II 1*11111
Onrust te Praag
II
Mysterie om Bora!
Vier Nederlanders «luchtten
uit Spanje
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
4aar een driejarigen diensplicht
3
Militaire oefeningen
verwoesten de heide
r
DE V
R I E S
Weggebruikers
of wegmisbruikers!
ZATERDAG 4 JUNI 1938. 81e Jaargang. No. 10588.
Laan, Schagen, Tel. 20.
tfflgOW <fe» N.V.A)itg.-Mi~ ./Holland. Noorderkwartier-
De felle ioon der Dnitsche bla
den vertroebelt de atmosfeer te
Praag. Het Sndeten-Dutische
probleem wordt Groot-Duitsch
probleem. Henlein op den
achtergrond.
De nieuwe campagne van de Dnit
sche Pers, die zooals men weet, hef
tig ageert over de werkelijke of ver
meende incidenten en plagerijen,
doet de onrust te Praag toenemen.
Reeds is niet meer de hoofdzaak 't
Sudetenduitsche probleem, maar ko
men de betrekkingen tusschen Ber
lijn en Praag op den voorgrond.
Men spreekt niet meer over slechte
behandeling van Sudetenduitschers,
maar van Groot-Duitschers
Wat wil Berlijn?
Men vat het, ten rechte of ten onrechte
i, alsof men in Berlijn naar een aanlei-
^ng zoekt om iets tegen Tsjechoslowakije
ondernemen, zegt de Msb. Het gevoel, van
(behaaglijkheid wordt in vele Tsjechische
ingen versterkt door geruchten, welke
in den kant van de Sudetenduitsche partij
imen, waarvan overigens de juistheid niet
an worden vastgesteld.
Deze geruchten gewagen er van
dat Hodjza den Henleinisten drie of
vier portefeuilles zou hebben aange
boden. Het Tsjechische publiek
meent dat men op die wijze het
paard van Troje binnenhaalt.
Het schaart zich volledig aan de zijde
in de generaliteit, die van meening is
it Tsjechoslowakije zijn militaire waarde
daarmede ook de belangstelling van En-
land en Frankrijk zou verliezen op het
genblik dat Henlein in de regeering komt.
f
Reservisten naar huis.
Bijna de helft van de reservisten, die in
(jongste periode van spanning in Tsjecho-
Dwakije waren opgeroepen, zijn, naar
en meent te weten, naar huis gezonden.
Men verklaart, dat, hoewel de regeering
militaire maatregelen van 21 Mei volko
en handhaaft, sommige reservisten, die
u dat tijdstip waren opgeroepen, thans
ar huis worden gezonden, ten einde den
niet te vertragen. Wat de onder
wapenen geroepen lichting betreft, zal
rcgecring de ontwikkeling van den toe
and aanzien, alvorens in de genomen
aalregelen wijziging te brengen.
Driejarige dienstplicht?
De voornaamste Tsjechische bladen
invoering van den driejarigen
ènstplicht. In de Lidove Noviny wijst Ko-
inacl Moranec, een der meest bevoegde
•c ilitaire redacteuren erop, dat het onder
wapenen roepen der reservisten een
is. Deze reservisten zullen naar
lis gaan, zoodra zij voldoende geoefend
n. Het orgaan der agrarische partij, de
ravda, schrijft: Indien ons leger ons
tor iedere verrassing wil vrijwaren en
dien wij willen, dat deze bescherming
>eltreffend is, dienen onze effectieven
lrijker te zijn. De eenige mogelijkheid
invoering van den 3-jarigen dienstplicht.
Deze maatregel valt niet gemakkelijk te
maar zij hoort bij den tijd die
s terecht met gevoelens van bezorgdheid
rvult, aldus Moravec verder. Wij hebben
t. lans twee volkomen geoefende lichtingen
tdcr de wapenen en te onzer beschik-
ng. De eene is reeds twintig maanden en
i andere acht maanden onder dienst. In
ctober komt de nieuwe lichting op. Wan-
;cr e nde September de oudste lichting
twee jaar dienst naar huis ging, zouden
"ij tot Maart 1939 slechts één lichting ge
iende manschappen hebben, aangezien
e recruten die in October opkomen, ©en
;salf jra moeten worden geoefend, alvorens
ij in het veld bruikbaar zijn.
4
Nationaliteiten-statuut nog niet
gereed.
B
rln een onderhoud met het Sudetenduitsche
mad „die Rundschau' heeft de afgevaar
digde Kundt verklaard, dat Hodza bij zijn
Besprekingen noch Henlein noch een ander
woordi ger der Sudetenduitschers
tien nationaliteitenstatuut of een deel
waarvan heeft voorgelegd. Kundt meende
Veeleer met goeden grond te kunnen zeg
den, dat er geen voltooid statuut bestaat.
Het onderwerp der besprekingen is nog
jteeds, of een grondslag voor onderhande
lingen gevonden kan worden. Het is den
Sudetenduitschers daarbij niet te doen om
sten of ander statuut of om „privileges",
paar om een nieuwe rechtsgelijkheid der
volksgroepen in den zin van Iienlcins
pisclicn, uitgesproken te Karlsbad.
Nieuwe incidenten.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat
een beambte der Tsjechische staatspolitie
gisteravond in een koffiehuis te Haslau bij
Asch in beschonken toestand de bezoekers,
den koffiehuishouder en het personeel zon
der eenige reden met een revolver bedreigd
heeft.. Onder voortdurende bedreigingen,
dat hij zou schieten, joeg hij de menschen,
aldus het Duitsche bureau, van het eene
vertrek naar het andere. Toen de koffie
huishouder tenslotte buiten kon komen,
loste de beambte twee schoten op hem. Ook
de gealarmeerde, gendarmerie werd met
schoten ontvangen. Eerst toen de beschon-
kene geen munitie meer had, kon hij ge
arresteerd worden.
Van officieele Tsjechische zijde zegt men
dat de beambte in een plotselingen aanval
van verstandsverbijstering heeft gehandeld.
Nadere bijzonderheden zullen nauwkeurig
worden onderzocht.
In ieder geval zal de agent, die gearres-
steerd werd, met alle gestrengheid van de
wet worden gestraft.
Van het „vlagincident" waarvan wij giste
ren de bijzonderheden mededeelden, heeft
de minister van buitenlandsche zaken gis
terochtend op eigen initiatief het Duitsche
gezantschap verontschuldigingen aangebo
den voor het geval, dat het zal blijken, dat
men hier met een delict te doen heeft."
Vijfdaagsche werkweek
bij de Koninklijke
GEEN LOONSVERLAGING.
Met ingang van de volgende
week.
Naar wij vernemen, zal bij de Ko
ninklijke Nederlandsche Maat
schappij tot exploitatie van petro-
leumbronnen en bij het hoofdkan
toor van de Bataafsche Import
Maatschappij (verkoopkantoor van
Koninklijke Shell producten) te
's Gravenhage met ingang van Za
terdag 11 Juni de vijfdaagsche
werkweek worden ingesteld.
Het personeel van de Koninklijke (ruim
1000 leden) en dat van het hoofdkantoor
der B.I.M. (ongeveer 300) zullen derhalve
na dien datum eiken Zaterdag geheel vrij
hebben.
De arbeidsuren van den tot nu toe ge-
bruikelijken halven Zaterdag zullen groo-
tendeels worden gecompenseerd door het
aanvangstijdstip op de resteerende werkda
gen te vervroegen van 9 uur op half negen.
Voor de depots van de B.I.M. in den lande
blijft de bestaande toestand gelden met het
oog op détail verkoop en service ten ge
rieve van de afnemers.
Deze verkorting van werktijd gaat niet
gepaard met loonsverlaging.
zeer ernstige financieele gevolgen zal heb
ben.
Voorts deelt zij mede, dat volgens haar
door legering van het garnizoen in een min
der dicht bewoonde en minder druk bezoch
te streek 'slands belang even goed gediend
zou kunnen worden.
Het bestuur van het Reservaat
wordt tenslotte verzocht in overwe
ging te nemen het daarheen te lei
den, dat aan de verlenging van het
bestaande contract tusschen de Stich
ting en het departement van defensie
geen uitvoering worde gegeven.
t
Volgens dit. contract heeft Defensie de ter
reinen tusschen het Kamt) van Laren en
Bussum waar de kazernepaviljoens zijn ont
worpen, in huur.
De Norddeutsche Lloyd
gaat Rotterdam aanloopen
Vier motorvrachtschepen gaan nu
op Antwerpen varen.
Gisteren hebben de agenten van den
Norddeutscher Lloyd te Antwerpen offici
eel vernomen, dat de Duitsche reederij
Antwerpen laat vervallen als aanloopha-
ven voor haar schepen „Potsdam", „Scharn-
horst" en „Gneisenau", doch dat hiertegen
over staat, dat deze drie schepen zullen
worden vervangen door vier motorvracht
schepen, die een geregelden sneldienst via
Antwerpen zullen gaan onderhouden. De
afvaarten zullen eenmaal in de veertien
dagen plaats vinden, tegen thans eenmaal
per maand.
Vrienden van het Gooische Re
servaat wenschen het contract
tusschen Stichting en Defensie
niet te verlengen.
De vereeniging van vrienden van
het Gooische Reservaat heeft zich,
aldus de N. R. Ct., tot het bestuur
van het Reservaat gericht met een
adres, waarin zij o.m. opmerkt, dat
nu reeds zeer duidelijk merkbaar is,
dat door de militaire oefeningen ge
durende de laatste maanden de scha
de aan de heidegronden en hare be
groeiing toegebracht, sterk is toege
nomen, welke schade bij het vestigen
cener kazerne met een groot aan
tal manschappen zeer beslist oneven
redig veel grooter zal worden.
Zij is voorts van meening, dat indien de
terreinen tusschen Kamp van Laren en Bus
sum inderdaad voor het houden van mili
taire oefeningen beschikbaar gesteld zouden
worden, zij van weinig of geen waarde zou
den zijn voor de zeer talrijke natuurvrien
den, gevestigd in het Gooi en de onmiddellij
ke nabijheid daarvan en dat daarom ook
de in die terreinen geïnvesteerde kapitalen
als verloren beschouwd dienen te worden.
Requestrante is ook van oordeel, dat voor
de forensen en zomergasten het Gooi zijn
aantrekkelijkheid zal verliezen wat ook weer
Opmarsch der rechtsche troepen
Weer een bombardement.
Volgens een bericht uit Perpignan in de
Petit Parisien zijn vier soldaten der inter
nationale brigade van Nederlandsche na
tionaliteit er in geslaagd van het front van
Lerida te vluchten en de Middellandsche
Zeekust te bereiken.
Zij vertrokken met een klein zeilscheepje
van de haven La Selva en wisten de Fran-
sche wateren te bereiken, waar zij in uit-
geputten toestand werden opgepikt door een
visschersvaartuig, dat hen naar Port Ven-
dres bracht.
Zij zijn daarop naar het Nederlandsche
consulaat 1e Marseille geleid.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
Esparrugueragebergte door Fran
co bezet.
U. P. meldt aan de Msb., dat het Esparru
gueragebergte door de Francotroepen is be
zet.
Lil het communiqué van het rechtsche
hoofdkwartier wordt o.m. gezegd, dat de
vijand, die aan het front van Teruel ver
scheidene aanvallen heeft gedaan, met
zware verliezen is teruggeslagen. Aan het
front van Castellon werd het dorp Vista-
bella bezet, alsmede belangrijke stellingen,
als Maeia Los Argos, Solana en den berg
Penagolosa. Aan bet front van Estrama-
du ra werd een aanval op de rechtsche
stellingen te Madrigalejo afgeslagen.
In het communiqué van het ministerie
van landsverdediging wordt o.m. gezegd,
dat de vijand in het gebied van Culla ten
koste van zware verliezen den heuvel Or-
tal heeft bezet. Tijdens een luchtgevecht
werd een vijandelijk toestel neergeschoten.
Aan het front van Estramadura hebben de
regeeringstroepen de heuvels van Palazu-
bla, de stellingen ten Z.O. van Madrigalejo
en de heuvels van Colocha in den sector
Villar de Rena bezet.
Weer een bombardement,
Radio-Barcelona meldt, dat vliegtuigen
der opstandelingen gistermiddag Tarragona
hebben gebombardeerd. Naar tot dusver
kon worden vastgesteld, zijn tien personen
gedood en 25 gewond.
WIJ TASTEN NOG
STEEDS IN HET DUIS
TER, ZEGT DE COM
MISSARIS.
Pleegde Waluck
de aanslag wel?
STAAT DE POLITIE
WEER OP HETZELF
DE PONT ALS WAAR
ZIJ BEGON?
E«n daad van Russische terreur? Een gevolg van onder
linge Wit-Russische heat? Had Novae toch een ongeluk?
De zaak blijft een groot vraagteeken!
Het begin er bedenkelijk veel op
te lijken, dat de Rotterdamsche po
litie in de zaak van den bomaan
slag te optimistisch is geweest en
weer precies op hetzelfde punt staat
als waar zij begon! Als commissa
ris Roszbach verklaart: Alles is
mogelijk in deze zaak, wij tasten
nog op talrijke punten in het duis
ter, zelfs de mogelijkheid dat Novae
de bom zelf bij zich droeg om iets
te ondernemen blijft bestaan, Is
het duidelijk, dat het raadsel van
den bomaanslag tóch niet zoo snel
is opgelost als men aanvankelijk
dacht
Wie is Bora?
Weer rijst de vraag: Wie is Bora? Men
weet dat hij niet Bora heet, en dat hij een
ondergeschikte plaats innam in de Oe-
kranische nationale beweging, maar veel
meer weet men niet. Men vertrouwt Box-a
niet! Is hij in het buitenland reeds eerder
veroordeeld; Een van de vragen, die de in
specteurs Schoemaker en Bontenbal op hun
speurtocht door Europa wel zéér bezig
houdt!
Velen hebben Waluck gezien!
De verhalen van menschen die „gewoon
zijn goed op te merken", en beweren Wa
luck gezien te hebben, blijven als steeds in
groote zaken van misdaad binnenkomen.
Een merkwaardig verhaal was dat van een
chasseur van een Amserdamsch restaurant.
Deze beweerde vier jaar geleden een pakje
van Rotterdam naar Amsterdam gebracht
te hebben in opdracht van een zenuwachtig
doend restaurantbezoeker. Het pakje zou
zeer voorzichtig behandeld moeten worden.
Op de achterzijde stond „Novae". Was de
chasseur een yrecselijken dood ontsnapt en
bevatte ook zijn pakje misschien een tijd
bom, die Novae om niet zelf het risico te
loopen, door een onschuldigen hotelbediende
liet vervoei-cn?
Het is gebleken, dat de chasseur
geen bom, maar een gx-oot-kruis had
gehaald. Een inderdaad waarde
vol stuk door een schilder, die in
geldverlegenheid zat, tijdelijk in
pand gegeven, en tei-uggehaald toen
hij weer wat beter in zijn slappe was
zat!
Plichtsgetrouw heeft de politie dit my
sterie opgehelderd, plichtsgetrouw gaat zij
ook alle andere aanwijzingen na. Waluck is
gezien in Amsterdam, in IJmuiden, in Zaan
dam, in Domburg We hebben nu reeds
gehad:
Waluck is de dader!
Wie is Waluck?
Is Waluck Waluck?
Is Waluck rechercheur Kuntkes?
Is Waluck de dader wel?
Het wordt hoe langer hoe raadselachtiger!
Weer een nienwe lezing!
In 1936 zouden twee jonge Sovjetagenten
Nordmann en Strenn in Genève Konovalec
reeds hebben willen vermoorden. Zij wer
den betrapt, toen zij tx-achtten zijn huis te
fotogi-afeeren, en kregen zware straffen, zegt
het Hsb.
Nicole, die toen hoofd van het Geneefsche
departement van Justitie was, geeft echter
een geheel andere lezing van het geval.
Volgens Nicole is het Konovalec mogelijk
geweest zich in Zwitserland te vestigen,
dank zij een paspooi-t, dat hem door een
consulaat van Litauen in Zwitsei-land ver
strekt was. De Sovjetagenten hadden, vol
gens Nicole, niet de opdracht Konovalec te
vermoorden, doch alleen hem te bewaken,
opdat hij geen aanslag op Litwinof zou
plegen tijdens diens verblijf in Genève. Zij
werden dan ook alleen gevangen genomen
op gi-ond van het verbod van organisatie
van politie op Zwitsersch grondgebied in
dienst van het buitenland. f
Eind 1936 moest Konovalec ten slotte toch
Zwitserland verlaten. Het was den Zwit-
serschen autoriteiten langzamerhand duide
lijk gewox-den, dat hij een politieke terroris
tische activiteit voerde die zijn verblijf in
Zwitserland niet wenschclijk maakte, zoo
dat hij werd uitgewezen. Voor zich in Rot
terdam te vestigen is Konovalec echter nog
verschillende, malen in Genève voor een
kort oponthoud teruggekeerd, de laatste
maal in Juni 1937.
In de burgerlijke pers hier acht men het
niet uitgesloten, dat de in Genève betrapte
Noi-dmann en Strenn aandeel in den bom
aanslag in Rotterdam hebben gehad. VoV
gens Nicole 'is Konovalec het slachtoffer
geworden van den ondei-lingcn strijd, dien
de Wit-Russische terroristen voeren ten
einde de eerste plaats in de gunsten van
Rome en Berlijn te veroveren.
Deze mededeeling klopt met hetgeen het
Nederlandsche communistische dagblad
van het begin af voor de zaak heeft ge
schreven en welke ook de Soc. Dem. Pers
niet geheel heeft verworpen. Het blijft
.voorloopig een, yraagteekenj
Dli nummer bevat 16 pagina's
DB BILT SEINTi
Verwachting: Meest matige Zui
delijke tot Zuidwestelijke
wind, half tot zwaar be
wolkt of betrokken, weinig
of geen regen, vrij koude
ochtend, overdag wellicht
iets warmer.
Verdere vooruitzichten?
weer.
Koel
CENTRALE
VERWARMING
IN DEPRACTIJK
BLIJKT DE GEWEL
DIGE WAARDE VAN
EEN INSTALLATIE
VAN ONS.
TECHN. BUREAU
ALKMAAR - ROTTERDAM
Tel. 2197—3897 44504
Zorgeloosheid bij onbewaakte
overwegen. Teleurstellende
resultaten van de automatische
waarschuwingsdienst.
Vestigden wij dezer dagen de aandacht
op het feit, dat weggebruikers zoo slecht op
de verkeersteekens letten, dit bericht wordt
weer bevestigd door een mededeeling der
Nederlandsche Spooi-wegen. Men moge over
de onbewaakte overwegen denken zooals
men wil, ze zijn er, en men moet rekening
met de gevaren houden.
De Ned. Spooi-wegen zijn zich die geva
ren wel bewust en zoeken steeds naar be
veiligingssystemen, om ze zooveel mogelijk
weg te nemen. Een van die systemen is de
automatische waarschuwingsin
stallatie.
bij Steenwijk, welke in 1936 in dienst is ge
steld. Men mag dus aannemen dat het weg
verkeer thans alleszins bekend is met het
tweeledig doel dezer installatie, te weten
het opvallend aanduiden van de nadering
van den overweg (door middel van een wit
lichtsein met 45 -flikkeringen per minuut)
en vooral het aangeven of een trein nadert
(door verandering van het witte licht in
rood licht met 90 flikkeringen per minuut,
gepaard met een geluidsein).
Ontstellende resultaten.
heeft een onderzoek opgeleverd, hoe de weg
gebruikers na twee jaar op de seizoen rea-
geeren!
De waarneming werd gehouden op drie
achtereenvolgende dagen gedurende het
geheele etmaal, waarbij werd aangeteekend
a. Hoeveel motorvoertuigen stopten, wan
neer het roode flikkerlicht de komst van
een trein aankondigde.
b. Hoeveel motorvoertuigen zich aan dit
gevaarsein niet stoorden en doorreden.
Het resultaat van de waamemiing was
Het resultaat van de waarneming
was zeer teleurstellend, te weten:
a. er stopten op die dagen resp.
12,12 en 13 motorvoertuigen voor het
getoonde roode flikkerlicht.
b. 3,1 en 3 motorvoertuigen stoor
den zich niet aan het gevaarsein
en reden door:
Uit vorenstaande blijkt, dat van 44 mo
torvoertuigen die voor het gevaarsein had
den moeten stoppen, 7 stuks of niet min
der dan 16 pet. aich niet aan de opvallend
gegeven waarschuwing stooixle en den tijd
welke noodwendig moet liggen tusschen het
omschakelen van het witte en het roode
licht en het passeeren van de trein, benut
ten om nog juist de spoorbaan over te ste
ken.
Het behoeft geen nader betoog, aan welke
verregaande zorgeloosheid deze weggebrui
kers zich daarmede schuldig hebben ge
maakt.
Wij kunnen hieraan nog toevoegen, dat
thans eene bepaling in het algemeen regle
ment voor den dienst op de spoorwegen is
opgenomen, waarbij het rijden over een
on bewaak ten overweg verboden is, wanneer
de nadering van een trein door pon sein
wordt aangekondigd en de overtreders der
halve ook strafbaar zijn.