Het enquête-voorstel
Het dagelijksche
bombardement in Spanje
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Wieringermeer subsidieert
geen werkloozenkasseu
Wiens vliegtuigen schonden
de Fransche grens
Tsjang Kai Sjek houdt
den moed er in!
N,
VRIJDAG 10 JUNI 1938. 81e Jaargang. No. 10593.
Laan, Schagen, Tel. 20.
Sgflve den N.V. llitg.-Mir. „Hollands Noorderkwartier"
ge-
G} [et had door meerdere leden moeten worden ingediend! De Twee-
p Kamer spreekt zich uit. Tegenstanders bepleiten een nota van
ter 5n m'n^er» resP- een interpellatie. Bemoeit de roomsch-katho-
m. 9&e geestelijkheid zich met de justitie?
trafvervolging tegen den minister gevraagd
Zeer uiteenloopend zijn de mee
ningen over het door het Tweede
Kamerlid Wendelaar ingediende
enquêtevoorstel in de marechaus
see-affaire van Oss.
Van verschillende zijden werd
betoogd, dat het opnieuw aan de
orde stellen van deze aangelegenheid
zou kunnen geschieden door de be
handeling van een eventueel door
den minister in te zenden nota.
Zooals men zich zal herinneren zou de
or den heer Wendelaar voorgestelde en-
ête tot doel 'hebben meer licht te ver-
haffen omtrent de opdracht van den mi-
iter van Juslilie tot onthouding van op-
oringsbevocgdheid aan de brigade Oss
r Kon. Marechaussee. Ken dergelijke en-
lête is in geen vijftig jaar gehouden.
Sterk wantrouwen
am na een interpellatie op 7 April tot
ing bij vele Kamerleden, toen de mee-
ng werd gewekt, dat in het antwoord
n den ministers verschillende feiten wa-
verzwegen. Deze gang van zaken, zeg-
n sommige leden blijkens het Voorloopig
irslag, doet wel epn interpellatie gc-
inscht zijn, doch een enquête 'wordt
erbodig geacht.
Deze leden hoopten dat. het voorstel-Wen-
ïaar zou worden ingetrokken,
docht een tweede interpellatie nog niet het
venschte licht'brengen, dan zou de Kamer
imotie van liaar afkeuring of van een an-
jr gevoelen kunnen doen blijken, óf zij zou
og hij voorkeur op voorstelvan ver-
idone, tof een zoo groot mogelijk aantal
lilicke groepen behoorende leden tot
t bondon van een enquête als laatste
imiddcl kunnen overgaan.
Verschillende leden spraken bun afkeu-
ig uit over de sensatie door dit geval ge-
ikt.
Alleen door liet oefenen van gezon
de critick, niet door liet vergiftigen
van de publieke opinie, wordt het
algemeen belang, wordt ook de demo
cratie gediend. Ken ernstige grief te
gen dit enquête-voorstel zagen deze
I leden hierin, dat bet met degenen,
die voor de genoemde sensatie aan
sprakelijk zijn, er aan medewerkt,
het vooral in deze tijden zoo noodige
vertrouwen in de regcering te onder
mijnen.
Verscheidene andere leden daarentegen
Benden, dat het denkbeeld van het hou-
n eoner enquête in het algemeen geens
is die volkomen afwijzende critiek ver
ent, welke daarop werd uitsreoefend. Zij
htlcn aen interpellatie onvoldoende.
Mn bet argument, dat bij een enquête
te hooren ambtenaren zich zouden
nnon beroepen op hun zwijgrecht, hecht-
zij weinig waarde. Immers, de minister
de ambtenaren aansporen, van dat
rschooningsrecht zoo weinig mogelijk gc-
uik te maken.
Intusschen besfond bij de hier aan
het woord zijnde leden ernstige be
denking tegen het feit, dat het on
derhavige voorstel slechts door één
lid is ingediend en dat de heer Wen
delaar geen pogingen heeft gedaan
samenwerking te zoeken met verte
genwoordigers van andere partijen.
Indien het enquêtevoorstel door ver
tegenwoordigers van vele fracties,
(w.o. ook de groote) was gedaan,
zou het gevaar zijn vermeden, dat
een dergelijk voorstel wordt opgevat
als een daad, waarbij de minister
van Justitie in staat van beschuldi
ging wordt gesteld.
ovendien moeten volgens deze leden nog
ii van andere feiten in de opdracht aan de
Het Vondelpark wordt
overbrugd
Raad van Amsterdam neemt be
langrijke beslissingen.
De Arnstordamsche gemeenteraad heeft
ifb gisteren bezig gehouden met ecnigc
[i'oole projecten betreffende de verbetering
'an do verkeerswegen in de binnenstad. Het
ing om de voordracht tot het voltooien van
en z.g. „binnenring" door verbreeding van
en Binncn-Amstel, do Prins Hendrikkade
in verschillende aansluitende straten en
bruggen, en om <le voordracht tot overbrug-
>nig van het Vondelpark tusscljon Van
iaerlcstraat. en eerste Constantijn<-.Iiuygens-
ftraat.
De voordrachten van B. en W. werden
Roedgckeurd.
enquête-commissie worden betrokken, bij
voorbeeld het beleid van den Osschen bur
gemeester.
Eenige leden wezen het voorstel
zonder eenig voorbehoud af en von
den, dat onmiddellijk een met rede
nen omkleed voorstel dient te
worden gedaan, strekkende tot het
uitlokken van een strafvervolging
tegen den minister. Daarnevens
dient geëischt te worden terugplaat
sing naar Oss van de vroegere bri
gade der marechaussee aldaar, on-
middellijke hervatting van het op
sporingsonderzoek en vervanging
van den burgemeester van Oss en
van den procureur-generaal hij het
gerechtshof te 's-Hertogenboscli.
Enkele leden achtten en tweede interpel
latie noodzakelijk, omdat zij meenden, 'dat
de gebeurtenissen met betrekking tot deze
aangelegenheid bij velen de vrees hebben
gewekt of versterkt, dat de Roomsch-Katho-
lieke geestelijkheid zich niet altijd en over
al onthoudt van inmenging in de zaken der
Justitie en dat die inmenging niet steeds
zonder succes blijft', waardoor een der
grondzuilcn van onze historisch-staatsrech-
telijke verhoudingen zou worden aangetast.
In verband met de gedachte dat cle'mi
nister een nota zou inzenden, merkten ve
len op, dat Zijne Excellentiezulks slechts
zou kunnen doen. indien-de Kamer hiertoe
aanleiding geeft en dq meerderheid dei-
Kamer heeft zich toch, meenden deze leden,
tevreden getoond over het justitioneel be
leid!
De Atlantische vliegdienst
Bef/in September in xoerkinq?
Ook Duitschland gegadigde.
De Amerikaansche onderminister van han
del J. Monroe Johnson heeft naar 't I-Isb.
meldt, paster bekend gemaakt, dat de lucht
dienst over den Atlantischen Oceaan waar
schijnlijk in September a.s. zal beginnen
Hij zeide niet te weten of de Imperial Air
ways dan reeds gereed zouden zijn, maar de
Pan American Airways zouden gedurende
de maand September de post en mogelijk
ook de passagiers kunnen vervoeren. De be
doeling was geweest zoowel de Imperial
Airways als de Pan American in Septem
ber elk twee vluchten en retourvluchten te
laten maken maar dat zal niet doorgaan.
De onderminister zeide tevens dat zekere
belangen in Duitschland opnieuw verlof
hebben gevraagd in de Ver. Staten te mo
gen landen na achttien proefvluchten die
dezen zomer ondernomenzouden worden.
Duitschland, zoo zeide de minister .schijnt
thans over vliegtuigen te beschikken, die
zoowel van het water kunnen opstijgen, als
met een catapult van boord worden ge
schoten.
Vragen aan den minister
Het Tweede Kamerlid Hilgenga
heeft aan den minister van Sociale
Zaken de volgende vragen gesteld:
Is den minister bekend, dat het
bestuur van het openbaar lichaam
„de Wieringermeer", (in feite de
raad van de gemeente Wieringer
meer) besloten heeft niet toe te
treden tot de regeling voor het ver-
leenen van subsidiën aan werklo
zenkassen, vervat in het Werkloos
heidsbesluit 1917, waardoor de te
gen werkloosheid verzekerde arbei
ders in die gemeente slechts aan
spraak maken op de halve regle
mentaire uitkeeringen?
Is de minister niet van oordeel,
dat voormeld besluit van het be
stuur van de Wieringermeer, ook al
zit bij dat bestuur de bedoeling voor
op de werkloozenkas-uitkeeringen
een toeslag van 100 pet. te verlee-
nen, onjuist moet worden genoemd?
Is de minister bereid zijn invloed
aan te wenden, teneinde alsnog
aansluiting van het openbare li
chaam „de Wieringermeer" bij de
regeling bedoeld onder vraag 1, te
bereiken?
Daladier aanvaardt alle conse
quenties van het onderzoek.
Hoe de conclusies ook zijn van cle
deskundige commissie, die onder
zoekt van welke afkomst de bommen
zijn, verleden week boven Zuid-
Frankrijk uitgeworpen, ik zal ze
aanvaarden, zegt de Fransclie mi-
nister-president Daladier.
Moeilijk
is dit onderzoek wel. De scherven dragen in
scripties, die goed dienen te worden bestu
deerd. Dit delicate werk kan ernstige con
sequenties medebrengen.
Het belangrijkste is de aan de grens ge
nomen maatregelen te voltooien om een
einde te maken aan de lankmoedigheid, wel
ke reeds te lang heeft geduurd.
Batterijen luchtafweergeschut hebben
waarschuwingsschoten gelost of seinen ge
geven.
Voortaan zal, zoodra een vliegtuig, van
welke nationaliteit dan ook, de grens zal
overkomen, direct het vuur worden gè-
geopend. Ik zelf aldus Daladier, heb daartoe
opdracht gegeven en ik heb de zekerheid,
dat de bevelen zullen worden uitgevoerd.
De communisten gaan nog verder.
Het politieke bureau van dc communisti
sche partij juicht de maatregel van Dala
dier toec. Het wil echter'ook nog, dat on
middellijk dc grens van liet rcchtsche
Spanje met Frankrijk zal worden gesloten
en dat alle agenten van Franco zullen
worden uitgewezen uit Frankrijk.
Op ons kaartje ziet men nog eens het ge
bied waar de bommen zijn gevallen.
Vol trots toont het Prinselijk Paar de kleine Prinses Beatrix aan de ouden
van dagen uit Hilversum, die Donderdag Soestdijk bezochten
Chineezen steken dijken door.
Honderdduizend boeren bedreigd.
Uit I-Iankau wordt gemeld, dat de Chinee-
sche troepen gisteravond Tsjengtsjau hebben
ontruimd.
Tsjang Kai Sjek heeft op vragen van jour
nalisten schriftelijk geantwoord, dat „dank
zij onze troepen die sinds het begin van den
zomer verleden jaar in aantal verdubbeld
zijn, de belangrijkheid en de kwaliteit van
ons materiaal, de aanzienlijke verbetering
van het moreel der Chineesche bevolking, hij,
Tsjang Kai Sjek, in staat is aan alle stra
tegische eischen te voldoen en de operaties
te leiden, zooals hij dat van plan was. De
bombardecring van Chineesche steden, wel
ke beoogt- het moreel van het Chineesche
volk te vernietigen, heeft in tegendeel tot
effect, dat het de verontwaardiging wekt
van de 450 miiiioen Chineezen, die vastbeslo
ten zijn den oorlog tot het einde vol te hou
den, met als einde de overwinning.
FRANSCH SCHIP IN DEN
GROND GEBOORD.
Ook de dag van gisteren heeft geen
uitzondering gemaakt in de reeks
van bombardementen op open ste
den. In de haven van Denia is het
Fransche stoomschip Brisbane ge
troffen door vier bommen, waarvan
twee brandbommen.
Het aanvallende rechtsche watervliegtuig
zond vervolgens twee tot drieduizend mi
trailleurkogels op het schip af. Twee En-
gelschen, die op het schip vertoefden, zijn
gedood.
In de laatste 24 uur zijn drie havens ge
bombardeerd, n.1. Denia, Alicante en Cas
tellon.
Volgens dc Spaansche regeering wint dc
overtuiging veld, dat de opstandelingen wel
overwogen aanvallen doen op neutrale
schepen om te probeeren door een blokka
de en terrorisatie der burgerbevolking de
overwinning te behalen, waarin zij tot nog
toe met de wapenen niet konden slagen.
Gisterochtend vroeg is weer een mislukte
poging gedaan Barcelona te bombardeoren.
Ook zijn Benicassim, Gandia, en Villa Joyo-
l sa gebombardeerd. Te Benicassim werden 2
Pamiers
O 10 10 JO 90 50
Fo/x f KANKtEICH
Ax-les- Perpiqnan
•Thermes v
Col de Putoren* port-Vendres
"Tutqcercla
f A N I N
vrouwen en een kind gedood en 19 personen
gewond.
Uit Madrid wordt gemeld, dat een schip
van onbekende nationaliteit op 15 K.M. ten
noorden van Castellon werd gebombardeerd.
Volgens de eerste berichten zijn bij het
bombardement tien personen gedood en ne
gentien gewond.
Hevige strijd in Castellon.
In de provincies Castellon en Teruel
wordt hevig gevochten. Dc opstandelingen
zijn in den sector van Teruel 15 K.M. van
de provincies Valencia en Cuenca verwij-
De regecringstroepen maken het den op
standelingen onmogelijk door te dringen
in de richting van Lucena del Cid, aldus de
regeeringsberichten.
Aan bet front in Eslremadura zetten de
regecringstroepen de offensieve actie voort,
welke zij in Mei zijn begonnen in den sec
tor van Pucnta del Arzobispo, dat op 30
K.M. ten westen van Talavera is gelegen.
In het legerbericht der regeering wordt
van het Levantefront gemeld, dat de op
standelingen het offensief in alle sectoren
hebben voortgezet. Gesteund door tanks,
artillerie en vliegtuigen hebben de recht-
schen in den sector van Valla Hermosa
den berg Panagoloso en Sanahuja bezet.
Tijdens een luchtgevecht tusschen 41
jachtvliegtuigen der regeering en 53 vlieg
tuigen der rechtschen werden tien der
laatste neergehaald. De regeering verloor
drie vliegtuigen.
Verkeerswezen gemilitariseerd.
Bij decreet van de regeering is het ge-
hccle verkeerswezen gemilitariseerd. Nog
slechts militaire auto's mogen op straat rij
den, alle andere wagens zullen in beslag
genomen worden. Slechts voor enkele ge
vallen wordt een uitzondering gemaakt.
De onrust in het rechtsche Spanje.
Aan het hoofdkwartier van generaal
Franco werd den Reutercorrespondent me
degedeeld, dat er geen woord waar is van
dc te Gibraltar verspreide geruchten als
zou er onrust in het rcchtsche Spanje heer
schcn. Men wees erop, dat generaal Quei-
po de Llano die in ongenade gevallen zou
zijn, Dinsdag te Sevilla is teruggekeerd
van een bezoek aan San Sebastian, Burgos
en Toledo.
Op zijn terugreis werd de generaal door
de bevolking luide toegejuicht. De geruch
ten werden omschreven als een „duidelijke
roode propaganda". In Sevilla, dat door een
hittegolf geteisterd wordt, is alles rustig en
normaal,
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Zuidwestelijke tot Noord
westelijke wind, gedeeltelijk
bewolkt, weing of geen re
gen, weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Koel
weer.
Dijken doorgestoken.
Uit Hankau wordt gemeld, dat de op-
marsch der Japanschc troepen langs den
spoorweg van Loenghai de vorige week op
een nieuwe hinderpaal is gestuit: de zich
terugtrekkende Chineesche troepen hebben
op 3 Juni verscheidene dijken vernield en
daardoor een groot gebied onder water ge
zet.
De overstroomingen zullen een zeer be
langrijke rol spelen in dc Cbineesche ver
dediging, tenzij de opmarsch der Japannee
zen naar Ilankau met bliksemsnelheid zou
geschieden, hetgeen niet waarschijnlijk is.
De Chineezen ontveinzen zich niet,
dat het doorsteken van dijken ook
den ondergang zon beteekenen van
honderdduizenden boeren, die in
deze zeer dichtbevolkte streek wo
nen.
Vijf en dertig millioen
naar België!
Nederlandsche bankiers leveren
de Belgische regeering.
Naar wij vernemen heeft een Ne
derlandsche bankiersyndicaat onder
leiding van de heeren Mendelssohn
en Co. Amsterdam en de Nederland
sche Handel Maatschappij N.V. aan
de Belgische regeering een crediet
verstrekt van f 35-000.000.
Het crediet wordt verleend in den vorm
van driemaandswissels, welke ter keuze der
Belgische regeering driemaal achtereenvol
gens geheel of gedeeltelijk met drie maan
den kunnen worden verlengd.
De Belgische regcering heeft een soortge
lijke credietoverecnkomst in Zwitserland af-
gesloteiLj