oden wachten in Amsterdam.*» Britsch-Amerikaansóli handelsverdrag gekkend DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER Aangrijpende tafreelen in Centraal Informatiebureau Ir, Goebbels macht reikt tot in Holland Er is een prinsesje geboren Amerftaansche handels- attaché uit Berlijn teruggeroepen Weinig liefhebbers voor Hitler's volksaufo Laan. Schapen. Tel. 20. IJSAG 18 NOVEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10730. cfe< KV. Uitg. Mif. „Rolland» Noorderkwartier" - n«(iniiVinl A Van onzen eigen verslaggever) A jisterdam, op den Dam, hangen in Hipenden mist van den pasgeboren wimpels en bandelieren. Ter eere komst van Leopold, Koning der Bel- ichen gaan als schimmen door ;en nevel, en zien niets van de bon lering. als er weinig vreugde is over den iren morgen hier in Amsterdam, jis dat zeker wel het geval in een der ;en straatjes bij de Prins Hendrik- ket Gravenhekje. Hier staat een oude, alen school, hoog optornend tusschen de huizen en woningen. „Zeemanshoop" school, doch een betere naam ware aêls Hoop," want hier bevindt zich het Irum van de hulpverleening aan die B, die uitgeweken zijn of zonder eenig iel van bestaan, terwijl het eveneens middelpunt is van den Joodschen infor- ienst. Informatiedienst voor Joden... men oeft 't waarachtig niet te vragen, 't Is één onafgebroken va et vient. innen en vrouwen van donker uit- cht loopen af en aan. Heele klitten itsen staan saamgepakt voor het feelijke gebouw, waarin de lampen P branden. Stemmen klinken naar ten. Menschen met bedrukte ge iten staan op de stoep: ze zien en rechts. De besluiteloosheid laat in hun oogen te lezen. Op de Corridors. n innen is het blauw van rook. Een klei- honderd menschen bevindt zich op de f. ridors, op de portalen en voor de deu- Hier en daar groept men samen; maar rmen ook ziet, overal staart men naar f schen, die er doodelijk vermoeid en d eloos uitzien. Overal verwaarloosde f- inen en vrouwen. Op de deuren zijn de mededeelingen I. geplakt. „Bij levensgevaar direct in- lichtingen in te winnen." „Professor Cohen niet telefonisch aanvragen" „Voor inlichtingen over passen, visa zich te wenden lot kamer no. Men hoort hier Duitsch spreken en Jiddisch en Nederlandsch. Ook Poolsch en een enkele maal Fransch. Joden, uit alle oorden samengeko men in Amsterdam. Holland kent |een nazi-dictatuur, maar men moet nok leven. Men moet eten om in le ven te blijven, ook al is men maar Duitsche... Jood. Een gids staat op de corridors. -Hij geeft te nummers en inlichtingen. En hij regelt ze opdringende menschenmassa, van wie der het eerst gehoord wil worden. Omdat der meent, dat zijn leed het ergst is. Wij aan naast den gids en hooren het: nier een stigjarige Jood. de bruine mantel wijd om em heenhangend. Mager en beenig. De JRen minden in den profetenkop. Hij moet dadelijk geld hebben, om zijn twee zoons |ov®r tc laten komen. Ze staan aan de grens, maar ze hebben geen geld. om a 1 s ze vrij- Relaten worden, verder te reizen. „Levensgevaarl" Dan andere Jood mengt zich er tus schen. De zenuwen zijn hem den baas geworden. „Meneer, help me di- r®ct. „Wacht even", zegt de gids. '«Ziet U niet dat ik met een ander be- zifl ben?" „Meneer,", dringt de man aaa. „help me, direct. Er is levensge vaar bij. M'n twee kinderen staan aan de grens. Kan ik voor hen een vi sum krijgen. We reizen door naar Amerika?" Twee vrouwen staan vlak bij mij: ze heb- •en ieder een ouderwetsche karbies in de 'and. De een een bonte doek over het hoofd. ,ei}aer< we hebben gisteren zesmaal Aken tebcld naar onze familie. Er kwam geen utwoord. Wat moeten we nu beginnen? erderop de gang staat een lange Jood. i1J raaKt een astrakan jas. Hij is kennelijk k jk 'stand. Als iemand ziet clat we er naar K®n. hooren we dat die jas z'n eenigst be- 's: Als hij die verkoopt, zit hij aan den L" kon 8 mark meenemen over de Het verhaal zou eentonig worden. Het is overal hier misère, misère, misère. Hier op de corridors, en in de kamers. Als we cr enkele betreden, zien we dames en heeren. alle Jo den, druk bezig met den menschen inlichtingen en geld te verstrekken. Guldens en rijksdaalders worden toegeschoven. Kleine bijdragen voor het volk, waarvan men zegt dat het 't „eeuwige -volk" is. Gebogen men schen gaan gebogen weg. Hier en daar staat een vrouw op de lippen te bijten. De geschiedenis herhaalt zich. Het is alles oneindig triest. Het is zoo intens treurig, dat een mcnsch het hart in het lichaam omdraait. Het doet terugden ken aan den tijd toen de Walen hier kwa men, en de Hugenoten en de refugiésDe geschiedenis herhaalt zich. altijd, maar ze ker is dat het geval bij de vervolging van het volk van Israël. Wel zwaar wordt het bezocht, ook in deze tijden. Brokstukken verhalen hooren we op de corridors. Gefluisterde mededeelingen, niet bestemd voor vreemde ooren, maar wij kun nen meeluisteren, want die weet het doel hier van onze komst? Verhalen, die een mensch het bloed naar het hoofd jagen. Ver halen van menschen, die des nachts van hun bed gelicht zijn cn met enkele kleeren aan in Schutzhaft genomen werden. Van kinderen dien niet toegestaan worden om hun ouders te bezoeken. Het huis werd ge sloten en de kinderen zwerven ergens in Duitschland. Ergens Vaders en moeders, waarvan men voor kort nog hun adres wist, zijn plotseling verdwenen. „Schutzhaft". En de staat „konfiziert" Gruwelijke verha len van de eerste dagen, toen het roode spook van de pogroms door het Derde Rijk waarde. En dat een wild beest werd, omdat een deel der nazi-jeugd, opgevoed in den leer van bloed en bodem, niet beseft dat ook de Duitsche Jood een mensch is. En nu staan hier de familieleden. Of reeds uitgeweken, of pas enkele dagen in Holland Ze hebben geen sou in hun zak. Hun klee ren en hun herinnering zijn hun eenig eigen dom. November 1938 zal hen altijd bijblijven. Er bestaat geen mogelijkheid, dat dit beeld van twee bloedige dagen vervagen kan. De leider: prof. Cohen. Later op den morgen komt de leider van het vluchtclingenbureau, professor Cohen. Van zijn college in de Universiteit is hij di rect naar het Gravenhekje gekomen Hij staat ons te woord. Half fluisterend, half reeds bezig met enkele „gevallen", die drin gend en direct afgehandeld moeten worden. Levensgevaar „Of wij inzage in de papieren kunnen krijgen??" „Neen, het gaat niet. Er mag daar niet over geschre ven worden. Het doet meer kwaad dan goed nee, werkelijk niet. Ik kan het niet toestaan". Schrijfmachines ratelen in het kan toor, tegenover ons wordt wat geld naar een gebaarden Jood gescho ven een vrouw komt binnen en buiten hooren wij volgnummers afroepen: 238, 269, 270 Het is ook zóó overstelpend druk. Niet schrijven in Holland over deze toe standen! Ook bier zelfs angst voor Nazi- Duitschland, dat iedere actie, iedere maatre gel om de menschen te helpen, nog" uitbuit en op eigen, nazi-wijze, uitlegt. Maar het hoeft ook niet meer. Op de corridors hoorden we voldoende. En ook als we beneden ko men. En het" is altijd hetzelfde verhaal, dat haast eentonig zou worden als het niet zoo intens tragisch was. Van de moeder die niet weet waar haar kinderen zijn, van den man, die inlichtingen over z'n vrouw wil heb ben, van de jonge vrouw die niet weet waar haar zuster is Als wij heengaan, komt een jonge kérel de oude, afgebrokkelde stoep opgerend. Hij grijpt de portier bij den arm. Heeseh fluistert hij: „Ik moet direct professor Cohen spre ken". „Gaat niet", zegt de ander. .„Het moet, het moet, het kan geen uur uitstel hebben. Er is levensgevaar aan verbonden!" „Ja, dat zeggen zü allemaal en we geloo- ven u ook wel meneer, maar het is voor allemaal levensgevaar'. De man gaat zit ten op een bank. Hij slaat z'n handen voor i liet gezicht en zakt in elkaar. In Duitschland zijn sedert de laatste anderhalve week dingen gebeurd, die men niet mogelijk zou achten in een „rechtsstaat", in een land, dat zich telkenmale weer beroept op zijn Germaansche eer en fatsoen. In Duitschland heerschen momenteel voor het Jodendom toestanden, die men weigert te gelooven, omdat men niet aanvaarden wil dat in het jaar 1938 een volk, althans het re- geerend deel van een volk, een ander deel niet alleen het leven onmogelijk maakt, maar het zonder pardon iedere bestaansmogelijkheid ont neemt. Wij vonden het vraagstuk, waarbij Nederland voor een deel betrokken is, ernstig genoeg om er enkele artikelen aan te wijden. Een onzer verslaggevers, momenteel op reis naar die plaatsen in den lande, waar opgejaagden trachten te beko men van de doorgestane ellende, zond ons gisteravond onderstaand artikel, waarin beschreven wordt, welke rol de hoofdstad des lands in deze aangrijpende tragedie speelt. In de Albert Cuypstraat. We wandelen, het hoofd vol gedachten op de markt op de Albert Cuypstraat. Hier 6taan in Hollandsche vrijheid de kramen cn tent jes en stalletjes van de Amsterdamsche jo den. Een enkele schreeuwt z'n waren aan, maar velen zien er somber cn gedeprimeerd uit. Het is geen wonder. Hoevelen hebben geen kennissen of familie in Duitschland. Wc spreken met enkelen. Weer andere ver halen. Maar merkwaardig: haast geen woord van haat aan het adres van Duitschland. Tot zelfs op de Albert Cuypstraat heerscht de macht van dr. Goebbels en zijn assisten ten. Typeerend voor het ras, dat toch an ders waarachtig niet weinig van den tong riem gesneden is. Gebogen over hun aardappelen en groenten, zitten een paar Joodsche vrouwtjes. Zachtjes zitten ze met el kaar te praten, de oude hoofdjes mee warig schuddend, de handen ineen geslagen. Ze vergeten hun klanten te bedienen. Geen wonder: er zijn ern stiger zaken thans, dan groenten en aardappelen. Zóó heerscht het Derde Rijk over de Albert Cuypstraat. Zijn macht reikt inderdaad tot over de grenzen. Op SchiphoL Van de Albert Cuypstraat gaan we naar Schiphol. Weinig nieuws hier. De vliegtui gen uit Duitschland brengen weliswaar nog wel regelmatig passagiers aan, doch van uit geweken Joden is thans weinig of geen spra ke meer. Men verwacht echter binnen enkele dagen een groote toevloed „Maar wat we de laatste dagen hebben meegemaakt", aldus vertelt ons een dei* em ployees, „heeft ons grijze haren bezorgd. Daar moet jc aan wennen. Dat is iets, waar van we nooit geweten hebben dat het kon bestaan. Ja het was heel erg meneer, en ik denk er maar liefst zoo weinig mogelijk aan terug. Dat alles hoorden en zagen wij in Amsterdam. Amsterdam, de hoofd stad des lands, waar op dit moment duizenden Joden in ontzaglijke span ning afwachten wat de nabije toe komst brengen zal. Een half millioen Duitsche Joden zit nog binnen de grenzen van het Der de Rijk, en de dood en ondergang dreigt daar. Tenzij de grenzen opengaan. De grenzen open Ziedaar, het vurig gebed, dat heden avond in vele Synagogen in de we reld zal worden opgezonden. De grenzen open Want een volk gaat ten onder. VREUGDE IN EGYPTE. In het Montaza-paleis te Alexandrië heeft Koningin Farida van Egypte gisteren het leven geschonken aan een dochter. Koning Faroek, die voor staatszaken te Caïro vertoefde, is direct naar Alexandrië terugge keerd. Het behoeft geen betoog, dat er in het land groote vreugde heerscht. Te Caïro werd den armen voedsel en kleeding verstrekt. Dit nummer bevat 8 pagina's KONINGIN FARIDA. Heden zullen ie Alexandrië en Caïro pa rades worden gehouden, waaraan de in Egypte gestationneerde Britsche strijdkrach ten zullen deelnemen. Eenheden van de Egyptische luchtstrijdkrachten zullen bo ven de steden vliegen. De burgerij van Alexandrië heeft een kunstig bewerkte wieg. in oude Egyptische stijl uitgevoerd, aangeboden. Het kind zal Ferial genoemd worden. Het is het eerste lid van de dynastie van Mo- hamed Aly, dat in het Montaza-paleis is geboren. De autoriteiten hebben nog niet besloten of de vlaggen, welke ten teeiken van rouw over den dood van Ataturk halfstok han gen., zullen worden geheschen. Doof meisje door trein gegrepen Treurig ongeluk te Hoekelom. Gistermiddag omstreeks half vijf is de 21- jarige dochter van den boschwachter de Gooyer te Hoekelom. toen zij per rijwiel de spoorbaan overstak, door een goederentrein, welke in de richting Ede reed, gegrepen en op slag gedood. Het slachtoffer, dat eenigszins doof was, heeft den trein blijk baar niet hooren naderen. Het ongeluk gechiedde op enkele meters afstand van de ouderlijke woning. De trein heeft de reis na eenigen tijd ver traging voortgezet. De handelsattaché der Vereenigde Staten, te Berlijn, Miller is naar Washington ont boden. Het Amerikaansche departement van handel deelt mede, dat het hier een maat regel betreft, waartoe reeds een maand ge leden was besloten en die niet in verband staat met den terugkeer van ambassadeur Wilson. Toch hecht men in diplomatieke en eco nomische kringen groote beteekenis aan de ze terugroeping, waarin men wederom een waarschuwing ziet van de groote democra tie uit het Westen. EERBERICHT DE BILT SEINT» Verwachting: Zwakke tot mati ge wind, uit Zuidelijke richtingen, plaatselijk mistig in den nacht en den och tend, overigens nevelig tot betrokken of zwaar be wolkt, weinig of geen neer slag, iets zachter. Verdere vooruizichten: Weinig verandering. Het aantal bestellingen valt te gen. Voor de Duitsche volksauto is een spaar systeem ontworpen: tegen storting van M 5 per week of M. 20 per maand kan men een bestelnummer voor een auto krijgen; de fabricage wordt op deze wijze gefinan- ceerd. Het schijnt, dat het aantal bestellin gen is tegengevallen; de „N.Z.Ztg." meldt, volgens het Hsbl., dat in de eerste maan den 130.000 bestellingen zijn binnengekomen maar in den laatsteen tijd er slechts 20.000 bij zijn gekomen; de voorloopige jaar-capa citeit der te bouwen fabriek is 450.000,' de eerste serie 100.000 stuks. Om het aantal bestellingen te bevorderen en de binnenkomende middelen te ver- grooten heeft men thans een tweetal nieu we categorieën spaarders ingevoerd: een categorie jonge, die al met M 5 per maand •kunnen sparen en die dus na 12JA jaar hun auto zullen hebben opgespaard, een bestel nummer krijgen deze echter pas als zij minstens M. 750 hebben gespaard. De tweede categorie zijn de „Schnellspa- rer"; deze storten ineens minstens M. 750 en krijgen daarvoor een bestelnummer en een bestelkaart om de restantkoopsom in den vorm van spaarzegels op te plakken. Gooische tram krijgt busconcessie Naar de Tel. verneemt, heeft de commis sie, bedoeld in het Reglement Autovervoer Personen, aan de Gooische Tramweg Maat schappij concessie verleend voor een auto busdienst van Hilversum over Laren, Bla- ricum. Huizen, Naarden, Muiden en Diemen naar Amsterdam, v.v., eventueel langs het nieuwe Amstelstation of langs de Linnaeus- straat. naar het Weesperstation. Het tijdvak, waaraan deze concessie ge bonden is, zal later bepaald worden. Deze concessieverleening staat echter bui ten het algemeen reorganisatieplan, waarbij, naar men weet, sprake is van vervanging van 't trambedrijf door busvervoer. Dit plan maakt nog steeds een punt van bespreking uit bij de betreffende lichamen, die hier over de beslissing in handen hebben, t.w. het departement van Waterstaat en de Ne- derlandschc Spoorwegen. Een historisoh oogenblik voor beide landen. ROOSEVELT TEVREDEN. Gisteren is op het Witte Huis te Washing ton in tegenwoordigheid van president Roo- sevelt de Engelsch-Amerikaansche handels overeenkomst onderteekend. De Vereen. Staten en Canada hebben ter zelfder tijd een nieuwe handelsovereen komst ondertee'kend ter vervanging van de einde dit jaar afloopende overeenkomst Het Britsch-Amerikaansche verdrag. In het nieuwe Britsch-Amerikaansche handelsverdrag handhaaft Groot-Brittannië o.a. den invoer van ham vrij van rechten en verhoogt het de quota. De ingevoerde hoeveelheid zal niet minder dan een half millioen centenaar per jaar bedragen noch de hoeveelheid te hoven gaan. welke naar de meeninc van de Britsche regeering door de Britsrhe markt kan worden opgenomep zonder de stabiele prijs van ham en soek in gevaar te brengen. Na verloop van drie iaar kunnen deze henalinrrcn worden her zien. De Vereen. Staten bevestigen den vrijen invoer die zij thans voor tin verlee- nen. De overeenkomst doet zien, dat de Ver eenigde Staten de beste afnemers ziin van Groot Brittannië. Zij hebben in 1930 inge voerd voor een waarde, van 40 millioen pond aan Britsche goederen, in hoofdzaak ver vaardigde producten, terwijl die Britsche invoer uit de Vereenigde Staten in hoofd zaak bestaat uit grondstoffen. Amerika doet concessies voor 600 artike len. Er zijn voorzieningen getroffen tegen dumping en exportsubsidies. Wat de Amerikaansch-Canadeesche over eenkomst betreft, wordt verklaard, dat een vermindering van 2A tot 10 pet. wordt toe gestaan op de door Groot Brittannië gega randeerde voorkeur. Roosevelt tevreden. In zijn rede na de onderteekening van het Engelsch-Amerikaansche handelsverdrag zeide president Roosevelt: De zware arbeid dezer onderhandelingen is niet, verricht door hen, die gij hier rond dezen tafel ziet, doch door een aantal Vaderlandslievende burgers van alle drie de landen, wien alle lof toe komt. Historische beteekenis. Staatssecretaris Huil zeide, dat de onder tekening der overeenkomsten een feit van historische beteekenis is De overeenkomsten geven een roncreten en machtigen steun voor de toekomstige richting van de ont wikkeling der wereld langs de liinen van toenemend begrip en samenwerking tus schen de naties. De Engelsch-Amerikaansche handelsovereen komst wordt door den nationalen raad voor buitenlandsche handel begroet als een aan wijzing voor den algemeenen vooruitgang van den handel tusschen de beide naties. Er wordt aan toegevoegd, dat geen der acht tien overeenkomsten, welke thans van kracht zijn. zooveel moeilijkheden bij ei" onderhandelingen heeft opgeleverd als die van Groot Brittannië, doch dat ook geen enkele zulke gunstige mogelijkheden biedt voor een algemeenen vooruitgang van den internationalen handel.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 1