Noordhollands duinen» levensvreugde voor duizenden Bejaard echtpaar door gas bedwelmd Beteugeling van pers-excessen Franschman vluchtte uit strafkolonie INCIDENTEN Ex-Koning Alfonsi weer op den troon1 Genoeg „vrij duin", óók voor ons nageslacht STRIJD TUSSCHEN BELANGEN DER WE TENSCHAP EN BEHOEFTEN VAN HET NATUURMINNEND PUBLIEK. Dit jaar bezochten 100.000 gasten Texel Er is moeilijk in ons land een land schap aan te wijzen, waarvan de be- teekenis in den loop der jaren zoo sterk is toegenomen als met liet duinlandschap het geval is. In het. hijzonder geldt dit wel hef Noord- Ilollandsche deel, de Noordzee-eilan- den inbegrepen. Wie dezen zomer verschillende terreinen heeft bezocht, zal sterk onder den indruk zijn gekomen van deze evolutie van jacht en lustoord van enkelen in de 17e en latere eeuwen tot het „nationale park", dat het in de paar laatste decennia geworden is. En deze uitdrukking dan wel degelijk bedoeld in den goeden zin: een uitgestrekt natuur reservaat, dat levensvreugde in vele vor men biedt aan duizenden en duizenden, een waarlijk echt recreatiegebied, waar alle genoegens van het buitenleven kunnen wor den genoten en tevens al het mogelijke wordt gedaan om hot belangrijke natuurle ven in stand te houden voor do wetenschap. Alles is eigenlijk min of meer in stilte zoo geworden, vandaar dat men, bij aandachtige kennismaking met dit landschap, verrast staat over hotsen deze streek ook in ooco- r.omischen zin bijdraagt tot de volkswel vaart. Het is dc moeite waard om hierbij eens even stil te staan. Niemand kende Texel. Men mag Texel wel als voorbeeld kiezen, want hier is in zeer duidelijke mate te be speuren wat de factor natuurbescherming voor de samenleving beteekenen kan, aldus de .WR.Ct. Niemand kende Texel dertig, veer tig jaren terug, thans is voor dit jaar het bezoek geschat op honderd dnizend gasten, pensiongasten, kam peerders een dagjesmcnsche», die toch meest komen om het be schermde natuurschoon te bewonde- Na lang „peinzen en gissen" is dr. Jac. P. Thijsse, die het. weten kan, tot de conclusie gekomen, dat dit natuurschoon tusschen één en twee millioen gulden naar het. eiland lokt. De vele wonderen van Texel zullen niet de eenige attractie zijn, doch liet succes der natuurbescherming is hier duidelijk be wezen. Zélfs de „Karimata" legt het af! Vlieland en Terschelling moeten het met. voel minder doen, zelfs mot een Karimata, doch het zou een groot belang zijn om uit de belangstelling voor deze eilanden pre cieze gegevens te verkrijgen over de waarde van de natuur voor het tegenwoordige maat schappelijke leven. Men mag eigenlijk wel zeggen, dat dit ge- heele complex; de Waddenzee met Griend inbegrepen, een groot natuurreservaat of nationaal park is, want de verhouding van natuur en cultuur is zoodanig, dat de laat ste meer als aanvulling dan als hoofdzaak wordt gevoeld. Vogelleven op Griend. liet is de dienst van liet Staalsbosclibe- heer, welke in dit nationale park de taak der natuurbescherming bevorderd lieeft, met •daar naast op Texel „Natuurmonumenten" er. „Vogelbescherming" wat betreft, dc be roemde vogelpolders op het eiland en de winterrëservaten aan zijn kusten, welke laatste categorie van vrijplaatsen voor het waterwild thans ook in groote uitgestrekt heid aan de Friesclie kust voorkomen, me de dank zij de activiteit van It Fryske Gea. Voorts is daar Griend, het zoo merkwaar dige vogeleilandje van „Natuurmonumen ten", een der belangrijkste van heel N.W. Europa, wel voornamelijk wegens het voor komen van een geweldige groote stornbe- volking, waarvan liet aantal paren niet min der dan 25 a 30.000 bedraagt. Dit eilandje is tegenwoordig liet onderwerp van zeer aandachtige biologische studie, waarvan de resultaten met groote belangstelling wor den tegemoet gezien. Critiek. De natuurbescherming van het Staats- boschbeheer in de duinen van Texel, Vlie land en Terschelling, welke daar naast de hebosschingen tot haar recht kon koinen, strekt zich over groote gebieden uit. De bebossching heeft meermalen critiek ondervonden, omdat zij het verlies van prachtig natuurleven, oorspronkelijk aanwezig, tengevolge heeft gehad. Ditzelfde geldt ook voor de terreinen van het Staatsboschbe- heer op den vasten wal, bij Srhoorl en Petten-Camp. Een critiek, die op zichzelf wel juist was, doch bezien in het ruime verband der sociaal- oeconomisclic belangen van bebos sching voor onze volkswelvaart, niet, gerechtvaardigd kan worden ge- genoemd, gezien de roserveoring van uitgestrekte natuurgebieden voor we- wetenschap en ontspanning. Tevens mag niet. over het. hoofd worden gezien, dat in do bdsschen de vrije wande ling veroorloofd is, evenals in nietbobosch- te duinen. In zoover heeft deze rijksdienst zelf een begin gemaakt met de uitvoering van het zoogenaamde plan-Tesch, dat, het scheppen van uitgestrekte vrije wandeldui nen beoogde. Ongerepte natuur. Texcl's duingebied is bijna geheel natuur monument, of wil men aan dit woord de be- teekenis van het ongerepte natuurleven toekennen, men nocrac het dan een natuur reservaat, aangezien de invloeden van den mcnsch er in belangrijke mate te bespeuren zijn. Wat echter officieel is gereserveerd is zoo weinig aan mcnschclijkcn invloed bloot gesteld geweest, dat hier de naam natuur monument, op zijn plaats is. Wij bedoelen dc Muycn met de Slufter t'SOO HA) en de Geul met de Westerduinen 1S00 H.A.) In aesthelisch en wetenschappe lijk opzicht terreinen van hooge waarde, floristisch en faunistisch, vooral wat vogels betrèft. Deze terreinen met hun lepelaai-s Muy) en de vogel polders trekken vooral Engelsche toeristen. Dc duinvorming valt er prachtig te bcstudecrcn. Dit is ook het geval met de groote Boschplaat op Ter schelling, 4400 H.A. groot, waarvan in dit bcsfek moeilijk alle merkwaardigheden kunnen worden medegedeeld. Voorts zijn er op dit eiland nog gereserveerd een paar duinvalleien en de Landrummerheide; op Vlieland zijn hot de Meouwcnduinon en Kooiplekslid, ook al weer ruim 500 H.A. Hier vestigde zich de eidereond. die hier thans de Zuidelijkste broedplaats in Euro pa lieeft. Juist dit jaar is het. wetenschap pelijk onderzoek van cle reservaten op de eilanden krachtig aangepakt; het iiiveinta- risatiewerk werd verricht door jonge bio logen. Op het vasteland. Hebben dus, zooals wij hierboven zagen, de duinen der Noord-Holland sclie eilanden mede onder invloed van de natuurbescherming een zeer belangrijke be stemming gevonden, op het. vasteland is 't bééld weinig anders. Mocht het ooit in de provincie Noord-Holland tot een gewestelijke regeling van stedehouwkundige be langen op grondslag van streek plannen komen, dan zal, naar wij wagen te voorsepllen, in de lange duinstreek weinig verandering meer kunnen komen, en zeker niet in het gedeelte benoorden het Noordzee kanaal. In groote lijnen zijn ook hier de beslem mingen voor een langdurige toekomst aan gegeven. Er zal zeker zeer nuttig werk le doen zijn om bot duinlandschap met het fraaie achterland van schilderachtige pol ders en ontspanningswegen in goeden staat te houden, door lintbebouwing, zooals on der lleiloo en Egmond voorkomt, lot bet onvermijdelijke te beperken, doch dit be hoort meer tot de landschapsbeschenning. Er verdween wel iets Op den vasten wal zijn liet weer in hoofd zaak overheidsorganen, die er met grooten ijver naar gestreefd hebben om de coördi natie der verschillende belangen, tot haar recht te doen komen. Wij wezen reeds op hel scheppen van ruime wandelgclcgcnhcid in de duinterreinen van hel Stantshoschbe heer, waardoor dc slrcck van Berccn tot aan de Homlsbossche een der drukst be zochte vacantieoorden van ons land ge worden is. Dc werkverschaffing o,,rtndp de mogelijkheid hel landschap (e ontsluiten. Nu kan niet worden ontkend dat bii de werkzaamheden in het voor boschcultuur bestemde deel, mooi oorspronkeb'k na tuurschoon verdween; dat gebeurde ook on Texel, Vlieland en Terschelling. Maar ook I bier dient men niet te vergeten, dat mén een open oog heeft gehad voor bet bclane der wetenschap; ook in deze houtvesterij bevinden zich enkele, kleine, natuurreser- vaten terwijl veel duin ongerept blijft, voor zoover dat uit een waterstaatkundig oog punt mogelijk is. Zou liet geoorloofd zijn om een aantrekkelijk duinlandschap voor liet publick te sluiten, zelfs indien bet. ge heel een wetenschappelijk reservaat vorm de O.i. zou dit niet geoorloofd zijn, moet ook vrij duin voor algemeene recreatie beschikbaar zijn. Waar het nog vrij is. Nu vinden wij in Noord-Holland nog duinen, welke geheel vrij zijn. Dat is de strook van Callantsoog tot Huisduinen, waar de militaire oefenterreinen aanvangen. Voor zoover wij hebben kunnen nagaan is er geen enkele reden om deze vrijheid te beperken; want het gebruik leidt niet tot excessen de bevolking van Den Hel der blijft, toch grootendeels in haar eigen onlspanningsduinen, terwijl het bezook van andere badgasten (tot zelfs uit de provincie Groningen) klein zal blijven. De groote con centratie van dagjesmenschon vindt plaats Ie Zandvoort en bij Bakkum-Castricum. Ton Zuiden van Callantsoog vindt men 't bezit van de maatschappij Het Zwancwater, dat in zijn afzondering een waarborg is voor bet behoud van het merkwaardige na tuurleven in deze duinen. Kwam een der gelijk terrein hier niet voor, dan zou, in 't. belang van de typische flora 011 fauna der kalkarme duinen van het plantengeogra- pliisclie Wadden district, zoo opvallend met hun nog rijke heidebegroei ing, een deel van bet gebied benoorden Callantsoog moe ten worden afgesloten, zonder dat de loc- gang tot het strand behoefde te worden belet. Rijke vegetatie. Nog veel ingrijpender dan in de Schoorl- sclic en Bergensche duinen het optreden van 't Staatsboschbeheer is geweest, in den goc den modernen zin, is dat van de provincia le overheid, die in het duingebied van het middengedeelte der provincie haar waterlei dingbedrijf vestigde. Wie dit groote gebied bezocht, tegen zeer geringen prijs voor ieder een toegankelijk, het gebied omvat, met liet onlangs door de Staten aangekochte Heemskerkerduin, voor welken aankoop nog hoogerc goedkeuring moet worden verkre gen; ruim 3500 h.a. zal onder den indruk komen van de rijke vegetatie welke wel zeer afwijkt van die in andere waterleidingdui nen. Dc diepwaterwinning en dc uitroeiing der konijnen zijn daarvan de oorzaken Bij zondere zorg wordt hier aan de flora en fau na gewijd Het gebied is zorgvuldig geïnven tariseerd. Planten en vogels, als do merk waardige hondswortel, een orchidee, en de zeldzame griel, waarvan maar weinig broed- paren meer in het Neclerlandsche duin voor komen, genieten strenge bescherming. Een nulfige landschapsverfraaiing werd verkre gen door het in werkverschaffing aanleggen van een duinmeer; op een eiland in dit meer tje, dicht hij Bakkum gelegen, hebben zich zeezwaluwen gevestigd. Zoo zijn bier vele belangen in een synthese bijeengebracht een juist gevoel voor de waarde der velschil lende belangen gaf de richtlijnen aan, wel ke elke betrokken partij kunnen bevredigen. Verarming dreigt. Minder optimistisch moet het oordcel lui den over het indrukwekkende duinland schap ten Zuiden van het Noordzeekanaal, waarvoor de toekomst nog nadere bestem mingen moet brengen. Niet alleen vindt men hier nog oude landgoederen, welke bet maxi mum der schoonheid van 't duinlandschap vortooncn, en welker behoud van algemeen standpunt beschouwd verzekerd moest zijn, doch ook de waterleidingen leiden tot steeds groot ere verarming. Er zal hier nog veel moeten wor den gedaan om de gevolgen van ve lerlei exploitatie te overwinnen. De hoop is er op gevestigd dat metter tijd water kan worden betrokken uit het IJselmeer. De waakzaamheid ook van overheidslicha men en particulieren, die de groote bctceke- nis van een uitgestrekt duinreservaat voor de grootestadsbevolking van Amsterdam en Haarlem in dit deel der provincie volkomen inzien, wettigt echter eveneens het vertrou wen, dat in Noord-Holland ruim voldoende van het duinlandschap voor dc komende ge neraties blijft behouden. Het stuur gehoorzaamde niet En een Amsterdamsch meisje werd het slachtoffer van auto manoeuvres. Gistermiddag reed de automobilist \V. uit Nieuwer-Amstel op den Stadionweg Ie Am sterdam. Tusschen Olympiaplein en Miner- va-laan brak plotseling het bovenblad van een veer van één der voorwielen, waardoor W. de macht over zijn stuur verloor. Voor hem uit reed een 22-jarige wielrijdster. B. poogde nog door naar rechts uit le wijken een aanrijding te voorkonden,doch het stuur gehoorzaamde niet meer aan liet manoeuvreeren van den bestuurder, zoodal de auto tegen de fiets botste. Hel meisje wercl legen den grond geslingerd en kreeg een hoofdwonde en inwendige kneuzingen. Het slachtoffer is in liet Wilhelmina Gasthuis opgenomen. Op het nippertje geredL In den loop van Zondagmiddag meenden de bewoners van de eerste verdieping van pand 40 aan den Oosfzeedijk te Rotterdam een steeds sterker wordende gaslucht waar Ie netnen. De lucht bleek van beneden te komen, waar op de belétalage achter een winkel twee bejaarde menschen wonen. Eenige personen begaven zich naar dien winkel, waar zij aan de deur rammelden. Na ecnigen tijd kwam cle man, dc 7S- jarige F. J. van Heek naar voren. Hij scheen een beetje versuft, te zijn en had niet de tegenwoordigheid van geest de deur te openen. Hij liep weer naar achteren, waarop cle buren ook naar de achterzijde van de woning gingen. Hier konden zij bin nenkomen, daar één der groote deuren openstond en slechts ecu hor den weg ver sperde. Men kwam toen tot cle ontdekking, dat liet echtpaar tot op het oogenblik dat er aan de deur was gerammeld, op becl had gelegen. De vrouw, cle 74-jarige C. van Heck-van Nispen, lag nog steeds te bed. Ook zij was door het gas bedwelmd. De man was, na dat hij weer naar den achterkant van het huis was geloopen, bij de openstaande achterdeur geheel versuft in een stoel gaan zitten. Beiden zijn per auto van den G.G.D. naar het ziekenhuis aan den Coolsingel overge bracht .waar zij ter observatie zijn opgeno men. Hun toestand was niet ernstig. De oorzaak bleek een klein lek in de gas buis te zijn geweest. Van den wal in de sloot In de pers treft men dezer dagen bij herha ling geschrijf ook onderling twistgeschrijf over de vraag of niet. nieuwe strafbepalin gen ter beteugeling van pers-excessen noo- dig, en in hoeverre die dan binnen de grond wettelijke grenzen mogelijk zijn, aldus het Volk. Kennen wij tot dusver slechts straffen, die den schuldigen schrijver in persoon treffen, de voorstanders van strenger maatregelen willen naar nieuwe strafmiddelen grijpen, waardoor de bladen worden getroffen. Met andere woorden: een verschijnverbod gedu rende korten of langeren tijd. Dat dit in zijn uitwerking een kras straf middel is, zal niemand ontkennen. Voor een dagblad bijvoorbeeld kan het een schade be teekenen, die het den doodsteek geeft. Doch indien zulk een blad over zeer uitgebreide geldmiddelen dc beschikking heeft of krij gen kan, dan zal het ook dc middelen weten te vinden om op een zijweg aan cle opgeleg de schorsing te ontkomen. Het blacl „De Eend" mag niet. verschijnen. Een ander blad „De Gekluisterde Eend" zal ervoor in de plaats treden en in aantrekkingskracht, op zeker publiek voor het verbodene allerminst onder doen. Voeg daarbij, dat. door zulke bevoegdheid aan den rechter (zelfs den rechter in een college van vaklieden, als een „tuchtraad" zou kunnen zijn) toe te kennen, men cle bur gerlijke vrijheid zelve zooals cle Grondwet, dit heeft bedoeld, indien al volgens sommigen niet met zooveel woorden heeft toegekend, op bedenkelijke wijze te na zou kunnen ko men. Zeker, cle democratie moet cle moed hebben, zich te verdedigen, door orde op haar zaken te durven stellen. Maar anderzijds moet zij nimmer, 0111 haar belagers in te toornen, aan haar eigen voornaamste emblemen ernstig afbreuk doen. Om haar verde'digers geestdrift te kunnen inboezemen, moet de democratie haar voor naamste inhoud voor elke beschadiging be hoeden, die dc deugdelijkheid van haar pij lers bedreigen zou. Anders loopt zij, aldus liet blacl, liet gevaar het spel te spelen van dengene, dien zij bekampen wil, en die haar nergens liever heen ziet gaan dan in die richting.. Lepelaars, Texel's lievelingen. En kwam, na vele avonturen, te Rotterdam als verstekeling aan. Gistermorgen is met dc bananen- boot „Jamaica Progress" uit Kong- ston als verstekeling te Rotterdam meegekomen de 62-jarige Fransch man A. M. B., die meer dan tien jaar in de Fransche strafkolonie te Cayen- ne heeft doorgebracht. Op deze avon tuurlijke reis zijn vijf kameraden van hein verongelukt. B. is ér echter in geslaagd zich in veilig heid te stellen. Hij hoopt nu, dat de Neder landsche vreemdelingendienst hem naar Frankrijk zal terugsturen, waar hij, zooals hij zegt, vrij zal worden toegelaten. Waarom de man naar Cayenne moest. Een jaar of tien geleden was deze Fransch man in het bezit van een aardig kapitaaltje Hij was bovendien getrouwd niet een jonge Francaise, maar cle idylle was van korten duur. Er kwam een andere man en deze ging er 11a ecnigen tijd niet alleen met B's vrouw maar ook met B's geld vandoor. Veel plezier had deze er echter niet van want B. nam wraak door zijn rivaal dood te'schieten. B. wercl gepakt en naar Cayenne gezonden. Met vijf kameraden trachtte hij on langs te ontvluchten. Langen tijd ver bleven zij in cle oerwouden en ten slotte gelukte het hun van boom stammen een bootje 1c maken, waar mede zij een langen tocht over zee begonnen. Zij kwamen terecht in Trinidad en aange zien hun prauwtje niet meer te gebruiken was, verschafte liet Engelsche gouvernement hun een zeilbootje, waarmede zij weer moes- Een oorlog wordt niet meer verklaard Die tijd is lang geleden, Er wordt naar zeer modernen aard Een nieuwe weg betreden. Er zijn in 't groote wereld-plan. Wat groepen malcontenten, En die verwekken nu en dan Voortdurend incidenten! I11 Spanje gaat dc strijd zijn gang, Maar 't blijft alleen bij vechten, Partijen hebben daar allang Volstrekt geen oorlogsrechten. Nu ja, men treft elkander fel Met 1 ucli t.-bo m ba rd e 111 en ten, En ook dc tanks die rijden wel, Maar 't blijven incidenten! Japan stapt, op een goeden dag Bij China zóó naar binnen, Maar d'oorlog per Japansche vlag, Die moet er nog beginnen. 't. Is meer een twist, een hartig woord Zoo tusschen concurrenten, En al die dooden, enzoovoort. Dat zijn maar incidenten! Tenslotte bulderde 't kanon. I11 't hcclc verre Oosten, Waar Rusland een „gesprek" begon, De wereld kan zich troosten Hot is, nu ja, een grensgeschil Met zware argumenten, Maar met een beetje goeden wil Blijft het bij incidenten! Zoo draait dc oude aarde door E11 glimlacht droef en fijntjes, Al gaat thans cle bewaap'ning vóór, Moreel voelt men zich kleintjes. Men prijst de eigen legermacht, Vol schitt'rcndc talenten, Maar men is bang voor d'oorlogskracfy Als voor een donk'ren onweersnacht, Die dreigend aan den einder wacht,v,| En spreekt van incidenten 1 Augustus 1938. KROü (Nadruk verboden)" ten vertrekken. Met dit bootje zijn zij ;j Jamaica gegaan. 1 Toen deze paar duizend zeemijlen; er weer opzaten, was dit bootje ook niet meer te gebruiken, maar kregen I! zij een nieuw scheepje. Dit was ech ter zoo wankel, dat liet nog onder de kust van Jamaica tijdens een hevi-f gen storm kapseisde, lek sloeg en j zonk. De kameraden van B. kwamen in de p ven om, doch B. zelf wist zich met gra inspanning van krachten zwemmende te rti den. Hij kwam op Jamaica terecht. Daar is hij aan boord gekomen van cle ..Jam Progress", die hem naar Rotterdam bracht! Franco zou hem hébben uity noodigd. De „Dailv Herald" verneemt uit Bazel, 4 generaal Franco ex-koning Alfonso XIII hel uitgenoodigd den troon te bestijgen, zoodr de rechtsche legers de overwinning zulle; hebben behaald. EX-KONING ALFONSO. Uit de uitnoodiging blijkt evenwel dui: lijk, dat cle generalissimus verlangt in d persoon van Alfonso een strooman te h ben. Dc onderhandelingen zullen worden gele door graaf Luiz Siërra Gorda. De ex-koni' lieeft naar verluidt geantwoord „dat hij* naar Spanje terug zou willen keeren, d« niet op de door Franco gestelde voorwal rlen." 30. De spanning tusschen japan en de Sovjet Voelbaar op de Japansche I grooting. 11e Japansche blacl cle „Asahi Sjïmbo meent, clat cle hegrooting voor het komt belastingjaar, welke op liet oogenblik in.f die is, sterk verhoogd zal worden ge van cle uitgaven voor cle landsverdcdipf in verband met cle spanning tusschen Jaf* en cle Sovjet Unie on dc versterking van vloot van Engeland en cle Vereenigdo teil. Ook de uitgaven, welke een gevolg van cle overstroomingen te Tokio en K(i zullen zwaar op de begrooting drukken, ZEE SLEURT ZEVEN MENSCHEN MEI Nabij liet. strand van P.oz Duoro (P°r gal) is niet een groote golf een bootjes elf personen omgeslagen. Drie volwass», en vier kinderen zijn verdronken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 6