Naar het heilige
Wij lazen voor U.,..
s
Onze zuivelhandel
met Sudetenland
„Linkscbe kinderen"
Diefachtig keurmeester
Menschen waden door de nevelzee
mi#
wad
wy
•leur,
n ea
id dj
niet
mooi
l zit-
maal
1 ft
taiii
rts
ndt
er:-
M
1.1
zet
ONAFZIENBARE STOETEN VAN VOET
GANGERS EN RUITERS. OP EEN
BERGPAARDJE LANGS STEILE HEL
LINGEN.
PASAROEAN.
Geen mensch" sliep in het dorpje Nga-
'disari, toen ik daar oni ongeveer drie uur
'snachts aankwam. Uit alle huizen steeg
rook op. Men stookte er, want het was vin
nig koud daar, op 1940 meter hoogte. Van
alle zijden kwamen Tengereezen opzetten,
die op weg waren naar den Bromo ter bij
woning van het groote offerfeest. Hurken
de vrouwen en mannen verkochten pi
sangs (bananen), kippen,-toebereide rijst,
thee en koffie. De „toko" in het dorp was,
niettegenstaande het nachtelijk uur, ge
opend en de eigenaar (natuurlijk weder
een Chinees) had de handen vol met de
bediening van klanten. Koffie, thee, rijst,
sigaretten, sandalen, katoenen stoffen,
suiker, zout, limonade, gedroogde visch,
Imais en nog honderden andere dingen
«varen daar te verkrijgen.
Hier en daar brandden vuurtjes, waarom
jBraenschen zich verwarmden. Een., groepje
Sjtond bij een soort altaar van bloemen,
mvaartusschen kaarsen met kleine vlamme-
Ijes "een vaag licht, verspreidden. Onder
■leiding van den bejaarden Hindoe-priester
•werd daar een godsdienstoefening gehou
den, alvorens de menschen verder trokken
naar den heiligen vulkaan van den Bromo.
Niet de minste luidruchtigheid.
Er heerschte een levendige, eenigsizins
feestelijke drukte, maar nergens gingen
luide stemmen op of werd gezongen. Er
niet de minste luidruchtigheid. Kalm
en rustig waren de menschen, die te voet
of te paard op weg waren naar het heilige
Hindoe-feest. Allen hadden zich gehuld in
doeken en de meesten hadden ook het ge
laat gedeeltelijk bedekt tegen de koude.
Aan den wolkeloozeh hemel stond hoog
de volle maan en schitterden duizenden
sterren en daaronder strekte zich ver het
fantastische landschap uit. Blauw-grauwe
bergmassa's verhieven zich, maar ook was
ergens nabij Ngadisari een diep dal, waar
in een beekje ruischte onder groene hoo
rnen.
In Ngadisari kon de automobiel niet
verder en zou hij op mij wachten tot ik
terug kwam van den Bromo, die nog vijf,
zes kilometer verder lag.
Loven en bieden.
In ïïet clorp stonden mannen met berg-
paardjes, die zich aanboden als gids en de
paardjes verhuurden.
Ik was, voor zooverre ïk kon opmerken,
de eenige Europeaan daar, dus kon ik me
tot niemand wenden met het verzoek als
tolk voor me te dienen bij de onderhande
lingen met- de gidsen, die zich allen om
me verdrongen, daar ze wel wisten, dat
aan een Europeaan meer te verdienen is
dan aan een inlander. Een der gidsen
doorzag al spoedig den toestand: daar was
een Europeaan, die noch Javaansch, noch
Maleisch kende.
Hij ging voor me staan, wees op zichzelf
en op zijn paardje en stak één vinger in de
hoogte en nu ontspon zich het volgende
korte gesprek:
„Roepi?" (gulden)', vroeg ik 'den man
miet één vinger in de hoogte. Hij schudde
ontkennend het hoofd en zeide: „Ringit"
(rijksdaalder).
Dat was te veel en ik" stak nogmaals één
vinger in de hoogte en zeide ..Roepi".
.Weder schudde de man ontkennend zijn
hoofd, stak twee vingers in de hoogte en
zeide: „Roepi".
Voor twee gulden wilde hii me 'dus ziin
paard verhuren en tevens als gids dienen.
Ik vond het nog te veel en herhaalde met
één vinger in de lucht: Roepi."
De Tcgerees weigerde echter halsstarrig
op mijn aanbod in te gaan en stak telkens
weder twee vingers op.
In maakte aan de onderhandelingen een
Pinde door 'te voet op weg te gaan. Verdwa
len kon ik niet: ik had slechts den stroom
van voetgangers en ruiters naar den Bromo
te volgen. Er was echter een ander bezwaar
het pad naar de Bromo ging sterk stijgend
en ik, die dien middag mijn dutje niet had
gedaan en ook mijn nachtrust miste, ge
voelde me eenigszins vermoeid.
De gids volgt me
De gids, met wien ik op zoo'n merkwaar
dige wijze zonder veel woorden onderhan-
De zandzee, die een nevelzee was.
de'ld had, volgde me echter met zijn paard
je aan de hand Hij hoopte blijkbaar, dat de
moeilijkheden van den weg me wel spoedig
murw zouden maken. Maar ik hield vol,
toonde geen spoor van de vermoeidheid,, die
ik toch voelde, en zwaaide nu en dan eens
opgewekt met den bergstok, dien ik had
medegenomen op den tocht
Na ruim een kwartier gaf de gids toe.
Hij haalde me in en stak één vinger in de
hoogte en zeide: „Roepi".
Vijf seconden later zat ik op den
rug van het bergpaardje en ging
de gids voor me, met veel gewicht
'n weg banend door de menigte. Ik
was nog steeds de eenige Europeaan
temidden van de honderden Tenge-
reezen, Madoereezen en Javanen,
want ook vele Javanen trokken op
naar den Bromo, hoewel de Javanen
toch officieel Mohammedanen, die
geen anderen God mogen erkennen
dan „Allah, den Barmhartige, den
Erbarmende, den Eeuwige."
Hierover verbaasde ik the niet te' zeer,
daar ik me reeds gewend heb aan het men
gelmoes van geloof en bijgeloof, dat men op
Java de Islam noemt.
Mijn paardje was een kordaat dier en
ging met vroolijken moed hellingen van
bijna vijf-en-veertig graden op en af. waar
bij ik me aan den knop van het zadel vast
hield.
Steeds hooger kwamen we, hier groeiden
geen boomen meer, hoogstens' eenige ar
moedige struiken. Doordringender werd de
koude en telkens wikkelde ik de wollen das
steviger om mijn hals.
De Bromo zond witte wolken uit
Voor me waren hooge bergtoppen,
die bij het heldere maanlicht duide
lijk afstaken tegen den blauwen
nachthemel. Een der lagere bergen
zond groote witte wolken uit. Dat
was de vulkaan de Bromo, waar
heen de onafzienbare stoet van voet
gangers en ruiters trok. Heel dicht
bij leek die vulkaan, maar dat was
gezichtsbedrog.
Door de nevelzee.
Na een goed kwartier rijden kwam ik
voor een nevelzee die gevuld scheen met
watten.
Het was de „zandzee", een lager gelegen
woestijnachtige vlakte van eenige kilome
ters breedte, waardoor ik heen moest
De zandzee was voor het oog verborgen
door een witte mist, waarin we moesten
afdalen. Ruim tweehonderd meter ging het
hier omlaag langs een zeer steile helling.
Uiterst voorzichtig liep hier mijn verstandig
paardje, dat ik nu volkomen vrij lief, be
seffend, -dat onder dergelijke omstandighe
den een paarden- of muilezelverstand boven
menschen verstand gaat.
In de mist van de zandzee verliep
de menigte plotseling. Ieder scheen
hier zijn eigen weg te zoeken en in
den dichten nevel ontwaardde ik
alleen nu en dan enkele schimmen
van menschen, die zich tegen de
koude stevig hadden ingepakt. Ook
de bergtoppen voor ons waren niet
meer zichtbaar. Er was niets dan
de kille, wattige nevel.
v Mijn gids ging met snelle; veerkrachti-
gen tred vorouit, zonder aarzelen. Hij was
zeker van de richting en hier volkomen
„thuis." Het paardje, dat mij droeg, volgde
opgewekt en liet met korte tusschcnpoozen
een blij gehinnik hooren, dat dan vanuit de
verte, van de andere zijde dft1 zandzee, be
antwoord werd.
Wij naderen.
Tweemaal kwamen we op korten afstand
voorbij een groepje menschen, die om bran
dende kaarsen stonden. Ik zag ook hoen
ders en vruchten, die daar door een pries
ter gewijd werden alvorens ze als offers
werden gebracht aan den rokenden vulkaan
Na een klein half uur begonnen we we
der te stijgen en voor ons, maar nu heel
nabij, doemden weer sombere massa's van
bergen op. We kwamen uit de zandzee, die
op dat oogenblik eerder den naam van ne
velzee zou hebben verdiend.
Hier zagen we de menigte van voetgan
gers en ruiters weder die we in de mist uit
het oog hadden verloren.
Een nieuwe bergbestijging begon. Voorop
ging steeds met stevigen tred, zonder aarze
len, mijn gids en rustig volgde het paardje.
De vulkaan was nu dicht bij en we konden
zelfs al de trap onderscheiden, die daar
door de overheid gebouwd is.
Aan den voet van die trap zou ik mijn
paardje moeten achterlaten om de twee-hon
derd-en-zestig treden te beklimmen tot aan
den vulkaantrechter.
J. K. BREDERODE.
tiüi Niet abnormaal.
In de Fransche academie der wetenschap
pen heeft professor Gosset een studie van
juffrouw Vera Kovarsky voorgelezen, over
de „linkschheid" bij kinderen. Op grond
van onderzoekingen bij 2500 kinderen is ze
tot de slotsom gekomen, dat linkschheid
niet als een gebrek moet worden be
schouwd noch als een gevolg van een ver
keerde opvoeding. Het kind, dat gemakke
lijker met de linkerhand, bij het spel met
den linkervoet, overweg kan, is niet abnor-
maler dan de kameraadjes. Een verbod
zich van de linkerhand te bedienen lokt
altijd belangrijke zielsstoornissen uit en
brengt het op school achteruit, maar deze
troebelen zijn volkomen te genezen als de
oorzaak bekend is. Linksche kinderen kun
nen leeren ,als ze heel schrander zijn, zich
van de rechterhand te bedienen, maar
hun geestelijk- karakter- en gevoelseven-
wicht lijdt er onder.
En Vera Kovarsky heeft, aldus de N.R.Crt.
opgemerkt, dat alle kinderen, die stotteren
of moeite hebben met het uitspreken van
zekere letters, op enkele uitzonderingen na,
linksch waren en daarbij tegengewerkt wer
den.
"Wie wordt leverancier van het
geannexeerde gebied?
Met de afscheiding van het Sude
tenland van Tsjecho-Slowakije naar
Duitschland zullen er ook op het
punt der levensmiddelenvoorziening
van dit gebied nog verschillende
vraagstukken te regelen zijn en dit
zullen zeker niet de minst belang
rijke ziin. Het Sudetenland is een
vrij dicht bevolkt en in hoofdzaak
industrieel gebied, waar de meeste
levensmiddelen van elders moeten
worden aangevoerd. Dit geldt o.m.
voor de zuivelproducten.
Tot vóór de afscheiding kwam deze voor
namelijk uit andere streken van den
Tsjechischen staat, Moravië en Slowakije
en voor eén gedeelte uit het buitenland.
Tot voor enkele jaren was Tsjecho-Slowa-
kije voor Nederlandsche boter en ook voor
Nederlandsche kaas een afnemer van be-
teekenis en deze producten waren voor een
groot zoo niet het grootste deel be
stemd voor bet thans afgescheiden Noord-
Boheemsche industriegebied, waar in het
bijzonder de Nederlandsche Brood-Edammer
en de Nederlandsche boter een goede repu
tatie genieten. In de laatste jaren heeft de
ze import het niet gemakkelijk gehad met
de beschermingsmaatregelen ten behoeve
van het binnenlandsche zuivelbedrijf, maar
desalniettemin is er dank zij ons han
delsverdrag met dit land nog steeds
sprake gebleven van een behoorlijke han
del in Nederlandsche zuivel- en melkpro
ducten met dit land. In 1937 bedroeg de
uitvoer naar Tsjecho-Slowakije volgens on
ze handelsstatistiek 84.000 Kg. kaas, 41.300
Kg. melkproducten en 103.800 Kg. caseïne.
Wat de b^terexport uit Nederland naar
Een jaar gevangenisstraf ge-
eischt, waarvan 6 maanden voor
waardelijk.
Voor de Zutfensche rechtbank stond gis
teren terecht een keurmeester van den keu
ringsdienst van waren, uit Zutfen, die op
5 Juli j.1. te Barchem een gulden had weg
genomen uit de lade van een winkel, wel
ke hij ambtshalve had bezocht.
Er was een zielkundig rapport over verd.
uitgebracht, waarmede de officier van ju
stitie in zijn requisitoir rekening hield. In
vertyand hiermede eischte hij een gecombi
neerde gevangenisstraf van één jaar, waar
van zes maanden voorwaardelijk, met een
proeftijd van twee jaar en zes maanden on
voorwaardelijk.
Het O. M. vond het gepleegde feit van
hoogst ernstigen aard, omdat verd. het pres
tige van den keuringsdienst door zijn han
delwijze had verlaagd en van het in hem
gestelde vertrouwen op schromelijke wijze
misbruik had gemaakt.
Chauffeur van trailer
sliep
En merkte niets van de botsing
Motorrijder te Apeldoorn gedood.
In den vorigen nacht is de heer J. W.
uit Apeldoorn, toen hij per motor de Loo-
laan passeerde, door' tot nu toe onbekende
oorzaak op een aldaar geparkeerde trailer
gereden. De trailer stond onder een bran
dende lantaarn en was goed zichtbaar.
De chauffeur van den wagen,
zekere D. uit Haren (Gr.) die in
de cabine was gaan slapen, heeft
van het ongeluk niets gemerkt.
Later heeft een passeerende auto
mobilist den verongelukten motor
rijder aangetroffen.
Het slachtoffer moet bij de botsing on
middellijk zijn gedood.
ER MOET HARD GEDUWD WORDEN
„Ouden-van-dagen vergeten-" klaagt het
Volk (S.D.A.P.) en schrijft:
Bij de behandeling van de begrooting
van Sociale Zaken in het najaar van 1937
heeft de sociaal-democraat Kupers een -no
tie ingediend, waarbij de Kamer de regee
ring zou uitnoodigen, de wettelijke maat
regelen voor te bereiden, die een uitkee-
ring zouden inhouden voor hen, die thans
van uitkeeringen krachtens ouderdoms- of
invaliditeitswet verstoken zijn.
Wij zijn thans een jaar verder; de toe
stand van de menschen, over wier lot moet
worden heslist, is, zegt het blad, even on
houdbaar; uit niets blijkt echter, dat de
rogeering ten deze wil optreden.
Er moet hard geduwd worden, wil men
er in slagen, deze regeering tot uitgaven
voor zulke sociale doeleinden te bewegen;
maar het doel is een krachtige poging ten
volle waard.
CRITIEK OP K.UM.-DIRECTIE.
In den loop der volgende week wordt de
aanbesteding verwacht van het nieuwe
hoofdkantoor der K.L.M. te Den Haag.
Op het oogenblik worden reeds grondbo
ringen verricht.
Tn verband hiermee vraagt De Telegraaf:
..Waarom zoo'n haast?" en merkt verder
op:
Wij kunnen ons niet onttrekken
aan den indruk, dat er haast ach
ter dit bouwwerk wordt gezet, om,
ongeacht den loop der besprekin
gen over de aanwijzing van Schip
hol als Nationaal Centraal Vlieg
veld, de vestiging van het hoofd
kantoor der K.L.M. in de residentie
onafwendbaar te maken.
- Uit dc Pers van heden
Wij betwijfelen, of deze geste van
de directie der K.L.M. in regee-
ringskringen wel die waardeering
zal vinden, welke noodig is voor
een vruchtbare samenwerking, te
meer daar reeds ontstemming ge
wekt is door de uitlatingen van den
directeur bij de jongste persconfe-
rente. Daarin toch werd critiek ge
oefend op het beleid .der regeering
en wel in een toon, die men van
de leiding' eener gesubsidieerde in
stelling niet had verwacht.
MEN BLUSSCHE DEN GEEST NIET UIT!
Het Handelsblad (lib.) toont sympathie
voor. de actie van den hoofdinspecteur van
het lager onderwijs in de vier Noordelijke
provinciën, den heer L. Welling, die het
onderwijs wil vernieuwen en daartoe een
„Leidraad" heeft samengesteld.
In anti-revolutionnairen kring is over
deze actie, aldus het blad, eenige bezorgd
heid ontstaan. De „Standaard" (anti-rev.)
schrijft:
„Maar bedenkelijker achten wij
het, dat deze zelfde hoofdinspec
teur, naar wij vernamen, reeds een
eenhcidsleerplan gereed heeft, en
dit met de onderwijzers en school
besturen ook van scholen met den
bijbel wil behandelen. Hier hebben
wij reeds een ongeoorloofd ingrij
pen der inspectie, dus van den arm
der Overheid..."
„De Standaard" meent verder, dat hier
,rto als geen dwang, dan toch oen drang
van overheidswege aanwezig is, en waar
schuwt tegen het vermeende gevaar van
een staatspaedagogiek. De christelijke
school handhave toch vooral haar eenmaal
verkregen „vrijheid van onderwijs".
Wij meenen, aldus het Hsb., dat
„De Standaard" spoken ziet
Het inzicht, dat het onderwijs
vernieuwd en verfrischt moet. wor
den, leeft in alle kringen van ons
volk...
De samenstellers van de leidraad
verklaren in hun „Voorwoord" geens
zins iets te willen voorschrijven of
opleggen, maar alleen het onderwij
zend personeel te verzoeken, dat het
er kennis van neemt en een proef
neemt als het er iets voor gevoelt.
Met geestelijke vrijheid heeft dit
in werkelijkheid niets te maken,
en wie zich daarover noodeloos be
zorgd maakt, houdt het nieuwe ook
noodeloos tegen. Men blussche den
geest niet uit!
MR. OUD EEN GEBOREN „PARLE-
MENTARIëR."
Naar aanleiding van het feit, 'dat mr.
Oud, wegens zijn benoeming als burge
meester van Rotterdam, zijn parlementaire
loopbaan beëindigt, schrijft de Haagsche
Post: Daarmede neemt een der voortreffe
lijkste Kamerleden afscheid, na vele ja
ren (eerst van 1917 tot 1933 en daarna weer
sinds 1937) op zeer eervolle wijze zijn taak
te hebben vervuld.
„Het is een zware beslissing voor mij ge
weest," zei mr. Oud ons, „maar ik kwam
tot de slotsom dat er in Rotterdam veel
mooi werk te doen is en daarom ga ik."
Zoo is het.
Doch dit neemt niet weg dat er "uit het
parlement iemand verdwijnt, dien wij niet
aarzelen te noemen een geboren parlemen
tariër, d.w.z. een knap man, een scherp-
critische geest met een groote voorliefde
voor constructief, opbouwend werk; een
dicp-overtuigd en diepgodsdienstig mcnsch,
zijn partij trouw toegedaan, maar tevens
met een sterke neiging tot samenwerking,
en bovenal met een zuiver gevoel voor de
werkelijkheid: een idealistische realist.
Tsjecho-Slowakije betreft, deze is in ver
band met de protectionistische maatrege
len sinds 1932 practisch kernen te verdwij
nen, al wijzen de bij tijden belangrijke
boterimporten uit andere landen er op, dat
Tsjecho-Slowakije ook op dit gebied nog
niet zelfgenoegzaam was geworden..
Hoe het zal gaan?
Nu wordt het, zoo schrijft het orgaan van
de FJS'.Z. de vraag hoe het Sudetenland met
zijn pl.m. 3 mill.inwoners voortaan met
deze producten zal worden voorzien.
Erg onwaarschijnlijk is het, dat
Tsjechoslowakije op dit terrein nog
als leverancier zal kunnen blijven
optreden, zelfs indien er eens
wat door sommigen voor -mogelijk
wordt gehouden een soort tolu-
nie tusschen de beide landen tot
stand zou komen. Tsjecho-Slowak/'e
heeft, wat de boter en de melkpro
ducten betreft, geen surplus; vooral
dit jaar niet na het mond- en
klauwzeer; terwijl het voor zijn
aan den Duitschen smaak weinig-
beantwoordende kaassoorten geen
afnemers meer zal vinden.
De vetvoorziening van Sudetenduitschland
is intusschen reeds door Duitschland zelf
ter hand genomen en m.n. wordt, dit feit als
een der voornaamste redenen aangegeven,
waarom met ingang van 3 October j.1. in
Duitschland zelf de boterrantsoenen op
nieuw met 20% zijn gekort. Het is echter
moeilijk aan te nemen, dat, gezien Duitsch-
land's eigen tekort aan zuivelproducten,,
op deze wijze opnieuw door Berlijn
gedemonstreerd, de voorziening van Sude
tenduitschland door andere landen niet
kan voortduren.
Daarbij komt, dat het Duitschland straks
t.a.v. het buitenland niet aan deviezen zal
ontbreken om de levensmiddelenvoorzie
ning aan derden over te dragen.
En dan komt de vraag, op welke wijze
er in aanvullende handelsverdragen ook met
ons land, met deze nieuwe kaartindeeling
van Middel-Europa rekening gehouden zal
worden, opdat onze handel op Sudeten
land er niet minder op worde.
Brandkast interesseerde
de inbrekers niet
Amsterdamsche kantoorhouders
bestolen.
Gisternacht is ingebroken in de Spuistraat
245247 te Amsterdam, waar de kantoren
van een vijftal firma's zijn gevestigd.
De dieven hebben de deuren met breek
ijzers geopend en een strooptocht door de
verschillende lokalen ondernomen. Een
groote brandkast in het kantoor van de NV.
H. P. A. Eberwein lieten zij echter onge
moeid. zoodat hier waarschijnlijk leden van
het gilde, dat zich meer op klein werk spe
cialiseert, aan den arbeid is geweest. De
buit was dan ook betrekkelijk gering, mee-
rendeels geldbedragen uit de kleine kas
worden vermist.
De dieven hebben echter danig huisgehou
den en de materieele schade aan deuren en
meubilair is aanzienlijker dan de waards
van het ontvreemde.
Nachtelijk hamsteraar.
Voorts is in een grossierderij aan den
Oude Schans een nachtelijk bezoek gebracht
door een persoon, die nog niet in den vrede
gelooft. Hij hamsterde vijf en twintig kilo
gram thee en nam tevens nog een klein
bedrag aan geld mee.
Duitschers in
Denemarken eischen!
Eigen cultureel beheer.
Volgens de „Politiken" heeft Schmidt,
Duitsch afgevaardigde van Noord-Sleeswij k,
de Deensche Volkskamer verklaard, dat de
Duitsche bevolkingsgroep haar eigen cultu
reel beheer moest hebben naast een uitstel
van schuldbetalingen in verband met econo
mische moeilijkheden, terwijl maatregelen
behooren te worden genomen, opdat de
Duitschers hun eigendom kunnen behou
den.
Alle nationale problemen, aldus
zeide hij, kunnen niet worden ge
regeld als in Oostenrijk en het Sude-
tenduitsche gebied, maar het cul-
tureele zelfbeheer kan verwezenlijkt
worden.
Deze kwestie en die van een nieuwe wet
geving voor den grond zijn zoo belangrijk,
dat aldus Schmidt men zou afzien
van het indienen van andere eischen der
Duitsche minderheid.
478e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
6de klasse, 17de lUst
Trekking van Vrijdag: 14 October 1938
Hooge Prijzen
16432 1000.— met premie van 30.000.—J
11300 met premie van 3000.
400.— 15006 16683
Prijzen van 70.
2002 2394 3525 3706 4237 4594 4844 5048
5134 5422 '6709 7818 7924 8268 9092 9288
9508 10131 11066 12126 12177 14348 14404 14436
15611 15733 16189 17013 17051 17702 18670 19155
19403 19832 20181 20202 20980 21729 21895
Nieten
2501 3886 4129 4602 4806 5307 5462 5554
7287 7543 7700 8153 8225 8534 8723 8956
9437 9520 9556 10076 10274 10505 HOOI 11008
11789 12780 13086 13608 13820 14322 14766 15294
15690 15838 16081 16243 16328 16389 16592 16732
16939 16945 17258 17524 17841 17868 18273 19033
19180 19185 19386 19517 20161 20385 20559 20998
21456
Verbeteringen 5e klasse, 16e lijst: 4255 m, z.
4255 70.—; 17978 m. z. 17998; 19403 70.—
m. Z. 20403 70.—.