emocratie in een
Ï£C*r!
Liefdesdrama Ie Goirle?
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
leedoogenlooze wereld***
Geen kazerne, maar
ten leerschool dient
Ie samenleving te zijn
Italië-Frankrijk
Minister wil betere
arbeidsverdeeling
bevorderen
Iedere dag brengt
nieuwe betoogingen!
„Italiaansche betoogingen
lunis
Prof. Dr. A. H. de Harfog f
voor
Politieke vluchtelingen
naar Vlieland
UJEERBERICHT
De kamp tegen de
werkeloosheid
CENTRALE
VERWARMING
DE V R I E S
Laan Schagen Tel. 20.
jATERDAG 19 DECEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10749.
Uigave- der N V. Uitg.-Mij". „Nollondt Noerderkwortier"
DE BRITSCHE OUD-MINISTER
EDEN HOUDT IN AMERIKA
EEN REDE OVER DEN INTER
NATIONALEN TOESTAND.
Je mensch wordt bedreigd door
den Staat, welke hijzelf
heeft geschapen
In een rede te New York heeft oud
minister Eden o-a. gezegd: Wat ik U
thans ga zeggen is een poging voor
U uiteen te zetten, wat volgens mijn
meening de opvatting van den door
snee Engelschman is over de huidi
ge vraagstukken der wereld. Want,
hoewel wij hieeningsverschillen heb
ben, zijn er zekere grondbeginselen,
waarover wij het allen eens zijn.
Als velen uwer ben ik zelf van de
generatie, welke soms in mijn land
de „missing generation" wordt ge
noemd. Waarvoor hebben wij en U
ongeveer twintig jaar geleden ge
streden?
Men sprak over een oorlog om den oorlog
Ie beëindigen, aldus Eden, en zelfs wanneer
dit voor sommigen een doel schijnt, dat met
menschelijke middelen niet te bereiken is,
dan hadden wij toch het vertrouwen, dat,
Daar wij hoopten voor altijd, de macht van
let arrogante militair isme zou worden ver-
lietigd. Wij hoopten, dat verdraagzaamheid
i rechtvaardigheid en niet macht en wille-
iur de wereld zouden regeeren. Na twintig
r, zien wij met droefheid hoever wij nog
ivijderd zijn van ons doel!
alsook onrechtvaardigheden en zij moet
krachtig instaan voor het recht!
Ondanks meenings verse lii 11 en slaan Ame-
ika en Engeland pal voor de democratie,
omdat wij pal staan voor de rechten van
den enkeling, omdat wij de vrijheid ver
langen voor de uiting van de gedachten,
omdat wij die omstandigheden verlangen,
waarin die menschelijke persoonlijkheid kan
leven en zich ontwikkelen!
Volgens onze opvatting is de mensch niet
gemaakt voor den staat, doch is do staat
gemaakt voor den mensch.
Na eeuwen van strijd wordt de mensch
bedreigd door den staat welke hij zelf heeft,
geschapen. Niemand, die in de democratie
gelooft kan ooit een dergelijken stand van
zaken aanvaarden. Wij in Engeland weten
zeer wel, dat wij geen toonbeelden zijn
van volmaaktheid, wij geven natuurlijk
toe, dat wij in onze geschiedenis vele ge
vlekte bladzijden hebben. Toch, terwijl wij
dit toegeven, zijn er zekere maatstaven,
waarin wij gelooven en waaraan wij willen
vasthouden. In onze opvatting van moderne
democratie moet de staat gegrondvest zijn
op verdraagzaamheid en aanzien van ras en
godsdienst.
Meedoogenloos en uitdagend.
Wij zien een wereld, welke zeer levendig
is, doch welke ook meedoogenloos en uitda
gend is een wereld, waarin voor velen
<racht het een i ge werkt uiig va.n politiek is.
Onder dergelijke omstandigheden weten wij,
dat wij in onszelf moeten gelooven om te
leven. Met dit in onzen geest besloot Eden,
bereiden wij ons voor. Wij roepen niet de
hulp van anderen in, noch pogen wij an
deren over te halen voor ons de kastanjes
uit het vuur te halen!
EDEN.
r De gebeurtenissen, welke zij hebben ont
ketend, hebben Engeland van zeer nabij
[ètroffen, misschien meer dan de Vereenig-
ie Staten. Ten aanzien van deze uitdaging
zijn wij er zeer van overtuigd, dat wij ons
zoowel materieel als geestelijk moeten ver
dedigen tegen den naderenden storm, ten
einde zeker te zijn waar wij staan en wat
wij willen en dan stand te houden. Het
ergste wat een land in moeilijke tijden kan
overkomen is een onjuiste opvatting. Ook
is noodig de grootte van de uitdaging juist
te zien en ons onze tekortkomingen wel
bewust te zijn.
Het Britsche volk is niet veranderd!
Het Britsche volk is nog hetzelfde als
in het grootste oogenblik van zijn geschiede
nis. Het heeft nog hetzelfde geloof en de
zelfde opvatting van leven en samenleving.
De groottv oorlog en hetgeen daarna is ge
komen heeft de grondslagen van het geloof
l'et geschokt, norh de kwaliteiten van het
'elk ondermijnd. Nosr steeds voelen wij diep
{n sterk voor dezelfde dingen.
Soms leveren wij critiek op elkaar, doch
in den grond van ons bart willen we allen
betzelfde: we willen allen onze vrijheden
bewaren, wij allen willen vrijheid en veilig
beid, niet alleen voor onszelf, doch ook voor
onze kinderen en onze kindskinderen. Wij
allen wenschen vrede!
De democratie is de hoogeschool, waar
men van elkaar leert. Zij kan nooit een ka
zerne zijn, waar blinde gehoorzaamheid een
eerste vereischte is.
Het overleven van de democratie hangt
ienslotte af van heï geloof, dat men erin
stelt en van de resultaten, welke door dit
vertrouwen -bereikt kunnen worden. De de
mocratie moet zóó sterk* zijn als goed ge
nard staal, niof onbuigbaar, doch soepel. Zij
moet de kracht hebben van de hoogste
graad van discipline, n.1. zelftucht. Zij moet
oen moed hebben misstappen te erkennen
Ecbt<er geen kortere werktijden!
Verwacht wordt opname van
vele werklooze jongens van 15
tot 18 jaar in het bedrijfsleven.
De minister van Sociale Zaken is
het met vele Tweede Kamerleden
eens, dat een betere verdeeling van
den beschikbaren arbeid één der
middelen is tot bestrijding der werk
loosheid, doch de verkorting van den
arbeidsduur dient hierbij niet voor
op te staan, aldus lezen wij in de
antwoordmemorie over de begroo
ting van Sociale Zaken. Wat het
buitenland op het stuk van de 40-
urige werkweek te zien geeft, stemt,
aldus den minister tot een zeer gere
serveerde houding.
De minister is bezig, de Arbeidswet ver
der in te voeren.
Een regeling betreffende den arbeid van
jeugdige personen en vrouwen in den land
bouw ligt gereed. Bevordering van 'n rede
lijke beperking van den arbeidsduur van
volwassen mannelijke landarbeiders wordt
overwogen.
Arbeidswet en Groenteveilingen.
Ten aanzien van de groenten- en fruit
veilingen hebben de rechterlijke uitspraken,
waardoor deze ondernemingen buiten het
bereik der Arbeidswet zijn gekomen, een
ongewenscht.cn toestand geschapen. Het ligt
daarom in de bedoeling, deze veilingen bij
een herziening der Arbeidswet op te nemen
in de opsomming in artikel 1, tweede lid,
van die wet, waarmede de toepasselijkheid
van haar bepalingen aldaar buiten eiken
twijfel zal zijn gesteld.
De werklooze jongens.
Tot verwezenlijking der uiteen gezétte ge
dachten ten aanzien van de jongens stelt de
ïvïgeering zich voor, den wetgever een tij
delijke machtiging te vragen, om, indien dit
naar het oordeel der Kroon kan bijdragen
tot 'n betere verdeeling van de beschikbare
werkgelegenheid, aan jon eens heneden 15
jaar normalen ondernemingsarbeid, met
uitzondering' van arbeid in den landbouw
te verbieden. Wel is gedacht aa de moge
lijkheid van hét arbeiden h.v. in een twee
op©enstelsel. Als resultaat mag worden
verwacht ,diat een belangrijk deel der man
nelijke werkloozen van 15" tot en met 18
iaar een plaats zal kunnen bekomen in het
bedrijfsleven.
ontslag voor oudere
SOLIDARITEITSBETUIGINGEN VAN
DUITSCHE ARBEIDERS AAN HUN
ITALIAANSCHE KAMERADEN.
In het geschil tusschen Italië en
Frankrijk duren de wederzijdsche
anti-pathie-betuigingen voort. Uit
Triest en Milaan worden antt-Fran-
sche relletjes gemeld. In Bastia op
Corsica daarentegen zijn de ruiten
van het Italiaansche consulaat inge
worpen. Ook in Tunis blijft er actie
tegen Italië. De Italiaansche pers pu
bliceert in elke editie scherp gefor
muleerde eischen.
Zoo zegt de Messagero, dat de aanspraak
op Tunis reeds 60 jaar oud is.
De „Popoio di Roma" houdt zich in een
hoofdartikel bezig met de kwestie van het
Suezkanaal en zegt dat het absoluut nood
zakelijk is de huidige tarieven te verlagen.
Virginio Gayda verklaart in den Giornale
d'Italia, dat de kwestie der Fransch-Italiaan-
sehe betrekkingen geregeld moet worden.
Het is een juridische en politieke werkelijk
heid, die geenerlei subtiele polemiek zal kun
nen veranderen. Het Italiaansche imperium
is een werkelijkheid. Dit heeft nieuwe groote
belangen geschapen in de Roode Zee en op
den daarheen leidenden weg. De stroomingen
der Italiaansche belangen wijzen o.a. op
Tunis en Djiboeti.
Duitsche arbeidsfront in actie.
Het agentschap Stefani geeft een verslag
van de gisteren te Venetië.aan 2300 leden
van het Duitsche arbeidsfront, die een tocht
door Italië maken, ten deel gevallen ont
vangst.
De secretaris van de provinciale unie van
industrie-arbeiders, aldus Stefani, heeft een
toespeling gemaakt op de Fransche protest-
betoogingen tegen de Italiaansche eischen.
Deze toespeling heeft bij de Duitsche kame
raden kreten van verontwaardiging gewekt
en aanleiding gegeven tot betoogingen van
vriendschap en solidariteit.
Lord Perth bij Ciano.
De Italiaansche minister van buitenland-
sche Zaken, graaf Ciano. heeft gisteravond
den Britschen ambassadeur Lord Perth ont
vangen.
Naar van Engelsche zijde verluidt, gold
het onderhoud de voorbereiding van het
bezoek van eersten minister Chamberlain.
rn ft
Op 69-jarigen leeftijd is gistermorgen te
Amsterdam overleden prof. dr. A. H. de
I-Iartog Jr.
Arnold Hendrik de I-Iartog Jr. werd op 11
April 1869 te RoÜerda/m geboren.
Hij was eerst werkzaam in den boekhan
del, later in den effectenhandel. Nadat hij
eindexamen gymnasium had gedaan, ging
hij in1895 studeeren aan de Vrije Univer
siteit te Amsterdam, later aan de univer
siteit te Utrecht, waar hij cum laude promo
veerde ot doctor in de theologie. Hij was
Nederl. Hervormd predikant te Qmimeren
Heemstede. Haarlem en Amsterdam.
In 1926 werd hij bijzonder hoogleeraar aan
de Rijks universiteit te Utrecht, vanwege
de dr. A. H. de Hartogstichting.
Sinds '30 was de overledene hoogleeraar aan
de universiteit te Amsterdam in de wijsbe
geerte van den godsdient, zedekunde
wijsgeerigc inleiding tot de .godgeleerdheid
Wijlen prof. de Hartog heeft zich vooral
groote bekendheid verworven door zijn ar
beid aan „De Middaghoogte", waarmee hij
„De Dageraad" bestreed.
Op de kaart is aangegeven het Fransche
protectoraat Tunis, hierin zijn meer Ita
liaansche kolonisten dan Fransche. In to
taal zouden er pl.m. 120.000 Italianen ver
blijf houden; dit gebied is op de kaart aan
gegeven (met hierin de voornaamste plaat
sen), als Italiaansche minderheid in Tunis.
In de hoofdplaats Tunis zelf wonen
ITALIAANSCHE BETOOGINGEN VOOR TUNIS
46.000 Italianen, tegen 33000 Franschen; de
rest der bevolking is inheemsch. Totaal telt
de hoofdstad 220.000 inwoners.
Het hcele protectoraat telt 2.608.000 inwo
ners. Ter bescherming van de Noordkust
heeft de Fransche marine een oorlogshaven
te Bizerte.
Alhoewel de Italiaansche kolonisten veel
bijgedragen hebben tot de ontwikkeling van
Tunis, ziet Frankrijk hierin geen enkele re
den om Tunis, dat van 1882 onder zijn be
stuur staat, door betoogingen afhandig te
laten maken.
ITALIAANSCHE BETOOGINGEN VOOR CORSICA
Op de tweede kaart is aangegeven het
eiland Corsica, waarvoor de Italiaansche
betoogers veel belangstelling koesteren.
Blijkbaar gaan de Italiaansche aspiraties
ook naar Savoye en Nizza (op de kaart ge
ruit aangegeven) uit. Deze landstreken
moest Italië in 1860 aan Frankrijk afstaan
bij den vrede van Villafranca.
Dit nummer bevat 16 pagina's
Interneeringskamp ingericht.
Naar de N. R. Crt. vermeldt, heeft men op
Vlieland een interneeringsgejegenheid voor
minder gewenschte buitenlandsche vluchte
lingen ingericht. In den loop van deze week
zijn er zes reeds geruimen tijd in ons land
vertoevende menschen geinterneerd.
Het toezicht wordt door de rijkspolitie
uitgeoefend.
Vervroeod
arbeiders.
Indien plannen tot vervroegd ontslag van
oudere arbeiders, als waarvan thans sprake
is iin het grafisch bedrijf, verwerkelijkt
kunnen worden door de beschikbaarstelling
van dientengevolge bespaarde steungelden,
is de minister tot de bevordering van zoo
danige beschikbaarstelling in beginsel be
reid.
Minimumloonen.
Voor het vaststellen van minimumloonen
voor landarbeiders ziet de minister geen
voldoende aanleiding.
Twee lijken in gemeentelijke
bosschen gevonden.
MEISJE VERMOEDELIJK MET BROODMES
VERMOORD.
In de bosschen van Goirle heeft
een werkman gistermorgen omstreeks half
elf de lijken aangetroffen van een 18-jarig
meisje, en een 24-jarigen jongeman, beiden
uit Goirle. Het meisje was door middel van
messteken om het leven gebracht. De jon
geman had zich in de onmiddellijke nabij
heid aan een boom opgehangen.
Het drama moet zich Donderdagavond
hebben afgespeeld. Het parket uit Breda be
vond zich gistermiddag ter plaatse om een
nader onderzoek in te stellen.
t
Nadere bijzonderheden.
Om'trent dit drama, vernemen wij nog,
dat de jongeman sinds korten tijd omgang
had met het meisje. Hij was reeds lang
werkloos en het staat vrijwel met zekerheid
vast, dat men hier te doen heeft met moord
en zelfmoord.
Hét meisje woondle bij haar vader in
én had geen moeder moer. De
man, die werkzaam is op een weve
rij te Goirle en tot gisteravond tien
uur daar werkzaam was, heeft het
meisje niet eerder gemist dan van
morgen in de vroegte, toen hij de
gemeentepolitie op de hoogte bracht
van de vermissing van zijn dochter,
Deze is daarop op onderzoek uitge
gaan.
.Inmiddels vervoogden zich omstreeks half
tien twee mannen bij den burgemeester van
Goirle, die mededeelden langs den Riel-
schen dijk, die door bosschen omgeven is,
de stoffelijke overschotten van twee jonge
menschen te hebben aangetroffen. De burge
meester begaf zich onmiddellijk met den
gemeenteveldwachter en een marechaussee
naar de plek vap den moord. In den vroe
gen middag werd het parket uit Breda van
het gebeurde op de hoogte gebracht, dat
©enigen tijd later eveneens te Goirle ver
scheen, en een onderzoek instelde, dat gis
termiddag om drie nog gaande was. Het
meisje vertoonde aan den hals eenige sne
den. Op vijf meter afstand werd het stoffe
lijk ovei-schot van den jongen aan een
kleinen boom aangetroffen.
Met een broodmes.
is de moord gepleegd. Het lag vlak naast
het lijk van het meisje.
Het meisje is gisteravond eerst met
een anderen jongeman uit geweest,
met wien zij naar de aangrenzende
gemeente Poppel is gegaan. Daarna
schijnt zij den jongen te hebben aan
getroffen, die den moord moet heb
ben gepleegd.
Het onderzoek wordt met volle kracht
voortgezet.
DE BILT SEINT
Verwachting: stormachtige toi
krachtige, Zuidelijke t. Zuid
westelijke wind, betrokken
tot zwaar bewolkt, regen,
zelfde temperatuur als gis
teren.
„Wij moeten tot de uiterste gren
zen van het menschelijk mogelijke
gaan", aldus de minister.
De minister van Sociale Zaken blijft
dc bestrijding van de werkloosheid op
vatten als het meest klemmende deel
van zijn taak, aldus deelt hij in dc me
morie van antwoord inzake de begroo
ting van zijn departement voor 1939
mede.
Het is ook de meening van den mi
nister, dat het streven met alle kracht
er op gericht moet zijn, door tijdelijke
werkverruiming blijvende werkgelegen
heid te scheppen. Alleen zoo kan sprake
zijn van mogelijke oplossing der werk-
looshcidsramp. Tijdelijke werkverrui
ming alleen, hoezeer in bepaalde om
standigheden onmisbaar, draagt het
voortdurende gevaar met zich mede, op
den weg naar blijvende werkgelegen
heid. belemmeringen op te werpen, en
ten slotte dien weg te versperren.
De minister geeft uiting aan zijn
vaste overtuiging, dat de mate van het
welslagen in den strijd tegen de werk
loosheid ook ten nauwste samenhangt
met de klaarheid van het besef bij
het geheele Nederlandsche volk, dat èn
de toestand van den werklooze en zijn
gezin èn het algemeen belang der Ne
derlandsche gemeenschap zoowel op
ieder individueel als op allen gezamen
lijk den gebiedenden plicht leggen, tot
de uiterste grens van het menschelijk
mogelijke te gaan in offervaardige me
de werking aan dezen kamp. Wordt
allerwegen naar dat besef gehandeld,
dan moge het verlossende woord, dat
niet in menschen-mond besloten ligt,
de verhoopte uitkomst geven.
*OK OVER JAREN
KUNT U OP ONZE
COULANCE TEN OP
ZICHTE VAN GARAN
TIE REKENEN.
7 TECHN. BUREAU
ALKMAAR ROTTERDAM
.Tel. 3045-2 lijnen 44504