vrede!
J
Chamberlain
één doel:
I
Alle Duitsche dienstmeisjes
ons land uit!
Nieuwe belastingen in
Duitschland
De misère met bet
vliegveld te Bergen
De K L.M.-lijn op Australië
Memel Duitsch
Het KN.G.V. Pinkster-
bondsfeest te Arnhem
Engeland, gereed
voor alles!
Dwarsstrepen op
Rijkswegen
De opzienbarende arrestatie
te Bergen
WOENSDAG 14 DECEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10752. •F DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Iftjave der N.V. Uitg.-Mif. „XoHond» Noofd-rVwortiw-
De Duitsche journalisten weige
ren persdienst bij te wonen, om
dat Chamberlain's rede minder
prettige passage's bevatte
Streven naar overheersching
heeft nimmer succes gehad
Chamberlain heeft gisteravond een
redevoering nitgesproken, aan het di
ner aangeboden door de buiteniand-
sche persvereeniging. In deze rede
heeft hij de Duitsche pers op scher
pen toon verweten, oud-minister
Baldwin te hebben aangevallen. De
Duitsche journalisten, die zooals ge
bruikelijk van te voren de tekst der
redevoering hadden ontvangen, heb
ben via de ambassade laten weten,
dat zij het diner niet zouden bijwo
nen. Hun wegblijven heeft veel stof
opgeworpen.
Chamberlain heeft verder gesproken over
de militaire paraatheid van Groot-Brittannië
ra de betrekkingen met Engeland, Amerika,
Frankrijk en Duitschland.
Na verklaard te hebben, dat hij „alle dic
tatoren ter wereld met minder bezorgdheid
tegemoet zou treden, dan die naamlooze
macht., die wij de pers noemen", zcide Cham
berlain het toe te juichen, dat hij thans de
gelegenheid had om voor een breeder gehoor
de dingen te herhalen, die hij tevoren reeds
»ezegd had, aangezien het geheugen kort
s in dagen, wanneer de grooto gebeurtenis
sen elkander met zoo'n snelheid opvolgen,
dat het moeilijk is ze in het juiste'perspectief
le zien".
•'^Chamberlain deed "vooral uitkomen, dat de
weldgesohiedenïs heeft, geleerd, dat een
Öven naar overheersching nooit lang met
wcces wordt bekroond, en dat dit systeem
riet dat van Engeland is.
„Mijn doel is consequent hetzelfde ge
weest, zeidc Chamberlain, van het begin tot
bet einde. Staande tegenover een toestand,
waarin de betrekkingen tusscben dit land
aan den eenen en Duitschland en Italië
aan den anderen kant, snel slechter wer
den en aldus gestadig het vertrouwen ver
nielden van Europa in de handhaving van
den vrede, scheen het mij toe. dat slechts
twee mogelijkheden voor ons open stonden,
Het een was ons er van te doordringen, dat
een oorlog onvermijdelijk was, en de ge-
heele energie van ons land te werpen op de
voorbereiding van dien oorlog, het tweede
was een langdurige, vastberaden krachtsin
spanning te ondernemen om de mogelijke
oorzaken van oorlog uit den weg te ruimen
en de methoden tc beproeven van persoon
lijk contact en bespreking en terzelfdertijd
gestadig voort te gaan mot een zoodanige
herbewapening als noodzakelijk was om de
defensieve macht, die wij tijdens een tijd
perk van vele jaren, vrijwillig opgegeven
hadden, tc herstellen.
Den tweeden weg gekozen
Ik heb den tweeden weg gekozen en ik
heb daarbij niet gewankeld. Het doel van
dien weg is niet alleen de vrede, maar ook
het vertrouwen, dat de vrede gehandhaafd
kan worden, lk heb nooit de illusie gehad,
dat dit doel bereikt zou kunnen worden in
en handomdraai of zonder teleurstellingen.
Ik heb misschien meer teleurstellingen on
dervonden, dan ik verwacht had, doch ik
laat mij door die voorbijgaande gebeurtenis-
jen niet ontmoedigen of afschrikken!
Waarom de Duitsche journalisten
boos waren.
Zeer enthousiast onderstreepten
de aanwezige journalisten het door
Chamberlain uitgesproken leedwe
zen, dat de toon der Duitsche pers
er in één geval zelfs niet voor te
rugdeinsde haar scheldwoorden uit te
storten over „onzen meest geachten
staatsman, die niet lang geleden
minister-president was". Deze passa
ge betrof zeer duidelijk de critiek op
graaf Baldwin over zijn jongste ra
diotoespraak, waarin hij het Britsche
en het Amerikaansche volk voor de
radio heeft opgewekt giften te
schenken ten behoeve van de om
ras en geloof uit Duitschland uitge
wekenen.
Een beroep op alle volken.
Tot slot van zijn redevoering zeide Cham
berlain nog:
Nog niet. vele generaties geleden waren
wij in oorlog met de Vereénigde Staten.
Thans staat een dergelijk conflict buiten de
grenzen van het mogelijke. In mijn eigen
leven hebben wij aan den rand van een
oorlog met Frankrijk gestaan. Nu lijkt een
dergelijke catastrofe even verwijderd als n
oorlog met Amerika. Want onze betrekkin
gen met. Frankrijk zijn zoo nauw, dat zij
buiten het kader van zuiver legale verplich-
CHAMBERLAIN.
tingen gaan. Zij berusten op de gelijkheid
van belangen. Als wij er in geslaagd zijn
het terrein van mogelijke oorlogen zoozeer
te verkleinen, waarom zouden wij dan niet
verder gaan tot er een zoo algemeen gevoel
van veiligheid verkregen is, dat wij allen
onze wapenen kunnen neerleggen en ons
kunnen wijden aan de welvaart der mcnsch-
heid? Hoe groot de hinderpalen ook mogen
zijn en hoe ontmoedigend de perspectieven
in zeker opzicht mogen schijnen, ik voor mij
geloof, dat wij ons doel kunnen bereiken,
mits wij recht op dat doel kunnen afgaan,
den moed niet verliezen en ons vertrouwen
behouden.
De journalisten, die aanwezig waren acht
ten dë houding der'-Duitschers-niet alleen
een beleediging der buit.enlandsche persver
eeniging, doch ook aan den minister-presi
dent aangedaan!
Do Duitschers noemen de rede van Cham
berlain geen bewijs van goeden smaak.
Binnenkort vergunning der Au
stralische regeering. Eenige
goedkoope telefoondagen tus-
schen Nederland en Indië?
Met bet' K.L.M.-vliegtuig „Wielewaal" is
gistermiddag de dir.-generaal der P.T.T.
dr. ir. M. H. Damme, van een dienstreis in
Ned.-Indië in ons land teruggekeerd. Wij
hadden gelegenheid den heer Damme een
oogenblik op Schiphol te interviewen en
daarbij deed de hooge P.T.T.-autoriteit ons
eenige zeer belangwekkende mededeelingeri.
Zoo verklaarde ir. Damme, vernomen
te -hebben, dat de toestemming voor
de K.L.M. om evenals de K.N.I.L.M.
een dienst op Australië te openen, elk
oogenblik kan afkomen. Ook schijnt
het de K.L.M. ernst te zijn met het
aanschaffen van een nieuw Douglas-
D.C.4 vliegtuig, om daarmee zoo spoe
dig mogelijk proefnemingen op de
Indië-lijn te doen.
Verder werd ons met stelligheid meege
deeld, dat, na de jongste verlagingen van
Ijet telefoontarief tusschen Nederland en In
dië voorloopig van verdere verlaging geen
sprake zal zijn. Wèl wordt overwogen de
mogelijkheid, om nog eenige goedkoope da
gen in te voeren. Het brieftarief voor lucht
post van Indië naar Nederland naar men
weet is in omgekeerde richting geen extra-
frankeering van luchtpost noodig zal voor
loopig na de reeds toegepaste verlaging, niet
verder verlaagd kunnen worden.
Voor 1 Maart 1939, heeft de
Duitsche regeering bevolen.
Naar de Tel. meldt., zou nog diczo week
een Duitsche verordening afkomen, op grond
waarvan alle Duitsche (en voormalig Oos-
tenrijksche) dienstboden in Nederland de
aanzegging zullen krijgen, naar het vader
land terug te keeren. Of een bepaalde ter
mijn voor opzegging zal worden toegelaten,
is nog niet bekend; evenmin hoe lang een
dergelijke eventueèle termijn zal kunnen
zijn.
Intusschen verneemt, het blad hij infor
matie bij betreffende Nederlandsche instan
ties, dat Duitsche dienstmeisjes tot. den leef
tijd van 35 jaar vóór 1 Maart 1939 naar
Duitschland moeten zijn teruggekeerd.
Voor zoover het Duitsche meisjes betreft in
dienst bij Joodsche families, is die leef-
'ijdsgrens gesteld op -10 jaar.
Op bet oogenblik schat men ten departe-
miente het aantal Duitsche dienstmeisjes op
20.000 a 25.000.
Het volk sprak duidelijke taal:
WIJ willen bij Groot-Duitschland
behooren:
De inlijving van Memeiland bij
Duitschland kan als een kwestie
van tijd beschouwd worden, gezien
het resultaat der verkiezingen, waar
bij de partij van dr. Neumann een
overweldigende overwinning heeft
behaald.
Van alle uitgebrachte stemmen heeft de
Memel-Duitsche lijst (dr. Neumann) verwor
ven: in het district Memel 97,7 pet., in het
district Heydekrug 95,1 pet., in liet district
Pogegen 93,5 pet.
Uit de stad Memel zijn nog geen uitsla
gen ontvangen.
Een krachtproef, zooals bij Oostenrijk cn
Tsjecho-Slowakije zal Duitscliland dus niet
behoeven. Waarschijnlijk zal het Litiauen
eenige concessies willen doen op. het punt
van haven en achterland, maar daarmede
zal de zaak dan ook wel zijn afgcloopen.
De Duitsche troepen zullen Memel dan ook
slechts binnenmarcheer en om er met
bloemen en gejuich te worden ontvangen.
Vergaderverbod.
Om te verhinderen dat onrust ontstaat in
het Memeiland, heeft het Directorium, een
vergaderingsverbod uitgevaardigd.
Te Kaunas (Littauen) zijn verscheidene
aanhangers van Woldemaras, onaer wie ka
pitein Iwanauskas, de leider van de op
standige beweging van 1934, gearresteerd.
Gele Rivier nog niet bevroren
Zacht winterweer helpt de Chi-
neezen.
Het ongewoon zachte winterweer
houdt, naar men gelooft, het Ja-
pansche offensief in Noord-VVest-
China tegen. De Gele Rivier ligt nog
niet dichtgevroren. Zoodra de stroom
dicht, ligt, is het gemakkelijker voor
de Japansche troepen om over te
steken en artillerie, voorraden en
gemechaniseerde eenheden te ver
voeren. De Chineezen zeggen, dat zij
Waitsjau heroverd hebben, een be
langrijke stad aan de Oostrivier.
De Japanneezen zouden zich west-
waarts terugtrekken.
Reeds meer dan 5400 voorloopige
inschrijvingen.
Ons wordt medegedeeld dat begin Decem
ber, dus bijna een half jaar voor het 27e
K. N. G. V. Pinksterbondsfeest te Arnhem
zal plaats vinden, reeds bijna honderd ver-
eenigingen met een totaal van ruim 5400
turners een voorloopige inschrijving hebben
ingezonden. Nog nimmer tevoren zijn op
denzelfden datum zoovele aanmeldingen tot
deelneming binnengekomen, en er mag dan
ook gerekend worden op een totaal van 170
tot 200 vereenigingen uit den lande.
Opvallend is het vrij groote aantal ver
eenigingen, die vroeger zelden of nooit aan
een bondsfeest deelnamen en ditmaal van
de partij willen zijn.
Het is dan ook vrij zeker dat inderdaad
voor de eerste maal de 10.000 deelnemers
aan een dergelijk bondsfeest zal worden be
reikt.
De rijkskassen hebben groote te
korten. Donderdag ministerraad.
NAAR GROOTERE ACTIVITEIT IN
ZUID-OOST-EUROPA.
In den laatsten tijd doen hardnek
kige geruchten de ronde, dat de
Duitsohe regeering het voornemen
zou hebben het tekort van de rijks
kassen althans ten deele in te ha
len, door het heffen van verhoogde
inkomstenbelastingen of door een
eenmalige extra vermogensbelas-
belasting.
Onder alle voorbehoud kan het Hsb. me-
dedeelen, dat blijkbaar geen eenimalige
afgifte van een. deel der vermogens en even
min een verhooging der reeds zeer druk
kende jongezellenbclasting in bet voorne
men ligt, doch dat, naar het heet, wordt
overwogen
a. een extra nabetaling van een kwar
taal belasting op het inkomen over het
boekjaar 1938, te betalen in den loop van
Januari 1939;
b. een eenmalige storting aan den fiscus
van alle bedragen, welke in 1939 aan in
komen plus inkomstenbelasting meer wor
den verdiend dan een jaarlijksch inkomen
van R.M. 36.000;
i e. een verhooging der bedrijfsbelasting
Het kan een „stipte actie" voeren
zegt Lord Inskip.
Lord Inskip heeft verklaard, dat
Groot Brittannié zijn verdediging in
het moederland en in andere deelen
van het rijk voltooit, zoodat Groot
Brittannië niet langer noodig zal
hebben af te zien van een stipte ac
tie.
Inskip zeidc voorts van meening te zijn
dat de eenheid van het leger afhangt van
de handhaving van de zeemacht. Hij is van
meening, dat zoowel de koopvaardijvloot als
de koninklijke marine de uiteindelijke sanc
tie is van de rijkseenheid. Sprekende over
de rijksverdediging verklaarde Inskip, dat
aanzienlijke verbeteringen zouden worden
aangebracht, in de rijksverdediiging door de
basis van Singapore, welke essentieel is
voor de verdediging van Australië en Nieuw
Zeeland.
De basis zal het volgend jaar voltooid wor
den en deze voltooiing zal een grooten in
vloed hebben op de veiligheid en de een
heid van het rijk.
Inskip besprak vervolgens de krachtsin
spanningen der verschillende dominions op
het stuk der verdediging. Kaapstad en Si-
monsstad zijn uitgerust en voorzien van wa
peningen, welke de eenheid van Zuid Afri
ka beoogen en voldoen aan de behoeften van
het Britsche rijk.
Honderd manufacturenwinkels
van Bata?
Het „Huisgezin" verneemt, dat door
het Bata-Concern plannen worden
uitgewerkt om manufacturenwinkels
in Nederland op te richten.
Bata zou een 100-tal van dergelijke
winkels in Nederland openen.
Hinderlijk voor het verkeer, zegt
de A.N.W.B.
In de laatstgehouden vergadering van de
wegencommissie A.N.W.B., werd naar voren
gebracht, dat de witte dwarsstrepen, welke
men paarsgewijze op verschillende rijkswe
gen aantreft, en welke onlangs gediend heb
ben bij het uitvoeren der snelheiismetingen
van het verkeer door den Rijkswaterstaat,
soms verwarring kunnen veroorzaken.
Vooral de bestuurders, die van de beteeke-
nis der strepen niet op de hoogte zijn, mee-
nen op het eerste gezicht met stopstrepen of
met de afbakening van een oversteekplaats
te doen te hebben zijn dan geneigd plotse
ling af te remmen. Daar de strepen juist
veelal zijn aangebracht op wegvakken, waar
met hooge snelheden wordt gereden, is dit
niet zonder gevaar.
De A.N.W.B. heeft in verband hiermede tot
het hoofd van den centralen dienst voor de
wegen cn de bruggen van den rijkswater
staat het verzoek gericht, te willen bevorde
ren, dat de bedoelde strepen voor snelheids
metingen worden verwijderd.
voor die bedrijven welke, zooals bijv. het
bouwbedrijf, met alle daaraan verbonden
branches en industrieën, aan de weermacht
leveren en door de tijdsomstandigheden
bijzonder bevoordeeld worden.
Van bevoegde zijde spreekt men slechts
de laatste genoemde mogelijkheden niet per
tinent tegen, waarbij intusschen te beden
ken is dat regeeringskringen dien begrijpe-
lijken wensch hebben eventueele verhoogim-
gen van fiscale lasten niét bekend te ma
ken in de weken die aan het Kerstfeest
voorafgaan, van welke periode voor den
harideldrijvenden middenstand zooveel af
hangt en welke zich juist dit jaar bijzon
der gunstig laat aanzien.
Morqen waarschijnlijk minister
raad.
De ministerraad zal waarschijnlijk Don
derdag onder voorzitterschap vam Hitier
te Berlijn bijeenkomen.
Men meent te weten, dat eenige aangele
genheden van binnenlandsoben aard. zooals
de liquidatie der Jodenkwestie en de vast
stelling van bovengenoemde belastingen, op-
de agenda staan.
Hit Ier zal waarschijn lijk eedxirende het
bezoek van den Hongaarschen minister,
Czalcy, die 15 en 16 December wordt ver
wacht, te Berlijn zijn.
Chwalkowsky zal direct na afloop van
bet bezoek van Czakv te Berlijn aankomen.
Czalky zal voor 18 December te Berlijn
zijn( daar Ciano dien datum te Boedapest
wordt verwacht.
In leidende Duitsohe kringen., aldus Ha-
vas. schijnt men dus vastbesloten voor de
kerstdagen verschillende kwesties, welke
tusscben het. rijk, Tsjechoslowakije en Hon
garije hangende waren gebleven, af te wik
kelen.
Deze activiteit wordt het voorspel geacht
van een uitgebreider actie in Zuidoost
Europa.
Dit nummer bevat 12 pagina's
'1
EERBERICHT
DE BILT SEINT
Verwachting: Voor de kust
strook: Zacht weer, meest
zwaar bewolkt, geen regen
van beteekenis, matige Zuid
Oostelijke t. Zuidelijke wind
Voorloopige hechtenis van B.
weer met een maand verlengd.
Naar men ons mededeelt is de voorloopige
hechtenis van B. alhier, die ervan wordt
beschuldigd in Januari van dit jaar, een
auto, waarin behalve hij zelf, zijn vrouw en
drie kinderen zaten, met opzet in het ka
naal van den Helder naar Alkmaar te heb
ben gereden, opnieuw verlengd.
Drie kinderen kwamen hierbij om het leven.
Men zeide ons, dat het voorarrest zoo lang
duurde, omdat het onderzoek, dat door twee
psychiaters wordt ingesteld, nog niet is af-
geloopen en de Rechter commissaris eerst
in het bezit moet zijn dezer rapporten, al
vorens kan worden beslist of tegen B. al
dan geeii rechtsingang zal worden verleend.
B. blijft intusschen nog steeds alle schuld
hardnekkig ontkennen.
Het terrein in de Bergermeer
schijnt toch ongeschikt te zijn
Zijn wij goed ingelicht, dan belooft het met
den aanleg van het militaire vliegveld on
der de gemeente Bergen, een wai-c lijdensge
schiedenis te worden.
Van zeer bevoegde zijde vernamen
wij, dat het door Defensie uitgeko
zen terrein in de Bergermeer voor
een vliegveld absoluut ongeschikt
blijkt te zijn. De oppositie tegen dit
terrein indertijd gevoerd schijnt der
halve niet geheel op losse schroeven
te hebben gestaan, zooals men het
heeft willen doen voorkomen.
Wij hebben alreeds gemeld, dat er veel
meer klei in een gedeelte van den bodem
zat, als de boringen hadden aangegeven en
dat, tengevolge daarvan de aannemer be
duidend meer werk diende te doen verrich
ten. Dat hij voor deze meerdere werkzaam
heden meer geld wil hebben, spreekt wel
haast vanzelf en hierover kunnen aannemer
en Defensie het nog maar steeds niet een?
worden.
Maar... er is meer! De draineering
schijnt niet op de juiste wijze te zijn
aangebracht en ligt vlak boven een
laag z.g. blauw zand, dat zoo hard
is als hout. Gevolg: dat het water
niet kan wegzakken cn ook niet kan
worden weggemalen, omdat de tocht-
slooten alreeds zijn gedicht. Het ter
rein staat dan ook voor een goed
deel blank.
Naar men ons mededeelde zou de eenige
oplossing zijn op het gcheelc terrein een laag
zand van ongeveer een meter hoogte te
brengen. Maar deze maatregel zou een be
langrijke overschrijding der begrooting be-
teekenen.
Men zeide ons zelfs, dat indien de han
gars al niet reeds waren gebouwd het ter
rein alsnog voor vliegveld zou worden af
gekeurd.
Intusschen beteekent een en ander eer
belangrijke stagnatie in het werk.
Protest tegen de
forensenbelasting
25 gemeenten formuleeren haar
bezwaren in een adres aan de
Tweede Kamer.
De gemeentebesturen van een 25-tal foren
sengemeenten hebben in een uitvoerig adres
aan de Tweede Kamer hun groote, onover
komelijke bezwaren geformuleerd tegen de
wetsontwerpen inzake een nieuwe forensen
belasting. Hierin wordt o.m. gezegd, dat
niet alleen de forensen, maar de inwoners
in het algemeen van een buitengemeente,
thans een groot deel van bun belastingen be
talen ten behoeve van de werkgemeenten,
zoodat er dus geen enkele reden meer istot
het invoer van een direct overhevelende
belasting.
Ilct adres spreekt het vertrouwen uit, dat
de Kamer de wetsontwerpen niet zal aan
vaarden.