Krachtmeting tusschen de
Polen opent de deur
voor Rusland
Fransche regcering
vakvereenigingen..
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Hard tegen hard
De strijd in Spanje
Land tuinbouw en
vissen-rij behoeven
nog steun
Concurrentie door
buitenlanders
Rijk zal particulier
initiatief steunen
Japanners
hebben tegenslag
Laan. Schapen Tel. 20.
jIAANDAG 28 NOVEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10738.
llitgove rfer KV. UHg- Mif. „Rollondt Hoorderkwortier"
fo m'nnt
li de
Het spoorwegnet
^requireerd
„ARBEIDERS LEIDERS SPELEN
MET DE BROODWINNING VAN
DEN WERKMAN."
Frankrijk staat thans op een twee
sprong. De algemeene staking tegen
Woensdag aanstaande door de vak
vereenigingen aangekondigd, kan
voor jaren de koers bepalen volgens
welke de Fransche republiek gere
geerd zal worden. Wint Daladier,
dan is het mogelijk dat een periode
van krachtig gezag is ingeluid.
Zwicht hij echter voor den druk
der vakbonden, dan zal dit zijn pres
tige enorm schaden en zullen de
communisten, die in feite slechts
een kleine minderheid vormen, door
hun krachtigen druk op de socialis
ten bepalen hoe Frankrijk geregeerd
zal worden. Dan zullen zij wellicht
meehelpen den volgzamen Blum
weer in den ministerszetel te doen
plaats nemen en zal opnieuw een
tijdperk komen waarin achter de
I schermen Moskou aan de Fransche
touwtjes trekt!
Daladier houdt voet bij stukl
Als men de stroom van berichten, welke
lans uit Frankrijk komen, aandachtig be-
adeert, dan wordt het duidelijk dat tegen-
eter de zorgvuldige voorbereiding van de
riking door de C.G.T. de regeering harer-
t;ds krachtige tegen maatregelen beraamt.
Eens en vooral wil Daladier blijk
baar thans op de meest krachtige
wijze de autoriteit van den staat
stellen tegenover de invloed van de
vakbonden. Het is alsof bij, met ze
kere graagte, de handschoen op
neemt, welke de C.G.T. hem heeft
toegeworpen.
DE SPOORWEGEN GEREQUIREERD.
Gisteravond heeft de regeering
aan den president der Republiek
een decreet ter teekcning voorge
legd, dat hedenochtend in het
„Journal Official" zal verschijnen
en dat met ingang van 27 Novem-
ber de requisitie gelast van het ge-
heeie spoorwegnet in Frankrijk.
Deze maatregel is genomen op grond
van de wetten van 3 Juli 1877 en
21 Januari 1935. Alle spoorwegbe
ambten hebben zich dus met ingang
van morgen als gemobiliseerd te
beschouwen en een staking slaat in
dat geval gelijk met dienstweigering.
De meeste groote vakbonden hebben zich
'tusschen met het stakingsplan van de
e C.G.T. vereen igd. Ook die van de ambte-
k naren. Zoo is het niet zeker in welke mate
'0| test- telegraaf en telefoon zullen werken.
Ijs onderwijzers komen niet naar de scholen
Jan het beurspersonecl en in de banken
'Hen velen staken. Aan de hallen denkt
mede te doen zooals.ook in de groote
lagazijnen van {levensmiddelen. Zelfs
«orden pogingen gedaan om te maken dat
wk een aantal kleine winkeliers in de voe-
ainesmiddelenbranche hun winkels zullen
guiten, omdat ook zij. zooals ieder an
der door de wetsdecreten getroffen worden.
Sussen en metrotreinen zullen er te Parijs
Weinig zijn of niet zijn en waarschijnlijk
fok slechts zeer enkele taxi's
De regeering harerzijds is er vooral op
u|t bij het volk de meening ingang te doen
[Vinden, dat de arbeidersleiders spelen met
belangen van den werkman. Momenteel
schijnen haar kansen wel de beste te zijn,
tear baar tot dusver krachtig optreden
groote groepen arbeiders doet wankelen.
EEN REDE VAN DALADIER.
In een radioredevoering, gisteravond ge
houden, heeft Daladier gezegd, dat' het be
lachelijk is te spreken over een dictatuur
°I fascisme, zooals sommigen doen. Het is
Keen dictatuur bet. land te vragen, met in
achtneming van de wettelijke vrijheden, of
fers te brengen in het algemeen belang.
In de huidige agitatie zag Daladier slechts
een opdringen van den wil van een kleine
hnndcrlieid aan een groote mêgrdjïlieid,
De regcering is evenwel vastbesloten haar
plicht te doen. Zij richt derhalve tot het ge
zond verstand en het geweten van alle Fran-
schcn en vraagt hen na te denken over de
gevolgen van de wanorde Voor Frankrijk.
Geen enkel arbeider kan voordeel verwach
ten. In tegendeel, de arbeiders zullen het
slachtoffer zijn, indien het land geen krach
tig bewind krijgt.
De man der decreten voor de
microfoon.
Ook Reynaud do minister van finantien,
die met goedvinden van Daladier de decre
ten in het leven riep, heeft voor de radio
gesproken. Hij bestreedt dat de decreten de
rijken ontlasten, de armen belasten. Slechts
zijn de decreten betreffende toepassing van
de 40-urige werkweek soepeler gemaakt. Het
eenige'doel daarbij was, dat de machines
moesten werken om aan allen rijkdom te
brengen. Het ideaal van verkorting van den
arbeidstijd blijft het ideaal der regeering.
Maar kan dat thans geschieden, nu Frank
rijk zich moet verheffen na acht jaar crisis,
terwijl de wapening een extra last oplegt?
Het doel is het bestaan van het volk en niet
een benadeeling van de arbeidersklasse,
zeide Reynaud.
De lachende derde
Ik kan niet toegeven, vervolgde hij, dat de
wetten der Fransche republiek minder res
pect verdienen dan die van Mussolini. Hit-
Ier of Stalin. Het buitenland houdt het oog
op ons gevestigd. Over onze verdeeldheid
zijn onze vrienden ongerust, terwijl onze te
genstanders zich in het geheim verheugen.
Wanneer Frankrijk in gevaar verkeert, kan
het eigenbelang niet aan het woord komen.
Ondanks alle hindernissen zullen wij het
land redden. Daarvoor hebben wij aller steun
noodig, zelfs en vooral den steun van hen,
die, voor zij de waarheid.kenden, zich tegen
ons keerden. -Gij hebt niet het recht, Frank
rijk dien steun te weigeren.
Minister de Monziè heeft eveneens een ra
dio-rede gehouden, welke in hoofdzaak een
samenvatting was van die van de beide bo
vengenoemde ministers.
Wie wel en wie niet staken.
De laatste berichten toonen een gunstige
balans voor de regeering.
Het gemeentepersoneel in Frankrijk zal
niet staken. De P.T.T. zal eveneens normaal
werken. De metaalbewerkers in Duinkerken
leggen den arbeid neer. Mijnarbeiders heb
ben aanzegging gekregen, dat zij bij staking
ontslagen zullen .worden. De arbeiders van
Renault, die betoogd hebben, zijn reeds ge
vonnist. De meeste werden veroordeeld tot
gevangenisstraf van 15 tot 60 dagen en klei
ne boeten. Eenige andere betoogers hebben
drie dagen uitstel gevraagd en gekregen.
De nationale bond tot beroepsver-
dediging van de spoorwegarbeiders
heeft een beroep gedaan op het spoor
wegpersoneel om op 30 November
niet het economisch leven van het
land lam te leggen. De bond aan
vaardt evenwel de decreten niet.
Namens den Bond van oud-strijders is een
motie aan de regeering gezonden, waarin
men zegt dat elk offer dat de oud-strijders
zouden moeten brengen onrechtvaardig is.
Wat Blum zegt.
Leon Blum richt zich in de Populaire tegen
de ministers. Hebt gij vergeten, zegt hij, dat
uw land omringd is door gevaren van aller
lei aard en dat alles, wat de massa tegen
haar regeering zou opzetten, evenals alles
wat de massa onderling verdeeld zou maken,
natieschennis wordt? Zult gij dan ophou
den?"
De communistische partij blijft het aftre
den van Daladier eischen.
Tegenover deze stemmen staan echter tal
loos anderen, ook uit alle kringen, die 't op
treden der regeering toejuichen, terwijl ook
de middenstand blijk van voldoening geeft
over de meer krachtige wijze waarop het
land bestuurd wordt.
Francotroepen bombardeerden
hun eigen stellingen
Havas meldt van het Levant front, dat de
rechtschc troepen, wier stellingen tijdens de
aanvallen van 7 tot 9 November geschokt
waren, gistermorgen getracht hebben op te
dringen in de richting van den sector van
Nules. Eenige elementen, die de prikkel
draadversperringen hadden doorgesneden
zijn na een gevecht van man tegen man er
in geslaagd tot de regeeringslinies door te
dringen. De regeeringstroepen hebben de
rechtschen echter volledig teruggeslagen.
In den sector van Alharracin heeft de
rechtschc luchtmacht het dorp Torrebaja
ten westen van Teruel gebombardeerd. On
der de burgerbevolking vielen 12 dooden en
17 gewonden.
In den sector van Camarena, 20 k.m. ten
zuiden van Terne!waar de rechtschen al
vijf maanden door de regeeringstroepen te
gengehouden worden, heeft de rechtsche
luchtmacht bij vergissing de eigen stellingen
van El Estapar gebombardeerd.
EEN NIET-AANVALSVERDRAG
TUSSCHEN BEIDE LANDEN.
DE HOUDING VA.N DUITSCH
LAND TEGENOVER HET ROE-
THEENSCHE VRAAGSTUK ZOU
NIET VREEMD ZIJN AAN DE
POOLSCHE WENDING NAAR
DEN GROOTEN SOVJETBUUR. -
Polen, dat lang geweifeld heeft
tusschen een vriendschap met Rus
land en Frankrijk, of een toenade
ring tot Duitschland schijnt thans
definitief voor de charmes van Mos
kou bezweken te zijn. Na een reeks
van besprekingen tusschen Litwi-
noff en den Poolschen ambassadeur
is tusschen beide landen opnieuw
een niet-aanvalspact gesloten. Een
en ander heeft in Tsjechoslowakije
nogal sensatie gewekt.
Dit is te verklaren hieruit, dat Polen als
een soort wraak wegens de Duitsche tegen
werking om Roethenië bij Hongarije te
voegen en hierdoor een gezamenlijke Pool
sche-Hongaarsche grens te vormen, een de
monstratief verzoenend gebaar naar Duitsch
lands grootstcn vijand Rusland maakt.
De Duitsch-Poolsche betrekkingen zijn
slechter geworden, niet alleen echter door dit
Roetheensche vraagstuk, maar ook, door
dat ten aanzien van het vraagstuk der uit
Duitschland gezette Joden geen overeen
stemming is bereikt F.cn derde bron van
wrijving, die misschien ook een aanleiding
tot Poolsch-Russische solidariteit zal zijn,
is de iTQes yooc Puit§clie propaganda ten
gunste van een onafhankelijke Oekraine.
Het is bekend, dat de regeering te War
schau zich eenige malen heeft beklaagd
over Duitsche radio-uitzendingen in de
Ockrainsche taal.
Hoe de relaties geregeld zijn-
Volgens het officieelc communiqué te
Warschau gepubliceerd, is het volgende
bereikt:
le. Alle verdragen, die tusschen Polen en
Sovjet-Rusland bestaan met inbegrip
van het non-agressie-pact van 25 Juli 1932
blijven in geheel hun omvang de basis
van de hetrpvitfngen tusschen heide landen,
'fet voor vijf laar gesloten non-agressie
pact, dat on 5 Mei 1934 tot 31 December
1945 verlengd werd, biedt een genoegzaam
breeden grondslag voor de garantie van de
onaantastbaarheid van de vreedzame be
trekkingen, tusschen beide landen.
2e. Beide regeeringen zijn voornemens
een positieve houding aan te nemen ten aan
zien van de uitbreiding van het handels
verkeer tusschen beide landen.
3e. Beide regeeringen zijn het eens over
de noodzakelijkheid, een positieve regeling
te treffen voor een reeks van vraagstuk
ken, die betrekking hebben op de contrac-
tueele verplichtingen tusschen beide lan
den en in het bijzonder voor de kwesties,
die nog hangende zijn. Evenzeer zijn zij het
eens omtrent de noodzakelijkheid, de jong
ste grensincidenten te liquideeren."
Het gerucht doet de ronde, dat na de be
sprekingen tusschen Litwinof en Crybowski,
den Poolschen ambassadeur, de Russische
regeering binnenkort een nieuwen ambassa
deur te, Warschau zou benoemen.
De binnenlandsche politiek van Polen zal
door het nieuwe vriendschapsverdrag met
do Sovjets zeker beinvloed worden.
Te Moskou verklaart men, dat de recente
Poolsch-Russische gedachten wisselingen ge
voerd zijn op initiatief van de Poolsche. re
gcering, die den wenSch te kennen zou heb
ben gegeven om de betrekkingen tusschen
heide, landen op te helderen»
Steun aan schippers en
kleine zelfstandigen
Wetsontwerp spoedig te ver
wachten.
De indiening van een wetsont
werp tot het verleenen van steun
aan schippers en kleine zelfstandi
gen, zal spoedig het departement
verlaten, aldus vernemen wij uit de
Antwoordmemorie aan de Tweede
Kamer inzake de begrooting van
Binnenlandsche Zaken 1939.
Zoolang de afzet niet verbetert....
In de an (woord-memorie op het Tweede
Kamerverslag over het Landbouwcrisis-
fonds lezen wij o.m., dat de minister, in het
belang der veehouderij nog niet tot ophef
fing van de kalverteeltbeperking kan be
sluiten.
De minister is in principe bereid oon,
indien de mogelijkheid daartoe blijkt, maat
regelen te treffen, die er op gericht zijn,
dat het schapenhouders- en fokkersbedrijf
in Nederland op normale wijze kan worden
voortgezet.
Melk en zuivel.
Het is inderdaad te betreuren, dat de
verliezen, welke de boterexport medebrengt
uit de opbrengst van de margarine-, olie- en
vetheffingen moeien worden bestreden. De
minister ziet echter geen andere mogelijk
heid.
Tuinbouw.
Zoolang in den afzet van tuinbouw
producten in binnen- en buitenland geen
verbetering is te verkrijgen, zal met den
steun aan den tuinbouw uit het Landbouw
crisisfonds worden doorgegaan.
Visscherij.
Wat de zeevisscherij betreft, zal de mi
nister met bet verleenen van toeslag op
de besomming voortgaan, alsook met den
steun aan de garnalenvisscherij. Ook voor
de zoetwatervisscherij acht Zijne Excellentie
voorshands steun nog dringend noodzake
lijk.
Uitgebreider toepassing te wach
ten van de wet tot regeling van
het zelfstandig uitoefenen van
beroepen en bedrijven door
vreemdelingen.
Naar aanleiding van een vraag uit de
Tweede Kamer om te worden ingelicht om
trent de resultaten van de toepassing van de
wet tot regeling van het zelfstandig uitoefe
nen van beroepen en bedrijven door vreem
delingen, merkt de minister van Economi
sche Zaken in een antwoordnota op, dat de
gunstige werking van dergelijke maatregelen
in het belang van het Nederlandsche be
drijfsleven niet concreet is aan te geven. In
de gevallen, waarin deze wet tot dusverre
echter werd toegepast, was deze toepassing
noodzakelijk om te voorkomen, dat het bui-
tenlandsche element te veel concurreerende
bedrijven stichtte, waardoor de bestaande
Nederlandsche bedrijven in moeilijkheden
zouden zijn gekomen.
De minister kan mededeelen, dat het zijn
voornemen is deze wet in de naaste toe
komst in meer gevallen toe te passen.
Ten behoeve van de uiföreiding
van onzen export.
Inderdaad staat de regeering op
het standpunt, dat de pogingen, om
tot uitbreiding van onzen export te
komen, door het veroveren van nieu
we en de herovering van verloren
gegane markten, in de eerste plaats
afhankelijk zijn van het particulier
initiatief, aldus de Memorie van
Antwoord inzake de begrooting van
Economische 'Zaken,
De regeering wil dit initiatief echter kracht
dadig steunen met de haar ten dienste staan
de middelen, aldus de Memorie van Ant
woord aan de Tweede Kamer betreffende de
begrooting van Economische 'Zaken.
I-Iet ligt in de bedoeling van den minis
ter hierbij ook gebruik te maken van de
diensten van de rijkscommissie voor de
werkverruiming. Op welke wijze dit meer
in concreto zal geschieden, maakt nog een
punt yan nader, onderzoek .uit,
Dit nummer bevat 8 pagina's
i
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Verwachting: Matige, tijdelijk
krachtige, Zuidelijke tot
Weste'lijke wind, aanvanke
lijk zwaar bewolkt tot be
trokken met regen, later ge
deeltelijk opklarend, zachter
Verdere vooruitzichten: Buiig
weer.
Onbemand schip gepraaid
DOOR DE „HOLLAND" IN DE HAVEN
VAN TERSCHELLING BINNEN
GEBRACHT.
Zooals wij Zaterdag nog juist voor het
ter perse gaan van onze courant konden
melden, is één der twee voor onze kust
onbemand ronddrijvende vaartuigen, de
„Gracion" gestrand bij Camperduin.
Wij vernemen thans, dat ook het tweede
schip Zaterdagmiddag is opgepikt. De
sleepboot „Holland" van de firma Doeksen
praaide de boot op de Noordzee, ten N.-
West en van Terschelling.
Met zeer veel moeite is de bemanning
van de„Holland" er in geslaagd om in de
zeer ruwe zee een verbinding tot stand te
brengen. De sleepboot heeft het vaartuig
de haven van Terschelling bipnen gebracht.
Ook een paar IJmuidensche sleepbooten
en de sleepboot „Schelde" van L. Smit en
Co. te Rotterdam, bevonden zich in de na
bijheid van het ronddobberende vaartuig.
Beide gevonden schepen blijken Engelsche
lichters te zijn cn aangezien deze niet zee
waardig zijn, neemt men aan, dat zij wel
licht gesleept werden en zijn losgeslagen,
waardoor tevens verklaard wordt, dat zij
onbemand waren.
Aan boord van de „Gracion" waren de
zeilen netjes aan de masten gebonden en
aan boord was alles in orde.
Chineezen veroveren belangrijke
strategische punten. Hong
kong in moeilijke positie.
De Chineesche troepen in Ooste
lijk I-Ioepeh hebben, naar het Chi
neesche persbureau meldt, de stad
Lotio, op 115 km. ten noordoosten
van Hankau, welke de vorige week
door de Japanneezen was bezet, her
overd.
Ook elders maken de-Chineezen melding
van succes bij hun militaire actie. Sinds
gisteren richten de Japanneezen hun aan
vallen op Kengkau. 20 km. ten oosten van
de spoorlijn Kanton-Hankau. Inmiddels
wisten de Chineezen evenwel twee belangrij
ke strategische punten ten Zuiden van
Toengtsjeng in 'te nemen. Uit Hongkong
wordt voorts gemeld, dat de vijandelijkheden
de noordelijke grens van Hongkong steeds
dichter naderen. Eenige duizenden Chinee
sche vluchtelingen zijn reeds in Hongkong
aangekomen. De Engelsche politie en Engel
sche troepen zijn naar de grens der kroon
kolonie gezonden, om de verdediging te ver
sterken. Ondanks de krachtige aanvallen
der Japanneezen zijn de Chineezen erin ge
slaagd Mafag, aan den noordelijke oever, te
behouden. De Japansche luchtmacht heeft
weer verscheidene steden gebombardeerd,
o.a. Kwangning war 100 slachtoffers vie
len en 90 huizen vernield zijn.
Moeilijkheden in Hongkong
Tn den ochtend is de spanning aan de
grens van Hongkong nog meer gestegen,
toen gedesorganiseerde Chineesche troepen
ter sterkte van een paar honderd man den
Britschen poltepost te Sjataukok onder den
voet trachtten te loopen. Zij werden even
wel ontwapend en geinterneord.
Intusschen maken de Britsche militaire
uitkijkposten aan de grens bange uren door,
daar de Japansche granaten in de onmiddel
lijke nabijheid terecht komen. De wegen,
die naar het Britsche gebied leiden, zijn
wederom zwart van de vluchtelingen, die
in de grootste verwarring een goed heen
komen zoeken.
Vredesonderhandelingen?
Geruchten over vredesonderhandelingen
worden door den woordvoerder der Chinee
sche regeering tegenspreken.
Volgens een bericht, dat in Chineesche
kringen te Londen is ontvangen, zijn de Ja-
nanneczen doende een regeering midden in
China te vormen. Zij zullen later te Nanking
een nationaal congres van het volk bijeen
roepen. De bedoeling van dit congres is een
Chineesche centrale regeering te vestigen,
welke de regeeringen van Peiping, Nanking,
Hankau en Kanton zal vereenigen.