orsten
eeredronk
L
wijden Elkaar een
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Aan den galamaaltijd ten Hove
Nationale collecte
op 3 December
Rouw om
Koningin Maud
De beurt thans aan
de katholieken
Walging voor de Duitsche
manieren
Keres gelijk met Fioe!
bep<nta
tPRoniw
ryang
de ditt
wat
ïdaat fc r«aan Schagen Tel. 20.
fSDAG 22 NOVEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10733.
bcstn «ye rfer N.V. Uitg.-Mif. „Vlollonds Noorderkwartier^
toeten 5
ut toen
ing aat
t tegen
nderiijj
he
dol
dit oq
gezia
tsavom
ten too
grooii
me ma
ït is d
hiertoe
WGIX WILHELMINA
EDERLAND EN BELGIË: NIEMANDS
tCLING EN NIEMANDS BELAGER"
j'G LEOPOLD:
mede, j-eRMATE DIERBAAR IS MIJ DE
issche"®L,NDSCHAp VAN HET NEDER-
echte VDSCHE VOLK."
uii b)NlN G DER BELGEN DRINKT ZIJN
zich JJEFD PETEKIND, PRINSES
{(BEATRIX, GELUK EN GOEDE
en, aa GEZONDHEID TOE.
ter
ist te 1611 gisteravond omstreeks acht uur
is gasten voor het galadiner ter eere
inZ. M. Koning Leopold zich in de
ove lvcrlichte Burgerzaal vereenigden,
bostu od het geheel een schitterenden
ïde dt -vjj,.
)cinea m
achter
Kamp
van hoogwaardigheidsbekleders in
inde uit civiele en militaire kringen,
ers, gezanten, zaakgelastigden, bijna
oltallige corps diplomatique met den
chte- van het C01'1)S» de? Zwitserschen ge-
alles
den heer Arthur de Pury, waren in
niform verschenen, evenals het gevolg
tellen. "dc Majesteiten.
college van burgemeester en wethou-
echter a" Amsterdam behoorden ook tot de
r digden.
r den aanvang van den maaltijd heb-
belan oningin en Koning zich met menigeen
ei i'lustre gezelschap onderhouden.
1. de Koningin nam vervolgens plaats
lt hoofd van de tafel, die, versierd met
jonia's uit Aalsmeer in het bekende
Idc vaatwerk van ons Koningshuis,
kenri paste in het feeërieke geheel,
rechterzijde van H. M. was de zetel
L Koning der Belgen, ter linkerzijde
Prins Bernliard; Prinses Juliana
[ats genomen aan de rechterzijde van
igen Gast uit België en aan Haar
jijde, aldus de Msb., was gezeten de
wr van Buitenlandsche Zaken en mi-
letje, president van België, Zijne Excellentie
Spaak.
ens het uitgebreide diner onderhield
zich herhaaldelijk met Koning Leopold.
urende den maaltijd verzorgde een
e zachte, welluidende muziek.
•r Bh tot eenige gangen waren gepasseerd,
de oif H. M. cie Koningin Haar Hoogen Gast
rap,
rkiea
srden
out olgt toe:
Rede van H. M. de Koningin.
Mij een groote vreugde, Uwe Ma-
it te dezer plaatse welkom te mogen
Bij
zoo
d, d
rd w
de
ki ze woorden sprekend, weet Ik, dat zij
i'wac! evoelens vertolken, waarmede geheel
oori (rland, en wel niet alleen in Europa,
r bijzonderlijk ook onder de keeitoin-
11 Bk zich verheugt over het bezoek dat Uwe
clkcjBieit Mij heeft willen brengen. Mijn
acht zich met Mij gelukkig, zich door
komst in staat te zien gesteld, uiting
ren aan zijn warme waardeering voor
talrijke persoonlijke bewijzen van
ichap, aan Nederland door Uwe Ma-
bctoond, alsmede voor de zoo groote
..telling in Nederlandscli-Indië waar-
Zij bij herhaling blijk gaf.
Nederland en België zijn gelijke-
}k gehecht aan de burgerlijke vrijr
heden die, tezamen met zin voor
orde en goed bestuur, den onver-
f vrcemdbaren grondslag vormen van
hun staatkundig leven. Voor beide
mocht de prijs van moeite en worste
ling zijn een regeeringsvorm die,
[rekening houdend met het karakter
hunner samenstellende elementen
iuimte laat voor door eigen kracht
Verstandig geleiden groei en ont
wikkeling. De positie die elk onzer
1 tolden in West-Europa door na-
foorlijke ligging en eigen staatkun
dig inzicht heden ten dage inneemt,
vertoont overwegende overeenstem
ming met die van het andere. Nie-
mands volgeling en niemands bela-
ger, zijn beide evenzeer gehecht
aan de bevordering, waar mogelijk,
van goede internationale verhou
dingen.
Zoo kon het niet anders of tusschen Ne
tland en België moest, ofschoon elk zijn
m leven wil leiden, een gezindheid ont-
lan van werkelijke toenadering, En mo-
en al tusschen hen belangenverschillen
testaan bij naburen kan waarlijk niet
'miers worden venvacht Ik ken er geene
"'e niet door vergelijk of langs andere we-
jen des vredes tot oplossing kunnen wor-
üen gebracht. Te eerder moet dat mogelijk
Z|ln, daar er. niet het minst op het gebied
van handel en verkeer, zoovele gemeen-
ïcliappclijkc belangen bestaan, ook tegen-
'°ver een mededingende buitenwereld,
ik hef Mijn glas op, Uwe Majesteit ter
eere en wensch tevens dezen dronk te wij
den aan Haar Huis. zoomede aan den voor
spoed van een gelukkig België.
Rede koning Leopold.
Z.M. Koning Leopold beantwoordde de
toespraak van de Vorstin met de volgende
rede:
Mevrouw,
In de eerste plaats betuig Ik Uwe Majesteit
Mijn innigsten dank voor de zoo vleiende
woorden die Zij tot Mij .heeft gericht.
Het onthaal dat Ik van de Nederlandsche
bevolking mocht ontvangen, is Mij naar het
hart gegaan. Ik zal het met ontroerende er
kentelijkheid gedenken, want uitermate
dierbaar is Mij de vriendschap van het Ne
derlandsche volk.
Het verheugt Mij, dat Mijn bezoek zoo
kort na de jubileumfeesten kon geschieden,
die in het aanschijn van de wereld Neder-
land's verknochtheid aan zijn vereerde Ko
ningin hebben bevestigd.
Op indrukwekkende wijze is het liefdevol
vertrouwen van Uwe onderdanen in het
Vorstenhuis gebleken. Hierdoor werd plech
tig het helder inzicht van Uw verbeven zen
ding erkend, en met hoop en trots mocht
Nederland de geboorte van Prinses Beatrix
begroeten.
Ik heb meermaals Uw land bezocht. Ik
had het voorrecht vele Uwer medeburgers
te ontmoeten. Bij talrijke gelegenheden heb
Ik de geestelijke en moreele deugden van
het Nederlandsche volk ondervonden en op
prijs gesteld: de vastheid van zijn oordeel
kundige nuchterheid, door een zoo liefderij
ken eerbied voor de natuur gemilderd. Hei
openbaar leven is in haar heelcn omvang
doordrongen van deze sterke persoonlijk
heid.
Mijn mooiste reizen waren in Nederlandsch
Indië. Ik heb Uw Koloniaal Rijk met bui
tengewone belangstelling doorkruist. Ik heb
Uwe onderlegde beheerders aan het werk
gezien en de wetenschappelijke voorlichting
bewonderd, die hun arbeid bevrucht. Vaak
denk ik aan Mijne beide Indische tochten
terug en herzie Ik in gedachten die heer
lijke gewesten met de wonderen der schep
ping bedeeld.
Alleen een volk met een hoogstaand cul
tuurleven kan een zulkdanig gebied behoor
lijk beheeren. De Nederlandsche universitei
ten, met hun onfeilbare wetenschappelijke
traditiën, zijn een geestelijk sieraad van
de beschaafde wereld. Negen Nobelprijzen
werden door Hollandsche geleerden onder
de regeering van Uwe Majesteit behaald en
hebben Nederland's gezag ver over zijn
grenzen uitgebreid. Uwe schrijvers en dich
ters, zoo nauw met de onze verwant, ston
den meermalen aan de spits van de Euro-
peesche letteren, terwijl Uwe schilders een
eereplaats in al de musea hebben veroverd.
Aan grootsche ondernemingen heeft
zich de Nederlandsche techniek be
proefd Daarvan getuigt de volmaakt
heid van Uwe wegen en waterstra
ten, de toerusting van Uwe scheep
vaart en de vermetelheid van dat
ontzaglijke werk aan de Zuider
zee, waar Uw volk zegevierend een
nieuw grondgebied aan den Oceaan
betwist
Mevrouw,
Met den dag voelen de kleine volkeren de
noodwendigheid van toenadering en weder-
zijdsch hulpbetoon, willen zij niet in con-
flikten worden betrokken, waar hun eigen
belangen niet mede zijn gemoeid.
De angstige dagen die onze beide volke
ren onlangs moesten beleven, hebben de
doelmatigheid doen blijken van een poli
tiek die tegelijk vx-ede en onafhankelijkheid
nastreeft.
Nederland, zei Uwe Majesteit, wil zich
zelf blijven.
Heerlijke en fiere deus, die Nederland
allang heeft toegepast en die toeliet dat
het ongedeerd de tragische crisissen kon
ontwijken, die zijne naburen geteisterd
hebben. De toenadering van kleine staten
verruimt de sfeer van bun actie en van hun
gezag. Een solidaire houding kan den oor
log buiten onze grenzen weeren. Maar. en
Uwe Majesteit heeft het op een verheven
plan toegelicht: de vrede om duurzaam te
zijn, moet op den grondslag van moreele
en geestelijke bewapening worden opge
bouwd. In dienst van dit edel ideaal hoop
ik dat de toenadering en de samenwerking
van onze natiën zich zullen ontwikkelen,
en toenemen in hechtheid en in kracht.
Terwijl Ik Mijn beker hef, wensch
ik Uwe Majesteit, en Prinses Juli
ana en Prins Bernhard, en Mijn
geliefde petekind Pi-inses Beatrix,
uit ganscher harte, geluk en ge
zondheid toe.
Ik di'ink op den roem van het Huis van
Oranje, op de welvaart en voorspoed van
het Nederlandsche volk en op den luister
van zijn overzeesche rijksgebieden.
Na de vorstelijke toespraken bracht de
muziek de volksliederen ten gehoore.
Taptoe.
Toen de tafel Werd opgeheven bleven de
gasten nog geruimen tijd bijeen om in 't
Paleis de taptoe op den Dam aan te hoo-
ren. Deze taptoe, verzorgd door de Kon.
Militaii'e Kapel, de Kapel van de Kon. Ma
rine en de muziekcorpsen van het eerste,
vijfde en zesde regiment Infanterie, waar
nog bij kwamen twintig tamboers en pij
pers, twaalf tamboers met diepe trommen,
twaalf klaroenblazers en veertien trom
petters, bestond voor een groot gedeelte uit
pittige marschen en enkele meer plechtige
liederen, als b.v. het klassieke „Wilt he
den nu treden". Werd zij geopend met de
BrabanQonne, ook aan het slot van de
taptoe klonk het Belgische volkslied, ge
volgd door het Wilhelmus.
Een duizendkoppig publiek bleef tot laat
in den avond op den Dam bijeen.
Onze Hooge Gast Koning Leopold
Eerst geld, dan vluchtelingen,
zegt onze regeering.
Het Nedei'landsche jeugdleidersinstituut
heeft op verzoek van het Protestantsch-
Christelijke, het Roomsch-katholieke en het
Joodsche comité voor vluchtelingen, wegens
geloof en ras, met instemming en aanbeve
ling der regeering, het initiatief genomen
tot het organiseeren van een nationale col
lecte, over het geheele land, ten bate van
vluchtelingen wegens geloof en ras. Het is
de bedoeling, dat deze collecte wordt gehou
den op Zaterdag 3 December a.s.
De hulpactie in ons land verflauwt geen
oogenblik. Op verschillende bedrijven, bij
verschillende gelegenheden, wordt gecollec
teerd. Kunstenaars verklaren zich bereid be
langeloos mede te werken aan concerten,
waarvan de opbrengst ten bate van het
vluchtelingenwerk zal komen.
De Centrale Arbeiderslevensverze-
kening te 's-Gravenhage heeft f 25000
beschikbaar gesteld.
Gistei*en is onder groote belangstelling
den minister van justitie het verzoekschrift
der Nederlandsche moeders overhandigd.
Namens den minister verzekerde de secre
taris-generaal, dat het streven van de dele
gatie parallel liep met dat van de regec-
ring. Hij meende echter, dat de zware vei*-
antwoordelijkheid, die in deze op de schou
ders van de regeering rust, haar noopte tot
voorzichtig handelen en deed een beroep op
de Nederlandsche vrouwen om weikzaam
te blijven.
De Noorsche Vorstin zal in haar
eigen land worden begraven.
De overleden Koningin van Noorwegen
zal in haar land begraven worden. Het
stoffelijk overschot zal hedenmiddag in de
kapel van Marlborough House worden op
gebaard en morgenmiddag vandaar per spe-
cialen trein naar Portsnioirtli worden over-
gebracht. Het zal met een Britsch oorlogs
schip naar Noorwegen worden vervoerd.
Het Noorsche hof heeft in verband met
het overlijden der Koningin voor zes maan
den den ï'ouw aangenomen.
Ook het Deensche en het Nedei'landsche
hof zullen den gebruikelijken rouw aanne
men; deze zal voor Nederland echter pas
ingaan nadat Koning Leopold zijn bezoek
aan ons land beëindigd heeft.
Kerkvervolging in het Derde
Rijk. - Scholen en vereenigings-
gelden geconfiskeerd.
De nationaal-socialistische autoriteiten heb
ben de vroegere Admot-abdij veranderd in
een opleidingsinstituut van de Duitsohe
jeugd. De oudste onderwijzer, die aan dit
opleidingsinstituut is verbonden, is 32 jaar
Uit het district Stiermarken wordt ver
der gemeld, dat zes katholieke parochieele
scholen sedert September in staatsscho
len zijn veranderd.
Uit het Duitsche staatsblad blijkt voorts,
dat de regeeringspresident van Dusseldorf,
het venmogen van de katholiekè jongeman-
nenvereenigingen van het aartsbisdom
Keulen en van het diocees Aken in beslag
genomen heeft ten gunste van den Prui
sischen staat.
De Gestapo heeft, aldus de Msb., het te
Dusseldorf verschijnende katholieke tijd
schrift „Die Wacht" verboden.
Duitsche leger op
vredesvoet
Een Engelsche meening.
In het Lagerhuis heeft Butler in antwoord
op een desbetreffende vraag medegedeeld,
dat de Britsche regeering goede redenen
heeft om te gelooven, dat het Duitsche le
ger thans op vredesvoet staat en dat allo on
der de wapenen geroepen reservisten weer
naar hun haardsteden zijn teruggekeerd.
Het proces tegen vom Rath's
moordenaar
De man, die eens mevrouw Sta-
visky wist vrij te pleiten, zal
Herschel Grynszpan bijstaan.
Naar wij vernemen, zal de beroemde
Fransche strafpleiter, mr. Vincent de Moro-
Giafferi, de verdediging op zich nemen van
Herschel Grynszpan, den moordenaar van
vom Rath.
Zooals men zich wellicht herinneren zal,
heeft Mr. de Moro-Giafferi gepleit in de be
ruchte affaire-Stavisky, waarbij hij voor
mevrouw Stavisky vrijspraak wist te ver
krijgen.
Dli nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: In den nacht ma
tige tot krachtige, O. tot N.
wind, regen, vooral in het
O., betrokken, weinig ver
andering in temperatuur.
Overdag verder krimpende
wind, tijdelijk opklarend, nu
en dan nog eenige regen,
zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Onzekei
Ook Tsjecho-Slowakije
anti-Joodsch
Leerlingen wekken, voorbeelden
trekken
Volgens de „Prazsky List" is de regeering
van Slowakije voornemens een aantal maat
regelen te nemen ter bescherming van de
binnenlandsche markt tegen de Joden. Jo
den zullen alleen nog maar aan Joden mo
gen verkoopen. Groote landerijen in Jood
sche handen zullen stelselmatig worden ont
eigend tegen een zekere vergoeding. Verder
zal het aan Joden verboden zijn werkzaam-
te zijn in de journalistiek, als arts of in de
Slowaaksche wetenschappen. Alle Joodsche
emigranten zullen uitgewezen worden. In
de Slowaaksche scholen zal een numerus
clausus worden ingevoerd en in de klassen
zullen de Joden gescheiden zitten van de
overige leerlingen.
Oud-minister Eden over de interna
tionale verhoudingen.
In een gisteravond gehouden rede
heeft de Britsche oud-minister Eden
zijn diepe verontwaardiging en wal
ging uitgedrukt over de Jodenbe-
handeling in Duitschland. Welke En-
gelschman zou er in deze omstan
digheden nog aan denken een voet
grond aan Duitschland af te staan
voor koloniaal bezit? vroeg Eden
Vertrouwen kan niet bestaan, zei Eden,
wanneer een der partijen zich er openlijk op
beroemt de overeenkomsten met andere mo
gendheden te hebben geschonden. Een der
gelijk vertrouwen kan evenmin bestaan,
wanneer een van de partijen door debe
handeling van een deel van zijn bevolking
blijk geeft alle vooruitgang en beschaving
te verachten.
Op het oogenblik lijdt de wereld aan de
gevolgen van verbroken geloftén en de we
reld moet zich thans wel bezinnen of zij
voort wil gaan op een dergelijke handelwij
ze niet te letten, ofwel dat zij duidelijk wil
maken, dat een dergelijk optreden niet zal
worden beloond.
EEN TRANSPORT KINDEREN ZOEK?
In ter Heyde is men druk bezig om het
gebouw der Rotterdamsche Israëlietische
gezondheidskolonie in orde te brengen. Hier
worden veertig Joodsche kinderen uit
Duitschland ondergebracht.
Het transport schijnt echter aan de grens
te worden vastgehouden, daar de kinderen,
die gisteren in ter Heyde werden verwacht,
daar nog niet zijn aangekomen.
Eerst geld, zegt de regeering!
Zooals men weet vraagt onze regeering
garantie voor particuliere bedragen, alvo
rens zij een beperkt aantal vluchtelingen
toelaat. Het protestantsch hulpcomité, dat
in hoofdzaak de belangen behartigt der
„halfjoden", menschen dus met Joodsche
moeder en christenvader of omgekeerd,
moet fl 150.000 bankgarantie geven.
&cAa£en
De leider verliest van Reshevsky
Gisteren werden te Amsterdam eenige
afgebroken partijen voortgezet uit de laat
ste ronden van het A.V.R.Ó.-touraooL
De uitslagen waren:
Reshevsky—Aljechin YK na 63 zetten.
FineReshevsky 01, wegens tijdsover
schrijding.
BotwinnikKeres YY, zonder verder
spelen.
De stand luidt thans:
1. en 2. Fine en Keres, ieder 6Y punt.
3. Botwinnik 5 p. plus 1 afgebr. partij.
•1. en 5. Al jechin en Capablanca, ieder 5 p.
6. Reshevsky 4Y p. plus 1 afgebr. partij.
7. Euwe 3Y punt.
8. Flohr 3 punten-