate
gorieën zeer belangrijk is, een per
manent probleem wordt.
De laatste jaren zijn, aldus de Stockholm-
sche correspondent van de N.R.Ct., honder
den meisjes uit Finland naar Zweden ge
ëmigreerd om er als boerenmeisje of als
melkster te werken, maar het tekort is
daardoor nog lang niet gevuld en de Zweed
sche plattelandersbond, Riksförbundet Lands
bvgdcns Folk, heeft nu met den chef van
het vreemdelingenbureau van den dienst
van sociale zaken besprekingen gevoerd om
na te gaan of werkkrachten uit andere lan
den vergunning zouden kunnen krijgen om
hier in het boerenbedrijf te komen werken.
Daarbij heeft men om verschillende redenen
in de eerste plaats aan Nedcrlandsche werk
zoekenden gedacht, zeker niet het minst om
dat onze landbouw en veeteelt hier een goe
den naam hebben.
Er is toezegging gedaan, dat „Nederland-
sche boerenmeisjes, melksters en ,vecver-
zorgers". dus stalknechts of melkknechts,
op de gewone voorwaarden werkvergun
ning kunnen krijgen
De vreemde werkkrachten zullen niet
bij minder geschikte boeren terecht komen
en de arbeidsvoorwaarden v. d. buitenlan
ders zijn niet binder dan die voor gelijk
waardige Zweden.
Behalve kost en inwoning ontvangen boe
renmeisjes en melksters een loon van 45
kronen of goed f 20 in de maand cn stal
knechts een loon van ongeveer 70 kronen
of ruim f 32. Vereischten zijn vakkennis
en werklust en als men die toont te bezit
ten kan het loon al spoedig met een kroon
of 10, 20 per maand stijgen. De werktijd is
9 uur per dag en men krijgt één dag per
week vrij.
De bestuurder overleden.
Een militair vliegtuig is in de nabijheid
van het vliegveld te Evere tegen een huis
aan den Lcuvenschen straatweg gebotst. Dc
bestuurder, een kapitein, werd onmiddellijk
uit het vernielde toestel bevrijd en naar het
militaire hospitaal vervoerd. Bij aankomst
daar overleed hij echler.
