4-
4
terren
maken muziek!
n het mannetje in de
i(maan) kan praten!
fen beklemmend raadsel van
ruimte en tijd
Blikseminslag te Drunen
„Wij letten op U"
Waar een morfinist
Aardappelteelt
ingekrompen
Een fotografeerende mijn
5
RADIO-SIGNALEN UIT DEN
MELKWEG.
Astronomen en natuurkundigen
hebben zich in den laatsten tijd
met weinig alledaagsche experimen
ten bezig gehouden, die even onge
wone als interessanto resultaten
hebben opgsfleverd, resultaten, die
als een sprookje klinken en toch
niet wonderlijker zijn dan de om
zetting van het gesproken woord in
de geluidsfilm door middel van een
ontvangtoestel voor electrische gol
ven in het verstaanbare woord van
de bioscoopvoorstelling. Men heeft
met gcluidsfilmband de kosmische
natuur beluisterd. Gemakkelijk was
het zeker niet., deze „klanken der
sterren" waarneembaar te maken,
want de stenen komen niet van
zelf voor den luidspreker of voor
de gramofoonplaten staan.
Vega voor de microfoon,
Hoe dit ook zij, een feit is, dat men in
een Tsjechoslowaaksch observatorium met
behulp van een'telescoop van 60 c.m. mid
dellijn, die op de ster Vega in het sterren
beeld Cassiopeia werd gericht, de stemmen
des hemels in voor onze aardebewoners
waarneembare klanken heeft weten om te
zetten, zij het, dat zij slechts hoorbaar wa
ren door de radio.
De telescoop volgde de bewegingen
van de ster, en met behulp van
speciale instrumenten slaagde met
erin, het licht, d.w.z. de stralen te
„muzikalisocren", in klanken om te
zetten. Het resultaat van deze om
zetting werd via een kabel naar een
radiozendstation geleid, dat ze op
ving en ze, versterkt door luidspre
kers, aan het publiek liet liooren.
Ook werden de hemelsche klanken
op gramofoonplaten vastgelegd.
Voor het omzetten van de stralen in klan
ken werd in de koepel van het observato
rium een microfoon ingebouwd, die met
den telescoop verbonden was. Speciale in
strumenten bewerkten met behulp van een
thermo-ionischc spoel, dat de fotografische
indruk van de stralen der ster in een
electrischen impuls werd omgezet en daar
mede tevens tot geluid werd, geheel op
dezelfde wijze als voor de omzetting van
licht in geluid bij de film gebeurt. Bij
zonder indrukwekkend was de muzikali-
seering, de omzetting in geluid van het
licht van de vaste ster Vega ook daarom,
wijl Vega 2614 lichtjaren van de aarde ver
wijderd is. I>e klanken, die de ster uitzond,
hadden derhalve vier eeuwen geleden op
deze ster „geklonken" een raadsel, van
ruimte en tijd, dat haast beklemmend is
in zijn grootschlieid en diepte.
De snorrende aardas.
Niet minder interessant, omdat het hier
niét alleen betrof een omzetting van licht
in geluidsgolven, doch een directe waar
neming van „hcwegmgsgolven" als geluid
was een tweede proefneming, waarbij de
aswenteling van de aarde hoorbaar werd
gemaakt. Ook deze proef gelukte volkomen!
Wij kunnen dus thans hooren, hoe de aar
de draait, zooals wij het gcruiscli van oen
rondsnorrend wiel kunnen hooren. De aar
de draait blijkens dit experiment met een
onafgebroken, metaalachtig gezoem en zelfs
als deze stem van de aarde slechts als heel
uit de verte cn flauw waarneembaar tot ons
komt, dan prikkelt dit toch niet weinig
onze fantasie, als men bedenkt, welk een
enorme massa daar in beweging is cn welk
een geweldige wind, deze razend snelle om
wenteling in den aethor veroorzaakt.
Van dezen aetherwind bereikt slechts een
onherkenbaar geruisch rechtstreeks het
menschelijk gehoor, niet meer dan een ver
re echo van het verschijnsel, dat de tele6-
scoop registreert, wanneer hij op de aarde
wordt gericht en aldus haar snelheid van
100 000 km. in het uur door het luchtruim
volgt.
Het maanlicht hoorbaar ge
maakt.
Toen de telescoop op de maan werd ge
richt, werd het licht, dat van de aarde op
de maan wordt geworpen het is een
violet licht, dat bij maansverduistering
duidelijk als van de aarde uitgaand kan
worden waargenomen bij zijn reflexie cv
terugkeer op de aarde op een fotografisch
omzettingsapparaat geworpen.
Men hoorde onmiddellijk het ge
ruisch van de aardrotatie, eerst een
zwak ruischen, toen een geleidelijk
aangroeiend huilend gejammer, dat
vervolgens weer zwakker werd,
naarmate de telescoop de maan
verliet.
Wij kunnen ons deze geluidsversterking
van het rotatiegeruisch bij richten op de
maan ongeveer voorstellen als de verster
king van het geluid van een voorbij rij den
den trein bij het passeeren van vaste voor
werpen, zooals reeds bij een muur of een
tunnel te merken is. De maan werkt hier
dus als geluidsversterker van de '.rijdende"
aarde.
Vervolgens ging men het maanlicht in
geluid omzetten. De stralen van de maan,
die men op een metalen wand liet vallen,
verwekten 'n zwakken electrischen stroom,
die langs kabels naar het radiostation
werd overgebracht en daar in geluid werd
omgezet.
Op deze wijze kreeg men een hoogen,
bevonden toon te hooren, eenigszins gelij
kend op de stem van den wind. Zelfs
kreeg men haast den indruk, dat van de
maan onduidelijke woorden in de vibree-
rende klanken weerklonken. De telescoop
was op slechts 60 van de 3500 K.M. middel
lijn van de maan gericht.
De Melkweg zendt
programma alt.
een radio-
Al deze resultaten werden verkregen door
een foto-electrische cel en het bekende feit,
dat de werking van een lichtstraal een
electrischen schok geeft, die dan door de
slingering van een simpel dun plaatje in
een geluidsimpuls wordt omgezet. Nu is het
interessant, dat daardoor ook vragen kon
den worden opgelost, die in den laatsten tijd
in de astronomie een rol speelden. Eenigen
tijd geleden heeft de natuurkundige Dr.
Jansky er de aandacht op gevestigd, dat
uit de dichtste regionen van den Melkweg
radiosignalen van raadselachtigcn oor
sprong komen. Een verklaring van dit ver
schijnsel is op grond van de huidige erva
ringen niet al te moeilijk meer.
Men kan aannemen, dat bet fijne
Stof tusschcn de sterren, het z.g.
kosmische stof, door bet ultravio
lette licht van de sterren electrisch
wordt geladen, en dat daardoor elk
stofdeeltje in werkelijkheid een mi
matuur radio-apparaatje wordt, dat
onder invloed van een of andere
storing onmiddellijk golven uit
zendt.
Zoo zendt dus ook de Melkweg op zijn
wijze „radioprogramma's" uit, die zelfs
hoorbaar gemaakt kunnen worden, als daar
voor de noodige electrisch-acoustische maat
regelen genomen worden. Waarlijk, de we
reld is vol wonderen!
Twee boerderijen in de asch.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
om half één ontlastte zich een kort doch
hevig onweer boven de gemeente Drunen.
De bliksem sloeg in de met riet gedekte
boerderij, bewoond door liet gezin van den
heer Jos. Pulles, gelegen aan de Groote
Straat aldaar. Aangewakkerd door den
wind sloegen de vonken door het luchtruim
en kwamen terecht op de daarnaast staan
de, eveneens met riet gedokte boerderij be
woond door C. de Gouw.
In korten tijd stond ook dit pand geheel
in vlammen.
De bewoners konden zich slechts met
groote moeite in veiligheid stellen.
Aan blusschen van de brandende boer
derijen viel echter niet meer te denken.
Omstreeks twee uur des nachts was liet
gevaar voor uitbreiding geweken en lagen
de boerderijen geheel in de asch.
Beide huizdn, zoowel als de inboedels,
zijn verzekerd.
Een varken en ecnig klein vee, zoomede
een aantal landbouwwerktuigen werden een
prooi der vlammen.
Australische luchtmacht enthou
siast over K.N.I.L.M.-prestatie.
Gistermiddag is het K.N.I.L.M.-
vliegtuig PK-AFM op het vliegveld
Tjililitan geland, waarmede dus de
openingsvlucht naar Australië en
terug is volbracht. Den inzittenden
viel een feestelijke ontvangst ten
deel.
Bij aankomst van de Australische journa
listen (die zich aan boord van het terug-
keerende K.N.I.L.M.-vliegtuig bevonden) op
Indisch grondgebied, heeft een vertegen
woordiger van Aneta hen gevraagd naar
hun indrukken over dezen tocht.
Allen lieten zich, aldus N.R.Crt., in zeer
enthousiaste bewoordingen over hun bevin
dingen uit. Zoo verklaarde de vertegenwoor
diger van een Sydncy's blad o.m.:
Het is bijna onmogelijk te geloo-
ven, dat we in zoo'n korten tijd
zooveel mijlen hebben afgelegd. Bo
vendien is de.dienst een combinatie
van comfort en snelheid.
Dé hoofdredacteur van Aneta, de heer
van Bovene, die de vlucht meemaakte,
voegde aan de indrukken van zijn Austra
lische collega's o.m. het volgende toe:
Dank zij de overgave van het geheele
personeel van de K.N.I.L.M. worden presta
ties geleverd welke slechts op peil kunnen
worden gehouden indien men zorgt voor
zeer snelle aanvulling en opleiding van
personeel.
Wij hadden een interview met den leider
van één der voornaamste luchtvaartmaat
schappijen in Sydney, die zeide:
„Wij letten op u. Wij zien deze
prestaties en zullen weldra teza
men met u vaststellen wat door
samenwerking in de lucht kan wor
den verkregen. Van die komende
samenwerking ben ik overtuigd".
De heer Nicuwenhuis is voor besprekin
gen in Australië achtergebleven. De heeren
van Haaften en Keuneman zullen Zondag
uit Sydney vertrekken.
voor gebruikt werd....
Eigenaardige strafzaak.
Een gepensionneerde hoofdrechercheur
van politie, de 42-jarige G., heeft in een zeer
eigenaardige zaak terechtgestaan. G. was
eenigen tijd geleden opgenomen in het anti-
opiumpaviljoen van het Zcndingshospitaal
Immanuel te Bandoeng, daar men hoopte
hem af te brengen van zijn fatale neiging
voor verdoovendé middelen. G. is n.1. sinds
ongeveer 12 jaren aan opium verslaafd, ter
wijl hij zich de laatste 4 jaren bovendien
overgaf aan het gebruik van morfine, aldüs
de N.R.Ct.
Het vreemde in dit geval is, dat de
geneesheer-directeur van genoemd
hospitaal G. op een gegeven oogen-
blik, toen deze pas sedert enkele da
gen voor zijn kuur was opgenomen,
een betrekking aanbood. Nog eigen
aardiger wordt het, als men hoort
wat voor een soort bezigheid G. te
gen betaling van f 10 per dag, zou
moeten verrichten: onder leiding
van het toenmalige onderhoofd opi
um- en zoutregie gegevens verzame
len over de verbreiding van den
morfinehandcl en het verbruik van
verdoovende middelen in Indië.
Zoo werd dus iemand, van wien men wist
dat hij zelf nog verslaafd was aan het ge
bruik dezer middelen, vóórdat hij van zijn
kwaal was genezen, gebruikt om zich onder
morfinisten c.d. te begeven, waarbij hij zich
af en toe ook eens een spuitje moest laten
toedienen, ten einde meer vertrouwen te
wekken.
Volgens het verhaal van het gebeurde in
het Bat. Nbl. zou deze eigenaardige opdracht
van G. voortvloeien uit het verlangen van
de opiumregie, om, buiten de politie om, ge
gevens te verkrijgen over den omvang van
den clandestiencn handel in verdoovende
middelen. De regie zou nl. de cijfers van de
politie te gunstig achten.
HIJ DRAAGT ZE OP DE HANDEN.
Conserveering van voeraardap-
pelen. Proeven met het in
kuilen van gestoomde aardap
pels.
Tijdens de Nederlandsche Landbouwweek
te Wageningen hield ir. W. J. Dewez, al
dus de N.R.Crt., een lezing over: De teelt
van voeraardappelen en de conserveering
daarvan.
In het bouwplan van den Neder-
landschen akkerbouw en de ge
mengde bedrijven heeft de aardappel
steeds een voorname plaats ingeno
men; tot voor enkele jaren was hij
na de rogge zelfs het meest ver
bouwde gewas, aldus spr.
Sedert 1933 is de teelt echter ge
leidelijk ingekrompen. Werd in 1928
nog 15.8 pet. cn in 1933 14.7 pet. van
het bouwland voor aardappels ge
bruikt, in 1936 was dit percentage
tot 11.9 gedaald.
Een groot gedeelte van den jaarlijkschcn
oogst aan consumptieaardappels kan in Ne
derland geplaatst worden voor menschelijk
gebruik. Schat men dit kwantum op ruim
11.5 milliocn Kg., cn voegt men daarbij nog
het aantal Kg., die noodig zijn voor poot-
gncd in eigen land, dan blijft er van den
jaarlijkschcn aardappeloogst toch nog ccn
zeer aanzienlijk kwantum over, waarvoor
elders afzet moet gezocht worden. Tot 1932
word deze gevonden in export, thans blijft
er jaarlijks ondanks de sterke inkrimping
van den verbouw een groot overschot aan
aardappels in de zandstreken. In de tegen
woordige omstandigheden kan de aardap
pelverhouw in de zandstreken alleen stand
houden, indien liet product gebruikt wordt
als veevoeder in eigen land. Kunnen rauwe
aardappels bij de voeding van rundvee en
eventueel, ook paarden gebruikt worden, de
varkens verwerken ze in dezen toestand
minder goed. Voor deze diersoort, moeten
de aardappels eerst gekookt of gestoomd
worden. De ouderwetsche methode, waarhij
de aanwezige voorraad aardappelen gelei
delijk in kleine kwantums gekookt of ge
stoomd werd, is ondeugdelijk.
Daarom dient omgezien te worden
naar een andere wijze van conser-
veering. Spr. wees op de proeven
met het inkuilen van gestoomde
aardappels, die bewezen hadden,
dat dc verliezen daarbij zeer gering
waren en de voedingswaarde van het
gestoomde, ingekuilde product nage
noeg gelijk was aan die van versch
gestoomde aardappels, welke werk
wijze vooral in Duitschland grooten
opgang lieeft gemaakt.
Spr. had met deze wijze van conservee
ring kennis gemaakt en beschreef dit sys
teem waarhij per dag, al naar gelang de
capaciteit, van den stoomontwikkclaar. 6000
tot 8000 kg. aardappels gestoomd kunnen
worden. Ter verkrijging van een goed pro
duct moet het inkuilen dat hij voorkeur in
een smalle, rechthoekige, niet te diepe, ge
metselde of betonnen silo plaats heeft, liefst
in één dag geschieden. I)e kosten verhonden
aan het stoomen van 100 kg. aardappels va-
rieeron van 15—18 ct.
Keukendief gevangen
Agent loopt klappen op-
De politie te Velp heeft dezer dagen den
34-jarigen koopman J. P., die in een woon
wagen rondtrekt, aangehouden en den map
op transport naar Don Haag gesteld, omdat
do Haagsche politie hem gesignaleerd had.
P. legde zich top op liet stelen in keukens
Zoo heeft hij f 170 in een keuken van een
villa in Marlot gestolen, en ook in andere
huizen in de residentie geld ontvreemd. De
zer dagen zag een agent, in Velp, die met
ziekteverlof was den man op verdachte wij
ze door tuinen rondloopcn. Hij waarschuw
de een collega en P. kon gearresteerd wor
den. De arrestatie ging niet zoo gemakke-
'ijk. De zieke agent, kreeg een klap in het
gezicht van P., die, onraad vermoedende,
zich in het struikgewas had verscholen. De
Haagsche politie heeft P. ter beschikking
van de justitie gesteld.
Nü LACHEN ZE NOG
De Belgische vrijwillige luchtbeschermingsdienst
oefent zich.
POSTSTEMPEL VIERDAAGSCHE.
Ter gelegenheid van de vierdaagsche af-
standsmarschen zal de correspondent ie, wel
ke van 25 Juli a.s. t.m. 30 Juli 12 uur ter
post bezorgd wordt in de brievenbus op
het terrein van de Prins Hendrikkazerne
te Nijmegen, van den afdruk van eèn bijzon
deren stempel worden voorzien»
Prins Bernhard naar
Duitschland
Prins Bernhard is gisteren per auto naa»
Reckenwalde vertrokken voor een verbljjf
van enkele dagen in Duitschland van
particulieren aard.
Lijk op spoorrails
gevonden
21-jarige jongeman door trein
overreden.
Gisternacht heeft een voorbijganger, toen
hij den onbewaaktcn overweg bij Diemen
passeerde, een lugubere ontdekking ged
Langs de spoorrails vond hij
het levenlooze lichaam van een jongeman
dat ernstige verwondingen aan het hooi
vertoonde.
Een door de gcmeentc-veldwacht
steld onderzoek, wees uit, dat men hi<
te doen had met het stoffelijk overscht
van een 21-jarigen jongeman uit Amster
dam.
Het lijk is in beslag genomen en overga.'
bracht naar het lijkenhuisje te Diemen.
De verwondingen toonen aan, dat die
jongeman door een der treinen, die tus
schcn twaalf en twee uur den overweg zijax
gepasseerd, is overreden.
De oorzaak van dit ongeval wordt nader
onderzocht.
Hooiwagen door
dieseltrein gegrepen
Voerman werd op slag gedood.
Op een onbewaaktcn overweg in de ge
meente Nieuw-Lensen bij Meppel is gister
morgen een leege hooiwagen door den Die
seltrein MeppolZwolle gegrepen. De wa
gen werd achter het paard weggeslagen. De
voerman, de 65-jarige landbouwer H. Prins»
werd een twintigtal meters weggeslingerd
en op slag gedood. De Diesel werd zwaar
beschadigd.
Wapenleveranties aan
China en Japan
De Vereenigde Staten leverden
te samen voor twintig millioen
dollar.
In het eerste jaar van het conflict tus-
schen China en Japan hebben Amerikaan-
sche firma's ter waarde van twaalf en een
half millioen dollar aan oorlogstuig aan
China geleverd en ter waarde van zeven
en een half milliocn aan Japan, meest
vliegtuigen en motoren. In het laatste half
jaar is Japan de grootste afnemer ge
worden.
OP DE SPRINGPLANK.
Vernuftige uitvinding voor het
ontdekken van vijandelijke vuur-
organen.
Teneinde snel op de hoogte te kun
nen komen van de opstellingen van
miibraileurs en mijnwerpers im'svij-
ands voorste gevechtsstrook, maakt
men tegenwoordig gebruik van mij
nen, welke een fotografisch appa
raat bevatten. De mijn wordt door
een mijn werper verschoten.
Op het hoogste punt van de haan van.
het projectiel maakt het toestel, aldus de
N. R. Crt., onder een van te voren inge
stelde helling een opname van het vijan
delijk terrein, waarna het met of zonder
valscherm 'in een net wordt opgevangen.
In een minimum van tijd (ongeveer 30 se
conden) kan op die wijze een foto van het
terrein worden gemaakt- en bijaldien blijkt,
dat daarin geschut of mitrailleurs zijn op
gesteld, kan onmiddellijk ertoe worden'
overgegaan deze buiten gevecht te stellen.
De mijn werper, welke de fotografeerende
mijn verschiet, staat enkele, honderdtallen
meters achter de voorste lijn. De hoogte,
waaruit wordt gefotografeerd, varieert van
20 tot 150 M. Wil men nog zuiverder de
plaats van de vijandelijke vuurorganen
vaststellen, dan verschiet men met een
tusschenruimte van enkele minuten eenige
mijnen achter elkaar en bekijkt de foto's
stereoscopisch.
De fotografeerende mijn is een belang
rijk hulpmiddel geworden om vijandelijke
vuurorganen snel én zeker te ontdekken.
