„Duitschland is
gelijk een egel
Volksgezondheid
onder de loupe
De eenling een niets
in
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Inbreker als
geveltoerist
|e aanval op
toston Churchill
Minister Goseling
persoonlijk
gedagvaard
Brand eischt dertig
dooden
Aanval op het afstands
record in de lucht
Psychotechnisch onderzoek
voor dienstplichtigen
Lann Schaeen Tel. 20.
ND AG 7 NOVEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10720.
e N V- Uitg.-Mif. „Rollortk Noorderkwartier"
Hitier geeft) opnieuw een uiteenzet
ting. Nauwer aansluiting bij Italië.
Duitschland wil wel ontwapenen,
als de oorlogshitsers het voorbeeld
geven.
Si ja een gisteren te Weimar ter ge
il Ijgentoid van den gouwdag in Thu-
jicgü gehouden redevoering, heeft
o.a. een felle aanval gedaan
ȕen Britschen staatsman Chur-
k Deze heeft eenige dagen gele-
a de BritschDuiteche politiek
J eroordeeld. Hitier vergeleek verder
'fo Duitschland met ee egel, die alleen
rijn stekels uitzet, wanneer hij wordt
langevallen.
Churchill heeft reeds geantwoord
|g i gezegd, dat het geenszins zijn
lan is Duitschland aan te vallen,
lar alleen de noodzakelijkheid te
in bepleit, Engeland zwaarder
doen bewapenen.
thans, zeide de Fuehrer, ons bij een
dikwijls bijna een wonder toe-
is niets anders dan het loon voor
ietelijken en onvermoeiden arbeid,
in thans van de voorzienigheid het
'.gen, juist zooals eens het Duitsch-
in 1918 zijn loon heeft gekregen. Toen
Duitschland zich vastgeklampt aan
[rërwachtingen, welke misschien hun
vertegenwoordiger vonden in
rikaan, die hun een vrede van
lemming beloofde, waarbij overwon-
ilt overwinnaar zou zijn.
ihland heeft zich aan al deze theo-
fgeklampt en het heeft, nadat het
in het geloof aan deze theorieën de
'is had neergelegd, geleerd, dat demo-
in de practijk iets anders is dan in
i roerig schetste Hitier dan de gebeurte-
sinds 191S, om daarna de vorming
Ivfde nieuwe weermacht te bespreken.
De egel
vredelievend man heb ik er naar ge-
eifd. al lus Hitier, het Duitsche volk die
macht en wapens te scheppen, welke
ki likt zijn ook anderen van den vrede te
S. uigen. Er zijn zeer zeker lieden, die
egel beschimpen, omdat hij stekels
Zij moeten echter niet in de buurt van
ier komen en het met rust laten. Nog
enkele egel heeft een ander dier aan-
è#len, behalve wanneer hij werd be
id..
ben ook bereid te onderhandelen, maar
at er geen twijfel over dat ik het Duit-
recht noch langs den weg van onder
lij lelingen, noch langs een anderen weg
'l te kort doen.
pi Er zijn op de wereld zg. autoritaire
en democratische staten. In de auto-
81 rilaire staten is het geheel natuur-
g< lijk, dat daar niet over vreemde
volken wordt beslist, dat men hen
vooral niet belastert, dat men niet
n over hen liegt en dat men niet tot
oorlog ophitst.
In de democratische landen echter
jzou dat kunnen gebeuren. In de au-
landen is een oorlogsophit
sing natuurlijk niet toelaatbaar, aan
gezien deze regeeringen immers ver
plicht zijn er voor te zorgen, dat er
in hun volgers geen oorlogsophit
sers zijn.
In de democratische landen hebben
de regeeringen echter een plicht: de
democratie te handhaven, d.w.z. de
vrijheid zoo noodig ook tot oorlog te
mogen ophitsen.
hurchill leeft op de maan.
Scherp viel Hitier daarop Chur-
chil aan.
De heer Churchill heeft zeer openlijk ver
aard van meening te zijn, dat men het
u»dige regiem in Duitschland moet terzijde
ellen met .gebruikmaking van Duitsche
'nnenlandscTie" krach ten. Wanneer Chur-
ÜU minder zou verkeeren met emigratiekrin
en. d.w.z. met door het buitenland betaalde
andverj;aders, dan met Duitschers, zou bij
kn gel joelen onzin van zijn gepraat inzien,
dk kan dezen heer, "dit. op de maan schijnt
leven, echter een ding verzekeren: zoo een
kracht, die zich tegen het tegenwoordige re-
}<ee.r^ bestaat in Duitschland niet.
kr is in Duitschland slechts één kracht:
de kracht der Duitsche natie, in leiding, in
volgelingen en metalen wapenen.
De plaatsvervanger van den leider der En-
gelsche oppositie in het Lagerhuis heeft ver
klaard, dat hij wenscht, dat Italië en Duitsch
land worden vernietigd. Natuurlijk kan niet
worden verhinderd, dat deze man op grond
der democratische spelregels, met zijn par
tij misschien inderdaad over een of twee
jaar aan de regeering komt.
Dit echter kan ik hem verzekeren:
ik zal verhinderen, dat hij Duitsch
land vernietigt. Juist zooals ik er van
overtuigd ben, dat het Duitsche volk
er voor zal zorgen, dat deze heeren
in hun plannen niet slagen, zoo
dit weet ik zal het Italiaansche
volk er voor zorgen, dat het hun niet
gelukt.
Nadat Hitier had verklaard, dat Duitsch
land zich nog nauwer bij Italië zal moeten
aansluiten, besloot hij:
De Duitschers zijn met diepen trots en
groote vreugde vervuld. Duitschland is groo-
ter geworden langs den meest natuurlijk en
moreel minst aanvechtbaren weg, die er is.
Dit jaar is voor Duitschland echter ook een
jaar van verplichting. Wij allen moeten het
besluit nemen ons moreel en geestelijk en
daarmede ook materieel te wapenen. Wan
neer de andere wereld van ontwapening
praat, zijn wij zeer gaarne daartoe bereid,
doch onder een voorwaarde: dat eerst een
ontwapening der oorlogsophitsers plaats
vindt.
Tenslotte zeide Hitier: Ik ben trotsch en
gelukkig, dat ik uw leider mag zijn. Wan
neer wij steeds sterk en vol vertrouwen zijn,
kan ons heilige Duitschland niets gebeuren,
thans niet en nooit in der eeuwigheid.
CHURCHILL ANTWOORDT!
Wij denken niet aan een aanval
op Duitschland.
In een interview met een vertegenwoordi
ger van Reuter naar aanleiding van hetgeen
Hitier gisteren over hem heeft gezegd, heeft
Winston Churchill verklaard, dat Ilitlcr zich
vergist, wanneer hij veronderstelt, dat Eden,
Duff Cooper en hijzelf, alsmede de leiders
van de liberale partij en de labourpartij naar
oorlog drijven.
Niet een van hen denkt aan een aanval te
gen Duitschland. Zij verlangen alleen, dat
Engeland krachtig wordt verdedigd. Ook ver
gist Hitier zich, wanneer hij denkt, dat de
vertegenwoordigers van het nationaal-socia-
listischc Duitschland niet worden ontvangen.
Nog dit jaar heeft Churchil op hun verzoek
Henlein en gouwleider Bohle van Dantzig
ontvangen. Ook weet men, dat genoemde
mannen, evenals het grootste deel van het
Engelsche volk niets liever zouden zien dan
een gelukkig en vreedzaam Duitschland als
de voorhoede van Europa.
„Laat deze groote man zijn eigen geweten
onderzoeken, alvorens hij een ander beschul
digt naar oorlog te drijven. Het geheele volk
van het Britsche rijk en van de Fransche
republiek verlangt niets anders dan in vrede
te leven naast het Duitsche volk, doch ook
zij zijn besloten zich in staat te stellen hun
rechten en sedert lang verworven beschaving
te verdedigen.
Is er een speciaal recht voor
autobus-exploitanten? - Chauf
feurs houden nachtelijke pro
testvergadering.
Toen bekend werd, dat op grond
van een nieuwe circulaire van den
minister van Justitie alle autobus
diensten op een traject, dat door
vonnis in kort geding van den
president van de Amsterdanisclie
rechtbank „besmet" is, door de po
litie zou worden belet, heeft de
raadsman van de N.V. Sommeling,
mr. G. de Grooth, onmiddellijk den
Staat der Nederlanden en den
minister van Justitie persoonlijk
in kort geding gedagvaard, welk
geding morgenochtend om elf uur
zal worden behandeld.
Eischeres vraagt, voor eiken dag dat
haar autobusdiensten worden belemmerd,
een dwangsom van 1000 gulden.
Chauffeurs verbitterd.
Circa 200 werknemers in het wilde-auto-
bussenbedrijf hebben gisternacht in de
hoofdstad vergaderd.
Namens het Actiecomité der Werknemers
stelde de heer Klamer de vraag: Hoe zit
het eigenlijk met de rechtspraak in Neder
land? Is er recht of geen recht of bestaat
er een speciaal recht voor chauffeurs en
auto'busexploitanten? Wij vragen den minis
ter van Justitie de maatregelen tot stop
zetting der wilde autobusdiensten in 'te trek
ken tot de Tweede Kamer zich heeft uit
gesproken over het wetsontwerp tot vervan
ging van het Reglement Autovervoer Per
sonen.
Doet de minister dat niet zoo ging hij
verder dan zullen wij met alle krachten
het groote machtswapen in werking stel
len: de publieke opinie. We zullen de regee
ring door petitionnementen duidelijk maken
dat de Nederlandsclie bevolking de bus
diensten tegen goedkoope tarieven absoluut
wenscht.
De aanwezigen onderstreepten het betoog
van den heer Klamer met een krachtig ap
plaus.
Voorts werden plannen beraamd voor een
groote protest-demonstratie met alle be
schikbaar busmateriaal in Den Haag op de
dagen, dat voor den president der recht
bank aldaar de zaken zullen worden behan
deld van de firma Sommelrijk contra den
Staat en den minister.
Protestvergaderingen in de groote steden
zijn voorbereid. De debatten over een en
ander gevoerd, waren dikwijls fel, en ver
ward. Verbittering over het als onrechtma
tig beschouwde optreden van den minister
van justitie lag er aan ten grondslag.
Even voor vier uur werd de nachtelijke
bijeenkomst besloten.
Kardinaal Fanlhaber tegen het
nationaal-socialisme.
Kardinaal Faulhaber heeft gisteren op
den Zondag na Allerheiligen, zijn gebrui
kelijke preek gehouden, welke werd aange
hoord door ongeveer 5000 geloovigen in de
Lieb f r au en kir c h e
De kardinaal verdedigde de christelijke
beginselen tegen de theorien van het natio
naal-socialisme.
Hij keerde zich scherp tegen het verloren
gaan van de persoonlijkheid van het indi
vidu in het Derde Rijk en pleitte voor de
rechten van het individu door te wijzen op
de plichten van het individu jegens den
Staat. De bestaande spanning tusschcn kerk
en Staat kan slechts worden opgeheven door
het uitwegen van rechten en plichten. De
burgers kunnen niet alleen plichten hebben.
Wanneer zij hun plicht hebben vervuld je
gens den Staat, moeten zij ook rechten heb
ben. De kerk moet zich ertegen verzetten,
dat de eenling een niets is.
Na de plichten van de individu jegens den
Staat uiteen gezet te hebben, verklaarde de
kardinaal, dat de staatsburger vier rechten
heeft, n.1.:
1. Het recht in God te gelooven. In deze
dagen is de kardinaal verplicht op dit van
zelfsprekende recht te wijzen.
2. Het recht voor dit geloof uit te komen:
het individu mag niet belet worden deel te
nemen aan godsdienstoefeningen met het
dreigement te worden uitgesloten van de
nationale gemeenschap. In verband hierme
de viel de kardinaal Julius Streicher aan,
die ook de katholieke kerk vervolgt.
3. Het recht de stem van geweten en ka
rakter te volgen.
4. Het recht met den Staat mede te wer
ken. Deze samenwerking aan het nationale
leven mag niet onmogelijk gemaakt worden.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Catastrophe te Oslo.
Te Oslo is in een fotografisch atelier brand
uitgebroken, waarbij dertig menschen om
het leven zijn gekomen, allen van Noorsche
nationaliteit. De meeste slachtoffers waren
jonge mannen en vrouwen, die een feestje
vierden in het atelier.
Van de deelnemers aan het feest is alleen
een dame, welke even voor 't uitbreken van
den brand het atelier verliet, gered.
Ordening dringend gewenscht.
Oplossing der sociale vraag
stukken slechts mogelijk door
samenwerking tusschen over
heid en maatschappelijke krach
ten.
Congres van S D A.P.
en N.V.V.
Ter bespreking van een rapport, dat door
een commissie uit S.D.A.P. en N.V.V. is uit
gebracht, en in welk rapport zijn samenge
steld nieuwe, op de situatie van dezen tijd
gerichte, conclusies ten aanzien van de
grondslagen, waarop de sociale verzekering
verder behoort te rusten, kwamen Zaterdag
in Krasnapolsky te A'dam virca vijfhon
derd afgevaardigden van partij en vakbewe
ging hijeen. Het congres werd voorts bijge
woond door een aantal gasten, waarbij de
minister van sociale zaken. prof. Mr. Dr. C.
P. M. Rommp. bestuursleden van de federa
tie van bedrijfsvereenigingen, dr. H. Z. van
Duyl, voorzitter van de rijksverzekerings
bank, dr. baron Wittert van Hoogland,
voorzitter van de vereeniging Raden van
Arbeid en afgevaardigden van de maat
schappij tot bevordering der geneeskunst.
Het congres stond onder leiding van den
heer L. Kupers, voorzitter van het Neder-
landsch Verbond van Vakvereenigingen.
In zijn openingswoord zette deze uiteen,
dat het rapport in groote trekken aangeeft
op welke wijze een goed sluitend systeem
van sociale verzekering in ons land gevormd
kan worden.
Het rapport wil niet uitsluitend sociale
verzekering voor loonarbeiders, maar
wenscht haar te zien uitgebreid tot de klei
ne zelfstandigheden en de kleine boeren.
De eerste inleider, Mr. S. Mok, vroeg de
aandacht voor de organisatie der sociale
verzekering, zooals die in het rapport is
neergelegd.
De commissie heeft gezocht naar een vorm
van uitvoering der sociale verzekering, we'
ke een zeer nauw contact tusschen de 01
gancn der verzekering en de verzekerden
mogelijk maakt. Gestreefd is naar zooveel
mogelijke ordening in en planmatige in
richting van de organisatie. Zoowel het te
stutten toporgaan en verzekeringsraad
als de daaronder ressorteerende locale
of regionale organen de districtsorga
nen dienen voor alle takken der sociale
verzekering. De commissie heeft onder het
oog gezien of het wenschelijk is in de uit
voeringsorganen ook vertegenwoordigers
van het algemeen belang te benoemen. Wel
zal echter in den verzekeringsraad een be
langrijke plaats aan de overheid moeten
worden ingeruimd.
Ziekenzorg en ziekenfondswezen.
De heer F. S. Noordhof, de tweede inlei
der, zeide dat zijns inziens de behartiging
De man breekt beide enkels.
Een koffer vol gestolen goed uit
de Rotterdamsche „Bijenkorf"
gesleept.
Gisterochtend om zeven uur trof een
voorbijganger aan de Gedempte Vest ach
ter het. magazijn „De Bijenkorf" te Rotter
dam, een man aan, die op het trottoir lag
en tengevolge van ernstige kwetsuren aan
de voeten niet meer kan opstaan. De man
zeide tegen den voorbijganger, dat er in „de
Bijenkorf" was ingebroken, dat de inbre
ker was verongelukt en dat hijzelf die in
breker was. De politie heeft een onderzo'
in het gebouw ingesteld. Men vond alleen
een van gordijnstof vervaardigde draagsin-
gel langs de pui naar beneden hangen. De
gewonde man, die bleek een 25-jarige zee
man te zijn, is in het ziekenhuis aan den
Coolsingel met twee gebroken enkels op
genomen. Nadat hij was behandeld, kon
hij de politie eenige verklaringen geven.
Hoe de inbreker te werk ging.
Hij vertelde dan, dat hij zich Zaterdag
avond had laten insluiten. Met een koffer,
die hij uit de leerafdeeling had ontvreemd
had hij allerhande artikelen, zooals das
sen, vulpennen, levensmiddelen en horlo
ges, tot een waarde van eenige honderden
guldens verzameld en tenslotte had hij
zich in de afdeeling gordijnstoffen van een
breede reep stevige stof van 30 tot 40 me
ter lengte voorzien.
Nadat hij daarin knoopen had aange-
der volksgezondheid nog altijd beneden
het peil blijft waarop ze zou kunnen komen
bij doelbewuste aanwending der beschik
bare krachten.
Spr. was van oordeel, dat speciaal het
platteland een heel eind was achterop ge
raakt en bepleitte het instellen van districts
gezondheidsdiensten.
Samenvattende kan worden gezegd, dat
de commissie zich een systeem heeft ge
dacht, waarbij de geheele zorg voor de
volksgezondheid in handen komt van be
paalde organen, waarin ambtelijke en parti
culiere organisaties in nauw verband sa
menwerken.
Wat de ziekenfondsen betreft, merkte de
heer Noordhof op, dat de lage loonstandaard
betaling van hooge premiën niet toelaat.
De beslaande toestand, waarbij groote
•'orsplintering bestaat op het gebied van de
iekenfondsen. heeft tot ongewenschc toe-
tanden geleid. Daarom luidt haar conclu
sie, dat bij een behoorlijke .ordening" van de
geheele ziekenzorg, met dezelfde opoffering
als thans, voor de verzekerden een veel groo-
ter rendement is te behalen.
Minister Romme spreekt,
Minister Romme hield een kernachtige
rede en merkte op, dat het rapport van
groote waarde zal zijn voor de binnenkort
te benoemen staatscommissie, die de regee
ring over het punt volksgezondheid zal advi-
seeren. Ook de minister was van oordeel
dat oplossing der sociale problemen slechts
is te verkrijgen door samenwerking tus
schen overheid en maatschappelijke krach
ten.
DE BILT SEINTi
Verwachting: Meest matige, W.
tot Z.W. wind, nevelig tot
zwaar bewolkt of betrok
ken, plaatselijk eenige mot
regen, zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
bracht, begaf hij zich via den daktuin naar
het platte dak op de zesde verdieping, waar
hij den singel aan een bliksemafleider vast
maakte. Met den zwaren koffer op den rug
tiet hij zich naar de ongeveer tien meier
lager gelegen vierde verdieping zakken.
Daar bevestigde hij den singel opnieuw aan
een brandladder. Bij al die manipulaties
waren zijn handschoenen echter nat ge
worden en dat werd hem noodlottig. Want
toen hij nog maar net aan den rand van
het dak hing begon hij te glijden, ook de
knoopen konden zijn vaart niet meer stui
ten en zoo kwam hij met groote snelheid
met een smak op zijn hielen op straat te
recht, waarbij hij door zijn enkels zakte.
Aangezien de singel nog langs den gevel
hing en hij voor den koffer met goederen
ook geen verklaring kon geven, heeft hij
den voorbijganger maar van het gebeurde
op de hoogte gebracht.
Na zijn ontslag uit het ziekenhuis zal hij
ter beschikking van de Justitie worden
gesteld.
Eén der Britsche bombardements
vliegtuigen geslaagd?
Drie Vickers-Wessely bommenwerpers
van de Britsche luchtmacht, die een poging
zullen doen om het afstandsrecord tc verbe
teren, zijn Zaterdag van Ismailia bij de
Roode Zee, naar Australië gestart.
Om het record te verbeteren is het reeds
voldoende, wanneer een der vliegtuigen het
zuidelijk deel van Celebes bereikt.. De zuid
punt van Celebcs ligt 6368 mijl van Ismai
lia, en het bestaande, door Sovjet Russi
sche vlieger gevestigde, record bedraagt
6.306 mijl.
De route, die voor het grootste deel langs
den grootcirkel loopt, leidt over de Arabi
sche Zee. de Golf van Bengalen en de Timor
Zee. In deze zeeën zijn marinevaarluigen
gestationneerd, die in den nacht hun zoek
lichten zullen laten schijnen, waardoor de
oriënteering der vliegers vergemakkelijkt
wordt.
Geslaagd?
Het schijnt, dat een der drie Britsche bom
bardementsvliegtuigen reeds het lange af
standsrecord heeft verbeterd Volgens de laat
ste berichten bevond de eerste machine zich
te 20.26 bij Poclau Saloyar ten oosten van de
zuidelijke punt van Celebes.
Een zoo juist ontvangen telegram meldt,
dat twee van de drie Britsche bombarde
mentsvliegtuigen, die eergisteren voor een
recordvlucht zijn opgestegen, onderscheiden
lijk om 4.02 en 4.05 te Port Darwin zijn ge
land.
De minister van Defensie heeft een com
missie geinstalleerd, welke tot taak heeft
aan dezen bewindsman voorstellen te doen
omtrent de wijze, waarop, door uitbreiding
van de psychotechnische onderzoekingen
van de dienstplichtigen bij Land- en Zee
macht, meer gegevens kunnen worden ver
kregen, omtrent hun geschiktheid voor ver
schillende te vervullen diensten hij de weer
macht.
In deze commissie zijn o.m. benoemd:
Tot lid en voorzitter prof. Dr. J. Waterink,
hoogleeraar aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam en tot leden W. Harmsen, kapitein-
luitenant ter zee, werkzaam bij het departe
ment van defensie, en J. E. Brouwer, dirigee-
rend officier van gezondheid der 3de klasse.
Reeds thans worden, aldus de minister in
zijn installatierede, de jongelieden die zijn
goedgekeurd, voor den militairen dienst,
onderworpen aan een onderzoek naar hun
algemeene praktische intelligentie.
Bij elk wapen of dienstvak der weermachl
zijn echter talrijke bijzondere functies te
vervullen, voor welke de dienstplichtigen
eerst na opkomst in wcrkelijk^n dienst
worden aangewezen en op de vraag, welke
dienstplichtige voor het bekleedcn van zulk
een bepaalde functie het meest geschikt is.
geeft dit onderzoek als regel geen of al
thans geen voldoende antwoord.
Door hot houden van een psychotechnisch
onderzoek wordt hevorderd dat de juiste
keuze wordt gedaan.
De minister besloot zijn rede met het uit
spreken van de verwachting, dat de com
missie, onder de bekwame leiding van haar
voorzitter, belangrijk werk tot stand zou
brengen ten bate van onze weermacht.
