ROOSEVELT Nieuwe ligplaats voor oorlogskruisers vonnist de dictatuur DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Amerikaansche boodschap aan Mussolini Ralley Monte Carlo Moedermoord «lil i Laan, Schagen, Tel. 20. I JJONDERDAG 5 JANUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10770. iRtgöve éet N.V. Uitg.-Mip „HoHond* Noorderkwortier" gaarne EEN DUURDERE DEMOCRATIE als PRIJS VOOR HET ADEMEN VAN VBIJE LUCHT IN 'N LEVENDE WERELD. Nationale eenheid en bewapening als eenige afweerniogelijkheid j President Roosevelt heeft gisteren een rede voor het Amerikaansche congres gehouden. Ondanks de ge matigdheid in toon, is zijn toespraak een fel requisitoir geworden tegen de I autoritaire staten. Hij zeide o.m., dat de oorlog, welke de wereld in brand dreigde te zet ten voorkomen is, doch dat het steeds duidelijker wordt, dat de vrede niet verzekerd is. Overal rondom ons, aldus de president, woeden niet verklaarde oorlogen, militaire en economisohe. Overal rondom ons groeien steeds doodelijker bewapeningen, militaire en economische. Overal rondom ons dreigt nieuwe agressie militaire en economische. De stormen, die van buiten komen bedreigen drie in stituten, die van oudsher voor de Amerikanen onontbeerlijk zijn ge weest. Het eerste is de godsdienst. Het is de bron van de andere twee democratie en internationale goede wil. In de moderne bescha ving vullen alle drie elkaar aan. Duurder? hen> van de dictatuur heil ver wachten, 7.eide Roosevelt: De dictia.tjuur, brengt, kosten mode, die het Amerikaansche volk nooit zal betalen en wel onze geestelijke waarde, het gezegen de recht, te kunnen zoggen was wij willen, de vrijheid, confiscatie van ons kapitaal, net in een concentratiekamp geworpen wor den, het bang zijn om op straat te loopen met d'e verkeerde buren, hot kinderen la ten grootbrengen, niet als vrije menschen, doch gevormd en gemaakt door machines. Indien het vermijden van deze kosten be lasting op mijn eigen inkomen of mijn eigen bezittingen bctcekent wil ik deze belas tingen gaarne dragen als prijs voor het ademen door mij en mijn kinderen van vrije lucht in een vrij land, in een levende en niet in een doode wereld. (Langdurig applaus.) De vredevorst regeert slechts in een democratische staat! Waar de vrijheid van godsdienst is aan gevallen, kwam de aanval van kanten, die tegen de democratie zijn. War de demo cratie verdrongen is, verdween de geest van de geloofsvrijheid en waar dc gods dienst en democratie verdweenen, hebben de goede wil en de rede in internationale aangelegenheden plaats gemaakt voor heb zucht en bruut geweld. In een samenleving, die de godsdienst, dc democratie en de goe de trouw tusschen de naties op den ach tergrond dringt, kan geen plaats zijn voor de idealen van den vredevorst De Vereenig- de Staten verwerpen zulk een orde en be- iKHiden hun oude geloof. Vervolgens zette Roosevelt uiteen ,dat Amerika bereid moet zijn andere democra.ti sche volken te steunen, omdat democratie en goede trouw één en de zelfde strijd voor allen is. Maar daarvoor bewapening! Wij houden vast aan onze historische be reidwilligheid overleg te plegen met alle andere landen, opdat de agressie tus schen hen moge eindigen en de bewape ningswedloop ophoudc en de handel ver nieuwd worde. Doch de wereld is zoo klein geworden en dc aanvalswapens zoo snel, dat geen land in zijn vredeswil veilig kan zijn, zoolang er maar één machtige natie is. die weigert haar grieven aan de raadstafel le regelen. Waftt als een regeering. die over een groote hoeveelheid oorlogstuig be schikt, beslist een politiek van geweld wil, geven de verdedigingswapens de eenige vei ligheid. Uit de nieuwe oorlogen heeft Amerika geleerd wat het moet doen. Op zijn allerminst kunnen en moeten wij ieder optreden of gebrek aan optreden ver mijden, dat een aanvaller zal aanmoedigen ilpen en sterken. Dit leeren wij, wanneer wij weloverwogen trachten de neutraliteit wettelijk te regelen. Wij hebben nog iels geleerd de aloude les dat de kans op een aanval ontzaglijk verkleind worrlt door de verzekering van een altijd gereed zijnde defensie. Roosevelt voegde hieraan toe, dat binnen en kele dagen een speciale boodschap tot het congres zou worden gericht, waarin maatregelen worden aanbe volen voor liet op peil brengen van de landsverdediging. ROOSEVELT. Nationale eenheid! Er moet vertrouwen zijn, zeide Roosevelt,, er moeten geen klassevooroordeelen bestaan tusschen kapitaal en arbeid. Tegenover de moeilijkheden in de wereld moet nationale eenheid worden gesteld. Als, zoo vervolgde de President, een andere re- geeringsvorm in zijn aanval op de demo cratie een eenheidsfront kan bieden, moet tegenover dezen aanval een eensgezinde de mocratie worden gesteld. Zulk een democra tie kan en moet in de Vereenigde Staten bestaan. De president verklaarde, dat zijn doel was, voldoende kapitaal en arbeiders aan het werk te krijgen, om te komen tot een totaal nationaal inkomen van minstens 80 mil- liard dollar per jaar. Roosevelt voegde hier nog aan toe, dat de gebeurtenissen in de overzeesche landen het den Amerikaansclien volken hoe langer hoe duidelijker maakten, dat de gevaren, die in het land zelf dreigen, minder te vreezen zijn dan de gevaren van buitenaf. Reacties en indrukken. In diplomatieke Engelsche. kringen vraagt men zich af of de boodschap van Roosevelt een wijziging iaat venvachten van de neu- traliteitswet. De boodschap heeft een werkelijk grooten indruk gemaakt. Men is van meening, dat zij een document van groot belang vormt. Men merkt op, dat de redevoering op den meest gematigden toon en in afgewogen be woordingen tegen de autoritaire regimes en vooral tegen hun internationale optreden een bijna even streng requisitoir opstelt als de rede van Ickes. In Amerika zelf is de reactie verschillend, al naar de partijen. Senator Pittman heeft verklaard, dat hij het absoluut eens is met de door Roosevelt uiteengezette bui- tenlandschc politiek, terwijl de afgevaardig de Ilamilton Fish beweert dat Roosevelt oor- logshysterie verspreidt om gebreken in het binnenland te bedekken, aangezien de Ver eenigde Staten geen enkel gevaar loopen aangevallen te worden. Poortershaven als steunpunt voor de Marine Anno 1940 in gebruik? Zooals minister van Dijk reeds op 29 November bij de behandeling van de begrooting van Defensie in de Twee de Kamer heeft medegedeeld, heeft de marine sedert eenigen tijd de be schikking over de nabij Hoek van Holland gelegen Poortershaven, al waar een bescheiden steunpunt wordt ingericht en waar een ligplaats voor een kruiser aanwezig is. Uit deze mededeeling was te concludeeren. wat in Rotterdamsche havenkringen reeds bekend was, dat de handelsinrichtingen Poortershaven als particulier havenbedrijf zullen verdwijnen. In Poortershaven was den laatsten tijd trouwens, tengevolge van de op zegging door het rijk, waardoor het aanne men van contracten bemoeilijkt werd, al zeer weinig havenverkeer. Dit particuliere bedrijf bestond sedert 1902, de gronden, waarop zijn inrichtingen geves tigd waren, behoorden aan den Staat der Ne derlanden en in het algemeen landbelang heeft Domeinen in den loop van het vorige jaar het erfpachtscontract, dat nog tot 1960 liep, beëindigd. Verbeteringen. Het aanwezige overslag-materiaal van t Pootershaven wordt, aldus de N. R. Crt. verwijderd. Roosevelts nota deed Konoje aftreden De Japansche oorlogspartij won het van de economische partij. De oorzaak van de kabinetscrisis in Japan is niet een nieuwe. Het gaat weer tusschen de oorlogspartij, wel ke een blok ChinaMandsjoekwo Japan wil vormen, onder den leu ze Azië voor de Aziaten en de eco nomische partij, welke de politiek van de open deur wil bestendigen. Men weet dat het streven der mili tairen beteekent een directe aanslag op de Amerikaansche en Britsche handelsbelangen en een uitsluiting van hun handel in 't Verre Oosten. De zeer krachtige nota's van Amerika, dat zich hiertegen verzet, zou aanleiding zijn tot de ontslagname van Konoje, die blijkbaar de bui niet meer aandurft. Het is echter niet onwaarschijnlijk dat Konoje in de nieuwe regeering een porte feuille van meer ondergeschike aard zal aanvaarden. De situatie in Japan is in kor te woorden thans zóó: 1. De rechterzijde en het leger eischen een krachtiger kabinet, dat zal garandee ren, dat de op 22 December bekend gemaak te vredesvoorwaarden gewaarborgd worden. Zij zullen den gematigden elementen niet toestaan de Chineesche aangelegenheden te regelen door 'n compromis, dat gelijk zou staan mt een terugtocht. 2. De rechterzijde en de militairen eischen een krachtige politiek tegenover de vreemde mogendheden en in het bijzonder Sovjet Rusland. 3. De gematigde en nationalistische krin gen zijn gekant tegen een totalitair politiek stelsel, dat geïnspireerd zou zijn op de Fas cistische staten. China is niet verwonderd. De woordvoerder van het Chineesche mi nisterie van oorlog heeft ten aanzien van de regeeringscrisis in Japan gezegd, dat de ze in China geen verwondering heeft gewekt. Ook stelt men in China hier weinig be lang in, want de toestand zal er niet door worden gewijzigd cn de houding van China zal derhalve blijven: „Tegenstand tot het einde". Maandag 9 Jan. vertrekt équipe Kruyt-Van Kampen uit Schagen 17 Januari wordt gestart uit Tallinn De inschrijving voor den grootsten pres- tatierit van auto's ter wereld, de ver maarde Ralley Monte Carlo, is gesloten en het blijkt, dat niet minder dan 118 deel nemende wagens zich hebben opgegeven, teneinde een kans te wagen voor den „Grand Prix van het Tourisme". Bq deze 118 deelnemers, afkomstig uit vrqwel alle landen van Europa, zijn een 30-tal Neder- landsche koppels; een aantal, dat wel duidelijk demonstreert, welk een belang stelling er in ons land voor dezen zwaren sterrit bestaat. Zooals wq reeds schreven, heeft de directie van ons blad gemeend, ditmaal een der leden van onzen redactiestaf, den heer A. C. van Kampen, de gelegenheid te bieden deze race dwars door Europa mede te maken. Hij doet dat in gezelschap van den heer K. Kruyt uit Schagen, en wel met een Fiat (570 ccm). Deze équipe zal starten uit Tallinn ln Estland, de bekende hoofdstad aan de Finsche Golf, op één na het verste traject. Tallinn-starters beginnen met 498 punten, en slechts die uit Athene met 500. De route loopt via Estland, Letland, Lithauen, Polen, Duitschland, Nederland, België, Frankrijk en Monaco. Het traject Tallinn-Monte Carlo bedraagt 3.792 kilometer, die in 4 dagen tqds afgelegd moeten worden, wil men voor een klassement in aanmerking komen. In verband met het feit, dat op dit oogenblik het grootste deel van Noordelijk Europa onder de sneeuw ligt, besloten de heeren Kruyt en van Kampen zoo weinig mogelijk risico te loopenen reeds a.s. Maandag te vertrekken. Dit zal naar alle waarschqnlqkheid geschieden des morgens te circa half 11. De rit naar Tallinn be draagt ongeveer 2500 kilometer, zoodat men hoopt daar nog enkele dagen van rust te kunnen genieten alvorens de race aan vangt. Wat de Fiat betreft, het is de derde maal, dat deze thans in de Ralley mee rijdt. Eenmaal bereikte hij de finish en wel als No. 17 van de 130 deelnemers. Het vorige jaar strandde de heer Kruyt in België. De wagen verkeert in uitstekende conditie en heeft het volle vertrouwen van beide deelnemers. Dit nummer bevat 8 pagina's Om het terrein geschikt te maken voor zijn nieuwe bestemming, welke in de eer ste plaats het karakter van een lig-gcle- genheid zal dragen, is een aantal verbeterin gen geprojecteerd. Voorts zullen op het terrein enkele gebou wen worden neergezet, welke voor de goede uitoefening van diensten noodzakelijk zijn, en welke verband houden met de bestem ming- van het nieuwe steunpunt. In de haven zullen steigers worden aangebracht waardoor gelegenheid zal bestaan groote oorlogskruisers te meren; deze steigers zullen van zoodanigen omvang zijn, dat ook de kruisers en flotieljeleiders daar lig plaats kunnen nemen. Daarnaast zal ook de tot het terrein behoo- rende binnenhaven worden verbeterd. Zij zal worden ingericht tot het doel, dat men zich daarmede voor oogen stelt, n.1. het ber gen van klein materiaal. Basis voor den mijnendiensl Het ligt in de bedoeling Poortershaven in de eerste plaats te gebruiken als een van de bases van den mijnendienst en mijncnveger- dienst. Het aanleggen van deze nieuwe bases voor dezen dienst moet worden opgevat als een uitbreiding, welke verband houdt met de gewijzigde inzichten omtrent de taken van de marine. Meer dan tot dusver zal n.1. in oorlogstijd de aandacht gericht moeten worden op de bescherming van het zeever- keer en het is vooral deze uitgebreide zaak welke het noodig heeft gemaakt, om aan een zoo belangrijk vaarwater over een gemakke lijk, n.1. zonder sluizen, te bereiken steun punt te beschikken. Hieruit volgt dus reeds, dat het in gebruik nemen van Poortershaven een uitbreiding betoekont. en geen overplaatsing van een deel van den mijnendienst van elders. Geen troepen. Ook overigens is voorshands geen sprake van het overbrengen van deelen van den marinedienst van elders naar Poortersha ven. Daar het nieuwe steunpunt in de eerste plaats als ligplaats is bedoeld, zullen er geen troepen gestationneerd worden. Uit dien hoofde zal dan ook geen overplaatsing plaats vinden, terwijl er evenmin kazernes zullen worden, gebouwd» Voor het bewakingspersoneel zullen de burgerwoningen, welke reeds op de terrei nen aanwezig zijn, in gebruik worden geno men. Nieuwe woongelegenheid zal niet wor den bijgebouwd. Het in orde brengen van het havencom plex. alsmede de bouw van de noodige ge bouwen zal nog geruimen tijd vorderen. Hoe wel de tijdstippen, waarop alle werken ge reedkomen, uiteraard uiteenloopen. wordt er mede gerekend, dat het steunpunt eerst on geveer over een jaar in gebruik zal kun nen worden genomen. Vrouw levenloos in haar woning te Schijndel aangetroffen. Geldkistje ledig op tafel Gistermiddag omstreeks vier uur, is de 75-jarige vrouw van Dungen, wo nende aan den Heikamp te Schijn del, vermoord in haar woning aange troffen. De moord werd ontdekt door een zoon van het slachtoffer, die op dat tijdstip zijn moeder wilde bezoe ken. Toen deze zoon het huis wilde binnengaan, verwonderde hij zich er over, dat, hoewel het reeds donker was, er geen licht brandde. Toen hij de huiskamer binnenging en de lamp aanstak, vond hij zijn moeder leven loos op den grond liggen. Op de tafel stond een geldkistje, dat ledig was Bij het onder zoek, dat de politie instelde, is gebleken, dat een andere zoon, die thans voortvluchtig is. zijn moeder vaak lastig had gevallen om geld. Dit was voor de politie aanleiding in deze richting verder te zoeken. Gisterenavond laat had men den vermoedelijken dader evenwel nog niet kunnen opsporen. Met een kapmes. De moord is bedreven met een kapmes, dat in een ander vertrek is teruggevonden, en waarmede het slachtoffer diepe sneden aan den hals waren toegebracht. In het geldkistje zou zich niet meer dan vijftig gulden hebben bevonden. Uit het onderzoek is gebleken, dat er geen worsteling aan den moord vooraf is gegaan. DE BILT SEINT Verwachting: Aanvankelijk krachtige, later tot matig afnemende Westelijke tot Zuidelijken wind, betrokken met regen, later opklarend, sterke dooi. Algemeene vooruitzichten: Met terugkeer der vorst behoeft in de eerste etmalen geen rekening gehouden te wor den. Gezant Phillips bij den Dnce. NAAR VERBETERING DER VERSTANDHOUDING? Officieel wordt medegedeeld, dat de ambassadeur der Vereenigde Staten, Phillips, Mussolini een boodschap be treffende het Joodsche vraagstuk in Europa en mogelijke oplossingen voor vraagstukken van algemeen belang heeft overhandigd. Minister Ciano was bij het onderhoud aanwezig. Men gelooft, dat dit bezoek het vervolg is op de besprekingen welke Phillips onlangs in de Vereenigde Staten heeft gevoerd met president, Roosevelt. Naar te Washington door Welles is me degedeeld, is tijdens bet onderhoud, dat de Amerikaansche ambassadeur te Rome, Phil lips met Mussolini heeft gehad, slechts ge sproken over Roosevelt's zienswijze van het vraagstuk der politieke vluchtelingen. Welles weigerde nadere mededeelingen te doen om trent Roosevelt's standpunt, zooals dat ter kennis van Mussolini :s gebracht, of van Mussolini's houding ten opzichte hiervan. Hij voegde hier nog aan toe, dat het niet waar schijnlijk is, dat omtrent het onderhoud -iets zal worden gepubiceerd. Philips bezocht Mussolini ingevolge spe ciale instructies uit Washington, aldus de Tel. Hij is in December naar zijn vaderland geweest om den president rapport uit te brengen over de situatie in Italië en hij was aanwezig bij verscheiden conferenties tus schen Roosevelt, Summer Welles, den gezant te Berlijn, Wilson en den ambassadeur te Parijs, Bullitt. Hij is derhalve volkomen op de hoogte van de opvattingen zijner regee ring en van de algemeene lijnen, welke Was hington in Europa wil volgen Het lijdt &een twijfel of hij heeft Mussolini uit de eerste hand kunnen mededeelen, wat Roosevelt van de verschillende kwesties denkt. Mussolini's verlangen om Amerika's inzichten te vernemen, blijkt uit den spoed waarmede hij den gezant ontving voor de audiëntie, welke vo' gens de „Daily Mail" hartelijk ver liep: aan beide kanten kwam de wensch tot uiting de verstandhou ding te verbeteren. In commercieel opzicht heeft Italië tot dusver van, Amerika een hetere behande ling genoten dan b.v. Duitschland en Japan. Duitschland staat op de Amerikaansche ..zwarte lijst" en profiteert niet van Cordell Hul I's nieuwe tariefpolitiek; met Japan zijn de handelsbetrekkingen evenmin bijzon der gunstig. De correspondent te Washing ton van de „Daily Telr<rranh" laat daarom doorschemeren, dat Phillips aan Mussolini heeft uiteengezet, dat de stemming in Ame rika en de richtsnoeren van Amerika's poli tiek een verandering hebben ondergaan in dien zin. dat men positiever afkeuring uit spreekt over heteeen met de Amerikaansche tradities in strijd is. dan vroeger. In dit ver band moet de gezant den wensch hebben geuit, dat Italië niets zal ondernemen, wat de verhouding onaangenamer kan maken. Van welken aard Roosevelt's concrete voor stellen zijn, is evenwel niet onthuld. Paus Pius zal qeen politiek testament na'afen Naar do „Daily Mail" meldt zal de Paus zich naar zijn zomerverblijf te Castel Gan- dolfo begeven, om daar rustig te kunnen arbeiden aan een encycliek, waarin hij het standpunt van den Heiligen Stoel zal weer geven ten aanzien van verschillende actu- eele Europeesche kwesties. De encycliek zou als hei ware een leidraad moeten zijn voor den even- tueelen opvolger van den Paus. Nadere berichten uit welingelichte krin gen uit Vaticaanstad spreken dit bericht ten stelligste tegQ.n. Men doet opmerken,' dat het niet de ge woonte is, dat een Paus zijn opvolger in structies geeft. Deze is volstrekt meester over de leiding van de politiek van zijn pontificaat volgens hetgeen hij de hoogste belangen van de kerk acht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 1