Budapest Beperkingen vnor opticiens en masseori Op reis naar Joego-Slavië Groeiende tegenzin in Oostenrijk jegens Pruisen Amsterdam en het Regeeringsjubileum Stad van licht en kleur, van mee- sleepende zigeunermuziek. Van fonkelende wijn, die de gemoede ren opzweept. Maar ook van wuft vermaak in wijken, waar gedege nereerden hun armzalig plezier zoeken. „Bezint, eer Gij begint". Dat is niet alleen een oud, maar ook een wijs woord, al meenen wij tegenwoordig dan vaak, dat: we het in onze jach tige wereld veel te druk hebben om tijd te verliezen met oudenvetsch gezanik.' Vóór ik dit jaar echter naar vreemde landen toog, ben' ik toch eens voor den weefstoel mijner ge dachten gaan zitten, om de losse draden samen te weven tot één vast patroon, of, om 't. nu maar gewoon te zeggen, om er eens óver te pein zen, waarom ik toch altijd weer zoo graag naar onbekende streken trek. Niet, omdat ik 't in eigen omgeving niet haar nin zin heb. En ook niet, omdat het elders beter is dan in,eigen land; meestal moet ik me juist veel meer schikken en be krimpen. Waarom dan wel? Ik ben, tot do slotsom gekomen, dat het mij gaat als de spreeuwen, die in het nestkastje wonen in onzen ouden, bloeien den appelboom. (Er wonen ook hee- le zwermen onder de pannen en in den schoorsteen, maar dat klinkt, niet zoo goed). Die spreeuwen leiden ecri leventje van ple zieren, zingen en zwetteren tot vervelends toe, eten onze kersen en bessen op en al les wat er verder in don tuin groeit en maar lekker is, en als 't dan herfst wordt en wij, als gevolg van ons sentimenteel hart, ze ook nog gaan voeren, opdat ze geen ge brek zullen lijden, dan toch verdwijnen ze plotseling. Waaróm? Ik geloof niet, dat die stomme dieren zich bezorgd maken over den winter, zoolang ze nog wat te eten heb ben., 't. Is eenvoudig een drang in ze; ze móeten weg, móeten zwerven en avontu rieren. En zoo gaat het ook met de menschen met. zwervèfsfnstineten, die iets van den vagebond in zich hebben; die móeten gaan zien wat er achter den horizon is, onver schillig of dat mooi zal zijn of niet; en zoo gaat het ook mij. Maar toch ook even trouw als de spreeuwen in 't voorjaar terugko men in hun nestkastje als de appelboom weer bloeit, zoo word ik ook steeds weer teruggetrokken naar 't plekje waar ik ten slotte thuis hoor. Nu ben ik ook weer geen gewone, vogel, want ik reis niet zoomaar op zekeren dag af om ergens „te teren op den boer", maar spaar naarstig het bcnoodigdc geld bij el kaar cn maak ook overigens een plan en bereid dat zoo goed mogelijk voor. Zoo be steedde ik dit voorjaar menig uurtje aan de bestudeering van Roemenië, zat in den Haag in héél diepe fauteuils of stond in centimetersdikke smyrnatapijten om met. allerlei officieele nersonen besprekingen te houden, bezocht alle menschen die me maar aan adressen in Roemenië zouden kunnen ihélpen, had tenslotte in dat land zelf al een heele staf menschen voor me aan 't werk en toente elf-en de-half de ure bleek het, dat. het heele plan niet door kan gaan en dat ik iets anders zou moeten beden ken. Mijn keus viel toen op Joegoslavië, het. land waar Serven, Kroaten, Bosniërs, Turken en vele andere volken dooreen moesten wonen. Maar do tijd tusschen dit nieuwe besluit en m'n vertrek was vrij kort cn word grootendecls in beslag geno men met liet verbreken van de met moeite verkregen connecties, zoodat ik tenslotte toeh vrij onvoorbereid naar het Zuiden ver trok. Tot Budapest bleef echter mijn plan gelijk en zoo kon ik die stad toch leeren kennen, waar liet zoo heel mooi moest zijn overdag, maar ook bij nacht. Dat. laatste kon ik meteen vaststellen, toen ik op een laten avond met den trein de stad naderde en ze plotseling als een Duizend-cn-één-nacht-sprookje uit het duis- 1cr te voorschijn kwam met de duizenden lichtjes van liet hooggelegen Buda, de ge ïllumineerde bruggen over de Donau en het, vlakke Pest aan den andoren kant der ri vier. Het was als een fastastische droom, waaraan een kortstondig einde kwam, toen we plotseling onder dc stationskap rolden en ik, ondanks dc met vlaggen en groen versierde uitgang, meteen weer met beide lieenon in de werkelijkheid terugkwam. Want die versiering was niet alleen voor mij, maar ook voor de millioenen andere vreemdelingen, die in de komende week hier werden verwacht,, voor het. 34ste Eucha ristische Congres. Daardoor moest, ik heel wat zoeken, voor ik een geschikt tehuis had gevonden. Budapest. Natuurlijk vind ik Budanest. mooi. Ik zou niet oens anders durven beweren, om niet vele lieden onherstelbaar te grieven, voor wie deze stad dé favoriete is. Ze ligt dan ook bijzonder schilderachtig aan weerszij den der Donau en er is veel moois te zien. Het is vooral ook een verleidelijke winkel stad: het hcele leven is er zoo zwierig en hoffelijk en vol kleur, met een eigen, heel svmnathieke sfeer, zooals ik nog nergens eerder vond. Maar ik wil ook eerlijk zeg gen, dat één ding me erg tegenviel cn dat was het architectonisch geheel. Tk had gedacht een stad te vinden, waar ieder huis een stukje anticko bouwkunst Onze reis correspondente, mej. Boekei, die verleden jaar in een serie reisbrieven verhaalde van haar avonturen in Finland is thans onderweg naar Joego Slavië en zal onze lezers ook van dit,voor de meeste Nederlanders onbekende land vertellen. Wij geven hierbij haar eersten brief met indrukken uit Budapest, welke stad zij op haar doorreis be zocht. zou zijn en waar je op elk pleintje en in ieder slopje de historie cn romantiek zoudt kunnen voelen, ruiken, proeven en zien. Zóó is alleen het hoogste gedeelte van Bu da, waar het Koningsslot staat en de Kro ningskerk en waar jc ook echt ouwe straat jes vindt. Maar de regeeringsgebouwen daar, zijn meest voor pl.ih. 50 jaar geheel ver nieuwd. Vanzelfsprekend heb ik in -4*4 dag niet; alles kunnen bezoeken wat de moeite waard was, want er was juist die dagen ook op straat zooveel te zien, vooral aan kleurige uniformen en kleederdrachtcn. Eens heb ik ook een paar uur op een trottoir staan wachten, om de deputatie van hooge gees telijken uit Rome te zien arriveeren. Daar bij kwam ik in gesprek met een Hongaar- schen boer, die een Duitsch dialect sprak en die me bijna omhelsde toen hij vernam, dat. ik één van „die guten I-Ioolander" was, die zoo goed waren geweest voor de Hon- gaarsche kinderen. Op grond van dat feit wist hij de menigte te bewegen, me een plaatsje in de eerste rij af te staan. Welis waar bleef hij toen zelf ook leukweg voor aan staan, maar toen kon hij me ook alles uitleggen wat er te zien was, want ik kwam zóó ih de war met al die mooie uniformen, dat ik niet meer wist wat een generaal was eil wat een hotelpicolo. Er kwamen donker groene soldaten voorbij met gulden biezen en helgeclo kaplaarzen; rooie huzaren op witte paarden; heeren (of moet ik zeg gen ridders?), gedost in fluweel, met wijde, gondbestikte mantels en een steek met ge weldige, pluimen, alsof ze zoo uit een ope ra waren weggeloopen. Verder geestelijken in het paars, wit of zwart, allerlei soorten monniken en nonnen cn niet te vergeten c!e vrouwen van het land in hun ruime, fel- kleurige rokken. Inderdaad, mijn gids had gelijk, ik had „Kliek" (Glück), dat ik dit alles kon meemaken. En heele- maal tot. slot kwamen toen de langverwach te auto's cn wij wuifden naar Horthv, den Minister President en al de Pauselijke ver tegenwoordigers uit Rome. En steeds meer menschen stroom den naar Budapest en een steeds compactere menigte schoof door de straten om alles van het Congres te zien en te hooren. De Hongaren: zijn vrome katholieken. Ze hebben hun eigen, stille manier, om je te vertellen van hun kerken en pro cessies, die ze allemaal zoo „sehr schön" vinden en van hun heilige mirakels, waarin ze mét kinder lijken ecnivoud gclooven. En oo-k hebben ze hun eigen, bijna devote manier om hun kerken binnen te gaan, om een oogenblik in gebed neer te knielen. FRAAI STADSGEZICHT LANGS DE DONAU. Maar toch niet alleen hiervoor was het volk naar de hoofdstad gekomen. Met ver baasde gezichten liepen de dorpsmenschen ook langs cle mooie winkelramen en de aardige vrouwtjes in hun deinen,de rokken likten met lange tongen aan ijsco's, of stonden hand in band voor de eethuizen, waar koks mét groote vaardigheid flensjes in de lucht gooiden en weer in de pan opvingen; en het was maar goed, dat hij aan den anderen kant van het glas stond, anders had de heele pannckock wel in de wijd-opengezakte monden kunnen vallen. Budapest is niet alleen bij nacht de moeite, waard om te „zien", maar ook om te „beleven" en daarom heb ik me er ook met enikele andere aan een nachtelijke boemelpartij gewaagd. We vormden een zeer cosmopolitisch groepje, een Zweedsche glasfabrikant met zijn wederhelft, een mondaine dame uit Californië van onbere- kenbaren leeftijd, een levenslustige Hon gaar, die ons een beetje wegwijs zou maken en dan nog ik zelf met een van verwach ting kloppend hert. We reden allereerst op den Gellertberg om te genieten van het uitzicht over de stad. Ter gelegenheid van het Congres, we ren vele gebouwen nog extra geïllumineerd en de droom van den avond van m'n aan komst herleefde weer. Maar een nachtelijke excursie door Budapest maak je niet zoo zeer om buiten, maar vooral om binnen te" zijn en zoo verzeilden we weldra in een Hongaarsch café, om er Hongaarsche wijn te drinken.Nu drink ik zelden of nooit spiritualiën en ondanks de algemeene be wering, dat Hongaarsche wijnen heelemaal 'onschuldig waren, .steeg' het, edele voctjt, mij toch regelrecht 'naar het hoofd 011 daalde vandaar als een luchtige feeststem ming weer in me neer. Trouwens, ook de anderen ondergingen den invloed van de zonnige Balatonwijn, waardoor alle stijve deftigheid verdween. Het Week nu, dat de Hongaar mij had aangezien voor de dochter van den glas fabrikant., die op zijn beurt weer meende, dat ik familiebetrekkingen onderhield met de Amerikaansche en nu besloten we, die vermeende banden nog wat vaster aan te trekken cn als één gezin onze tocht te vervolgen, die daardoor zeer aan gemoede lijkheid won. En waar we ook kwamen om zwarte kof fie te slurpen of iets kostelijkere te genie ten, overal was er de zigeunermuziek, met buitengewone virtuositeit gespeeld door menschen, die er eigenlijk heelemaal nic' als zigeuners uitzagen, zoodat je steed: Weer werd meegesleept, ondanks jezelf cn je hcele feeststemming. En toch hebben die mannen geen enkele noot op papier; maar als ,je den Primos om.een speciaal lied vraagt en je het hem eerst nog moet voor zingen omdat hij niet kent, dan hoeft bij maar enkele streken te doen en het hcele orkest valt hem bij en herhaalt de melodie in eindelooze variatie. Maar bet opwin dendst is het., wanneer de Primos met zijn viool dooi' de zaal wandelt en achter je stoel blijft staan fiedelen. Wat voor ge voelens er dan tusschen je hoofd cn voeten heen en weer' stroomen, waag ik niet eens te beschrijven. Tot slot kwamen we terecht in een moderne nachtclub, zeer wuft en zeer gedegenereerd. Excentrie ke dames met gewaagd korte rokjes, of in sleepjaponnen, maar dan van boven niets, met onaangekleede beenen in ncusloozc schoentjes, waardoor de roodgelakte teenen naar buiten staken, dames met valschc oogharen, kunstnagels, houten haar, ge schminkte gezichten en in ieder opzicht hy per-onnatuurlijk, dansten met daarbij pas sende heeren op een - ronddraaiend dans- vloertje, dat af en toen in de hoogte ging, om als toonccl te dienen, waarop dan dan seresjes verschenen nagenoeg als ons aller moeder Eva in het Paradijs. Op zeker mo ment kwam er zelfs een heel paard met arreslee en *rneerderc honden van onder het orchcst. te voorschijn. En tusschen de nummers door danste het publiek. De Hon gaar bood galant aan, mij daar ook eens tusschen' te' vöërcnr wat ik beslist afsloeg; omdat ik me gevoeld zou hebben als een dikke wyandotté kip tusschen- een troep flamingo's Onze Amerikaansche echter, was wel voor zoo'n' experiment té vinden. Maar toen ze op de ronde schijf stapte, begon die juist beurtelings vlug naar links en rechts te draaien, zoodat ze wild met haar handen om zich heen sloeg, maar steeds den ver keerden man greep. Ja, nog eens, het was zeer excentriek en zeer wuft en ik zat daar maar te kijken als een boertje van buiten, dronk Hongaarsche champanje en kon niet nalaten op tcmerken, dat wij zooicts in Delfzijl toch niet hadden. „Maar", zei de Amerikaansche, „daarom gaan we ook juist reizen, don 't we?" Nee" zëi ik, „I don 'tl'" Ik weet niet, of zij daarvoor heelemaal van Californië was gekomen, maar eerlijk ge zegd, ik was op reis gegaan op zoek naar belangwekkender dingen. M. T. BOEKEL. Atletiekwedstrijden te Naubeim uitgesteld Italiaansche en Engelsche deel neemsters verhinderd. Op 29 Juni a.s. zouden te Nauheim, internationale atlileti okw e d strij den voor dames worden gehouden, waaraan van Ne- dcrlandsche zijde de dames Koen, Door geest cn V a n B a 1 e n Blanken zou den deelnemen. Daar evcnivvel de Ilaliaan- sche athletes meegedeeld höbbcn, eind Ju ni niet te kunnen komen en ook cle En gelsche bond bericht van verhindering lieeft gezonden, hebben dc Duitsche orga nisatoren besloten de wedstrijden tot mid den Augustus uit te stellen. Het is nu maar de vraag, of zij dan een voor de Neder- landscbe dames geschiktcn datum zullen kunnen vinden, daar onze landgenootcn in Augustus alleen op den 14cn en den Sisten vrij zijn. Het nationaal gevoel groeit. In de „News Chronicle" schrijft Venion Bartlett over de toenemende tegenzin tegen Pruisen in Oostenrijk, welke de reden zou zijn van de reis van Hitier naar Wecnen. Op bet oogenblik is het nationaal gevoel in Oostenrijk sterker dan onder Dollfuss cn Schuscbnigg. De voornaamste oorzaken van de ontstemming zijn volgens Bartlett,, dat de voornaamste posten ziin toevertrouwd aan Duitschcrs of aan Oostenrijkers, die naar Duitschland waren uitgeweken en do rede, welke Gocring tc Linz lieeft. gehou den cn waarin hij heeft gezegd, dat Duit- schors naar Oostenrijk zouden komen om de Oostenrijkers te leeren werken. Dit hoeft vooral de Oosten rij ksche arbeiders gegriefd. Verder is slechts een klein aantal Oosten- rijksche officieren opgenomen in'het leger. De kosten van het levensonderhoud zijn ge stegen, terwijl de wijziging van dc -munt van schilling in mark een loonsverlaging beteckent. Bartlett besluit zijn artikel met de ver- klaring, dat het belachelijk zou zijn te beweren, dat deze teleurstellingen zouden kunnen leiden tot een opstand tegen de na- iionaal-socialisten, doch de leiders van het nationaal-socialismc maken zich ongerust over het feit, dat Oostenrijk het centrum van een liberale oppositie zou kunnen wor den. Nieuw vasteland in de Waddenzee Dijken naar Schiermonnikoog en Rottemeroog zullen de aan slibbing bevorderen. Naar „Vooruit" verneemt, bestaan er plannen om door aanleg van dammen tusschen Schiermonnikoog en het vasteland en ook tusschen Rottemeroog en Groningen de aan slibbing daar ter plaatse in de Wad denzee te bevorderen, waardoor een vaste verbinding tusschen het ei land en het vaste land tot stand zal komen. Voor Schiermonnikoog openen zich daarmee ongetwijfeld belangrijke perspectieven. Dc Noordkust van Groningen en Fries land, die nagenoeg Oost-West loopt en zich langs de Duitsche kust nog over vrij groo- tcn afstand in dcnzelfden vorm voortzet, wordt onderbroken door sterke ombuigingen naar het Zuiden, waar dc Lauwerzee en de Dollard ieder een soort van zak vormen. I.ang geleden waren er nog een drietal meer van dergelijke f,zakken", n.1. de Middelzee in Friesland en de Hunze- cn Fivclboezem in Groningen. Deze drie zijn dichtgeslibd en in vruchtbare landerijen herschapen. Lau- werszee en Dollard zijn in den loop der tij den aanmerkelijk kleiner geworden. Ook aan deze noordkust groeit bet land voort durend aan en verplaatst de kustlijn zich in noordelijke richting door dc inpolderin gen, die hebben pla.ats gehad. Hiermee zou dan dc toestand hersetld zijn, dat de duinenrecks weer de noord grens van ons land vormt De landwinning daar gaat echter minder snel dan in de Lauiwerszee en de Dollard. De zee biedt dus echter de mogelijkheid tot herwinning van het verloren gegane. Haars terRf bewogen wateren bevatten na melijk fijne zand- en slibdeelcn, fijn bo- demmateriaal, dat onder gunstige omstan digheden aan de kust tot bczimking kan komen en aldus het land doen aanwassen. Hoe rustiger het water is, hoe meer fijne deeltjes bezinken. En zoo is te verklaren, de vluggere aanwas in de zoogenaamde' zakken als Lauwerszee en Dollard, die ge deeltelijk en in de Middelzee cn Hunze- en Fivelboezem, die geheel dichtgeslibd zijn Er bestaan, aldus het blad, plannen ora de Wadden ten noorden van Groningen in een paar groote „zakken" te veranderen, waardoor de aanslibbing bevorderd zal worden. Daartoe zijn een tweetal dammen ontworpen, waarvan de eene is geprojec teerd van Hornhuizen naar Schiermonnik oog; de ander van Lauwerpolder achter Uithuizen naar Rottumeroog. Met den aanleg van den eersten daim zou spoedig kunnen worden aangevangen. Deze 8 kilometer lange dam vordert hoogstens 3Vi millioen gulden voor aanlcgkostcn. Een nieuwe autoweg Mocht het zoover komen, dan opent zich voor de noordelijke badplaats van ons land een schoon perspectief. Eenige verhooging en verzwaring van den "ontworpen dam zou de mogelijkheid scheppen voor eèn schitte renden autoweg. f65.000.— voor verlichting en versiering. B. en W. van Amsterdam hebben den Raad diverse plannen voorgelegd voor ver siering en verlichting van gemeentewege,in verband met het a.s. regeeringsjubileum van HVM- de Koningin. Er zal een bedrag van f Q5.00Q.mee gemoeid zijn. Daartegenover staat, echter een bedrag van f35.000.als geraamde ontvangsten van terreinhuur e.d. Juni 1938, Tweede Kamet In de gisteren gehouden vergadering der Tweede Kamer werd als eerste van een 20-tal ingediende wetsontwerpen behain 'délcl, dat., behelzende aanvulling van Art, 1 van de wet, regelende de uitoefening der geneeskunst, speciaal bepalingen bevattend ten aanzien van de werkzaamheid van op, ticicns en masseurs. Zo.owel de heer Posthuma (c.d.) als dn de heer Duymaer van Twist (a.r.) achten beperkende bepalingen zeer gewenscht.. De heer Zijlstra (a.r.) ziet zwarigheden Spreker herinnert, aan de moeilijkheden welke vorige ministers hebben gehad me de land-technici. Laat, zegt spreker, de op ticicns rustig hun gang gaan. De oogart yn redden zichzelf wel. Dr. Vos acht deze redeneering niet juist Hot gevaar van refractionneeren door onbe voegden moet niet worden onderschat. Het oog is het eenige naar huiten waar neembare onderdeel van de hersenen. Mevr. de Vries—Bruins (s.d.) juicht hel ontwerp toe. Echter het woord „bedrij" ter aanduiding van de werkzaamheid va len arts acht spreekster niet juist cn dient door een beter woord te worden vervangen. De masseurs hebben,, zegt spreekster, ovei het algemeen weinig bezwaar tegen het ontwerp gemaakt. De heer Rost van Tonningen (n.s.b.) zal tegenstemmen, omdat, hij het ontwerp be schouwt als een ongemotiveerd ingrijpen van de regeering in een materie, waarvan zij geen verstand heeft. Minister Ramtme antwoordt, dat het ont werp uitgaat van het bestaan van het art senmonopolie en dat het moet worden be schouwd uit een oogpunt van algemeen belang. De definitie van de uitoefening van de geneeskunst ondergaat bij dit wetsontwerp dat zich niet tot de opticiens beperkt, een algemeene aanvulling. Voor de voetverzorging acht spr. geen bijzondere regeling noodig. Wanneer spr schaatsenrijdt, dan gebruikt hij steunzo len, zonder daarvoor het advies van een specialist te hebben gevraagd. Na repliek, o.a. door den heer Zijlstra (a.r.) die zegt dat men door het verbieden vhn refracfometcrs aan den opticien een goed instrument ontneemt, wordt tot stem ming overgegaan en het wetsontwerp met 63 tegen 9 stemmen aangenomen (tegen N S.B.) cn de A.R. leden Botterweg, vari den Heuvel, van Dijken, Zijlstra" en Alge- ra en de s.g. leden Kersten en Zandt). De kamer besprak daarha uitvoerig de conclusie van de kamer-commissie omtrent 'inlichtingen on een advies van acht oester- kweekers te Ierseke, aan wie door de do meinen 75 pet. kwijtschelding van de pacht som over 1934'35 is verleend. De adres santen wcnschcn gelijke behandeling me,) andere pachters, aan wie 95 pet. kwijtscheh ding is verleend. De meerderheid der kamercommissie vroeg een arbitrale uitspraak in deze. De minderheid wilde den minister dank zeggen voor de verkregen inlichtingen. Minister dc Wilde zei, dat de beslissing gebaseerd was op de grootcre opbrengst der betrokken oesterbedrijvcn en achtte geen rechtsgeschil waarover arbitrage zou kunnen worden in gesteld, aanwezig, daar de Staat, de volle pachtsom zou hebben kunnen eischen, Over deze zaak zal de kamer Dinsdag stemmen. Dan is tevens het voor stel-Wende- laar inzake Oss aan de orde. Door de wereld Door de wereld gaan de namen Ieder land Brengt ze voor zijn tijdgenooten In de krant. Namen van de groote mannen, Die de aarde saam omspannen, Nieuwe, grootsche wereld-plannen In hun hand! Door de wereld gaan de „woorden", Luid en veel, Ieder volk krijgt daarvan daag'lijks Buim. zijn deel! Woorden, die zichzelf bezingen, Als de grootste levensdingen, Die de tijden ooit ontvingen, Als geheel! Door de wereld gaan de ,jirachlen Sterk en breed, Tot den afweer van gevaren Steeds gereed! Krachten, die zichzelf ontvouwen Tot gewapend zelfvertrouwen, En een toekomst, willen bouwen, Zonder leed! Door de vjereld gaan 'de ,',daden Zonder rust, Vaak vermetel en ontstellend, Welbewust! Daden, die van durf gewagen, Wijd de aarde rondgedragen, En de stem., die wat wil vragen, Wordt gesust! Door de wereld gaat de liefde, Altijd door, Vindt ze nog in deze dagen Wel gehoor? Namen; woorden, krachtm,;daden In hunblinkende gewaden, Gaan langs alle wereld-paden, En gaan vóór!!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 10