Insulinde Buitenlanders in China niet meer onschendbaar Ons schoone DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER De dure aardappeltjes Dr* Philips' wereldreis Zal Engeland toch zijn politiek wijzigen? Laan, Schagen, Tel. 20. ZATERDAG 25 JUNI 1938. 81e Jaargang. No. 10605. üïtgOTO <fe» M.V. Uitg.-Mij'. „Hollondt Noorderkwortier" Een landweg is een Kalverstra at. Altijd is er gedoe, drukte, klop pend leven! Japan, een dorado voor den industrieell Dr. PHILIPS. In een stevige anderhalf uur heeft Dr. A. F. Philips, sedert tientallen jaren leider van het groote Philips concern, ons zijn ervaringen verteld van zijn wereldreis. Nauwelijks heeft de Nederlandsche taal woorden ter beschikking om zijn bewondering te uiten voor alles wat ons Insulinde ons biedt! De wereldreiziger verhaalt van zijn bezoek aan den Sultan van Deli en den Sultan van Langkat, groote ta bakskebons van geweldige uitge strektheid, van rubber-ondernemin gen en thee-plantages en oliepalmen- plantages. Hij heeft volkomen den in druk ondergaan, die deze geweldige complexen wekken, maar ook van de daadkracht en energie van den Indischen werker. j „Flinke, krachtige menschen zijn het, die je ontmoet. Zwakkelingen vallen uit en zijn ook uitgevallen, vooral door het proces der depressie en de werkers die je ontmoet zijn /ten volle bewust van hun plicht om Indië te ontwikkelen, door zijn geweldige moge lijkheden en den invloed van hun eigen I werkkracht. Ja, zoo gaat hij verder, en j daarbij heeft het mij zoo hijzonder getrof fen, dat de vrouwen zulk een groote steun zijn voor hun echt- genooten. Opgewekt deelen zij het leven, dikwijls op afgelegen oorden. Afgelegen beteekent nog al iets in Indië, want tegen I een afstand van een paar honderd kilome- ter zien ze daar niet op. Dan zit je nog, I volgens Indische begrippen, in de buurt, j De autoreis van Medan, dwars door Su- ma tra, was een openbaring. Wat een ge weldige natuur, wat een schoonheid! Dat plaatsje Prapat aan het Toba-meer, ja, je I denkt dan aan het Laga di Como. En over al goede, degelijke hotels, met keurige be- j diening, goed eten. Daar mankeert niets aan. Toen van Padang naar de hoofdstad van Indië, Batavia. Mooie stad, met prachtigen 1 uitleg, mooie gebouwen, waar wij de eer hadden bij den gouverneur-generaal te wor- i den ontvangen. Voorts werd Buitenzorg be zocht. Het is er druk langs den weg. Over al passar-gangers, overal leven, beweging en kleur. Een landweg is daar een Kalver- straat. De een pikolt groenten, de ander loopt met vee, maar alles trekt op naar de markt, de een met veel, een ander met weinig. Altijd is er gedoe, drukte, kloppend leven. Toen gingen wij naar Bandoeng, waar in de buurt van Soekaboemi een thee- onderneming werd bezocht, bij Garoet een textielfabriek. Vooral hadden verder de fa brieken mijn aandacht en met genoegen kon ik constateeren dat de meeste moderne ma chines in deze fabrieken van Nederlandsch fabrikaat waren, zoodat een opbloei van In sulinde ook voor onze machine-industrie van groote beteekenis is. Van Bandoeng gingen wij naar Midden- Java, de streek van de oude historie van Java, het land der zelf bestuurders, van den Sultan van Djokja, den Paloe-Alam en in Solo van den Soesoehoenan en den Mang- koenegoro. Overal werden wij allerhartelijkst ontvan gen en werden ons de prachtige Oostersche dansen vertoond, sprookjesachtig en mooi, statig en plechtig. Met veel genoegen denken wij nog steeds terug aan de twee dagen, die wij als gast bij Z. H. den Mangkoenegoro hebben doorgebracht. Zooals bekend hebben de vorstenlandsche zelfbcstuurders, hetzij persoonlijk als de Mangkoenegoro of in de legatie, ook onze fabrieken te Eindhoven des tijds bezocht. Natuurlijk sloegen wij de Boeroeboedoer dat wereldberoemde bouwwerk en de tempel van Mendoet niet over. Hier in de vorstenlanden, en ook elders, kregen wij een kijkje op het echte inlandsche leven, zoo mooi, zoo vol van landelijke romantiek, waar ik de padi-oogst zag binnen halen, de lange rije inlanders, die de goudgele paddi-bossen pikolden, die werden verzameld, waarna de werkers naar huis gingen, echter niet zonder hun deel van den oogst deelachtig te worden, dat men dan vreugdevol naar huis droeg. Onze oogen naar alle kanten goed den kost gevende, (er valt zooveel te zien dat je oogen tekort komt), gingen wij naar Soera- baja, de handelsstad met de mooie woonwij ken, het groote havencomplex, de groote, wei-voorziene winkels in de stad. Vandaar naar Bali. Feitelijk hoeven wij over dit land van schoonheid maar weinig te zeggen. Er is reeds zooveel over geschreven. Het is over weldigend-mooi. Ook hier zagen wij dansen, die weer een ander karakter dragen dan de traditioneele Javaansche dansen. Hier, in Bali, zijn zij levendiger, vroolijker, in Java streng-ingetogen. Ook de Balineesche game lan is wat vroolijker dan die van Java met zijn sombere, bijna plechtige klanken. Toen hadden wij Indië achter den rug. Ik had mij er veel van voorgesteld, er veel over gelezen. Maar zoo iets schoons, moois en krachtigs had ik mij niet kunnen denken Ik kan niet zeggen, dat mijn reis een hoog tepunt had. daarvoor was deze teveel een aaneenschakeling van hoogtepunten, maar als ik en mijn vrouw onze gedachten eens laten gaan over wat achter ons ligt (en dat doen wij dagelijks vele keeren) dan komt Indië met zijn majesteit van natuur, met zijn kracht van opbloeiend land, het eerst naar voren. Asl ik Indië in een paar woor den moest beschrijven, zou ik Sumatra, het eiland van 't overweldigend-grootsch woeste Java en Bali de tuin willen noemen, een geweldige tuin, geheel aangelegd, schitte rend ge-irrigeerd! Japan. Vervolgens brachten de heer en mevr. Philips een bezoiek aan Japan. Of ik in Japan Iets van den oorlog heb gemerkt? Eerlijk gezegd: weinig. Ik zag re- cruten naar het front vertrekken, uitgelei de gedaan door buurtgenooten, die ter eere van hun mensohen vaandels met opschrif ten hadden geplant. Nergens werd een traan gelaten; men ging welgemoed en blij, want de doocl voor het vaderland wordt ,de groot ste eer gerekend. Het Japansche procent kost géén loonl En nu de Japansche fabrieksnijverheid: een onderwerp dat alle aandacht verdient door de voor een Westerling, en zeer zeker voor een Westersch industrieel zeer bijzondere aspecten daarvan. In de eerste plaats is het arbeidsloon daar wel een zeer ondergeschikte factor. Men werkt negen uur per dag; er wordt nogal vrouwenarbeid verricht. Het loon is gering, volgens onee begrippen zeer gering maar de Japansche art>eider of arbeidster heeft er voldoende aan, omdat zijn of haar behoeften zoo sober zijn. Dan moet ik er nog op wijzen dat de Japansche arbeider of arbeidster buitenge woon handig is. Ik zag een meisje in een textielfabriek, die twaalf getouwen bedien de. Het loon voor een arbeidster van een fabriek die-ik bezocht bedroeg 25 cent, waarvan nog 10 cent voor voeding afgaat. Maar het is voor haar en voor haar levens behoeften voldoende. Om die redenen zal ook een eventueele stijging van loonen van zoo weinig invloed zijn, dat men gerust kan zeggen van geen invloed. Het product kost... de prijs van het materiaal met een minieme kleinigheid, welke het loon uit maakt. Een werkplaats van 300 personen, staat bijv. onder leiding van een directeur met een salaris van... honderd gulden in de maand. Men moet tegenover dit productie systeem om het te beoordeelen echter niet met Westersche ideeën gaan staan. Geen Philips fabriek in Indië- Of wij er aan denken om in Indië een fa briek op te richten? Allerminst. Wij zou den dan toch alles moeten importeeren, glas, draad, alles, en de productiekosten zou den beduidend hooger komen dan hier. En nu gaan we weer aan het werk! Hiermee was het interessante onderhoud afgeloopen, maar wel wekte het verhaal van den heer Philips bij ons* nog de gedachte dat hij in eenige maanden met scherpen blik enorm veel heeft aanschouwd en ge zien en dat niet alleen aan de oppervlakte, Hij deed bij ons ook de overtuiging ontstaan welk een uiterst dankbaar en uitverkoren land Indië is ovor den tourist niet voor het genus dat Java in drie dagen „doet", maar voor den man, die zijn geestelijken gezichts einder wil verruimen met een prachtig en werkend deel der wereld, waardoor een impressie achterblijft die iemand nimmer verlaat. Lord Halifax over de lucht bombardementen. Repre sailles niet uitgesloten. Pablo en Azcarate, Spaansch ambassa deur te Londen, is door den minister van buitenlandsche zaken, Halifax, gistermid dag ontvangen. Halifax deelde mede in wel ken staat zich de door de Britsche regee ring geopende onderhandelingen bevinden ten opzichte van de vorming eener interna tionale commissie, die tot taak zal hebben ter plaatse na te gaan of de door de lucht strijdkrachten als doel gekozen punten van militairen aard zijn of niet. Men meent te weten, dat Halifax medege deeld heeft, dat deze combinatie in korten tijd gevormd kan worden. De ambassadeur heef met klem gewezen op het dringende probleem der bombardementen op burger bevolkingen door aviateurs in dienst van de opstandelingen. Hij zou hebben ver klaard, dat zijn regeering er toe zou kun nen komen om, wanneer er niet binnen kort een oplossing voor deze kwestie ge vonden wordt, haar politiek te wijzigen, welke tot dusverre bestond in onthouding van alle represailles. Geen verhooging aardappelheffing Voor goed van de baan.' Uit de Staatscourant van gisteren blijkt, dat is besloten de verhooging van de invoermonopolieheffing dei- aardappelen verder geheel achter wege te laten. De minister van Ec. Zaken, gelet op artikel 12 van het crisis-mono- poliebesluit 1933 en op zijn beschik king van 17 Maart 1938, zooals deze laatstelijk is gewijzigd, heeft goed gevonden genoemde beschikking te wijzigen in dier voege, dat het daar in bepaalde wordt gelezen als volgt: „Het prijsverschil voor aardappelen waarvan de invoer plaats vindt in het tijdvak, aanvangende met in gang van 1 April 1938 en eindigen de met ingang van 1 Augustus 1938 vast te stellen op f 3 per 100 kg. - netto." JAPAN ERKENT HUN RECHTEN NIET LANGER. Ongerustheid in Frankrijk en En geland over de bezetting van de kusteilanden van Zuid-China, De Japansche woordvoerder heeft aangekondigd, dat alle rechten van exterritorialiteit, welke de vreemde lingen in China bezitten, zullen wor den afgeschaft in die gebieden van China, welke door de Japansche troe pen zijn bezet. De krijgsoperaties worden nog steeds op vele plaatsen door het hooge water belem merd. De was van het water in de Jangtse als gevolg van zwaren regenval, baart groote ongerustheid. De Chineesche berichten, volgens welke ook langs den Jangtse de dijken zijn bezwe ken en de Japansche opmarsch langs den noordelijken oever tot staan gekomen zou zijn worden door de Japanneezen met stelligheid tegengesproken. De woordvoerder gaf intus- schen toe, dat ook langs den Jangtse over stroomingen voorkomen en dat bij aanhou denden regenval gevaar voor dijkbreuk be staat. Hankau bedreigd! Volgens een communiqué der Chineesche autoriteiten ziet men in de landing van 5000 tot 6000 man Japansche troepen, welke gisteren op den Zuidelijken oever van den Yangtse bij Toenglioe ten Oosten van Ma- tang is geschied een nieuwe bedreiging van Hankau. De landingsmanoeuvres geschiedden on der dekking van een hevig bombardement door twintig Japansche oorlogsschepen, die werden ondersteund door vliegers. Het hoofdkwartier der Chineesche luchtmacht heeft medegedeeld, dat gisteren drie Japansche oorlogsbo dems bij Toenglioe door bommen werden getroffen. De oorlogsschepen raakten hierop in brand. Japanners op Hainan? Te Londen heeft men geen bevestiging ontvangen .van het bericht, dat Japansche Deze medaille heeft ook haar keerzijde: de belangen der te lers. Spoedig daling der prij zen verwacht. Men moet niet uit het oog verlie zen, aldus schrijft men ons van be voegde zijde, dat het onjuist is de thans geldende prijzen te vergelij ken met de uitermate lage p^zen welke in vorige jaren hebben /^ol den. Deze prijzen mogen dejj" con sument welkom zijn gewee^o./ij ga ven den boer en tuinuc. dikwijls een onvoldoende vergoeding voor hun onkosten. Dit is een onjuiste toestand. Bovendien: al mogen de prijzen van de vroege aardappelen voor de telers gunstig zijn, ook zij ondervinden de gevolgen van den slechten oogst. De geldelijke op brengst. van hun teelt is tenslotte het product van prijs en oogst. In de betere prijzen ontvangen de te lers van vroege aardappelen een compensatie voor den ongunstigen oogst. De prijzen van de aardappelen zijn dit jaar inderdaad aanmerkelijk hooger dan in denzelfden tijd van 1937. De aanvoeren van vroege aardappelen ne men echter thans toe, waardoor de prijzen van deze aardappelen dalen. In andere jaren treedt omstreeks 20 Juni dikwijls reeds de toestand in, dat hoeveel heden vroege aardappelen onverkoopbaar zijn. Het is daarom te verwachten, dat zeer binnenkort de aanvoeren zoo ruim zullen zijn, dat de aardappelen weder ge makkelijk binnen het bereik van iederen consument komen. Gezien het tijdelijk karakter van den toestand, is het niet mogelijk, door maatregelen als opkoop van het restant oude aardappelen door de regeering en beschikbaarstelling daarvan tegen lagere prijzen den toestand te verbeteren. Afgezien nog van het feit, dat zulke maatregelen financieel en economisch niet aanvaardbaar zou den zijn, zou dc voorbereiding daar van te veel tijd kosten, dan dat deze daarna nog effect zouden kun nen sorteeren. De monopolieheffing. Door uitstel van de. verhooging der in voermonopolieheffing op ingevoerde aard appelen en door de dezer dagen genomen beslissing deze verhooging verder geheel achterwege te laten, is getracht, eeniger- mate aan de moeilijkheden tegemoet te komen. Hierbij moet men echter niet voor bij zien, dat de invloed van deze aardappe len op den binnenlandschen prijs van aard appelen in het algemeen relatief gering is, daar deze ingevoerde aardappelen een pro duct vormen, dat slechts een kleineren kring van koopers vindt en tegen, relatief hooge prijzen wordt afgezet. Weensche joden het bestaan ontnomen Parken gesloten» Bedienden ontslaan! Bij verordening van den Weenschen po- litiepresident is den Joden het betreden van de Weensche parken en plantsoenen verboden. Het D.N.B. voegt hieraan toe, dat deze maatregel genomen is „om de bevol king te beschermen tegen de voortdurende provocaties". Alle fabriekseigenaars, met inbegrip van de Joden, moeten hun niet-arische bedien den tegen 1 Juli ontslaan. Gister zijn des betreffende instructies uitgevaardigd, Dat beteekent, dat te>zamen met de reeds tevo ren genomen anti-Joodsche maatregelen, hierdoor practisch alle Weensche Joden zonder zichtbare middelen van bestaan zul len komen. troepen geland zouden zijn op het eiland Hainan. Men zette evenwel uiteen, dat de Britsche ambassadeur te Tokio in de laatste maand herhaaldelijk onder de aandacht der Japan sche regeering heeft gebracht, dat de bezet ting door Japanneezen van eilanden voor Zuid-China zouden kunnen leiden tot een spanning en mogelijke verwikkelingen met de Britsche regeering, welke niet geheel te vreden is gesteld door de Japansche verze keringen, dat zij niet het oog hebben op Chineesch grondgebied. Men meent, dat de Fransche regeering de Britsche opvatting deelt, daar zij een verdrag heeft met de Chineesche regee ring, waarbij de Chineesche souvereinitcit wordt erkend over het eiland, zoolang dit niet is afgestaan aan een derde partij. Swatau wordt ontruimd. Het detachement van honderd Japansche mariniers, van wie gemeld was, dat zij in de buurt van Swatau probeerden aan land te gaan, heeft zich moeten terugtrekken wegens den krachtigen tegenstand der Chi- neezen. Een watervliegtuig heeft vanochtend het spoorwegstation van Swatau gebombar deerd. Gedeelten van het gebouw werden getroffen. Reeds 70 pet. der bevolking, heb ben de stad verlaten. Dit nummer bevat 16 pagina's DB BILT SBINTt Verwachting: Meest matige, aanvankelijk tijdelijke zwakke Westelijke tot Zuid westelijke wind, betrokken tot zwaar bewolkt, met tij delijke opklaringen, weinig of geen regen, waarschijn lijk iets warmer overdag. Verdere vooruitzichten Onzeker r -\ CENTRALE VERWARMING AANSCHAFFING EEN MAAL, MAAR IN HET GEBRUIK ZAL BLIJ KEN, DAT DE DOEL- TREFFENDHEID VAN ONZE INSTALLATIES BLIJFT. DE V TECHN. BUREAD RIES ALKMAAR ROTTERDAM TeL 2197-3897 44504 WJudMnnai Fraai werk van Lambrecbts Jaap Kuiper zestiende in de derde étappe der ronde van Luxemburg. Ook in de gisteren verreden derde étappe van dc tour van Luxemburg heeft de Ne derlandsche ploeg zich goed geweerd. Lam- brichts vooral bevestigde den goeden in druk, die hij de voorgaande dagen heeft ge maakt. Hij eindigde op de zevende plaats en neemt nu in het algemeen klassement de vijfde plaats in. Jaap Kuiper leverde een alleszins be hoorlijke prestatie door op de 16e plaats te eindigen. Had de Julianadorper echter geen bandenpeeh gehad, dan zou hij het in deze étappe tot een nog 'beter einde hebben ge bracht. Buuron werd een goede elfde, Jan Theuns en Hubert Seijen deden het minder goed; zij kwamen resp. als 29e en 30e binnen. Seijen heeft evenwel met pech te kampen gehad. De rit van gisteren ging over een afstand van 169 K.M. Heden wordt de laatste étappe verreden, nl. het traject EschLuxemburg (170 K.M.). Als Jaap Kuiper en de zijnen deze tour weten uit te rijden, zijn we uitstekend te vreden! Wij mogen niet van hen verlan gen dat ze in de voorste gelederen eindigen Dat Lambrichts intusschen een bijzondere prestatie levert stemt ons tot vreugde. Vaei&al Ned. Elftal gewijzigd Een linkervleugel Linssen-de Vroet Smit, v. d. Veen en De Harder niet van de partij. Daar gebleken is, dat Smit en van der Veen nog niet geheel genezen zijn van hun te Le Havre opgeloopen blessures en de Harder één dezer dagen door een ongeval werd gewond, zal het Nederlandsch elftal, dat morgen op den Olympischen dag te Am sterdam tegen het Ned.-Indische elftal uit komt, als volgt zijn samengesteld: Doel: Van Male (Feijenoord); Achter: Weber (AGOVV) en Caldenhove (DWS) Midden: B. Paauwe (Feijenoord), Ande- riessen (Ajax) en van Heel (Feijenoord); Voor: Drager (DWS), van Spaendonck (Neptunes), Dumortier (DOS), de Vroet (Feijenoord) en Linssen (Feijenoord). Als reserves zijn aangewezen: Dijkstra (ZFC), Wilders (Blauw Wit), Waltaert (PSV), en Bergman (Blauw Wit). RAUCHBEKER. Wieringerwaard heeft Zondag Purmer- steijn voor de finale zeer goed partij gege ven en een alleszins bevredigende indruk achtergelaten. Men moet zelfs zeggen, dat de stand, 3—3, na verlenging, voor Purmer- steijn lang niet slecht uitviel, gerekend naar spelverloop en krachtsverhouding. Oostindiër scoorde op geraffineerde wijze een tweetal doelpunten. De finale moet nu nog eens worden ge speeld en wel op het veld van den anderen finalist, Purmersteijn, Intusschen is deze herhaling nog niet definitief vastgesteld, dus vermoedelijk niet eerder dan 3 Juli aan de orde. GOUDEN KRUIS. Ook hier eindigde de finale, Vrone—Zaan dijk 2, na verlenging onbeslist (1—1.) Zondag a.s. om 10 uur wordt op het Zaan dijk-terrein opnieuw gespeeld. Vorig jaar won Helder 1 de Rauchbeker, terwijl Ber gen. met het G.K. strijk ging.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 1