lederland verhoogt
zijn weerkracht
Weer verhooging van
Godesberg...
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Landbouwcrisisheffingen
UJeerbericht
tuitbreiding
Militaire invloed in de
Tsjechische regeering
Neder), verbetert wereld
record op de tandem
n'('«iii'(inl
Laan, Sehagen, Tel. 20.
IJDAG 23 SEPTEMBER 1938. 81e Jaargang. No. 10682.
„e Jet KV- Uitg.-Mij". „Rollonds NoPfdeAwortier"
angrijke
er vliegvelden
groote zeeverkenners
De Regeering stelt in haar toelich-
log tot den kapitaaldienst van de
efensiebegrooting vast, dat nieuw
ooimateriaal te bescherming van
koopvaardijschepen noodzakelijk
Verder heeft zij snelvarend mate-
ttl en nieuwe vliegtuig groepen
»r Ned.-Indië op haar programma.
Niet minder dan 20 millioen gul-
m wordt uitgetrokken voor nieuw
eiu vlootmaterieel in den Indi-
hen Archipel., terwijl 6 millioen
deze begrooting is geplaatst als
rsle termijn voor den bouw van
in nieuwen kruiser.
Voorts zullen, blijkens de toelich-
ig, meer vliegvelden worden aan-
legd, nieuwe compagnieën motor-
inst worden gevormd en voortaan
ie lichtingen voor herhalingsoefe-
agen worden opgeroepen.
ccwone dienst van de Defensiebegroo-
vertoont, een eindcijfer, dat
,932 hoogcr is dan dat van het dienst,-
T8.
verhooging spruit, niet slechts voort
verhoogde contingent van het land
en de verlenging van den eersten
ijd, doch voornamelijk uit de aan-
ing van nieuw vlootmaterieel, zoowel
Nederland, als Nederlandsch-Indië, be-
is uitbreiding der luchtmacht,
het kader van het aanbouwplan voor
macht is jaarlijks gemiddeld een be-
van 1,5 millioen meer benoodigd dan
begrooting voor 1938 voor dit doel
ilgetrokken. tenvijl de kosten voor ex
:ie e.d. van de weermacht naar schat-
mteindelijk met rond f15,8 millioen
F1 stijgen.
Verdeeling vlootkosten.
vac£.
yi invoering van pen nieuwe lcostenver-
voor de zeemacht, voor zoover niet
defensiebegrooting 1938 lot uitdruk-
jli^pcbracht, zal naar raming jaarlijks
traJ dien nog een hoogcre uitgave vorde-
an gemiddeld pl.m. f 0.5 millioen.
Beveiliging voedselinvoer.
de behandeling van de defensiebegroo-
iedlvoor ^öt dienstjaar 1938 is reeds met
I nkel woord ter sprake gekomen het
jjl s belang, dat gelegen is in het treffen
a(j(l dc noodige maritieme maatregelen tot
n eveiligen van den invoer van voedsel
en(ji pndstoffen over zee, wanneer de om-
,01-jK igheden daartoe leiden,
ie
De verdere overweging van dit
lefraagstuk, ten nauwste samenhan-
inde met de economische en indus-
'I trieele verdedigingsvoorberciding,
eeft de overtuiging geschonken, dat
'oor de bedoelde handelsbescher-
uing eenige uitbreiding van het ma-
erieel, dat volgens de bestaande
lannen in Nederland aanwezig zal
tk ijn, noodzakelijk is.
Boven hetgeen volgens de reeds
kstaande aanbouwplannen bcschik-
,jr kaar zal komen, zal een versterking
van de lichte strijdkrachten noodig
olie Zijn met elf molortorpedobooten, tien
torpedowatervliegtuigen en zes lich-
convoyeurs, tevens ingericht voor
[oes mijnenvegen, terwijl bovendien een
anonneerboot als reserve voor de
zes onmisbaar moet worden geacht.
Twintig millioen voor
nieuw klein vloot
materieel in Indie
Voor het toezicht op de visscherij der bui-
tenlandsche vaartuigen zal kunnen worden
volstaan met 8 motortorpedobooten en 4
groepen van 3 torpedowatervliegtuigen.
Resnmeerende worden dus in ver
band met de bijzondere hierboven
omschreven doeleinden, doch geheel
blijvende binnen het kader van een
klein-materieel vloot, extra noqdig
geacht: 19 motortorpedobooten, 22
torpedowatervliegtuigen, 6 con-
voyeurs, tevens mijnenvegers, l ka
nonneerboot, l tankschip.
Met den bouw en de uitrusting van de
kanonneerboot zal naar raming rond f 20
millioen gemoeid zijn, waarvan op deze be
grooting een eerste termijn van f 10.8 mil
lioen is uitgetrokken.
Ten gevolge van de maatregelen, die in
verband met de bescherming van den in
voer hier te lande noodig zijn en waartoe
in de eerste plaats een deel van den hier
genoemden aanbouw behoort, zullen de jaar-
liiksche exploitatiekosten der Kon. Marine
stijgen met een bedrag van rond f 2 milli
oen.
De nieuwe kruiser.
Voorts is op den kapitaaldienst een
eerste termijn van f 6 millioen ge
bracht voor een tweeden vervangen-
den kruiser.
Nu het noodzakelijk wordt geacht thans
ook den tweeden vervangenden" kruiser op
stapel te zetten, ten einde zoo spoedig mo
gelijk het zeer beperkte aantal kruisers, dat
onze scheepsmacht telt, geheel uit moder
ne eenheden tc doen bestaan, is het aange
wezen den bouw te doen plaats hebben ten
laste van den kapitaaldienst.
Bij de beslissing omtrent deze vervroegde
vervanging is mede van invloed geweest
de volgende omstandigheid. Het zal moge
lijk zijn den bouw van dezen tweeden krui
ser tezamen met dien,4 waarvoor op de he-
grooting 1938 een eerste termijn is uitge
trokken, te doen plaats vinden, hetgeen de
bouwkosten belangrijk lager doet zijn. Deze
kunnen voor het tweede schip in plaals van
op f 20 millioen op ongeveer f ^8.5 millioen
worden geraamd.
Zes groote zeeverkenners.
Eveneens is op den kapitaaldienst
alsnog een bedrag van f 2.655.000 uit
getrokken voor den bouw van zes
groote zeeverkenners, 'uit welk be
drag deze bouw geheel kan worden
bekostigd.
Uitbreiding landmacht.
Bij dc nadere uitwerking van de toe
komstige vredesorganisatie, is het noodza
kelijk gebleken over te gaan tot de vorming
van vier, in plaats van zooals aanvanke
lijk in uitzicht was gesteld twee regi
menten motorartillerie.
Ook is het, in verband met de ge
nomen maatregelen ten aanzien van
de grensbe vei liging, noodzakelijk ge
bleken, drie nieuwe compagnieën
motordienst op te richten.
Door omstandigheden buiten den
wil van den Minister, kon niet wor
den overgegaan tot aankoop van het
vliegveld Waalhaven en een ander
bestaand burgervliegveld, zoodat de
aanleg van meer nieuwe vliegvelden
dan aanvankelijk in het voornemen
heeft gelegen, moet worden ter hand
genomen.
Voorts wordt een bedrag van f-100.000.
aangevraagd, dat grootendeels is bestemd
ter voorbereiding van de bewapening van
eenige handelsschepen die in oorlogstijd
voor de beveiliging van onzen overzeeschen
invoer tegen aanvallen uit de lucht kunnen
optreden.
Het ligt in het voornemen om in
1939 en volgende jaren de dienst
plichtigen van drie lichtingen, niet
bestemd voor de grenstroepen, voor
herhalingsoefeningen in werkelijken
dienst te doen komen.
De Indische vloot.
litbt n einde reeds in tijd van vre-de in de
uurt °Gfte van tankschepen te kunnen voor-
1 en om bij het uitbreken van een ge
tond conflict in het Verre Oosten paraat
der ;'in, wordt het noodzakelijk geacht, dat
Vloot in Nederlandsch-Indië de beschik-
krijgt over ten minste één tankschip,
kans op neutraliteitsschcndingen in ge
van een oorlog in Oost-Azië is toegeno
zoodat een voortdurende en nauwkeu-
ronlrole op sommige gehicdsdcelen in
Archipel noodzakelijk moet worden ge-
Te dien einde zullen eenig licht,
snelvarend materieel met voldoende
offensieve kracht en enkele vlieg-
luiggroepen reeds in vredestijd in
•Me gebiedsdeelen moeten worden ge
abonneerd.
De minister ziet de toekomst
donker in. Landbouw-crisis-
fonds heeft reserve noodig.
De prijsdaling van tal van pro-
duoten gedurende den laatsten tijd
doet verwachten, dat de Land
bouwcrisismaatregelen voorloonig
nog niet gemist zullen kunnen wor
den; integendeel, blijft deze bewe
ging aanhouden, dan zullen wel
licht heffingsverhoogingen en weder
invoering van steunmaatregelen tot
het onvermijdelijke gaan behooren.
Aldus deelt de minister in de Toelichting
op de begrooting van het Landbouwcrisis-
fonds voor 1939 mede.
De minister blijft streven naar een ver
eenvoudiging der crisismaatregelen, ook
teneinde de aan den handel opgelegde be
lemmeringen zooveel mogelijk te verhin
deren. Overname der verschillende rege
lingen door de bcdrijfsgenooten zal wor
den bevorderd.
Het voordeelig slot van den gewonen dienst
1938, dat aanvankelijk op f 2.000.000 ge
raamd was. wordt voornamelijk als gevolg
van de eunstige uitkomsten van 1937 thans
op f 4.000.000 geraamd. Het voordeelig slot
van den dienst 1939 wordt op f 4.589.000 ge
raamd.
De minister is van meening, dat
met het oog op de onzekere positie
en de dalende tendenz van de prij
zen noodzakelijk is een dergelijke
reserve van ca. f 4.500.000 ter be
schikking tc houden.
De geheele dienst van het fonds sluit
met een nadeclig saldo van f 382.000, be
staande uit een voordeelig slot van den
gewonen dienst van f 4.598.000 en een na-
dcelig slot van den kapitaaldienst van
f 4.980.000.
Kabinet afgetreden. - Nieuw
kabinet op breede basis. - Be-
nesj maant opnieuw tot kalmte
In een gistermorgen uitgesproken
radioredevoering heeft de burgemees
ter van Praag, Zenkei, medegedeeld,
dat het kabinet Hodza is afgetreden.
Later werd dit officieel bevestigd.
Generaal Sirovy, inspecteur-generaal
van het leger, heeft in opdracht van
president Benesj een nieuwe regee
ring gevormd, waarin hij "zelf als
premier optreedt. Daardoor is voor
een deel aan de wenschen van het
volk, dat het leger in de regeering
vertegenwoordigd wilde hebben, te
gemoet gekomen.
Geen militaire dictatuur
zooals men aanvankelijk dacht, is tot stand
gekomen, maar een kabinet op zeer wijde
nationale basis, dat den president in staat
moet stellen, de onderhandelingen inzake
het nationaliteitenvraagstuk voort te zetten
met den steun van het geheele land achter
zich.
Havas weet nog te melden, dat de vier
de zetel van een minister zonder portefeuil
le is gereserveerd voor een lid van de Slo-
waaksche volkspartij.
Omtrent het nieuwe kabinet wordt nader
gemeld, dat de politieke zaken in handen
zijn van een politieke commissie, bestaande
uit dezelfde personen, die den politieken ka
binetskern van de vorige regeering vormden
t.w. Hodza, Czernin, Bechinye, Schramek en
Franke.
Sivory is minister-president en minister
van Oorlog, Krofta is minister van buifen-
landsche zaken; de burgemeester van Praag.
Zenkei, is minister zonder portefeuille.
Weer een radiorede van Benesj.
Voor het kabinet gevormd was, heeft Pre
sident Benesj zich weer via de radio tot het
volk gericht en gevraagd voor alles de kalm
te te bewaren.
Hij zeide verder onder meer: „In geheel
Europa vinden veranderingen plaats, niet
alleen in ons land. Deze. wijzigingen hebben
in verschillende landen verschillende vor
men en daarom moeten wij ze met kalmte
en in eenheid onder het oog zien. Ik heb
nooit gevreesd en ik vrees ook thans niet
voor de toekomst van ons volk. Ik ben be
reid toe te stemmen in iedere overeenkomst,
die gunstig zal zijn voor mijn land voor de
pacificatie van Europa en voor de samen
werking met Engeland, Frankrijk en Duitsch
land.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT S EINTi
Verwachting: Matige tot krach
tige Zuidoostelijke tot Zuid
westelijke wind, aanvanke
lijk nevlig tot licht bewolkt,
later toenemende bewolking,
weinig of geen neerslag,
zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Onzeker
Politiek maakt de hoofden heet
Schietpartij voor krantenburean
Gisteravond omstreeks negen uur stond
een aantal personen voor een der couran-
tenbureaux op de Nieuwe Zijds Voorburg
wal te Amsterdam, de politiek van den dag
te bespreken.
Aangezien de debatten voor de omgeving
hinder opleverden, maande een agent van
politie de debaters aan door te loopen.
Een ongeveer 30-jarige man wilde hieraan
niet voldoen en maakte zich zoo kwaad, dat
hij een revolver trok en een schot op den
agent loste, waarna hij zich uit de voeten
maakte. De agent, die gelukkig niet ge
troffen werd, trok daarop zijn revolver en
loste een schot op den vluchteling, die in
de knie werd geraakt.
De man werd daarop naar het Binnen
gasthuis vervoerd, waar hij werd verbonden.
Vervolgens werd hij naar het bureau War
moesstraat gebracht en aldaar ingesloten.
Bedrijfsbelasting is anti sociaal
zegt het Verbond van Ned. Werk
gevers en dringt op afschaffing
aan.
Vooruitloopende op de mededeeling in de
Millioenennota, dat de regeering op sommi
ge onderdeelen van het belastingstelsel tot
verlaging van den belastingdruk wil over
gaan. teneinde op deze wijze de anti-sociale
werking daarvan wee te nemen heeft het
Verbond van Nederlandsche Wekrgevers er
bereids opnieuw bij de regeering op aange
drongen over te gaan tot afschaffing van
de bedrijfsbelasting.
Al is het telegraafkantoor dicht
Tóch kunnen mededeelingen
verzonden worden.
In geval men een dringende boodschap
heeft voor iemand, die niet telefonisch be
reikbaar is, terwijl de telegraafdienst in
diens woonplaats gesloten is, dan kan wor
den getracht de tusschenkomst van den op
de plaats van bestemming wonenden direc
teur, kantoor-, of stalionhouder in te roepen.
Daarvoor zijn door den aanvrager van het
gesprek de normale gesprekskosten, ver
hoogd met een vergoeding van 50 cent over
dag (7.3022.30) of van f 1.'s nachts
(22.30—7.30) verschuldigd, indien de bood
schap kan worden overgebracht.
Waar hef lot der volkeren
beslist wordt
Engeland zal zich niet inlaten
met de Poolsche en Hongaarsche
minderheidskwesties. Hitier
mag Sudetenland hebben, maar
méér ook niet.
Hoe ver zal Chamberlain gaan
Naar verluidt zal geen communi
qué over de besprekingen van Hitier
met Chamberlain te Godesberg ge
publiceerd worden, voor deze geheel
beëindigd zijn. Uit den aard der
zaak is er dus thans nog geen en
kele definitieve mededeeling te doen,
Europa wacht zijn lot, dat thans
ligt in handen van het Duitsche
staatshoofd en den Engelschen mi
nister-president, af.
Hitier ontving gistermiddag zijn gast aan
den ingang van het hotel Drcasen. De be
sprekingen namen direct een aanvans- er
waren zeer langdurig.. Voor bet hotel had
de eerewacht bet geweer gepresenteerd, de
menigte bracht den Duitschcn groet on riep
„Heil"» Chamberlain en zijn gevolg namen
den hoed af. Hedenmorgen om 11 uur zul
len de besprekingen worden hervat.
Chamlberlain heeft na afloop van
zijn eerste bespreking een verkla
ring aan de pers gegeven, waarin
hij een beroep op allen doet, om hij
te dragen tot handhaving van de
orde en zich van elke daad te ont
houden. die incidenten kan veroor
zaken.
Hoe ver kan Chamberlain gaan.
De verontwaardiging der openbare mee
ning in Engeland over de capitulatie is
eenigszins geluwd, zegt de N. B. Crt.
Men houdt zich nu nog slechts bezig met de
vraag of Hitier zich nu eindelijk bevre
digd zal tooncn. dan wel toch nog meer
zal eischen dan hem thans reeds wordt
aangeboden. Wat Chamberlain in dit laat
ste geval zal doen, valt van te voren niet te
zeggen. Wel echter is duidelijk, dat hij in
Godesberg geen nieuwe concessies kan doen
Hij kan Hitier slechts verzoeken het En-
gelschFransche plan te aanvaarden. Stelt
Hit Ier weer nieuwe eischen. dan kan Cham
berlain niet meer doen dan heioven, dat hij
er de verschillende betrokken partijen over
zal raadnlegon. Zijn mandaat van het En-
gelsche kabinet, van Parijs en van Praag
gaat niet verder dan het EngelschFran
sche plan.
Echter, natuurlijk is Chanïbe-rlain niet
onvoorbereid op andere gebeurtenissen ver
trokken. Er is rekening mee gehouden, dat
Hit Ier ook de Polen en Hongaren op sleep
touw wil nemen.
Echter, aldus verklaart Lord Win-
terton, de kanselier van het her
togdom Lancaster, er is geenerlei
grond, dat de Engelsche regeering
de voorstellen inzake de Poolsche en
Hongaarsche minderheid zal steu
nen,
Thans een „halt"?
Besloten is Hitier te verstaan te geven,
dat de kwestie van de andere minderheden
op dit oogenblik niet rijp voor behandeling
is en dat de grieven van Polen en Hongarije
in ieder geval geen passend onderwerp voor
de onderhandelingen tusschen Frankrijk.
Engeland en Duitschland zijn. Chamberlain
zal het standpunt innemen, dat er in de
EngelschDuitsche besprekingen slechts
over. de Duitsche minderheden gesproken
kan worden en dat de andere minderhe
den een onderwerp van latere bespreking
tusschen de onmiddellijk betrokken partijen
moeten vormen.
Wat de Engelsche en Fransche regeerin
gen zullen doen, als Hitier plotseling
Tsjechoslowakije binnenrukt, is nog in
raadselen gehuld..
Echter, de uitlatingen van otiici-
eele kringen wekken echter den in
druk dat thans aan den Tsjechen te
verstaan is gegeven, dat zii ingeval
van een Duitsche invasie op steun
zouden kunnen rekenen, zoodra de
Duitsche troepen verder gaan dan
de Sudetenduitsche gebieden.
Tevens schijnt men te laten doorscheme-
den dat den Tsjechen is aangeraden inge
val van een invasie geen weerstand te bie
den zoo lang de Duitschers bun veroverings
tocht tot het Sudetenduitsche gebied beper
ken.
Dit zou dus hierop neerkomen, dat Frank
rijk en Engeland bereid zijn de garantie
onmiddellijk in werking te laten treden,
echter met dien verstande, dat zij niet de
huidige, maar de toekomstige Tsjechische
grenzen tegen een inval zouden verdedigen.
Dat die toekomstige grenzen nog niet zijn
afgebakend is blijkbaar hier nog geen be
swaar-,
Utielïenneri
Onder buitengewoon gunstige weersom
standigheden hebben gisteravond de Neder
landsche renners J. Derksen en P. Smits op
de Utrechtsche Stadionbaan op de tandem
het wereldrecord over 1 km. met staanden
start verbeterd en, gebracht op 1 min.
8 3/5 sec.
Het oude record stond op naam van.
Mills en Paul (Engeland) met een tijd van
1 min. 11 4/5 sec., het vorig jaar te Milaan
gevestigd. De beide Nederlandsche renners
brachten tevens op hun naam de Neder
landsche records over een kwart en een
halve miil, welke afstanden zij resp. reden
in den tiid van 321/5 sec. en 564/5 sec. De
oude recörds over een kwart en een halve
mijl waren in 1899 door Viruly en Gelder
mans in 's Gravenhage gevestigd. Hun tijd
over de halve mijl bedroeg toen 1 min.
21/5 sec.
De renners J. Westbroek en Th. Verhoe
ven verbeterden de Nederlandsche tandem
records over 5, 10, 15, 20 en 25 K.M., welke
afstanden zij aflegden in de volgende tijden:
5 K.M. 6 min. 17 3/5 sec. (oud record 6 min.
38 4/5 sec.):
10 K.M. 12 min. 40 3/5 sec. (oud record 14
min. 33 1/5 sec.);
15 K.M. 19 min. 7,2 sec. (oud record 21
min. 51 4/5 sec.);
20 K.M. 27 min. 6 sec (oud record .29 min.
13 1/5 sec.);
25 K.M. 35 min. 56 1/5 sec. (oud record 36
min. 32 4/5 sec.)
Uoet&at
Continent—Engeland
Oefenwedstrijd op 23 October,
waarschijnlijk te Amsterdam.
Gistermiddag is op het secretariaat van
de FIFA te Zuerich de eerste bijeenkomst
gehouden van de speciale commissie, welke
belast is met het samenstellen van het con
tinentale elftal, hetwelk op 26 October a.s,
te Londen tegen Engeland zal spelen.
Er zijn vijftien spelers genoemd, aan wier
vorm en spel in de aanstaande weken bij
zondere aandacht zal worden besteed, maar
de namen van deze spelers zijn niet bekend
gemaakt. Midden October zal de commissie
opnieuw bijeenkomen en dan zal het con
tinentale elftal definitief samengesteld wor
dend-
Dank zij de bemoeiingen van den heer
Lotsy zal het continentale elftal op 21 Och
a.s. in Nederland aankomen en op 23 Oct.
zeer waarschijnlijk in het. Olympisch Sta
dion te Amsterdam, een oefenwedstrijd spe
len, waarna de spelers naar Londen zullen
vertrekken. De landenwedstrijd Italië—Zwit
seriand, welke op 23 October te Bologna zou
worden gespeeld, is uitgesteld»
