japansche regcering vezwakt!
Bezuiniging op Defensie
beteekent ondergang
Hitier laat geheime
Nazi-dossiers vernietigen
Groot financieel
schandaal
in Amsterdam?
Onder glasscherven
bedolven
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Een
nieuw manne-
instructieschip
Is een positief-
christelijk Kabinet nog
langer verantwoord?
Duitschland reeds thans
meer duikbooten dan
Engeland
Laan, Schagen, Tel. 20.
VRIJDAG 6 JANUARI 1939. 83« Jaargang. No. 10771.
Uitgffw Je» N.v. Uitg.-Mij: „Holtood, Heofd«ri.~<Kl^r»
geen sterke persoonlijkheden
IN HET NIEUWE KABINET.
Politiek Konoje wordt voortgezet,
dus strijd in China zal voortdu
ren.
Spanning Japan-Amerika
neemt toe
Tot verbazing van een groot deel
van het Japansche volk, dat een
krachtige nieuwe regeering ver
wachtte, heeft de nieuwe premier
Hiranoema weinig anders gedaan
dan het oude kabinet een andere sa
menstelling te geven.
De medezeggenschap van het parle
ment is gebleven, blijkbaar durft
Hiranoema de enorme militaire be
grooting niet' zonder meer het volk
op te leggen. De regeering is eerder
verzwakt dan versterkt. Volgens haar
eigen verklaring zal zij in de voet
stappen van het kabinet Konoje
treden.
Natuurlijk aanschouwen do Chineezen dit
«lies met veel genoegen. Zij schromen niet
als hun oordeel te geven, dat een bekwame
premier en een geschikte minister van fi-
nantiën in Japan zijn afgetreden. Zij voor
spellen de regeering een weinig lang leven.
net heeft besloten alle geformuleerde pro
gramma's ten uitvoer te leggen.
Dit zou dus beteekenen dat ook de span
ning Japan—Amerika niet zal verminderen.
China verheugd
De Chineesche bladen wijden uitvoerige
beschouwingen aan de regeeringswisseling
in Japan. De officieele Contral Daily News
schijft, dat de ineenstorting van het kabi
net van Konoje het voorspel vormt van een
algemeene ineenstorting der Japansche mi
litairen en tevens een heldere toekomst voor
spelt voor den Chineeschen gewapenden te
genstand. Internationaal zullen de Japan
sche sabelkletteraars zelfs nog meer blinde
lings voorwaarts gaan in het uitdagen van
de wereld. De Takoengpau schrijft, dat de
overwinning van het Japansche militarisme
op het liberalisme een herleving van de Sjo
goenheerscliappij beteekent.
Als Tsjang Kai Sjek niet zoo
hardnekkig was
Japansche vliegtuigen hebben boven de in
ternationale en Fransche concessies gevlo
gen en duizenden vlugschriften uitgewor
pen, waarin wordt beweerd, dat verscheiden
Chineesche leiders den vrede willen op de ba
sis van de voorstellen van Wang Tsjing
Wei.
Men voegde hieraan toe, dat alleen de
hardnekkigheid van Tsjang Kai Sjek onmo-
lijk maakt, dat vrede wordt gesloten.
Konoje minister
feuille.
zonder porte-
Konoje is minister zonder portefeuille
bleven.
Zeven van de dertien ministers van het
babinet van Konoje blijven in het kabinet
van Hiranoema; liet zijn Arita, Itagaki,
Tonaa, Sjiono, Arakahatt'a en Kido.
Amerikaansche persstemmen.
In Amerikaansche diplomatieke krin-
Ren. aldus meldt Ilavas uit Washington,
wordt do benoeming van Hiranoema, een ver
tegenwoordiger van fascistische stroomingen,
tot formator van het Japansche kabinet be
schouwd als een aanwijzing, dat de oorlog
in China zal worden voortgezet en dat ver
deze territoriale veroveringen zullen worden
nagestreefd.
Dezelfde kringen zetten uiteen, dat oeco-
nomisclie sancties tegen Japan meer dan
ooit doeltreffend zouden zijn. Men zou er
niet over verrast zijn, indien voor de toe
passing van een krachtige politiek tegen de
aanvallers, door Roosevelt aanbevolen, Grew.
de ambassadeur der Vereenigde Staten te
Tokio, naar Washington zou worden ontbo
den, tot het plegen van overleg.
EEN VERKLARING VAN DE
NIEUWE REGEERING.
De nieuwe Japansche minister-pre
sident heeft na de eerste vergadering
van het kabinet een verklaring afge
legd, waarin hij zeide, dat hij onver
anderlijk de politiek van zijn voor-
ganger zou voortzetten.
Dit beteekent dus, dat de expeditie in Chi
na onverflauwd zal worden voortgezet. Ook
verklaarde Hiranoema dat het nieuwe kabi-
Hr. Ms. van Kinsbergen te water
gelaten.
Gistermiddag precies om half vier
is van een der hellingen van de Rot-
terdamsche Droogdok Maatschappij
het voor den staat der Nederlanden
in aanbouw zijnde artillerie-instruc
tieschip „van Kinsbergen" met goed
öevolg te water gelaten.
De èchtgenoote van den minister van De-
Jensie, mevrouw E. van DijkWierda ver
achtte de doopceremonicn en nam de laat
ste beletselen weg. Onder de vele genoodig-
den bevonden zich o.m. minister van defen
sie dr. J. J. C. van Dijk, vice-admiraal A.
Vos, de burgemeester van Rotterdam mr. P.
•- Oud, de chef van het korps mariniers te
Rotterdam, H. F. J. M. A. von Freitag Drab-
hé, de commandant der marinierskazerne
te Rotterdam, luit. kol. F. Lugt, de com
mandant der Rottcrdamsche burgerwacht,
A- R. 11. Boellaard. de chef van het bureau
stoomyaardienst. van het departement, van
defensie Dw. Kwak, de directeur van de
hoogcre marine krijgsschool, schout-bij-
nacht C. E. L. Ilelfrich, de inspecteur-gene
foal voor de scheepvaart. P. S. van 't Haaf
De „van Kinsbergen" heeft een lengte
^an 100 M.. een breedte van 11.(H) M en een
holte van 5.75 M. liet schip wordt bewapend
Jhet vier kanonnon van 12 c.M. en twee dub-
belmitrailleurs van 4 m.M. Zooals voor de
marine gebruikelijk, zijn do modernste navi
gatiemiddelen aangebracht, terwijl tevens
een uitgebreide vuurleidingsinstallatie wordt
ingebouwd. De voortstuwing geschiedt door
stoomturbines, welke door de machinefabriek
Gebr. Stork zijn vervaardigd, liet schip zal
normaal met een bemanning van 190 koppen
yaren.
Wij moeten, bij een eventueelen
aanval, den eersten stoot kun
nen opvangenl
Nederland en de Volkenbonds-
gedachte
Verscheidene Tweede Kamerleden hebben
in het Voorloopig Verslag over de Alge
meene Beschouwingen inz. de Rijksbegroo-
ting 1939 hun leedwezen over uitgesproken,
dat de regeering te gaarne genegen bleek,
mede te werken aan een verzwakking van
de Volkenbondsgedachte. Eenige andere le
den achten het echter volkomen juist, dat de
Nederlandsche regeering de, zij het harde,
werkelijkheid als richtsnoer heeft aanvaard
en juichen de mededeeling, dat is terugge
keerd tot de traditioneele politiek van zelf
standigheid van vóór den oorlog toe.
De handhaving van die politiek zal
echter alleen mogelijk zijn, indien de
regeering over de noodige middelen
beschikt om die zelfstandigheid te
verdedigen.
Is, zoo vroegen eenige leden, de regeering
enidelijk bereid, na de les van Tsjecho-Slo-
wakije, aan den gevaarlijken band met Ge
ne ve een einde te maken?
Eenige leden zijn van oordeel, dat het ge
beurde in Tsjecho-Slowakije het oorlogsge
vaar heeft vergroot en inzonderheid de vei
ligheid van de kleine staten heeft vermin
derd. Van onze weermacht is op zijn best
misschien eenige preventieve werking te
verwachten. Derhalve dient huns inziens
de regeering te erkennen, dat er, gelet op
die uiterst betrekkelijke waarde van de de
fensievoorzieningen, bij het brengen van fi-
nancieele offers voor dat doel matiging is
geboden.
Verscheidene leden verwachten
daarentegen in de eerste plaats zeer
veel van de preventieve werking van
een weermacht en ziin van meening,
dat de onze ten minste in staat zal
moeten worden gesteld, indien het
vaderland wordt aanoevallen, den
eersten stoot op te vangen, hetgeen
zij, gelet op "de ervaring van 1914,
mogelijk achten. Diep moet hnns
inziens worden betreurd, dat het in
zicht, dat leger en vloot primaire
ponten van overheidszorg dienen te
zijn, pas zoo laat wederom gemeen
goed is geworden en dat er zelfs nu
nog velen zijn, die niet beseffen, dat
bezuiniging daarop het rijk ten on
dergang kan voeren.
Met name vestigen zij, wat de marine
betreft, de aandacht on de verdediging van
Nederlandsch Indië. Den bouw van een
nieuwen kruiser juichen zij toe, al zijn zij
er van overtuigd, dat te dezen nog verder
behoort te worden gegaan en dat die nieu
we kruiser niet ter vervanging, maar ter
aanvulling zal moeten strekken.
Weder andere leden achten de huidige ma
ritieme verdediging van NederlandschIn-
die volstrekt onvoldoende. Zij bepleiten heit
nemen van veel verder gaande maatregelen
op dit stuk dan thans in het voornemen
liggen^
De geheime politie kon ze niet
langer tegen de Sovjet-spionnen
beschermen.
De „Daily Herald' meldt, dat vele gehei
me gegevens der nationaal-socialistische
partij in de laatste weken zijn vernietigd.
Sommige hadden betrekking op geheimzin
nige ontwikkeling van de buiten- en binncn-
landsche politiek der nationaal-socialisten.
Er werd tot de vernietiging besloten, toen
eenige lekken waren ontdekt. De Duitsche
geheime politie van Himmler had er een
onderzoek naar ingesteld, doch had geen
resultaat bereikt. De feiten werden ter ken
nis gebracht van Hitier, die besliste, dat het
beter was het gevaarlijke materiaal op te
ruimen. Een speciale correspondent van de
„Daily Herald", welke deze mededeelingen
doet, zegt vernomen te hebben, dat de auto
riteiten der geheime politie de Sovjet Unie
verantwoordelijk noemt voor steeds toenemen
de spionnage in Duitschland. Inlichtingen,
welke de buifcenlandsche pers hebben, be
reikt zouden, naar beweerd wordt, ver
sohaft zijn door Sovjet diplomaten.
Deze inlichtingen hebben in hoofdzaak
betrekking op beslissingen, welke in hooge
nationaal-socialistische kringen waren ge
nomen en soms gepubliceerd nadat de be
sluiten waren ingetrokken.
Nadat het bestaan der lekken gebleken
was, werden eenige arrestaties verricht,
dóch de Gestapo is niet voldaan.
Gezegd wordt, dat Himmler eens
zoo woedend was over dit falen en.'
zoo overtuigd was dat de Sovjets
de hand in de zaak hadden, dat hij
Hitier vroeg hem toe te staan een
inval te dóen in de Sovjet-ambas
sade te Berlijn, doch Hitier wei
gerde.
Men heeft gezien., dat vele militaire ge
heimen in Sovjet-Rusland bekend waren.
Bijzonderheden over duikbootbouw zijn ook
uitgelekt. Gezegd wordt, dat de stap van
Berlijn om wijziging te krijgen in de
DuitschEngelsche vlootovereenkomst het
gevolg is van een dreigement der Sovjets
een onthulling te doen.
Ten bate van de vluchtelingen
Schilderijententoonstelling in
Amsterdam.
Te Amsterdam is een tentoonstelling van
schilderijen en beeldhouwwerken geopend.
De opbrengst van den verkoop is bestemd
voor de Duitsche vluchtelingen. Wethouder
Kropman heeft de tentoonstelling officieel
geopend.
De sociaal-democratische wethou
der de Miranda en zijn partijge
noot raadslid Gulden beschul
digd van onregelmatigheden.
Grondspeculaties leidden tot het
aannemen van steekpenningen
Er zijn zeer ernstige verdenkingen
gerezen tegen den sociaal-democratl-
schen wethouder de Miranda en het
sociaal-democratische raadslid Gul
den te Amsterdam, wegens vermeen
de onregelmatigheden bij de uitgifte
van gronden te Amsterdam.
Volgens de Tel. heeft de rijksre
cherche in opdracht van de jnstitie-
autoriteiten een diepgaand onderzoek
ingesteld, dat een goed gedocumen
teerde beschuldiging zon hebben op
geleverd.
Wethouder de Miranda, zou een stuk
grond, dat was toegewezen aan een Joodsche
woningbouwvereeniging buiten Publieke
Werken om hebben gegeven aan den auto
handelaar Fuldauer. Deze verkocht met een
winst van f 10000 de terreinen aan een bona
fide particuliere bouwmaatschappij.
Wethouder de Miranda zou, aldus
in strijd handelende met z'n eeden of
beloften, als raadslid, hiervan 15000
hebben opgestreken. Een zoon van
den wethouder, de advocaat Mr. de
Miranda, heeft volgens de Tel., ook
een weinig fraaie rol in deze affaire
gespeeld.
Teneinde de aandacht van zich zelf af te
leiden, heeft de Miranda, toen hij zich in het
nauw zag gebracht, een felle aanklacht tegen
zijn partijgenoot Gulden ingediend en dezen
in een brief aan de sociaal-democratische
raadsfractie van afkeurenswaardige praktij
ken beschuldigd. Volgens de Miranda zou
Gulden als architect optreden voor een koo-
per van gemeentelijke erfpachtsgronden in
het Bosch- en Lommerkwartier. Inderdaad
heeft, wanneer het Tel. verslag juist is, ook
die heer Gulden in strijd met z'n eedien of
beloften gehandeld.
Het blad ziet deze zaak slechts als het
begin van een reeks onthullingen over cor
ruptie en misstanden bij het gemeentelijk be
boer. Zij bleven slechts verborgen, zegt het
blaid, omdat velen er van profiteerden en
andere dit in de toekomst hoopten te doen.
Daar is thans geen reden meer voor. De
Tel. besluit met den eisch, dat de heeren
de Miranda en Gulden zich hangende het
onderzoek, zullen terugtrekken.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT,
Verwachting voor de kuststrook
en in het Westen: Meest
matige N.W. tot W. of Z.W.
wind, licht tot half bewolkt,
waarschijnlijk droog weer,
temperatuur om het vries
punt in den morgen, over
dag dooi.
Algemeene vooruitzichten: Hel
der weer' met in den nacht
lichte vorst en overdag lich
te dooi.
Vele Eerste Kamerleden
meenen van niet
ERNSTIGE BEZORGDHEID OVER HET
REGEERINGSBELEID.
Uit niets is gebleken, dat de smal
lere basis, waarop H Nederlandsche
kabinet in tegenstelling met de
beide ministeries, die het vóór gin
gen steunt, het meer regeerkracht
en meer homogeniteit, dan dien bei
den eigen was, verleent, aldus betoo-
gen ettelijke Eerste Kamerleden in
het Voorloopig Verslag over de Al
gemeen Beschouwingen nopens de
Rijksbegrooting voor 1939. Evenmin
werd bewezen, dat dit Kabinet maat
regelen kan of zal treffen, welke het
bijzondere hij deszelfs totstandko
ming er aan gehechte karakter aan
den dag doet treden.
Waar Nederland op dit oogenblik door de
internationale spanningen, welke onze de-
fensielasten verhoogen en het feit, 'dat de
asylverleéning aan duizenden vluchtelingen,
offers vergt, gesteld is voor de oplossing
van ernstige problemen, mogen het Ka
binet en de daarmede verwante partijen zich
zoo zeggen bovenbedoelde leden af
vragen, of zij voor het land verantwoord
blijven door te volharden in de in 1937
aangenomeh houding.
Naar het oordeel van deze leden had, ge
let op de aangehaalde feiten, een kabinet
op anderen grondslag moeten optreden, en
wel een zoodanig, dat op het gebied van
bevordering van de welvaart, bestrijding
van de werkloosheid en saneering van de al
gemeene geldmiddelen homogeniteit zou
zijn gewaarborgd. Die homogeniteit nu ont
breekt in het huidige kabinet*
Wrevel
Andere leden sluiten zich bij de hier
boven weergegeven opmerkingen aan.
De kabinetsformatie moest, dLts meenen
zij, leiden tot noodelooze splitsing, tot ver
troebeling van de politieke vraagstukken
tot wrevel in die kringen, welke zich zien
uitgesloten van die groepen, die worden ge
acht de christelijke levensbeschouwing aan
te hangen.
Daarbij geven de protectionistische koers
van het ministerie, de wijze van werkloos
heidsbestrijding en noodtoestand bij het
onderwijs gegronde reden tot bezorgdheid
La,v. het beleid.
Het is nooit goed..-
Verscheidene leden verklaren volkomen
in te stemmen met de huidige samenstel
ling der regeering; immers boven de zorg
voor de stoffellijke behoort die voor
de g e e s t e 1 ij k e waarden te staan. Of
in de toekomst een breedere basis wederom
aanvaardbaar zou zijn, zal, zoo wordt be
toogd, te zijner tijd kunnen blijken.
Van anderè zijde wordt de opmerking ge
maakt, dat als die regeériug op grond van
haar positief christelijken grondslag speci
fiek positief christelijke maatregelen aan
andersdenkenden oplegt, de oppositie dit af
keurt, doch blijven zulke maatregelen ach
terwege, dan volgt evenzeer afkeuring!
Een meerderheid in ons volk gaat ac-
coord met regeeren op genoemden grond
slag, doch de regecring hoede zich voor
maohtsoverschriiding, (dit in verband met
het steeds toenemende aantal machtigings
wetten) en eerbiedige het budgetrecht der
Staten Generaal. Mits de geest van ver
draagzaamheid in den lande blijft bestaan,
scharen zich nog enkele leden aan de
zijde der regeering.
Is het uit met het parlementaire
stelsel?
Tenslotte wenschen eenige leden, die ver
klaren, niet te kunnen instemmen met het
huidige regeeringssysteem, noch met liet
beleid van het huidige kabinet, de vraag
te stellen, of de regeering niet miet hen va.n
meening is, dat de tijd van liet parlementai
re stelsel voorhij is en dat hieruit de nood
zakelijke consequenties dienen te worden
getrokken, als ook, dat het ongewenscht is.
voort te gaan met een, door autoritaire in
terpretaties volkomen vervoermde, parlemen
taiae democratie,
Vier personen gewond
In den glashandel van de firma G. Boone
aan de St. Mariastraat te Rotterdam is gis
teren een zeer merkwaardig ongeluk ge
beurd, waarbij vier arbeiders snij wonden
hebben opgeloopen, maar dat al met al toch
nog vrij goed is afgeloopen.
In het magazijn van den glashandel, waar
groote hoeveelheden glasruiten liggen of
staan opgeslagen, stond onder meer ook een
rij zeer groote winkelruiten van zwaar spie
gelglas. Er stonden twintig ruiten achter el
kaar en eenige mannen hadden opdracht om
de twintingste ruit achter de andere negen
tien vandaan te halen. Daartoe was voor de
rij glasplaten een dubbele ladder geplaatst,
waarop stonden de 17-jarige J. Pelgrim uit
de Assendelftstraat en de 25-jarige A. E.
Gubos uit Dordrecht. Deze twee moesten de
achterste ruit wegschuiven, terwijl twee an
dere bedienden dc voorste negentien wat lie
ten overhellen. De laatstgenoemden die op
den grond stonden, de 44-jarige W. J. Stij-
ger uit Overschie en de 22-jarige M. C. van
den Bosch uit de eerste Pijnackerstraat, lie
ten den stapel echter te ver naar voren over
komen, waardoor zij de partij ruiten niet
meer konden houden. Met een helsch lawaai
sloegen de groote ruiten tegen den grond
aan gruzelementen, in den val ook den
ladder met de twee mannen meeslepend, die
zoodoende midden in de scherven vielen.
De beide mannen, die op den grond ston
den, kwamen echter onder het brekende glas
terecht. Alle vier personen kregen een aan
tal vrij ernstige en diepe snij won den over
het geheele lichaam. Zij zijn per auto van
den geneeskundigen dienst overgebracht
naar het ziekenhuis aan den Coolsingel,
waar drie van hen zijn verbonden. Deze kon
den daarna naar huis worden vervoerd.
De vierde man, Gubos. echter, die den
zwaren stapel op zich had gekregen, klaagde
over inwendige pijnen. Hij is in het zieken
huis ter observatie opgenomen.
De negentien ruiten zijn totaal versplin
terd. De schade bedraagt eenige honderden
guldens.
De Londensche correspondent van het Vlk.
wijdt een artikel aan de kwestie der Duit
sche duikbooten bouw.
Hij zegt, dat het voor Londen %en zeer on
aangename verrassing is dat Duitschland
beslist heeft tweemaal zooveel onderzeeërs
te bouwen als dit land op 't oogenblik bezit.
Toch gaat Duitschland strikt genomen
hiermee niet buiten zijn boekje. Immers,
het vlootverdrag van Londen van 1935 staat
hun toe moer duikbooten te houwen indien
bijzondere omstandigheden daartoe aanlei
ding geven. Duitschland wendt nu voor, dat
deze bijzondere omstandigheden aanwezig
zijn, door de vlootbouw der Sovjet-Unie. Er
is, echter niemand te Londen die dit voor
wendsel gelooft, doch er kan weinig tegen
worden gedaan.
Eén ding echter zit Londen dwars. De
Duitsche duikbooten zijn kleiner dan de En
gelsche en hoewel Duitschland slechts de
helft van de Britsche tonnage heeft is het
aantal Duitsch duikbooten momenteel reeds
grooter n.1. 71. Engeland bezit er 69.
Hoewel groote duikbooten natuurlijk be
ter zijn. kunnen deze kleinere booten zeer
gevaarlijk worden als zij over goede bases
beschikken; men denke b.v. aan de verbin
dingswegen van het Britsche Rijk.
Duitschland heeft in het door Franco ver
overde Baskenland duikboothavens en vlieg
velden aangelegd, welke feitelijk een pistool
op dc horst van Engeland beteekenen, in
dien zij bevolkt zijn met deze kleine doch
zwaar bewapende duikbooten.
DINER TEN HOVE.
Van officieele zijde meldt men ons, dat de
Koningin gisteren aan Haar disch heeft ge-
noodigd burgemeester en wethouders van
's-Gravenhage en het dagelijkseh bestuur
van het comité voor dc luisterrijke viering
van het veertigjarig regeeringsjubileum van
H. M. de Koningin»
