Kolonisatie in den loop der eeuwen j Drama onder water Mevrouw Colijn houdt schoonmaak Nieuwe kolibri's in Artis Een ontdekking SE HEELE WERELD IS NU OPGEDEELD. Een van de opvallende verschijn selen van dezen tijd is de drang, die men algemeen kan waarnemen naar lvet bezit van koloniën. Ook vroeger hebben wc wel eens perio den gekend, waarin de Europeesche Staten bewezen aan het bezit daar van groote waarde toe te kennen, maar de drang was toen minder lievig, trad althans minder duidelijk aan, den dag. De réden daarvan schuilt, vermoedelijk in het feit, dat er in dien tijd nog koloniën te krijgen waren. Het land. dat prijs stelde op 't bezit er van,, behoefde ze slechts te nemen. Er waren uitgestrekte gebieden, die voor kolonisatie in aanmerking kwamen en ie.der kon-de behoeften, die hij in dit op zicht gevoelde, bevredigen. Die dagen zijn voorbij. De hccle wereld is ongedeeld, er zijn geen gebieden meer te vinden, die, gelijk vroeger, eenvoudig in bezit kunnen worden genomen, daardoor is de kwestie der koloniën in een heel ander stadium gekomen. Geen land. dat er thans geen bezit, kan er de beschikking over krijgen zonder dat dit gaat ten koste van eenig ander koloniaal rijk. En aangezien geen land genegen blijkt afstand te doen van datgcene, wat hij bezit, schijnen de staten, die arm zijn aan koloniën, gedoemd om dit ten eeuwigen dage te blijven. Italië heeft onlangs een van de laatste, daarvoor in aanmerking komende gebieden ingepikt door Abessynië te onderwerpen, wat. vermoedelijk slechts mogelijk werd ge maakt door aanwending van de allermo dernste voortbrengselen der hedendaagsche techniek. De onherbergzaamheid^ van het terrein was oorzaak, dat Abessynië zich tot voor enkele jaren heeft kunnen handhaven als onafhankelijken staat. Intusschcn is het interessant In het kort na te gaan op welke wijze de kolonisatie in den loop der eeuwen heeft plaats gehad en wat men er mee heeft willen bereiken. Daf doel kwam bijna altijd neer op een pogen om zich te verrijken, om er beter van te worden, de manier echter, waarop het werd nagestreefd heeft geleidelijk aan nog al wat'wijziging ondervonden. Do eersten, die koloniseerden waren de Snanjaarden. Ze namen 'het zoo' gemakke lijk op als men zich slechts denken' kan en interesseerden zich zoo goed als uitsluitend voor edele metalen. Daarnaast probeerden ze den R.K. godsdienst te verbreiden en do- ze laatste omstandigheid vooral was oor zaak, dat zo zich niet beperkten tot steun punten, doch uitgestrekte gebieden trachtten te onderwerpen. Ongeveer gelijktijdig met de Spanjaar den verwierven de Portugcezen hun kolo niaal bezit. Terwijl de Spanjaarden zich meer naar het Westen richtten, begaven de Portugcezen zich naar het Oosten, waarmee ze iri landen kwamen, die minder onbe kend waren dan het Westelijk gelegen Ame rika. Dc bevolkingen, waren er veel dichter terwijl .do Portugcezen, meer handelaren dan de Spanjaarden en door dc omstandig lieden daartoe wellicht ook genoodzaakt, in het bijzonder belang bleken te stellen in kostbare goederen als specerijen, die ze el ders goedkoop verkregen en bier „peper duur" van dc hand zetten. Hoewel ook katholiek, waren ze in dit opzicht veel ge matigder dan dc Spanjaarden. Een interes sante uitspraak in dit onzicht treffen we aan bii Joao de Castio, die in bet jaar 15^8 schreef: „Zij kwamen naar Indië met het zwaard „in dc eene hand en met het crucifix in de „andere. 'Indien ze evenwel ergens grond „vonden, legden ze het crucifix weg en vul- „den ze zich de zakken." Hun kolonialisatie beperkte zich veelal tot het aanleggen van versterkte steunpun ten van waaruit ze hun handel dreven. De distributie der Portugeesche koopwa ren over Europa geschiedde door dc. Hol landers en toen Filips II in 1580 ook koning van Portugal was gevonden en hij in 15S5 beslag legde op alle Hollandsche schepen, begon langzamerhand de Hollandsche kolo- nisatiëperiode te naderen. Deze kolonisatie geschiedde door de compagnieën, die het de den in den geest van de Portugeezen, dus puntsgewijs, tenzij de omstandigheden er toe noopten uitgestrekter gebieden te onder werpen. Wanneer dan geleidelijk Engeland en ook Frankrijk beginnen op te komen, ontstaat er om de rijkste gebieden concurrentie, hetgeen meebrengt, dat het gezag intensiever moet zijn, wil men zich kunnen handhaven. Successievelijk ziet men dan een wijziging komen in do producten, die uit de koloniën worden betrokken, Dc belangstelling voor specerijen begint te tanen, daarvoor in dc plaats komen de tegenwoordige groote cul- luurgewasseh: koffie, thee, tabak en in onze dagen rubber met daarnaast petroleum. Te vens zien we een strooming opkomen om de slavernij af te schaffen en toen Engeland een desbetreffende wet had aangenomen zien we dit land vooraan staan in den strijd om den slavenhandel af te schaffen, aangezien het bevreesd was voor de concurrentie uit die ko loniale gebieden, waar bet werk nog door slaven kon worden verricht. Doordat intusschen heel andere producten zich in de belangstelling der koloniseerende landen mochten verheugen, kwam eindelijk ook Afrika aan de beurt om te worden on derzoebt op de mogelijkheid van kolonisa tie. De eerste die daartoe overging was En geland, die op deze wijze een compensatie hoopte te vinden voor het verlies van dat deel van Noord-Amerika, dat later de Ver- cenigde Staten zou heeten. Dan breekt ten slotte dc groote run los om gebied, wat het ook is. De Vereenigde Staten breiden zich uit tot den Stillen Oceaan, Rusland tot aan het Verre Oosten, Frankrijk ver overt practisch geheel Noord-Afrika, de Sahara incluis, Engeland beperkt zich tot Australië en verschillende van de beste gebieden in Afrika. Als laatste verschijnt Duitschland ten tooneele, dat genoegen moet nemen met wat er van Afrika is overgeble ven, doch dat deze winsten verloren ziet gaan door den grooten oorlog. De groote voordeden, welke men zich over het algemeen nog altijd van koloniën droomt zijn ten deele zeker legendarisch en dateeren vermoedelijk nog uit de dagen van de Spaansche en Portugeesche expansie. Ten deele ook zijn ze zonder twijfel het gevolg van het feit, dat sommige koloniseerende landen, die in den loop der jaren groote ka pitalen in hun bezit hebben geinvesteerd, daarvan heden ten dage dc goede gevolgen ondervinden, waarbij niet uit liet. oog mag 'worden verloren, dat het eene gebied nu een maal rijker is dan het andere. De dagen, waarin koloniën de on- uitputtclijke bron waren van goud en zilver zijn voorbij, ook kan men de bewoners niet meer uitbuiten als sla ven om 'in het bezit te komen van gocclkoope handelswaren. Het zijn geworden streken, waar men cultuur- en mijnbouwondernemingen kan vestigen, waarmee, zoo die ondernemingen tot bloei geraken, handelsbetrekkingen kun nen worden onderhouden en waar een deel an de vaak groote vadcrlandsche bevolking arbeid en brood vindt. Dat echter niet alle gebieden daarvoor even geschikt zijn, behoeft geen betoog. De gekleede jas van den minis ter-president wappert aan een lijntje op het balcon! Onze Haagsche correspondent schrijft ons: Ook in 't Haagje heeft het „schoonmaalt- monster" alom geregeerd en al is het mo derne huishouden dan „gemechaniseerd", toch blijft er altijd zoo tegen Paschen wel iets te „groote beurten"De meeste hui zen zijn dus „schoon" en de huisvrouwen kijken wederom vol trots naar haar werk. En: de mannen zijn, aftcr all, toch óók in hus sas. laten zij het nu maar eerlijk be kennen! Vrouw-lief wist het toch immers (ook in deze!) véól heter. Want bij velen betcckent het „Paasch- schoon" niet alleen geboende vloeren en gewasschcn gordijnen, neen, ook de garde robe krijgt gemeenlijk een frissche beurt en niet het minst die vanmencér! Zagen we niet op vele balcons jassen en broeken en vesten waaien in den bollen wind? Er zijn er natuurlijk, die zooiets „niet erg def tig" vonden en verre de voorkeur geven aan een „chemische reiniging", doch wil ik li eens iets „housch gezien" vertellen? Welnu, dezer dagen tippelde ik langs onze Stadhouderslaan en toen ik den hoek van den Verlengde Tolweg omsloeg, keek ik onwillekeurig zoo even naar het mooie hoekhuis van onzen minister-president, dr. Colijn. dat 'doe je dan natuurlijk! En wat zag ik? Op het groote achferbalcon wap perden en wiegelden lustig, aan een lijntje, diverse zwarte jassen cn vesten, 'n „Gekleede", 'n jaquet Hier hingen kennelijk de kloe- dingsfnkken van onzen grand olcl man! En daar gn je. dames en heeren van de „chemische reini ging"! Zoo-maar voor ieder oog zichtbaar, hield mevrouw-de-mi- nistersche schoonmaak in de klce- rchkast van baar wereld vermaarden gemaal De „gekleede" stamde misschien nog wel uit den tijd der groote Londensche conferentie, en om het jaquet zweefde nog sigaren rook-atmosfeer van de -vele Kabi netsformatie-conferenties, wie zal het zeggen? Maar ministers gade wist den fri.9- schen wind te waardecren. dat ziet men, cn voor de vrouw van een rcgeeringschef is dat in hooge mate verheugend. Mocht dit voorbeeld, in zijn wijdste strekking! ook eens begrepen worden door de „koks" der wercld-hckscnkctcl. Uitmonding kanaal Groningen-IJsselmeer LEMMER ZEGEVIERT. De minister van Waterstaat heeft aan Gedeputeerde Staten van Fries land bericht, dat hij heeft beslist, dat Lemmer het eindpunt zal zijn van den vaarweg Stroobos—IJssel- meer. Hollandsche boternoteering boven de Deensche Noteeringsbord te Leeuwarden vlagt. In verband met de hoogcre notee ring van Hollandsche boter (8G ct. per Kg.) boven die der Deensche, prijkte gistermorgen de rood-wit- blauwe vlag aan het bord der com missie-noteering in het beursgebouw te Leeuwarden» Bekend duiker omgekomen Bij bergingswerk In de Wester- schelde lijnen en lachtslang onklaar geraakt. Op de Westerschelde onder de ge meente Hontenisse is gisteren een ernstig ongeluk gebeurd, waardoor een lid van de bekende duikersfa- milie Sperling, de 32-jarige duiker C. Sperling uit Maassluis, tijdens bergingswerkzaamheden in de Wes terschelde om het leven is gekomen. Sperling was in dienst van Tak's Ber gingsbedrijf te Rotterdam welke firma belast wa6 met de opruiming van het in den nacht van 28 op 29 December 1937 op de Westerschelde vergane Joegoslavische stoomschip „Srdj'. Van het werkschip der bergingsonderne- ming is Sperling gisterenmiddag om streeks drie uur afgedaald om ziin wenk te verrichten aan het ruim elf meter onder het wateroppervlak liggende wrak. Korten tb"'' later gaf hij nog seinen, totdat o** een gegeven oogenbiik de opvarenden van het werkschip tot hun grooten schrik bemerk ten, dat de lijn, waarmede de duiker met liet werkschip verbonden was en. waarmee hij kom worden opgehaald en met behulp waarvan signalen worden gegeven, ergens onder water vastzat evenals de luchtslang, waarmee van het Werkschip af lucht in dc duikerkap wordt gepompt. Aangezien bet afdalen in het water van de Westerschel de slechts mpgelijk is als er door het kee- rornde getij stil water is, en er op het mo ment, toen men tot de noodlottige ont dekking kwam reeds weer een sterke stroom stond, was het onmogelijk een an deren duiker te doen afdalen om Sperling te helpen. Pas gisteravond tegen half tien, toen het tij dit weer toeliet, kon een andere duiker naar beneden gaan. Het bleek, dat lijn en luchtslang onklaar waren geraakt, door dat zij aan het wrak van het Joegoslavi sche schip waren blijven vastzitten. Sperling had blijkbaar onder water ge merkt, dat de luchtslang ergens vastzat cn hoeft waarschijnlijk in de veronderstelling verkeerd, dat dit met de lijn niet het ge val was. Hij hooft althans om zich te be vrijden, de luchtslang met het mes, dat elke duiker bij de hand heeft, doorgesneden, vermoedelijk in de hoop, dat men hem dan snel naar boven kon trekken. Hij heeft ech ter niet geweten, dat ook de lijn vastzat, zoodat zijn signalen boven niet gemerkt werden en men daar onwetend was vam het drama, dat zich elf meter onder den water spiegel afspeelde. Door den doorge sneden luchtslang is het water in den duikerkap van Sperling gedron gen en deze is in zijn duikercos- tuum verdronken. Toen tegen half tien het lijk aan boord van het werkschip was gebracht, beeft dit koers gezet naar Hansweert, vanwaar het naar Rotterdam is overgebracht en ter beschikking van de familie is gesteld. Het slachtoffer was gehuwd en vader van een kind. Kinderwagen onder auto Kinderen van drie jaar en vijf tien maanden aan het hoofd ge wond. In de Veerstraat te Wageningen werden gistermorgen twee kinderen van den arbei der J. C. Koehoorn, respectievelijk drie jaar en vijftien maanden oud, die in-een kar retje werden gereden door den negenjarigen knaap van R., toen deze plotseling den weg overstak, door een auto. bestuurd door den chauffeur E. M. van Kooten, aangereden. Beide kinderen werden aan het hoofd ge wond. Het jongste is in Ziekenzorg opgeno men. De toestand is ernstig. Het andere kind bleek slechts licht gewond, terwijl bet knaapje die het karretje trok, met den schrik vrijkwam. Het wagentje werd geheel vernield. Als groote, schitterende zweef vliegen jagen ze heen en weer. In het vogelhuis van Artis zijn weer nieu we kolibri's en tanagra's van Oost-Brazilië aangekomen. Schitterende robijn-topaas, fon kelende smaragd-groene cn blauw-groene ko libri's, smaragdina cn chlorestes couruleus, een zwaluwstaart kolibri bevolken de in de middenzaal van het Vogelhuis speciaal voor hen ingerichte vitrines, waar ze met de lange tong voedsel opnemen uit bloemen en uit fleschjes met voor hen samengesteld vloei baar voedsel. Bovendien iagen ze dan nog als groote, schitterende zweefvliegen heen cn weer schie tend en telkens in de lucht stilstaand, op de kleine bananenvliegjes, die speciaal voor hen gekweekt worden. Bijna 3000 vleugelslagen per minuut maken ze, zoodat van de bewe gende wiekjes slechts een schijn te zien blijft, schieten ze van bloem naar fleschje, van fleschje naar vliegje, om daar weer op hun dunne zitslokies neer te strijken. Wisselende lichtval fonkelen en glanzen er telkens andere gloeiende kleuren in hun gevederte op. Structuurkleuren, die hun ont staan danken aan interferentie verschijnse len, welke optreden door terugkaatsing van het licht aan voor- en achterzijde van het dunne buitenste laagje der vecren. Mooi zijn ook de gloeincd-roode fluwccl- tanagra's en de blauwgestrecptc tanagra's, die met de kolibri's meekwamen. De Suri- naamsche suikervogeltjes, die al zooveel ia- ren in het vogelbuis verblijven, doen echter, pas opgeruid als ze zijn, in hun glanzend t ri^öoisblauw prac.hkleed,.nlet yoojr-.hen on der. Evenmin de Braziiïaansche azuurgaai cn dc blauw- cn witte Ecuador prachtgaai, wanneer die in de buiten volière als glinste- rendo „bluc-birds" van struik tot struik vlie- gcn. Overgestoken zonder uit te kijken Meisje te Den Haag door auto overreden en gedood. Gisterochtend om tien uur is een vijfjarig meisje op den Noordwal te 's-Gravenhagc door een auto oven-eden. Zij werd met een ernstigen schcdelbasis-fracluur door den G.G.D. naar het R.K. Ziekenhuis aan het Westeinde overgebracht, waar zij kort daar na is overleden. Uit het onderzoek is gebleken, dat het meis je zonder voldoende uit te kijken, den druk ken rijweg is overgestoken. Den automobilist treft 'daarom vermoede lijk geen schuld. Schoonmaaktijd Er gaat weer een bekend geluid Door onze huisgezinnen, Men is al klaar, men maakt nog schoon, Of men gaat pas beginnen. En. wat de wereld ook beweert Van allerhande zaken. De huisvrouw aan het schoonmaak-front Die weet %em best te raken! De bezem en de dweil rukt aan, De tvitkwast houdt parade, De trapleer, stevig en paraat, Slaat blij dit schouwspel gade. Er is een prettig défilé Van lang vergeten dingen. De vliering of een zoldr.rhoek Zijn vol herinneringen! Nu komt weer alles voor den dag Met meer of minder gratie: Een bolhoed, wat verdacht van kleur, Maar met een reputatie! Een kinderspel, een bleek portret Met oude klecderdrachtcn, Een bundel brieven, ach van toen, Ligt droomerig te wachten! En, net wanneer je teeder wordt, Klinkt, op de trap gestommel, Dan zegt een echte schoonmaak-slcm: „Wat zoek jij in dien rommel?!" Ach, ja, wat zocht je er ook weer? Je gaat maar naar beneden, En je ontwijkt een water-spoor, Dat afdrupt langs de treden! En in de gang ontmoet je. dan De ivcrkvrouw en den witter, Diep in je keuken duikt spontaan Een hupsche waterfitter! De ramen kaal, je huis is hol, Je bed ligt fijn te zonnen. En je erkent met stil ontzag: De schoonmaak heeft gewonnen!! KROES. (Nadruk verboden.)' April 1938. Joden uit Oosfenrijksche grens provincie geweerd? Het Joodsche Tclegraaf-agentschap te Praag publiceert een bericht als zou de Duitsche regeering last gegeven hebben tot ontruiming der Oosfenrijksche provincie Rurgcnland door de Joden, en wel om stra tegische redenen. Tot dusver zouden reeds 400 Joden uit deze aan Tsjechosiowakije en Hongarije grenzende provincie verdreven zijn. Het zou aan Joden .verboden ziin op dichter dan 50 K.M. afstand van de grens te wonen. Als tweede reden voor het ver bod wordt opgegeven dat men do Joden wil verwijderen uit die plaatsen, waar zij contact kunnen hebben met familieleden in andere plaatsen. Geluidlooze spoorwegrails in Italië Aan de spoorlijn Milaan-Bologna 'zijn proefnemingen verricht met nieuwe instrumenten, welke zijn uitgevonden door ingenieur Lodetti cn de rails geluidloos maken, waar door het karakteristieke stooten van den trein wordt weggenomen. Stand van het Duitsche gewas zeer gunstig Naar officieel bericht wordt, is de stand- der Duitsche wintergewassen, in tegenstel ling met het vorig jaar, zeer gunstig eni wordt die in doorsnee met beter dan nor maal aangegeven. Het naar verhouding droge voorjaar is verder het uitzaaien van het zomergraan zeer ten goede gekomen, zoodat men met het uitzaaien vam zo- mertanve, haver en gerst in enkele ge deelten reeds geheel gereed is. KORT VERHAAL door Charles Delambres. Georges Mariton, die een wereldnaam ge maakt had met zijn laatste twee stikken, trad zijn luxueuze woning binnen, even buiten Parijs gelegen, op een zeer nachte lijk uur en begaf zich regelrecht naar zijn slaapkamer. Toen hij daar het licht op draaide stond hij als verstijfd. Op bed lag het smerigste jonge meisje dat hij ooit ge zien had. Ze lag ruslig te slapen, het ge zicht bedekt met, de donkere haren. Maar, toen hij haar naderde, werd zij wakker, ging overeind zitten en keek hem met knipperen de oogen aan. Toen lachte ze onbeschaamd. „Komt U altijd zoo laat thuis?" vroeg ze, met een afschuwelijk achterbuurt-accént. Mariton was even sprakeloos. Toen werd hij rood van woede. „Wat doe jij hier? Hoe kom je hier?" Ze wees naar het open vens ter. „Ik kan klimmen als een aap. Ik wou met U spreken. Als ik gewoon was geko men had U me vast niet ontvangen." Mari ton keek naar de vlekken, die baar modde rige schoenen op zijn zijden deken maakten en keek toen in haar vuil gezichtje. Er brandden een paar groote. wilde oogen in, witte tanden flikkerden tusschen haar lip pen. „Van alle brutale, onbeschaamde begon hij. Ze viel hem in de rede, plotseling boos overeind springend, stortte ze een vloed van woorden over hem uit. Ze schold en klaagde, ze sc.hreidde en ze lachte. Hij kon er geen woord tusschen krijgen, maar lang zamerhand begon hij uit haar zonderlinge taaltje te begrijpen, dat ze aan het tooneel wilde en hem smeekte baar te helpen. I-Iij lachte haar uit, waarop ze hem bijna te lijf ging en toen begon te schreien. Opeens ging ze staan en droeg een straatlied voor. Het was een banaal, belachelijk senlimontcel lied, maar toen ze geëindigd was, lachte Ma riton niet meer. TTij bad den klank van het talent, gehoord in die diepe, hoewel onge schoolde stem, hij was getroffen en geroerd in weerwil van die belachelijke woorden en haar slechte uitspraak. Hij beloofde haar te zullen helpen en ze vertrok. Suzanne Latour was baar naam. Zo zóu den volgenden dag terugkomen. Hij sliepweinig dien nacht, maar bracht een deel ervan aan zijn schrijftafel door. De idee voor een nieuw stuk was in hem ont staan, een stuk dat zou kunnen worden ge speeld door zoo'n talentvol kind uit het volk. waarin zij een rol zou krijgen, die geen beschaving of goede manieren cn uitspraak vorderde. Precies op tijd werd zij aange diend. De bediende liet haar binnen. Mari ton. die baar tegemoet ging. stojid als ver steend. Tegenover hem stond een knap, ge distingeerd en elegant gekleed jong meisje hem glimlachend en ironisch aan te kijken. Het donkere haar was nu geonduleerd, het gezichtje niet meer vuil, maar in de groote oogen- brandde het vuur, dat hij dezen nacht erin had zien laaien, toen zij voordroeg. „U moet m.c de comedie vergeven", zei ze en haar stem was nu zacht en be schaafd: „ik had geen schijn van kans U te interesseeren als ik zoo was gekomen: een van de vele meisjes die een tooneel-* school hebben afgeloopen, cn nu niet aan; de beurt komen. Tk moest alle.s wagen om te winnen. Ik ben van goede famiilic en zooals U ziet. niet verwaarloosd, ruw en- vuil. Maar U hebt geloofd dat ik een on beschaafd meisje was. U hebt geloofd in' mijn spel vannacht... mi móet, U mij een kans geven!" Toon hij weer spreken kon zei hij: ..Gaat U ziften, ik zal U het eerste bedrijf van mijn nieuwe stuk voorlezen." Zij sneelde het nieuwe stuk.. De direc-* teur.. hij wien ze sinds een jaar niets dan onbeduidende rolletjes had gekregen, zei verbaasd tot Mariton: ..Dat jij haar ont dekte. begrijp ik niet. ik moet eerliik zeg gen dat ik niet veel in haar zag. Tk zou wel eens willen weten, wélk rolletje het was dat ie zoo trof." Mariton eriinsde. „Dat van een achter- hnnrf.kind met talenl". zei hij. Zooiets heeft ze nog nooit gespeeld." .Alleen voor mij." zei Mariton niet zonder trots. „Dat kan ik me veroorloven!"

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 10