1 drukke dagen voor
j Europa's diplomaten
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Aanslag op
Horthy?
Saneringsmaatregelen
voor de bollen
Hitier houdt het
laatste woord
i)e strijd om
Hankau
Dagorder van den
legercommandant
Hitier inspecteert zijn
troepen
edfiuüiiiL
Laan, Schagen, Tel. 20.
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1938. 81e Jaargang. No. 10661
ü|tgawr Je, KV. Uitg.-Mij'. „Kollonds Noorderkwortier"
'Londen en Berlijn in afwachting.
Henlein toont zich inschikkelijker.
Heden een belangrijke Minister
raad te Londen.
1
Gom]
6 Sepj
een Ke
iel van
H. M.
ul ent
Na een dag van groote politieke
activiteit in de hoofdsteden van Eu
ropa is over het algemeen zoowel te
Londen als te Berlijn, de stemming
Iets hoopvoller. Men acht het een
verheugend tceken, dat de Sudeten-
Duitschers niet geheel onwillig
schijnen op de basis van het nieuwe
plan van Hodza de onderhandelin
gen met de regeering van Praag te
hervatten. In ieder geval heeft de
bemiddelaar Lord Runciman zijn
activiteit verdubbeld.
Volgens zekere inlichtingen uit welinge
lichte bron zou de Engelsche bemiddelaar
Henlein nieuwe voorstellen hebben over
handigd, waarin van de zijde der Tsjechen
groote concessies werden gedaan. Tol nu toe
wordt 'n volkomen geheimhouding in acht
genomen over den aard van liet nieuwe be-
stunrssielsel in Tsjecho-Slowakije, dat men
onder oogen wenscht te zien. Een aandach
tig onderzoek over de activiteit van de En-
gelfche missie en met name van Gwatkin
j weriH evenwol een vrij groote duidelijkheid
op de nieuwe bestudeerde plannen.
Echter Hitier moet beslis
sen!
ie tonden geeft men er zich, aldus het
echter rekening van, dat het laatste
B niet bij Henlein ligt. maar bij Hitier
'dat derhalve een zeer inschikkelijke hou-
Jg van den leider der Sudefexi-Duitschers
jf niet genoeg is om den weg naar een
Mme oplossing te banen.
Oude
Kat bel#
25 min.9
1 11 13|
le Beer ST
20 311
36 38 391
ir. Eabcrfl
Uoe
BOYS 2 2-
f Duitsche autoriteiten weigeren te gc-
i dat het de Westelijke democratieën
ltis met hun verzekeringen, dat zij hun
htingen jegens Tsjecho-Slowakije en
i elkaar strikt zullen nakomen.
De Engelsche regeering overweegt
derhalve haar standpunt, hetwelk
5ir John in zijn rede van Zaterdag
keft omlijnd, binnenkort door den
want te Berlijn nog eens in duide
lijke woorden uiteen te laten zetten.
Ook Berlijn wacht!
dc B f_
vnorKa^e Je,,e critick op de rede van Sir
cldc ziclifir^11011 Uitgeoefend, rest Berlijn thans
pe| wPi®s anders dan af te wachten, hoe de re-
vri'enilsclii '<alco zullen zijn van het onderhoud tus-
word en 1,511 Henlein en Runciman, en hoe de
extras'! ll0"1'1S van de nieuwe voorstellen van
raag
hun rr De Deutsche Diplomalisch-polistische Kor-
St'lic «P°»Henz bespreekt dc pogingen van een
t was \h wie mogendheid, welke de Tsjechische
zorgde (i Scci'ing van een verzoenende houding te-
in tel nov*Me Sudelcnduitschers vrijstelt, om
er al den Sudetenduitschers een nieu-
V nnliniult e "'fl nader aangegeven basis van onder-
Ietol!wen ",iel,n* heeft voorgesteld,
med eesnd Korrespondenz schrijft o.m.: Wanneer
offonsioi ''et buitenland van een Tsjechische
o-eljjkm» 'Crisis wordt gesproken, zoomede van
•achten T ni0?elijkhcicl, dat het. acuut worden daar-
'do Moor niel al'e ernstige, huitenlandsch politie-
eed "helam 8sPectcn van diens zware internationale
yJQlgcn zal kunnen medebrengen, schijnt
zou zijn de dingen zoo te veranderen als in
overeenstemming is met het waarlijk demo
cratisch beginsel van het. huisrecht van
iedere bevolking op haar eigen groncf en wel
radicaal en direct.
Hamburger Fremdeblatt schrijft, dat dc
aard der Britsche politiek is in Duitschland
wantrouwen te zaaien. Het blad besluit: het
is voor Duitschland onmogelijk in de nieu
we Tsjechische voorstellen iets anders te
zien dan "een nieuw tactisch gebaar dc Su
detenduitschers in het ongelijk te stellen".
Downingstreet heeft het druk.
Sir John Simon, Lord Ilalifax, Vansiüart
en Neville Henderson ,die gistermiddag om
drie uur naar Downingstreet waren gegaan,
om daar te beraadslagen met den eersten
minister, zijn weer vertrokken na een on
derhoud, dat een uur en twintig minuten
heeft geduurd.
Ilalifax en Henderson, de Britsche gezant
te Berlijn, die vergezeld waren van twee des
kundigen van het departement van buiten-
landsclie zaken, begaven zich vervolgens
naar het Foreïgn Office, dat aan de overzijde
van liet bureau van den premier is gelegen.
Het is thans waarschijnlijk te achten, dat
de heden te houden bijeenkomst der minis
ters den omvang zal hebben van een kabi
netsraad. daar waarschijnlijk alleen de mi
nister van de Dominions, Lord Stanley die
in Canada vertoeft, en de Lord-president
van den raad, Lord I-Iailsham, niet aanwezig
zullen zijn.
Heden zal een beslissing genomen kun
nen worden omtrent de te volgen politieke
gedragslijn, daar de dag van heden alleen
gelegenheid heeft geboden, zich een over
zicht van den toestand te vormen, aldus
verklaart men in Engelsche diplomatieke
kringen. De aanwijzingen van Neville Hen
derson zullen overigens niet dc ecnige ele
menten zijn, waarover het kabinet zal be
schikken, om zich een oordeel te vormen.
ion fraaie
ïar in ('2-
een o
s ook de M
t gelukkig
zoodat
Schoorl
iten visset
gebiedend, dat in dit verband dan de
iianingen ook werkelijk worden gericht
hem wien zij aangaan en die in staat
Geen terugkeer van
Koning Alfonso
Het is niet juist, dat Franco hem
den troon heeft aangeboden.
Een Engelsch dagblad bevatte gistermor
gen het bericht, dat graaf Luis Sierragorda
contact gezocht had niet ex-koning Alfon
so, ten einde hem uit naany van Franco
voor te stellen opnieuw den. troon te beklim
men. wanneer de rcchtsclien dc overwinning
behalen.
Graaf Sierragorda heeft thans Havas ver
zocht bekend te maken, dat dit bericht van
icdcren grond ontbloot is, dat hij nooit door
Franco met een missie van dien aard is be
last en dat hij nooit stappen van dien aard
bij ex-koning Alfonso heeft ondernomen.
Een treiler verdwenen.
De autoriteiten van de haven van Algeci-
ras hebben gisterochtend een communiqué
gepubliceerd, waarin medegedeeld wordt,
dat sedert den nacht van 26 Aug. een trei
ler is verdwenen. Het schip „San Fauslo".
had 11 man aan boord. Men gelooft, dat de
treiler in de Straat van Gibraltar tot zinken
gebracht en de bemanning door de Jose Luis
Diaz gevangen genomen is.
Te. Londen is bot rapport ontvangen, dat
kapitein Smyth Piggott en Majoor Lejeune
op verzoek van de regecring te Barcelona
hebben opgesteld, inzake het bombardement
van Alicante. Het zal binnenkort gepubli
ceerd worden.
Van de fronten is geen nieuws.
De stad thans volgens de Japan-
sche berichten geisoleerd. De
Chineezen melden nog steeds
successen van het Jangtsefront.
ilgens de berichten uit Tokio is de om-
iling van Ilankau thans zoo ver gevor-
dat na drie dagen van geslaagde ope
is een halven cirkel is gevormd rondom
daaronltflad. De Japanschc troepen oefenen zwa-
nden, allioefdruk uit op Menglisicn aan den Noordc-
gehad, pn oever van de gele rivier, tegenover
a rlie iltfang, met de bedoeling dc rivier over te
ge uitstekten bij Tienhsietsjcn op ongeveer 20 km
!ste maal flfe berichten in de bladen doen verder
32 ge\von|onien, dat do Japanschc vloot gestadig
imopwaarls trekt en de belemmeringen
Ion stroom opruimt, terwijl dc Chinee-
TE MIDDE^ ^Hingen aan beide kanten der rivier
®u'ijgcn worden gebracht.
Spoorwegverbinding Kanton
Hankau verbroken.
p 'M'"K ïintsjanjrjau op 35 k.m.
1noorden van Kanton is door Japanschc
fr>ntnnnstcs!!,}en vcrnicld, waardoor de. spoor-
dat bot il crbinding KantonHankau verbroken
inbcs,aat wcil»ff Kans dat deze verbin-
cfok vereenijf
istclling Jttf;
ONTPLOFFING KORT NA ZIJN AAN
KOMST TE BOEDAPEST.
Een oorverdoovende ontploffing
weerklonk gisterenavond op den
steiger aan den Donan, waar veertig
minuten te voren admiraal Horthy,
bij zijn terugkeer uit Duitschland voet
aan wal had gezet.
van het veldleger
ADMIRAAL HORTHY.
Er is niemand gewond. Men stelt met
spoed een onderzoek in naar de oorzaak
der ontploffing. Bij hun aankomst, werden
de .rijksbestuurder en zijn echtgcnoote wel
kom geheeten door liet geheelc kabinet en
hooge vertegenwoordigers -van liet leger.
De gezanten van Duitschland en van Ita
lië waren mede ter begroeting aanwezig.
Admiraal Horthy heeft bij het verlaten van
het Duitsche grondgebied een zeer hartelijk
telegram van dank gericht tot den rijkskan
selier.
Nader vernemen wij dat een ontploffing
plaats vond bij een koffiehuis aan den Do-
nau tegenover den aanlegsteiger. waar
Horthy drie kwartier tevoren was aangeko
men. Alle ruiten van een huis met drie ver
diepingen werden vernield. Drie personen
werden door dc kracht der ontploffing tegen
den grond geslingerd. Er schijnen geen
slachtoffers te zijn.
Hei défilé was voor Hare Ma-
•jesteit de Koningin onvergetelijk
Na afloop van het défilé der weermacht
heeft de luitenant-generaal van Voorst tot
Vorst, adjudant in b.d. van H. M. de Ko
ningin, commandant van het veldleger, de
volgende dagorder tot de deelnemende troe
pen gericht:
„Officieren, onderofficieren, korporaals,
matrozen en soldaten.
Hare Majesteit de Koningin droeg mij
als commandant van het veldleger en be
last met het algemeen bevel over de onder-
deelen, die aan de wapenschouw op heden
deelnamen op, aan alle commandanten en
onderdeelen Iloogstderzelver groote ingeno
menheid en buitengewone waardeering te
betuigen voor de uitnemende wijze waarop
de onderdeden van de Koninkl. Marine en
de Koninklijke Landmacht, zoo te land als
in de lucht, zoomede de koloniale reserve,
vertegenwoordigende het Koninklijk Ncdfr-
landsch Indische leger, heden hebben gedefi
leerd.
Hare Majesteit verzocht mij daar
aan toe te voegen, dat de door de
gezamenlijketroepen op zoo in
drukwekkende wijze tot uiting ge
brachte hulde een onvergetelijk
oogenblik van haar leven heeft ge
vormd. Ook voor de uitvoering van
dc getroffen voorbereiding, welke
leidde tot een onbcrispclijken voor
bij marsch, hij Hare Majesteit niets
dan lof.
Terwijl ik mij van deze hoogst eervolle
opdracht kwijt, noodig ik u uit u ten
volle te doordringen van de beteekenis
voor ieder uwer cn voor dc korpsen en de
onderdeelen welke gij hebt vertegenwoor
digd, van deze op zoo aardeerdende wijze
uitgesproken dank van haar, die gedurende
veertig jaren aaneen op koninklijke wijze 't
oppergezag over zee- cn landmacht heeft
gevoerd.
Verplaatst u, officieren, onderofficieren,
korporaals, matrozen en soldaten in ee-
dachtcn te zamen nog eenmaal terug naar
het oogenblik waarop gij ten aanscliouwe
van de hoogste militaire cn burgerautori
teiten en van duizenden van ons volk, op
het defileerpunt uwe Koningin u'w eerbe
wijs bracht en vereenigt u dan in den uit
roep: „Lang leve Hare Majesteit, onze ge
ëerbiedigde Koningin".
Deze dagorder is voor het front der troe-'
pen voorgelezen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Meest matige
wind uit Noordelijke rich
tingen, nevelig tot betrok
ken of zwaar bewolkt, later
opklarend, waarschijnlijk in
den nacht nog eenigen re
gen, vooral in het Oosten,
overdag weinig of geen re
gen, iéts koeler.
ding spoedig hersteld zal zijn. De stad Han
kau is thans van de buitenwereld geisoleerd
Volgens een ander telegram, dat echter nog
niet bevestigd is. zou oen Japanschc afdee-
ling, die de provincie Hoeneb binnen is 20
drongen, zich op slechts 140 k.m. noordelijk
van Hankau bevinden.
Ook de Chineezen melden weer
successen.
Een officieel Cbineesch telegram meldt
de herovering van Soesoeng, op 40 K.M. ten
N, van Kioekiang.
De Japanners noemen dit bericht echter
belachelijk.
Naar het Chinecsche persbureau meldt,
zijn dc Japansche troepen te Hwangmei ge
heel van de achterhoede afgesneden, nu de
Chineezen na Tailtoe en Tsjensjan ook Soe
soeng hebben genomen. De Chincpschc troe
pen rukken van verschillende kanten op
Hwangmei aan en dc herovering van die
stad kan van oogenblik tot oogenblik ver
wacht worden. Door het succesvolle tegenof
fensief is dc mililaire toestand aan den noor
delijken oever van den Jangtse aanzienlijk
gewijzigd.
Dagbladen verboden.
De plaatselijke Chinecsche autoriteiten te
Peking, die onder invloed staan van Japan,
hebben twaalf dagbladen en 5 persbureaux
verboden Te Peking zullen nog slechts ze
ven dagbladen blijven verschijnen Al deze
bladen zijn in liet bezit van Japanneezen
of staan onder Japanschc leiding.
In het gebied van de Zwitser-
sche grens.
Volgens berichten uit ernstige bron is Hit-
Ier gisteren in de buurt van Locërrach ge
weest, waar hij versterkingen heelt geïn
specteerd. Uit dit gebied wordt gemeld,
dat de Duitschers er twee divisies hebben,
misschien nog meer.
De berichten hebben de aandacht van
Bern, doch baren geen bijzondere zorg,
daar verschillende kringen den omvang der
Duitsche manoeuvres van dion aard achten,
dat hun aanwezigheid in de streek ver
klaarbaar is. Ilitler was vergezeld van
generaal von Keitel cn een aantal officie
ren van den generalcn staf. Hij beeft zich
naar Leringen begeven.
Gistermorgen negen uur was Adolf Hit Ier
geheel onverwacht te Kchl. aan de grens bij
Elzas-Lotharingen aangekomen, vergezeld
van achl generaals. Nergens was te Kchl de
vlag gebeschen en onmiddellijk na aan
komst van den Fuehrer werd de S S. van
Kchl gemobiliseerd om den ordedienst ic
regelen. Dc grens werd gesloten cn alle
verkeer tusschen Straatsburg en Kehl ge
staakt. Eén officicele ontvangst wercl niet
georganiseerd.
Hitier en zijn gevolg inspecteerden de ver
dedigingswerken aan weerszijden van de
brug. Omstreeks tien uur vertrok bet ge
zelschap in de richting van Offenburg.
gen dc saneeringsmaatregelen had uitgela
ten. In hooger beroep was hij echter tot
f 100 boete veroordeeld. Voorts waarschuw
de hij tegen voortzetting der saneerings
maatregelen.
Van verschillende zijden werd critiek op
het Hoofdbestuur uitgeoefend, dat men o.a.
verweet de vergadering juist in den druk
ken seizoentijd uit te schrijven.
Ook vond men het niet juist, dat het met
de uitvoering van het besluit der vorige al-
gemeene vergadering een jaar liceft ge
wacht. Daardoor Kan het thans de beslissing
krijgen, welke het zelf wenscht.
Na een uitvoerige discussie over het voor
cn tegen der saneeringsmaatregelen werd
tenslotte bovenstaand resultaat verkregen.
Bij de replieken merkte de heer Murk
nog op, dat de Engelsche kweekers reeds bij
hun regeering op beschermende maatregelen
aandringen. Dat dc Nederlandsche uitvoer
nog op een redelijk peil staat is juist, maar
men vergete niet, dat een deel der uitge
voerde bollen bestemd is om in het buiten
land weer uitgeplant te worden.
De heer Varekamp verklaarde van een -
Engelschen kweeker vernomen te hebhpn,
dat deze zijn bollen goedkooper uit Neder
land kon betrekken, dan ze zelf te telen,
daar hij dan alleen aan arbeidsloon reeds
meer moest betalen!
Honderd vluchtelingen
per dag
Amerikaansch emigratie-contin
gent" uitgeput.
Overeenkomstig de Amerikaansche poli
tiek kwamen per' dag ongeveer 100 politieke
vluchtelingen en Duitsche of Oostenrijksche
Joden het land binnen.
Volgens uit Berlijn ontvangen inlichtingen
verstrekt de ambassade der Vereenigde
Staten geen visa meer aan Duitsche en
Oostenrijksche Joden. De „emigratiecontin
genten" voor de volgende twee jaar zijn
reeds uitgeput.
Bijzondere Hongaarsche
gevangenissen
Strenge maatregelen tegen de na-
tionaal-socialisten?
Aangezien de gevangenis te Boedapest
overvol is en geen nieuwe gevangenen meer
kan herbergen, zal, naar gemeld wordt, in de
provincie een aantal bijzondere gevangenis
sen worden ingericht.
Do onlangs ioor dc regecring genomen
maatregelen hebben een zekere onrust ge
wekt in nationaal-socialistische kringen, die
te verstaan geven, dat indien de regeering
dc partij zou verbieden, de leden op illegale
wijze zouden gaan werken.
In de laatste dagen werd de openbare
meening eenigszins verontrust over fantas
tische geruchten, over een nntionaal-socia-
listischen aanslag op liet parlement.
Deze ongerustheid is toegenomen na de
ontploffing aan den Donau-oevcr.
De overgroote meerderheid van
„Bloembollencultuur" schaart
zich thans achter het bestuur.
Op de door het hoofdbestuur van
de Algemeene Vereen, van Bloem
bollencultuur aan de alg. vergade
ring te Haarlem voorgelegde vraag:
Moeten wij voor of tegen bedrijfs-
maatregelen in het bloembollenvak
zijn? hebben de leden met 162 tegen
35 stemmen geantwoord, dat zij zich
voor het behoud dezer maatregelen
verklaren.
Zooals men weet, staan door dit besluit
dus dc leden weer achter bet bestuur, dat
verklaard beeft in te zien, dat aan de tegen
woordige maatregelen bezwaren kleven,
maar meende, dat men moet trachten deze
te overwinnen, zonder alle maatregelen over
boord te werpen.
Het hoofdbestuur had. nadat de algemee
ne vergadering van 21 Juni 1937 zich tegen
voortzetting der saneeringsmaatregelen had
uitgesproken, een nieuwe uitspraak noodig
geoordeeld, aangezien naar zijn meening de
omstandigheden in 't bloembollenvak heb
ben uitgewezen, dat bedrijfsmaat regelen on
mogelijk gemist kunnen worden. Zonder be
drijfsmaat regel en zouden aanmerkelijke ver
liezen geleden zijn, die een ander jaar nog
grooter zouden worden, als de teelt onbe
lemmerd was cn daardoor zou worden uitge
breid. zonder dat dit een zoodanig gevolg
op den export zou hebben, dat hiervan in
de toekomst meer winst verwacht zou kun
nen worden. Vele afzetgebieden hebben den
invoer van bloembollen gecontingenteerd en
het is waarschijnlijk, dat belangrijke afzet
gebieden hij de lage prijzen van Nederland
sche bloembollen eveneens tot eontingontee-
ring zouden overgaan op grond van dum
ping. Dit zou een prijsval. welke reeds door
onheheersehte teelt ontstaat, nog grooter
doen zijn.
Een persoonlijk feit.
Tijdens de discussies vroeg Dr. Dijt de aan
dacht voor een persoonlijk feit.
In de afdeeling Sassenheim heeft een lid
namelijk verklaard, dat bij anti-saneerder
was, omdat hij zijn teel (bewijzen duur bad
verkocht. Dr. Dijt verklaarde, dat hij zijn
bedrijf had moeten verkennen, omdat hij
geschrapt was als lid der Sierteelteentrale,
welke een aanklacht tegen hem had inge
diend, omdat hij zich in het openbaar te-
UIT ONZE OOST
De malaria te Priok
Broedsel van malariamuskieten
in de goten? Vragen van de
Indische regeering.
De heer Kan, lid van den Indischen Volks
raad, heeft de volgende schriftelijke vraag
tot de regeering gericht:
„Steller veroorlooft zich de vraag tot de
regecring te richten of zij baar in Juli j.1.
verkondigde meening t.a.v. de oorzaak van
dc malaria-explosie tc Tandjong Priok hand
haaft en zoo ja, of het destijds ingestelde on
derzoek naar haar oordeel volledig is ge
weest.
Hierbij moge hij de vraag stellen
of aan de leiding van den M.G.D.
al dan niet is gerapporteerd, dat de
goten te Priok als broedplaatsen van
inalariamuskieten moeten worden
beschouwd.
Verder zou hij gaarne vernemen of en zoo
ja, welke maatregelen zullen worden ge
troffen, ter dadelijke beperking van het ma
laria-gevaar te Priok, hetwelk dermate ern
stig wordt geacht, dat de vlootschouw, wel
ke ter gelegenheid van het regeeringsjubi
leum van Hare Majesteit de Koningin al
daar zou worden gehouden, moest worden,
afgelast en dat aan een Fransch oorlogs
schip, hetwelk eind Augustus tc Priok zou
arriveeren, in overweging moest worden ge
geven, deze haven niet aan te doen".
Een onvolledig onderzoek?
De toelichting op deze vraag luidt als
volgt:
In de Memorie van Antwoord betreffende
afdeeling Va der begrooting van Neder-
landsch-Indië voor 1939 heeft de regeering
naar aanleiding van de malaria-explosie te
Tandjong Priok in het. afdelingsverslag ge
stelde vragen verklaard, dat „het gotenstel-
sel te Priok niet mag worden aangezien als
oorzaak van deze explosie, aangezien in deze
goten geen broedplaatsen van malariamus-
kicten werden aangetroffen".
Sedert zouden echter, naar ver
luidt, feiten aan het licht zijn geko
men. duidend op onjuistheden van
de aangehaalde verklaring, welke
gebaseerd zou zijn geweest op een
minder volledig onderzoek.
In verband hiermede moge steller venvij
zen naar bet hoofdartikel in ,de Ja va-bode"
van 18 Augustus jl„ getiteld „Priok-epide-
mie".