Kanton
in brand
N.S.B. gesloten voor Joden
Japan lapt Engeland
aan zijn laars!
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
fCh ineezen
steken
apan wil nog niet
onderhandelen
De opzienbarende
arrestatie te Bergen
Toestand in Palestina
verbetert
Laan Schaden Tel,
MAANDAG 24 OCTOBER 1938. 83e Jaargang. No. 10708.
der N.V. Uitg.-Mif. „Rollondt Noorderkwartier"
AJ
8.4|
iiiaei,
I
'or\
;htei\
ar.).
DE BUITENLANDSCHE CON
CESSIES BEDREIGD. - NOOD
TOESTAND IN HANKAU.
SPOORWEGVERKEER NAAR
HET ZUIDEN GESTAAKT.
Op het oogenblik woeden te Kan-
Ion geweldige branden, welke door
fe Chineezen zijn aangestoken en
thans ook naar de grootste gebouwen
zijn overgeslagen. De wind, die in
de richting van Sjamien waait, heeft
talrijke nieuwe branden doen ont
staan, waardoor de Fransch-Britsche
Concessie wordt bedreigd, Het Fran-
sche ziekenhuis Doumer, dat even
eens bedreigd wordt, is ontruimd.
Overigens is het in de stad onnatuurlijk
m, gezien de gebeurtenissen van de laat-
U uur. De Japanneezen blijven de stad
nnenrukken van de oostzijde. Sommige
pansche eenheden, die op de oevers aan
andere zijde van Sjamien stonden, wuif
de belangstellende toeschouwers in de
iienlandsche concessie toe. Intusschen
kken in burger gekleede Chineezen, die
Japansche agenten optreden, door de
id en dringen er bij de bevolking op aan
lm te blijven.
D« correspondent van Reuter was de eer
eburger, die de Japansche officieren, wei-
liet bevel voerden over de voorhoedetroe-
abegroette. Na den Britschen politiecom-
jnilant te hebben begroet, verklaarde een
feansch officier, dat de Japanneezen de
peft omgeving thans geheel beheersch-
ta m dat het opperbevel van het Japan-
vtowpcditieleger waarschijnlijk binnen
.tivoc ofdrie dagen Kanton zou binnentrek
ken,
Geen 60 K.M. van Hankau.
een frontbericlrt zijn de Japansche
oepen geen zestig k.m. meer van Hankau
nvijderd, doordat zij gisteravond bezit
11 genomen van Sintsjau, gelegen ten
van het Zondagmiddag veroverde
nsjanho.
De Japansche marinestrijdkrachten op
n Jangtse zijn heden tot op 40 zeemijlen
n Hankau gekomen.
De troepen van de noordelijke groep heb-
grens der provincies Honan en Hoe-
i overschreden en vechten aan de spoor-
PekingHankau, om Woesjengkwan, de
Evan den Woetsjengpas. Volgens me-
q ingen van Chineesche zijde zijn Ja-
Lsthe troepen aan land gezet op twee pun-
i&n de Paarlrivier, gelegen nabij de
is van de nieuwe gebieden van Hong-
Mgen in de nabijheid van de Portugee-
he bezittingen Macao.
Voorts wordt bevestigd, dat de Ghinee-
forten, welke Bocca Tigris beheerschen,
ijgen.
Tsjang Kai Sjek nog in Hankau.
De berichten, dat Tsjang Kai Sjek en zijn
ouw Hankau verlaten hebben, zijn niet
Ist. De correspondent van Reuter heeft
voeti
gt m
kwaf nermorgen gedurende 20 minuten met me
0nw Tsjang gesproken, terwijl de maar-
i, balk zelf in zijn kantoor vertoefde.
R ,6,
ft wsendertig bommenwerpers hebben deel-
Tos ,0l?len aan den eersten grooten luchtaan-
i I sinds verscheidene weken op de Chinee-
ie steden in de provincie Woehan. Acht-
toestellen bombardeerden bet station
itsjang, waardoor verscheidene branden
tonden, terwijl de andere achttien ma
los zich concentreerden op het kleine
Non, dat genoemd wordt „tien kilometer
Hankau."
Kansen op wapenstilstand
stegen?
ge-
,,t vs gematigde politieke kringen heeft
to mej oprechte verlichting kennis ge-
i hK 811611 van den val van Kanton, die, naar
lulue cn ze"t' zeer gunstige gevolgen voor de
evi toenlandsche politiek kan hebben,
oi val van Hankau zou aanleiding kun-
goe 'ï1 z'jntot een „niet-verklaarden wapen-
op "stand", tijdens welken Japan in een
ou 'zerlijike proclamatie Tsjang-Kai-Sjek
imö politieke toonecl zou doen ver-
,t q Hnen, den grondslag zou vaststellen
een nieuwe Chincoscihe regeering en
nieuwen Kwamintang, los van Mos
iet on met die regeerine verdragen zou
urn ,,!en' waarin geen oorlogsschatting ge
it t worden en een geleidelijke te-
■iej tuoehking der troepen zou worden toeee-
ma V*e militaire operaties zouden dan be-
aa; 61 worden tot zuivering en een breken
on« °fn mogelijk door Tsjang-Ivai-Sjek ge
Sta Pan>seerden tegenstand in het hinenland.
me ,militaire Japansche zijde wijst men
I® ter °P' dat de lijd voor onderhande
len nog niet is gekomen. De innerlijke
4 van ^et z.g.n. Chineesche eenheids-
j imnt is, zoo wordt verklaard, duidelijk ge
worden en het is noodig, Zuid-China door
het aanleggen van nieuwe steunpunten vol
ledig af te sijden. In binnenlandsch-politiek
opzicht moe't 't eenheidsfront tegen Tsjang
Kai Sjek door de hechtere aaneensluiting
van de natie versterkt worden, hetgeen 't
beste kan geschieden door de ontbinding dei-
partijen en de omvorming van een uniforme
„keizerpartij" onder leiding van Prins
Konoye.
Een Britsche weigering.
De Britsche marine-autoriteiten hebben
geweigerd, te voldoen aan de Janansche
verzoeken om de schepen te verwijderen
van Hankau en de Paarl-rivier te Kanton.
Alle schepen te Hankau worden ter hoog
te van de Britsche concessie samengetrokken
en die te Kanton blijven liggen ter hoogte
van de concessie Sjamien. Aan de Japan-
neezen is dienovereenkomstig bericht ge
zonden.
De toestand in Hankau.
Te Hankau zijn alle winkels gesloten en
er is minder verkeer, daar een groot deel
der burger bevolking de stad heeft verla
ten. Een Chineesche electriciteitscentrale
werkt niet meer. De Fransche concessie ont
vangt nog steeds stroom van een Britsche
centrale.
Men verwacht, dat de watervoorziening
spoedig zal worden stopgeet.
De Fransche autoriteiten hebben voor
zorgsmaatregelen genomen voor de verzeke
ring van de electriciteit met behulp van
dynamo's op Fransche kanonneerbooten.
De Provinciale autoriteiten van Hope!
hebben zich naar Tsang begeven.
Het spoorwegverkeer van Hankau naar
het zuiden is met ingang van vandaag ge
staakt.
Men zegt, dat Zaterdag bij een luchtaan
val niet veel schade is aangericht.
De Koningin geniet van hef
herfstscboon
Een autorit door de bosschen.
Vergezeld van een hofdame heeft H.M. de
Koningin.gistermiddag een autorit gemaakt.
Enkele minuten voor half vier keerde zij
weer op het paleis 't Loo terug. De tocht,
welke ruim één uur duurde, ging langs en
kele der mooiste plekjes van de Veluwe,
n.1. de Dassenberg en Hoog Soeren, waar de
bosschen thans volop in herfsttooi prijken.
NOG GEEN ENKEL BEWIJS VAN
B. HAD DE MAN WEL EEN
VERHOUDING MET EEN ANDERE
VROUW?
Iri aansluiting op hetgeen wij in ons
blad van j.1. Zaterdag publiceerden over de
opzienbarende arrestatie te Bergen, kunnen
wii nog het volgende medeelen:
Wij hebben naar een en ander nog een
uitgebreid onderzoek ingesteld en verno
men, dat direct na het gebeurde eerst in
Alkmaar en later ook in Bergen gefluis
terd werd, dat dit ontzettende ongeluk wel
eens geen ongeluk kon zijn, doch opzet.
Ook B. waren deze praatjes ter oore geko
men en hij heeft ze steeds met den meesten
nadruk ontkend.
Vast is komen te staan, dat B.
nog maar zéér kort de kunst van
het besturen van een auto machtig
was en dat buren en kennissen hem
hadden afgeraden met vrouw en kin
deren uit rijden te gaan.
Oorspronkelijk heeft B. gemeend, dat de
auto te water was gereden door een defect
aan de stuurinrichting, doch dit le zéér
wel mogelijk, dat door de een of andere
oorzaak B. de macht over z'n stuur is kwijt
geraakt en de auto daardoor in het Noord-
Hollandsch Kanaal is terecht gekomen.
Kortgeleden heeft men in een café, on
der Schagen, het vermoeden uitgesproken,
dat B. de auto met voorbedachten rade heeft
te water gestuurd en B. die toevallig in
dat café aanwezig was, ontstak daardoor
zoozeer in woede, dat hij een stoel greep
en den man, die deze aantijging uitte, te-
lijf wilde gaan.
Voorts is het heelemaal niet zeker, dat
B. een verhouding had met een andere
vrouw.
Het betreft hier een meisje, dat diende
bij een mevrouw, die aan den overkant
van de fam. B. woonde. Bij dit meisje nu
kwam ook de vrouw van B. dikwijls en
vaak wandelde de dienstbode met de kin
deren van het echtpaar B.
Toch wel minnenijd?
Het meisje, dat reeds eenigen tijd gele
den uit Bergen vertrok heeft naar men
ons mededeelde -r- thans een geliefde en
deze schijnt de zaak aan het rollen te heib-
ben gebracht.
Een en ander leidde tot het voorloopig
aanhouden van B. Het eerste verhoor
vond plaats op Maandag 10 September ten
huize van den verdachte. De politie vond
toen nog geen termen aanwezig om B. in
arrest te stellen. Vrijdag j.1. heeft echter
de Officier van Justitie zijn aanhouding
verzocht.
MUSSERT DEMONSTREERT
ANTI-SEMIETISME.
In de dezer dagen te Amsterdam ge
houden besloten bijeenkomst van de
N.S.B. heeft ir. A. A. Mussert zijn
standpunt ten aanzien van de Joden
in Nederland nader bepaald en dui
delijker geformuleerd dan hij dat
ooit heeft gedaan. Hij wil alle na 1
Augustus 1914 in ons land binnen
gekomen Joden eerlang verwijde
ren.
Dit is het voornaamste nieuws van deze
bijeenkomst in het R.A.I.-gebouw, waaraan
negenduizend werkende leden van de partij,
voor het meerendeel in uniform gekleed,
deelnamen en die bedoeld was ter inleiding
van de verkiezingscampagne.
Geen staatsabsolutisme.
De heer Mussert hield aan het slot een
rede van meer dan een uur, waarin hij o.m.
bevestigde zoowel Duitsch-gezind als Itali-
aansch gezind te zijn omdat ons land zonder
Duitschland en zonder Italië allang eefi stuk
van het Sowjetrijk zou zijn geworden.
Hij verklaarde voorts te zullen strij
den tegen politiek Katholicisme en
politiek Protestantisme, echter niet
tegen de kerken als zoodanig. Verwe
reldlijking van de kerk, zoo zeide hij,
die leidt tot een wereldsch kerkab-
solutisme, wijzen wij evenzeer van
ons af als staatsabsolutisme.
Ten aanzien van het anti-semietisme, waar
over hij uitvoerig sprak, zcide de heer Mus
sert, naar het Hdbld. meldt, te zijn vóór het
Nederlandsche vo'k en dus tegen alle mach
ten, die ons volk belagen en uitbuiten, die
het zijn karakter willen ontnemen en het in
slavernij willen brengen De Joodsche macht
wil hij breken. Van het twaalf millioen zie
len tellende Joodsche volk wonen er 'n paar
honderdduizend te midden van ons volk,
voor een groot'deel onvermengd. Deze paar
honderdduizend nemen geleidelijk maar ze
ker den Nederlandschen bodem in bezit Zij
gaan den handel beheerschen, zij brengen
de industrie onder hun macht. Ook willen zij,
aldus Mussert, de opvoeding van de Neder
landsche jeugd beheerschen, recht spreken
over het Nederlandsche volk en uitmaken
hoe dit volk moet denken, zich gedragen en
handelen.
„Ook Joden hebben recht op een
bestaan."
Dit is ondragelijk zeide hij; dit dulden wij
niet. Het is onze plicht daar een einde aan
te maken.
Echter, zoolang er geen Joodsch
tehuis is. groot en vruchtbaar ge
noeg om het geheele Joodsche volk
daar te hereenigen, zoolang heeft
ieder ander volk den zedelijken plicht
om een deel van het Joodsche volk
te herbergen, wanneer de Joden zelf
dit niet onmogelijk maken; ook Jo
den hebben recht op een bestaan.
Spr. zeide niets te hebben tegen
de Joden, die niets anders wenschen
dan in goede harmonie een stuk
brood verdienen, maar alles tegen
het internationale Jodendom, dat
hier den baas wil spelen.
De huidige regeerders hebben tienduizen
den dezer Joden in de laatste twintig iaren
in ons land toegelaten.
Daarom zal hel eerlang tot de eer
ste daden van het nationaai-socia-
listisch bewind behooren al de Jo
den. die na 1 Augustus 1914 ons land
zijn binnengekomen te laten doorrei
zen binnen een redelijken termijn
voor verhuizing. Als deze Joden weg
zijn kan er voor de overblijvende
Joden in ons land rust zijn.
Tenslotte deelde de heer Mussert mede,
thans geen Joden meer tot de N.S.B. toe te
laten: die eenmaal lid zijn kunnen het blij
ven. Hij deed een beroep op de andere le
den deze mcnschen, die het toch al moeilij
ker hebben dan de anderen, als volwaardige
kameraden te respecteeren. Hij verklaarde
tot slot de N.S.B. van heden af gesloten
voor toetreding van Joden.
De gemeentepolitie alhier weigert han-
gde het onderzoek pertinent eenige in
lichting te geven en heeft de zaalk ook
zorgvuldig geheim gehouden.
B. is in Bergen eert melkslijterij begonnen
doch hij kon daarvan niet leven en kwam in
de werkverschaffing. In den zomer werkte
hij in de melkfabriek „Wilhelmina" aan den
Bergerweg, waar hij als een uitstekend
werkman en zeer oppassend bekend stond.
Bij informatie welke wij inwonnen bij de
buren, bleek, dat'geen van hen aan de schuld
van B. geloofden en de aangifte als zuivere
laster beschouwden. Man en vrouw leefden
met de kinderen rustig en nooit werd er iets
gemerkt van oneenigheid. Bovendien was de
man dol op z'n kinderen en men zag hem
dikwijls met de kleintjes spelen.
Het nader onderzoek der Justitie zal moe
ten utiwijzen of de man die pertinent alle
schuld blijft ontkennen inderdaad debet
is aan het ontzettende ongeluk, dat zich in
het begin van dit jaar op een donkeren
avond onder de gemeente heeft afgespeeld.
De vrouw en het eenig overgebleven kind
zijn Zaterdagmorgen uit Bergen vertrokken,
om hun intrek te nemen bij haar moeder.
De echtgenoote van B. was totaal kapot van
de vreeselijke beschuldiging, welke tegen
haar man was ingebracht.
JERUZALEM GEHEEL GEZUIVERD.
THANS ACTIE TEGEN JAFFA.
Rooscvclt aan de zijde der Joden
De oude stad Jeruzalem is thans vol
ledig bezet, met uitzondering van de
Moskeewijk en eenige verdachte buur
ten, die nog doorzocht moeten wor
den. De Britsche troepen hebben een
begin gemaakt met het overdragen
aan de plaatselijke politie. De Nor-
thumberland fuseliers zijn gisteren
middag teruggetrokken en de Cold-
stream Guards vertrekken morgen.
Ofschoon van tijd tot tijd nog scho
ten worden gehoord, is het duide
lijk, dat de toestand algemeen ver
beterd is. In de oude stad mag men
zich overdag weer op straat begeven
tusschen des morgens zeven en des
middags 5 uur in de nieuwe stad tus
schen 5 uur des morgens en 11 uur
des avonds.
Thans in de richting Jaffa
gaat de zuiveringsactie der Britsche troe
pen. Uit ontvangen inlichtingen blijkt, dat
de nationalisten hun tegenstand willen voort
zetten, totdat in de Arabische zaak voldoen
de toezeggingen zijn gedaan.
Zij verklaren terstond met de troebelen te
zullen ophouden, zoodra zij verkrijgen:
1. Dat wordt afgezien van het verdeelings-
plan.
2. Dat de immigratie wordt stopgezet.
3. Dat transacties in grond worden verbo
den.
4. Dat een constructioneele binnenlandsche
regeering wordt gevormd.
!d. Dat een Alliantie verdrag met Engeland
wordt gesloten.
Van haar zijde heeft de Britsche regee
ring laten weten, dat zij de orde wil her
stellen alvorens de kwestie grondig te rege
len.
Brand in een Bank.
Zaterdag is het buiten Jeruzalem nog ru
moerig geweest. De Britsche troepen zagen
zich genoodzaakt sinaasappelenplantages te
verbranden, waar de opstandelingen zich in
hinderlaag hadden gelegd. Te Jaffa hebben
rebellen de Ottomaansche Bank in brand
gestoken.
De Royal Dragoons, die gisteren te Haifa
zijn aangekomen en de Royal Scots Greys,
die twee weken geleden gearriveerd zijn.
vormen de eerste Britsche cavallerie-eenhe-
den in 't Heilige land sedert 1917. toen de
beroemde cavallerie van Allenby Gaza en
Beershea veroverde.
De Britsche troepen blijven huiszoekin
gen in de oude stad verrichten. Het totaal
aantal slachtoffers tijdens deze nasporin
gen is als volgt: 22 Arabieren gedood, 25
gewond, 1 Britsch soldaat gedood, twee ge
wond en twee Britsche politiebeambten ge
wond.
Roosevelt aan Joodsche zijde.
Na een onderhoud met den president der
Vereenigde Staten, Roosevelt, verklaarde
senator Wagner, dat de president hem ver
zekerd heeft, dat de Vereenigde Staten alles
zullen doen wat in hun macht is om Pales
tina te bewaren als nationaal tehuis voor de
Joden.
Wagner voegde hieraan toe. dat de presi
dent ongerust is over den gang van zaken
Een Joodsche commissie van afgevaar
digden. die de in het Britsche rijk wonende
Joden vertegenwoordigt, heeft Zaterdag in
een te Londen gehouden vergadering volle-
digen steun verleend aan de Zioistiscne
beweging door te verklaren gekant te zijn
tegen iedere beperking van de Joodsche im
migratie in Palestina of tegen het verdrin
gen der Joden in den status eenej; minder
heid.
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Verwachting: Matige tot zwak
ke, O. tot Z.O. wind, helder
tot licht of half bewolkt,
droog weer, lichte vorst des
nachts en in den vroegen
ochtend, zelfde tempera
tuur overdag.
Verdere vooruitzichten: Lichte
t em p e r a tu u rs t i j gi ng.
Moordaanslag in de
Betuwe
Dader nog niet gevonden.
Naar eerst thans bekenidw erd is
Vrijdagavond bij de Julianabrug tus
schen Geldermalsen en Buren een
aanslag gepleegd op den 23-jarigen
J. Smit uit Tiel, die met een bak
fiets in de omgeving van Geldermal
sen boodschappen had bezorgd voor
het Tielsche filiaal van een groot
winkelbedrijf in levensmiddelen en
met een bedrag van ruim honderd
gulden naar Tiel terugkeerde.
Het schot, dat van zeer dicht bij en ver
moedelijk van achter een boom op S. werd
gelost, trof evenwel geen doel.
De politie, die van het gebeurde op de
hoogte werd gebracht, stelde terstond een
uitgebreid onderzoek in, maar tot dusverre
bleven haar nasporingen naar den dader,
die het waarschijnlijk op het geld had ge
munt, zonder resultaat.
GROOTE SNEEUWSTORMEN IN
AMERIKA.
Een sneeuw- en hagelstorm^ welke zich
verplaatste met een snelheid van 50 tot 70
km. per uur, heeft Zaterdag boven Minne
sota, Wisconsin en Michigan gewoed en
verschillende verbindingen onmogelijk ge
maakt. Tal van wegen werden beschadigd,
terwijl een groot aantal sportwedstrijden
moest worden afgelast, Men verkeert in het
onzekere omtrent het lot van zes personen,
die sinds Vrijdag vermist worden.
Het is toch niet in staat zijn be-
langen in den Stillen Oceaan te
verdedigen, meent men.
EEN SCHERP GESTELD MANIFEST.
De Nationalistische propagandaor-
ganisatiie in Japan publiceert een op
merkelijk manifest in een groot dag
blad.
Londen, aldus het manifest, is absoluut
niet in staat zijn rechten en belangen in het
Oosteri, in het zuidelijk deel van den Stillen
Oceaan en Australië te verdedigen met zijn
tegenwoordige krachten, zonder een vriend
schappelijk compromis met Japan. Enge
land meent nog, zooals vroeger, dat Japan
zal toegeven als het zijn stem verheft. Daar
in ligt volgens het manifest de seniele af
takeling van het Britsche volk en zijn regee
ring.
Indien Engeland een onduldbare houding
je-gens Japan aanneemt, moet het Japansche
volk vastbesloten zijn het te kastijden. In
afwachting daarvan eischen wij, dat de lie
den, die bang zijn voor Engeland de eerste
linies verlaten om vervangen te worden
door hen, die niet bang zijn.
De krachten van Engeland en Japan
worden in het manifest vergeleken. Van
Japan wordt gezegd:
1. Het land beschikt over een moreel©
kracht, welke eenig op de wereld is;
2. Het leger is het sterkste ter wereld;
3. De marine staat er precies zoo voor
als het leger;
4. De oeconomische situatie is heeht;
5. De mogelijkheden voor voedselvoorzie
ning zijn onuitputtelijk.
Daartegenover bezit Engeland, volgens
het manifest, wel is waar tamelijik sterke
krachten om kleine landen te bevechten,
maar deze zijn niet in staat een groote
vastberaden natie te bestrijden.
Het manifest is te beschouwen als een
protest tegen de houding van gema*:~de
Japansche kringen, die heoogen een F.n-
gelsch-Japanseh compromis te he«*"ns+:
Verklaard wordt dat deze houding dor
gematigde kringen het gevaar insluit de
dank zij de opofferingen van duizend**»
loyale soldaten en officieren behaalde m-er
winning te niet te doen. „Laat ons een
krachtige houding jegens Engeland an""p-
men. Laten wij nieuwe betrekkingen met
de mogendheden voorbereiden, besluit, liet
manifest.
