[evige ontstemming
in Engeland
1
Toch Ghetto's in
Pro-Fransche betoogingen
Gruwelijk bombardement
op Cbineescbe stad
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Gunstige Engelsche
«schouwing over
Je Fokker D 23
Amerikaansche defensie
moet viermaal sterker
Lord Perth bij Ciano
Succesvolle collecte voor
de vluchtelingen
Laan Schapen Tel. 20.
AG 5 DECEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10744.
r cfer N.V. Uitg.-Mij*. "Hollands Noorderkwartier"
Het wenscht niet, dat Italië de
status quo in de Middelland
sche Zee verstoort.
Taliaansche perst Men
oordeelt ondoordacht
De anti-Fransche betoogingen in
j Italië en het incident in de Ita-
liaansche kamer hebben in Enge
land hevige ontstemming gewekt.
Hen is van meening, dat het Britsch-
Italiaansche accoord, pas afgesloten
door Italië opnieuw is aangevallen.
De Britsche pers steekt haar mee-
uing hieromtrent niet onder stoe
len of banken.
;'et uitvinden van grieven schijnt tot
hchniek van de totalitaire diplomatie
looren", zegt de „Times' het is merk-
•dig, dat elkens als de andere partij
verzoening streeft, de totalitaire nio-
Iheden de kans geboden achten, om de
iten van die verzoening op te drijven,
•land siaat geheel echter Frankrijk in
verzet tegen methoden die, als zij succes
iben, nooit eenige stabiliteit in Eui'opa
allen toelaten".
De „Daily Telegraph" schrijft: „Zooals
ialié wel weet, worden de teekenen van
«■betering in onze betrekkingen' met dit
ud van onzen kant opgevat als een inlei-
iüK tot een meer omvattende verzoening
ie zich verder uitstrekt dan tot de twee
ichtstrecks betrokken landen.
Italië weet ook, dat de Middellandsche
ie een terrein is, waar Engeland eventuee-
rustverstoringen niet kan beschouwen als
a zaak, waarnaar het onverschillig kan
ezien. Onder deze omstandigheden is het
idelijk. dat deze nieuwe spanning met
ankrijk, uit zulk 'n oorzaak voortvoeien
ie Londen slechts ongunstige reacties te
lg kan brengen
Een vast plan.
'e „News Chronicle" meent, dat „de as
Üoiue-Berlijn blijkbaar volgens een vast
:lan werkt. Duitschland valt Engeland aan
s zoekt vriendschap met Frankrijk, Ita-
ji tart Frankrijk en streeft naar hartelij
ker betrekkingen met Engeland".
[Parlementaire kringen, zien ii het Ita
liaansche drijven ten aanzien van Frankrijk
evens een poging om pressie uit te oefenen
;p de Fransche regeering, om deze te dwin-
ten, tot zekere concessies aan generaal
ranco; concessies, waartoe de jl. te Parijs
lehouden Fransch-Britsche besprekingen
niet hebben geleid.
De Fransche ambassadeur pro
testeert.
Omtrent het onderhoud, dat Frangois Pon-
tit heeft gehad met den Italiaanschen minis
ter van buitenlandsche zaken Ciano, wordt
let volgende bekend:
Poncet heeft jegens Ciano te kennen
gegeven, dat, aangezien deze betoo
gingen geen enkele reactie hebben te
weeg gebracht bij de aanwezige leden
der Italiaansche regeering, de Fran
sche regeering verplicht is zich af te
vragen of de Italiaansche regeering
deze betoogingen goedkeurt. Tevens
heeft de ambassadeur Ciano herin
nerd aan den oprechten wensch der
Fransche regeering, in goede ver
standhouding met Italië te leven.
Hierop heeft Ciano geantwoord, dat
de Italiaansche regeering niet de ver
antwoordelijkheid voor deze betoo
gingen aanvaardt.
De beide Engelsche hichtvaartbladen
..Flight" en „The Aeroplane" laten zich in
kun afleveringen, gewijd aan de Parijsche
luchtvaart ten toonstelling, zeegrunstig uit
over de Fokker D 23 het nieuwste jacht
vliegtuig dat geexpoceerd is op de zestiende
luchtyaartsalon te Parijs
«Flight" zoowel als ..The Aeroplane" zijn
Van nieening, dat „Fokker de eenige nie
tigheid op do tentoonstelling heeft, name
lijk een tweernotorig jachtvliegtuig. Van
alle eenpersoonsjagers is de Fokker D 23
i tel het meest origineole en belangwekkend-
ste ontwerp."
«Flight" vergelijkt vervolgens dit type
Wet een éénmotorig jachtvliegtuig en komt
tot de conclusie, dat het zicht bij de D 23
voel gunstiger is dan bij de bestaande ja
gers en dat door de tandem-opstelling der
woloren de verschillende manoeuvres snel
ler kunnen worden uitgevoerd dan bij één
motorige jagers.
Italiaansche pers vindt de bui
tenlandsche reactie ondoordacht.
Men keert, aldus de Giorne d'Italia terug
tot de mentaliteit van 1918 door een duide
lijke weigering te laten hooren, terwijl de
Italiaansche verlangens niet eens door den
minister in zijn rede zijn uiteengezet
Overigens laat liet blad doorschemeren,
dat, omdat Frankrijk sinds 1935 een han-
delsporlog met Italië voert, bet land eigenlijk
liet in 1935 gesloten accoord, waarbij liet
statuut der Italianen in Tunis werd vastge
steld, heeft geschonden.
Men is in Italië zeer verrast over
de houding van Engeland.
Men meende, dat Engeland, zoo het al
niet de Italiaansche verlangens zou steu
nen, ten minste een onzijdige houding zou
aannemen. De fascistische pers had zelfs ver
zekerd, dat de Engelsche publieke meening
de „natuurlijke verlangens" van het Italiaan
sche volk goedkeurde. Men had dus niet ver
wacht, dat Engeland de aandacht zou ves
tigen op de tegenspraak tusschen de nieuwe
perscampagne én de Britsch—Italiaansche
overeenkomsten betreffende handhaving van
den status quo in het Middellandsche zeege
bied.
De bladen protesteeren tegen het feit, dat
de Italiaansche betoogingen in het buiten
land worden voorgesteld als bij voorbaat te
zijn georganiseerd. Zij houden slaande, aldus
ITavas, dat de redevoering van Ciano de bloe
dende wonden, welke het Italiaansche volk
nooit heeft vergeten, weer heeft doen open
gaan.
Popoio di Roma schrijft: „Het Italiaansche
volk vergeet niet, dat men spreekt over een
Italiaansch dialect op Corsica, dat Tunis
Italië werd ontstolen, terwijl Dzjiboeti voor
Italië nuttig zou kunnen zijn, terwijl het
voor Frankrijk nutteloos is."
II ,t
De klok drie eeuwen terug gezet.
JODEN MOETÉN RIJBEWIJZEN
INLEVEREN.
De nieuwe maatregelen tegen de
Joden in Duitschland wijzen uit, dat
te Berlijn althans een ghetto opkomst
is, een jodenkwartier dus, zooals
men dat in de middeleeuwen kende.
Met ingang van morgen zijn ver
schillende pleinen en straten in het
hart van de stad voor Duitsche Jo
den verboden. Diverse andere bepa
lingen zijn weer van kracht gewor
den.
Tot „bandistricten" worden verklaard: alle
schouwburgen, bioscopen, concertzalen, mu
sea, de Deutschlandhalle, het sportpaleis,
het rijkssportveld, alle sportvelden en alle
openbare en particuliere badinrichtingen.
Verder de Wilhelmstrasse van de Leipziger-
strasse tot de Linden, en het plein van het
Reichsehrenmal.
Voorzoover Joden bij het van kracht wor
den van de verordening nog binnen 'n dis
trict wonen, waarover de Jodenban is af
gekondigd, hebben zij voor het passceren
van de bangrens een vergunning van de po
litie noodïg.
Tevens worden nog meer verordeningen
met betrekking tot het verschijnen van Jo-
dpn in het publiek aangekondigd. Waar
schijnlijk zal het verboden gebied binnen
kort ook uitgestrekt worden tot den Kurfür-
stendamm, de Friedrichstrasse, Unter den
Linden en andere hoofdstraten.
Vermoedelijk zullen de in het centrum en
Noorden van Berlijn gelegen straten, waar
sinds jaren tal van Joden wonen, niet tot
verboden gebied verklaard worden, zoodat
deze stadsgedeelten voornamelijk als woon-
districten voor Joden in aanmerking komen.
Het eerste gevolg zal zijn, dat het meeren-
deel der Joden hun woningen zal moeten
verlaten en verhuizen naar de buurten, waar
thans de arme Poolsche Joden wonen.
Drie eeuwen terug
De Joden zullen nog minder vrijheid ge
nieten dan voor de 18e eeuw. Te Berlijn wa
ren zij vroeger verplicht, van 's avonds 8
uur tot 's morgens 6 uur binnen het Ghetto
te blijven, terwijl zij zich overdag althans
vrij en overal in de stad mochten bewegen.
Rijbewijzen ingetrokken
Duitsche Joden zijn ongeschikt verklaard
auto's en motorrijwielen te besturen. Zij
moeten hun rijbewijs inleveren en mogen
er ook geen auto of motorrijwiel meer op
na houden.
Verboden steden.
Joden, die niet reeds te Neurenberg of te
Fürth woonachtig zijn, mogen zonder mach
tiging van de politie-niet langer dan twee
dagen in deze steden vertoeven.
De anti-Joodsche campagne in Dantzig.
werd gisteren gekenmerkt door geweldda
den. Bij het station werden Joden, die de
.vrije stad wilden verlaten, gemolesteerd.
Demonstraties van trouw op
Corsica en in Tunis.
Over het algemeen schijnt de be
volking van de Fransche koloniale
gebieden er weinig voor te gevoelen
zich bij Italië aan te sluiten. Er is
met Zuidelijk temperament geageerd
en gedemonstreerd, tallooze betui
gingen van trouw en aanhankelijk
heid zijn aan de Fransche regeering
verzonden.
Zoo is gisteren te Ajaccio op Corsica een
indrukwekkende betooging gehouden om te
pro,testeeren tegen de incidenten in de Ita
liaansche kamer. Voorafgegaan door den
burgemeester en de leden van den gemeen
teraad trokken 30.000 personen door de stra
ten der stad onder het zingen van de „Mar
seillaise" en „Sambre et Meuse". De betoo-
gers begraven zich naar den prefect, wien
een manifest werd overhandigd, waarin de
bevolking van A jaccio eenstemmig haar ver
zekering .geeft van haar aanhankelijkheid
aan het vaderland.
De Corsicaansche oudstrijders hebben
verklaard de bcloogingcri in de Italiaansche
kamer te beschouwen als een beleediging
voor hun vaderlandslievende gevoelens, en
dat zij, „op de graven der veertigduizend
Corsicaansche dooden uit den grooten oor
log den eed zullen afleggen met denzelfden
moed en dezelfde liefde hun eenige moeder
land: Frankrijk, te zullen verdedigen."
Relletjes in Tunis.
Gisterenmorgen hebben een paar duizend
jongelui in de hoofdstraten van Tunis be
toogd. Zij zongen de Marseillaise en riepen:
Leve Frankrijk. Zij protesteerden tegen de
betoogingen in de italiaansche Kamer.
Voor het Italiaansche consulaat zongen zij
de Marseillaise en riepen zij: „Leve Frank
rijk'.
De politie slaagde er in de betoogers te ver
spreiden. Om kwart over twaalf was de orde
hersteld.
Aan Italiaansche winkels is aanzienlijke
schade aangericht. Sedert het middaguur
trokken militaire patrouilles door de stad
om verdere ordeverstoring te voorkomen.
Te Sousse hebben Mohammedanen en Is
raëlieten een bctooging georganiseerd om
hun trouw aan Frankrijk te betuigen.
Er is van alles te kort.
De onderstaatssecretaris van het
departement van oorlog der vereenig-
de staten, Johnson, heeft een jaar-
lijksch rapport gepubliceerd, waarin
hij aandringt op een versterking van
de luchtmacht van de vereenigde
staten en van de verdediging tegen
aanvallen uit de lucht.
Johnson dringt in het rapport aan
op verviervoudiging van de lucht
macht en het in dienst stellen van
9280 vliegtuigen in eerste linie.
Na een radiorede heeft Johnson gezegd,
dat het Amerikaansche volk begrip moet
hebben voor zijn militaire behoeften. Indien
ons leger vandaag tot den strijd werd opge
roepen, zeide Johnson, zou het een tekort
hebben aan artillerie, tanks, gevechtswa
gens, vliegtuigen, half automatische gewe
ren, antitankschut, munitie, gasmaskers,
zoeklichten, telescopen en vele andere za
ken, te talrijk om op te noemen. Het moge
waar zijn, dat de toestand der Amerikaan
sche verdedigingsmiddelen voor vele Ame
rikanen een geheim is, maar in alle buiten
landsche hoofdsteden is die toestand stellig
bekend.
Thans moeten wij, besloot spr. meer dan
ooit, beseffen, dat een behoorlijke nationale
verdediging de veiligste waarborg vormt
voor de vrijheid van onze instellingen en
van onze levenswijze!
Engeland wil weten waar het
aan toe is.
De Britsche ambassadeur lord
Perth, heeft Zaterdag tweemaal een
bezoek gebracht aan. minister Ciano.
De datum van Chamberlains bezoek
is vastgesteld. Men vermoedt dat
Perth heeft gesproken over het ka
merincident, maar oificieele zeker
heid is niet te krijgen.
In Britsche politieke kringen gelooft men
intusschen, dat de Britsche regeering zeker-'
hcid zou kunnen wenschcn over de vraag,
of Italië al of niet van plan is resnoods tot
een oorlog over te agna, om zijn eischen
ingewilligd te krijgen, af dat liet slechts
herziening van het statuut der Italianen in
Tunis wenscht.
Ciano zal alles verklaren.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter heeft vernomen, dat graaf Ciano gisteren
den Franschen en Britschen ambassadeur te
Rome heeft medegedeeld, dat hij bereid is
naderen uitleg te geven van hetgeen hij in
de Kamer heeft gezegd, doch dat hij geen
verantwoordelijkheid kan nemen, voor het
geen na zijn rede in de Kamer is geroepen.
In de Italiaansche pers worden de aanval
len op Frankrijk en de eischen tot verdere
ontwikkeling van de overeenkomst van Mun-
chen met onverminderde kracht voortgezet
Het bericht over het bezoek van den Brit
schen minister-president aan Rome wordt
zonder commentaar op de frontpagina's ge
publiceerd.
Komt Ds. Niemöller
binnenkort vrij?
Zijn familie zegt hel!
Ds. Martin Niemoeller zou vol
gens uit de kringen van zijn fami
lie ontvangen inlichtingen binnen
kort worden vrijgelaten uit het. con
centratiekamp Sachsenhausen.
Men herinnert zich, aldus Havas,
de stappen, welke te zijnen gunste
werden gedaan door prof. Sauer-
bruch en maarschalk von Macken-
sen.
Vijftien predikanten der belijdeniskerk
bevinden zich thans in arrest. 19 ontvangen
geen salaris, 38 mogen geen predikaties
houden, 19 zijn uit hun parochies verban
nen, terwijl 53 zijn uitgesloten van de uit
oefening van hun werkzaamheden.
Duitsche jood te
New York vermoord
Nationaal socialisten verdacht.
Een moord op een uit Duitschland
afkomstige Jood heeft in New York
levendige ontroering gewekt. Men
verdenkt van dezen moord nationaal
socialistische agenten en op de nood
zakelijkheid van onderdrukking
hunner optreden wordt weer ge
wezen.
Het onderzoek heeft uitgewezen, dat het
slachtoffer Christiaan Morgenstern, kortge
leden moeilijkheden heeft gehad met Duit
sche autoriteiten ter gelegenheid van de
emigratie van zijn twee zusters, die naar
Luxemburg waren uitgeweken. Vrijdag heeft
men Morgenstern voor het laatst gezien in
gezelschap van geheimzinnige vreemdelin
gen, die met een Duitsch acoent spraken.
Zaterdagmorgen werd Morgenstern door zijn
bediende stervende gevonden, liggend in
een plas bloed, op den grond van zijn
slaapkamer.
Dit nummer bevat 8 pagina's
VIJFDUIZEND SLACHTOFFERS.
De Japansche vliegtuigen hebben
ruim driehonderd bommen laten
neerkomen op Kweilin in twee
luchtaanvallen Vijfduizend burgers
zijn gedood of gewond, zeshonderd
huizen werden verwoest en liggen
de hoofdstraten der stad in puin De
brandbommen veroorzaakten enorme
branden.
Wegens de mogelijkheid, dat de Japan-
neezen Kwangsi binnentrekken, hebben de
generaals Lit Soeng Yen, opperbevelhebber
der Cbineescbe troepen aan den Noordelij
ken oever van de Jangtse, en Pai Tsjoeng
I-Isi, afgevaardigde van den Chineeschen
generalen staf, een beroep gedaan op het
volk, zich als één man te verheffen om
hun grond te verdedigen.
Chineezen teruggeslagen.
2000 met houwitzen gewapende Chinccsche
soldaten hebben een aanval gedaan op
Tocngsjan in Z.O. Hoepeh, doch zijn door
de Japannee'zen afgeslagen, met achterla
ting van 700 dooden. Ook deden de Chi
neezen een aanval op Kingsjan 120 K.M.'
ten N.W. van Hankau. maar ook daar wer
den zij door het Japansche garnizoen ver
dreven.
Tegenaanval op Kanton verijdeld.
Medegedeeld wordt, dat het Japansche
expeditieleger in Zuid-China Kaukong
(Tsjoetsjiang) in de deltastreek ten Zuiden
van Kanton geheel bezet heeft. Kaukong is
strategisch een belangrijk punt, met de
bezetting waarvan munitieleveringen aan
Tsja/ig Kai Sjek worden afgesneden en een
poging tot 'n tegenaanval op Kanton wordt
verijdeld. Ook voltooiden de Japannee>zen
de bezetting van 't schiereiland Kwekoeng.
Zij hebben de toegangswegen naar de YVest-
rivier volledig „gezuiverd"'
Een overwinning der Chineezen.
Volgens te Tsjoenking ontvangen berich
ten uit het Chineesche leger hebben de
Chineesche strijdkrachten langs den
spoorweg KantonHankau aanzienlijke
winst behaald bij een offensief tegen de
Japansche stellingen ten zuiden van
Tsjoeng Sjoea. Het offensief werd Donder
dag ingezet.
De Chineezen beweren Taiping Tsjang, op
25 mijl ten noorden van Kanton te hebben
veroverd. Gemeld wordt dat ongeregelde
Chineesche troepen zeer actief zijn geweesi
bij het district Hona, aan den Zuidelijken
oever van de Parelrivier ten zuiden van
Kanton.
EERBER1CHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Zwakke tot ma
tige Noordelijke tot Noord
westelijke wind, later ver
der krimpend tot Zuidwes
telijk. Aanvankelijk nog
betrokken. Op den dag ge
leidelijk opklarend, weinig
of geen regen.
De hoofdstad bracht bijna een
halve ton op.
Volgens voorloopige .opgave heeft de natio
nale inzameling voor vluchtelingen om ge
loof of ras te Amsterdam 47.500 gulden op
gebracht.
In Rotterdam schat men de opbrengst op
30 a 40.000 gulden. Te Groningen werd ruim
f 9000.— opgebracht.
Haar sieraden geofferd.
Het comité ontving vele ontroerende blij
ken van belangstelling voor de inzameling,
ook van de allerarmsten. Eén van deze ver
dient wel een speciale vermelding. Deze gift
bestond uit een breede gouden trouwring
en twee gouden oorhangers met edelsteenen,
en ging vergezeld van het volgende briefje:
„Deze gave is door mij gegeven en is het
beste, wat ik doen kan. Moge God het zege
nen en den armen vluchtelingen genadig
wezen".
Op deze sieraden is reeds een bod van hon
derd gulden gedaan Het comité wil ze ech
ter afstaan aan de(n) meestbiedende
Een goed antwoord.
Te Rotterdam leverde de opening der bus
sen ook een aantal „giften" op, welke ^en
eigenaardigen kijk gaven op de mentaliteit
van hun gevers.
Er bleek een soort van systeem van ge
maakt te zijn oude Duitsche bankbiljetten,
uit den inflatietijd, sommige tot de fantas
tische „waarden" die op het laatst van die
periode gewoon waren, in de bussen te stop
pen. Een aantal van die biljetten kwam
gaandeweg voor den dag. De meeste ervan
waren aldus de N. R. Crt. van „toepasselij
ke" opschriften voorzien, die getuigden van
anti-semitisme in reincultuur.
Voor één van die opschriften had men zelfs
de moeite genomen het te drukken. Het
luidde:
„De Joden komen hier het geld weghalen,
Wij zullen hun met eigen munt betalen'"
Wanneer weer zoo'n biljet uit een bus
kwam, ging er een hoeratje op. Want deze
curiosa van het anti-semitisme waren en
zijn bestemd als bijzondere premies voor de
collecte te fungeeren.
Voor één ervan werd aanstonds f 10 ge
boden (ten bate van het Vluchtelingencomi
té natuurlijk), maar het plaatselijk collecte
comité wil er méér van maken en de lief-
helSbers kunnen bieden.
Dit is het beste antwoord, dat men den
milden schenkers kan geven.
H. M. de Koningin heeft twee collectan
ten, die voor het Paleis stonden, bij zich la
ten roepen en een ruime gift in hun bussen
gedaan.
Bommenwerper beschadigd
Ongelukkige landing op slecht
vliegveld.
De Glenn Martin 136, die in een escadril
le van 3 toestellen, na een oefenvlucht, een
landing uitvoerde op het vliegveld Darmo
te Soerabaja, is minder goed neergekomen
Het onderstel liep, naar de N.R.Crt. meldt,
beschadigingen op, terwijl de schroefbladen
werden verbogen.
De toestand van het vliegveld Darmo is
slecht. Door de zware regens sta-at het ge
deeltelijk onder water, zoodat de lockheed
van de K.N.I.L.M., die Zaterdag uit Austra
lië aankwam, eerst gistermorgen naar Ba
tavia kon doorvliegen.
Duitsch credief aan Mexico
In verband met de onteigening
van de olieraffinaderijen.
Uit Mexico wordt aan de New-York Ti
mes gemeld, dat de Mexicaansche regeering
oen belangrijk crediet in rijksmarken heeft
gekregen van Duitschland en daar machi
nes en uitrustingsstukken zal aankoonen
voor een bedrag van ZV?. millioen dollar ten
behoeve van de moderniseering der ont
eigende Britsche en Amerikaansche petro
leum ra ff in a d erijen
Als men weet, dat de communistische in
vloed in de Mexicaansche .regeering het
srrootst is, kan men in deze leening door
aartsvijanden van het communisme, moei
lijk iets anders zien. dan een nieuw open
haar tarten van de Britsche en Amerikaan
sche openbare meening.