Barcelona's val
Italië begrijpt de
RH Kerk niet
Italiaansche troepen
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
30 Januari de Doitsche
Rijksdag bijeen
Steden in Chili verwoest
naar de Fransche grens
een
kwestie van uren
Schip met 31 koppeo
vergaan
Morgen spreekt de
Koningin voor de radio
Pressie op Frankrijk
Viermotjendheden-
conferentie na
Barcelonas val?
j
en
ver. Laan, Sc hagen. Tel.
rl93j DONDERDAG 26 JANUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10788.
ïaM l li..,ave der N.V. Uitg.-Miï „XoHand» Noorderkwartier"
in: di-
eente-1
in
zes
r 1*1*0111*4 ml
de B,
0 Frankrijk moet op ver-
rassingen zijn voorbereid
STAD GEHEEL OMSINGELD. -
DUIZENDEN VLUCHTELIN
GEN NAAR FRANKRIJK.
NA ONTZETTENDE ONTBE
RINGEN EINDELIJK VEILIG.
Nog is Barcelona niet gevallen, maar
llgemeen wordt verondersteld dat de
overgave nog slechts een kwestie
van enkele dagen, wellicht zelfs van
enkele uren zal zijn. De druk der
rechtsche troepen neemt steeds toe.
Reeds is Solsona. een belangrijke
stad halverwege Barcelona en de
Fransche grens bezet. Het is in
Barcelona nog rustig, maar de toe
stand wordt slechter. De radiover
binding met de stad is nog niet ver
broken. In Madrid is de staat van
oorlog afgekondigd.
Oas kaartje geelt de situatie van gisteren.
De voorsteden zijn cursief op de kaart aan
gaven. Üe zwarte pijltjes geven de op-
I jursclirichting weer der Nationalen naar
Bircelona.
De plaatsen op de kaart aangegeven ge-
fctu aan de Rio Liobregat en langs den
goorweg zijn nu in het bezit der rechtschen
plooien. De Franco colonnes ten Zuiden
iu barcelona zouden Bordeta en Sans reeds
jtnaderd zijn.
In het Noorden wordt de stad ernstig
bedreigd door de naderende gemotoriseerde
troepen, welke dc omsingeling via Rubi,
Sangucat, Sardanyola en Ripollet voltooien,
om zoodoende de stad in te sluiten.
Verder geeft de kaart weer, de hoofdwe-
13s|pn, spoorwegen, lokaalspoor en de voor-
64 lm naanisie plaatsen welke in het omsinge-
90 1709! lingsgebied liggen gemeten in een straal
06 löli Jiaa 10 K.M.
52 2061 Franco belooft vergiffenis.
26 247;
15 268 Franco heeft een radiobericht laten ver-
,3 29z; spreiden waarin hij „den bedrogen Catala-
61 atfl m" vergiffenis - belooft. Echter de overwon-
10 3229I jzenen hebben geleerd dergelijke beloften niet
40 35H geheel serieus te nemen. Er zijn overigens
27 3993|van weerskanten daarvoor te veel tegen
strijdigheden geweest. Vrees toch te moeten
sterven is dan ook wel een der oorzaken van
hardnekkige verdediging door de link-
ïn. Ze hebben niets meer te verliezen...
De laatste trein.
De laatste trein uit Barcelona die het tra
tot de Fransche grens heeft kunnen af
in, is gisteren te Portbou aangekomen
ruiin tweehonderd gevluchte vrouwen
[kinderen.
De meeste vluchtelingen hadden
in twee dagen niets te eten gehad.
Een tweede trein heeft gistermorgen
om vier uur gebracht uit Barcelona
te vertrekken, doch de spoorlijn werd
zoo zwaar gebombardeerd, dat hij
moest terugkeeren. Terwijl de vluch
telingen nog te Portbou waren, vlo-
8en rechtsche vliegtuigen over de
lOlt! '<a^' luchtafweergeschut werd op
hen gevuurd. De zenuwen van de
vluchtelingen zijn geschokt door den
honger en de spanning. Tden de
vliegtuigen naderden, vluchtten zij,
beschutting te zoeken, in een
ionkeren tunnel.
259 10»
jll KW
577 10®
342
)18 1114
577 11»
300 11*
- 3l2 toestell vlogen langs de grens op
^«hoogte van 10.000 voet, gadegeslagen
leden van de internationale commissie
"1 evacuatie van buitenlandsche vrij
ers, die wachten op de aankomst van
'veer vijfhonderd Amerikaansche en Ca-
nadeesche vrijwilligers. Dit zijn ongeveer de
laatste die nog gerepatrieerd moesten wor
den
Franco's voedseltreinen staan
gereed.
Uit Burgos wordt gemeld, dat reeds een
maand geleden alle voorzieningen zijn ge
troffen in geval Barcelona veroverd zal zijn.
De arbeiders zullen hun posten weer moe
ten innemen, duizenden vrachtwagens met
levensmiddelen bevinden zich in de nabij
heid der stad.
De politiedienst zal waargenomen worden
door groepen Guardia Civil Een zeer strenge
controle zal worden ingesteld, om te belet-
ton, dat een stroom van vluchtelingen, die
verdeeld is over de verschillende provin
cies van het rechtsche Spanje, naar Barce
lona zal komen.
Britsche ambassadeur verlaat
de stad.
Te Londen wordt vernomen, dat de Brit
sche gezant en de rest van het personeel der
ambassade te Barcelona gistermiddag te
Caldetas aan boord zijn gegaan van den
kruiser Devonshire.
Groot Brittannië heeft de verzekering ont
vangen dat geen wraak zal worden uitgeoe
fend.
Geheime vergadering van het In
ternationaal Vakverbond.
In de gisteren gepubliceerde resolutie, wel
ke in de te Londen gehouden geheime bijeen
komst van vertegenwoordigers van het In
ternationale Vakverbond en de socialistische
Arbeiders-Internationale is aangenomen,
wordt geëischt, dat de FranschSpaansche
grens voor den uitvoer van wapens wordt
opengesteld en dat aan de Spaansche regee
ring weer het wettige recht wordt gegeven
om wapens te koopen.
Diepen weerslag op den interna
tionalen toestand!
De val van Barcelona, aldus de Temps,
zal diepen weerslag hebben op den interna
tionalen toestand, waarvoor Europa sinds
lang gesteld is en die snel moet worden op
gehelderd, wanneer men deiningen en kram
pen wil vermijden, die niet minder gevaar
lijk zouden zijn voor den vrede dan die van
September j.1.
Men zal zich rekenschap kunnen geven van
dennate waarin 't fascistische Italië bereid is
de door Mussolini tegenover Qhannberlain aan
vaarde verplichtingen na te-komen en niet
te streven naar territoriale, politieke of eco
nomische voordeelen in Spanje. Op dat
oogenblik zal. de kwestie gesteld worden van
de handhaving van den „status quo" in het
westen van'de Middellandsclie Zee, zooals
die gestipuleerd is in het BritschItaliaan-
sche accoord van 16 April.
Een handhaving met het oog waarop
Frankrijk en Engeland alle voorzorgmaat-
regclen zullen moeten nemen, die dienstig
zijn om het hoofd te bieden aan mogelijke
verrassingen.
Alarmeerende berichten van een
Engelschen kustwacht.
Lloyds te Londen heeft een bericht, van de
kustwacht te Stfintives in Cornwall ontvan
gen, waarin gezegd wordt, dat een reddings
boei met den naam „s.s. Wilston Glasgow"
gevonden is. Ook is het lijk van een man
opgehaald. Zes mijl ten westen van Sainti-
ves werd een aan den grond geloopen schip
gezien, terwijl lijken in de nabijheid dreven.
Op grond van deze berichten vreest men,
dat de „Wilston" met de gehecle bemanning
bestaande uit 31 koppen, in den laatsten
storm is vergaan.
Over de moreele herbewapening.
Naar gisteravond per radio werd me
degedeeld, zal H. M. de Koningin op
Vrijdag, 27 Januari, om 12.45 uur
voor de radio spreken, met als onder
werp: „Onze taak in deze dagen, in
verband met de moreele en geestelij
ke herbewapening".
Gezien het groote nationale belang van
deze rede, worden door den burgemeester
van Yerseke maatregelen getroffen, opdat
ieder in deze gemeente, door middel van
luidsprekers in de gelegenheid wordt gesteld,
daar naar te luisteren.
„De roomsche sympathie jegens
de Joden zal slechte gevolgen
voor de kerk hebben".
In het Sportpaleis te Berlijn heeft de Ita-
liaansche minister van Staat, Farinacci een
lede gehouden, in aanwezigheid onder meer
van talrijke vooraanstaande personen der
nationaal-socialistische partij, van burgerlij
ke en militaire autoriteiten en van den
Italiaanschen ambassadeur.
Farinacci zeide, dat het Italiaansche ras
senvraagstuk reeds in 1919 door Mussolini
is omlijnd. Wat de Italianen tot dusverre
niet hebben kunnen begrijpen, is de hou
ding der Roomsch-Kafholieke Kerk, die juist
kan wijzen op een lange traditie in de on
verbiddelijke vervolging van het Jodendom.
De vraag rijst, hoe het den Joden gelukt
is, hooge prelaten te verstrikken. Tegen
woordig heeft de kerk meer sympathie voor
de staten, die den Joden vriendelijk gezind
zijn, als voor de fascisten, die in school en
volk de moraal en in den staat de orde
weergebracTit hebben. Door deze onbegrij
pelijke houding worden de fascistische ka
tholieken pijnlijk getroffen.
Wij, aldus Farinacci, zijn er van
overtuigd, dat dit politieke stand
punt slechte gevolgen voor de kerk
zal hebben. De godsdienst mag niet
meer met de politiek verwisseld wor
den. Van den kansel moet het Evan
gelie gepredikt worden, al het an
dere beteekent misbruik.
Oude vrienden.
De spreker ging daarna op de Duitsch-Ita-
liaansche vriendschap in en zeide, dat die
niet pas na de economische blokkade tij
dens den A'bessijnschen veldtocht, ontstaan
is. Het gemeenschappelijke doel van
Duitschland en Italië is de verdediging van de
Europecsche beschaving tegen het comirm
nistische gevaar. De samenwerking tus
sohen beide Btaten verbindt het Italiaan
sche volk met he Duische, nie slechts op
diplomatiek, maar ook op elk ander gebied,
opdat in het hart van Europa een eenheid
ontstaat en een rechtvaardiger en schoonere
Europeesche beschaving geschapen wordt.
Een rede van Hitier
VOOR HET EERST EEN
VAARDIGING UIT HET
ANNEXEERDE GEBIED.
Van semi-officieele zijde wordt ons
uit Berlijn medegedeeld, dat de
Rijksdag voor Maandag 30 Januari
des avonds om acht uur. is bijeen
geroepen.
Het betreft hier de constitueerende
zitting na de verkiezingen van 10
April 1938. Voor de eerste maal zul
len de afgevaardigden uit den Oost
mark en uit den Sudetengouw aan
wezig zijn.
Op de agenda staat o.m. een rede
voering van Hitier, welke om half
ïegen zal aanvangen.
De aarde beefde....
Naar schatting vijftienduizend
dooden.
Chili is door een aardbeving, wel
ke in den nacht van Dinsdag op
Woensdag plaats greep, zwaar ge
teisterd.
Officieuze schattingen doen vrec-
zen, dat bij de aardbeving in geheel
Chili meer dan 15.000 salchtoffers
te betreuren zullen zijn.
De Britsche ambassade heeft de
Chileensche regeering de diensten
aangeboden der kruisers „Exeter"
en „Ajax".
De halve stad Concepcion is vernield.
Volgens berichten van uitgezonden vlieg
tuigen, is Chillan, de hoofdstad der provin
cie Nuble, verwoest.
Ook in Los Angelos vielen tal van slacht
offers.
Bruggen en spoorlijnen ver
nield.
Talrijke bruggen en spoorlijnen zijn ver
nield, zoodat hulptreinen het centrum van
de aardbeving niet kunnen bereiken. Het
ministerie is bijeengekomen om over het
organiseeren van een hulpactie te beraad
slagen.
De eerste groep reservisten vertrekt
per 1 Februari
Rome publiceert een officieel com
muniqué van den volgenden inhoud:
„Met ingang van 1 Februari a-s.
zullen herhalingsoefeningen worden
gehouden van lichting 1901 het
geboortejaar
De eerste groep welke onder de
wapenen komt, zal 60.000 man sterk
zijn".
Het onder de wapenen roepen van voor-
loopig 60.000 man van de lichting 1901 komt
niet geheel onverwacht. (Zooals men weet,
zou deze lichting in Nederland de lichting
1921 worden genoemd Red.) Reeds gedu
rende eenige dagen werden geregeld per
briefkaart dienstplichtigen opgeroepen, die
in het genot waren van groot verlof. Het
ging dan voor zoover wij dat kunnen na
gaan steeds om specialisten, vooral voor
de mechanische wapenen.
Een „eerste" quotum....
Het bericht zelf, waarin de gedeeltelijke
mobilisatie der lichting 1901 wordt bekend
gemaakt, wijst er op, aldus het Hsb. op, dat
binnenkort nog verdere oproepingen zullen
volgen; immers er staat duidelijk: „een eer
ste quotum van 60.000 man". De lichting-
1901, die tot de alleroudsten behoort, zal naar
schatting in het geheel niet meer dan 100.000
strijdbare mannen kunnen leveren.
Als doel van dezen oproep worden herha
lingsoefeningen genoemd, doch het feit zelf,
dat de nieuwe nota van de „Informazione
Diplomatica" met een zeer dreigenden zin
besluit, laat over het werkelijke doel van
dezen maatregel geen twijfel.
Deze zin luidt: „Indien er in de toekomst
sprake zou zijn van inmenging op uitgebrei
de schaal van de zijde der vrienden van
Negrin, Italië zijn vrijheid van handelen
zou hernemen''.
Deze 60.000 man zullen stellig naar
de Fransche grens worden gestuurd
om op alle eventualiteiten voorbe
reid te zijn.
Wel schijnt men een FranschRussische
interventie in Katalonië niet meer te ver
wachten, doch de toespelingen, welke in som
mige Fransche bladen en zelfs in de „Temps"
worden gemaakt ten aanzien van zekere
waarborgen, die Frankrijk zich zou moeten
verschaffen om zeker tè zijn, dat Mussolini
zijn woord zal houden en de Italiaansche le-
gionaires zal terugroepen, zoodra de oorlog in
Spanje is geëindigd, hebben hier een slech
ten indruk gemaakt.
Een agressieve daad van Fran
sche zijde.
Gayda schrijft daarover heden als volgt:
„De eigenaardige geruchten, die in Frankrijk
de ronde doen over waarborgen, die Frank
rijk zich zou moeten verzekeren, kondigen
o.a. een mogelijke bezetting van het eiland
Minorca of van het een of andere punt in
SpaanschMarokko aan. Het is onnoodig te
zeggen, dat een dergelijk Fransch voorne
men, indien het ten uitvoer zou worden ge
bracht, zon heteekenen:
lo. Een agressieve daad van Fransche zij
de.
2o. Een directe en openlijke interventie
van Frankrijk in den Spaanschen burgeroor-
i log ten aanzien waarvan Italië in overeen-
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Stormachtige, tij
delijk afnemende wind, aan
vankelijk Oost tot Zuid, la
ter ruimend naar W. of N.
W., meest betrokken met re
gen of natte sneeuw, weinig
verandering in temperatuur.
Initiatief van Mussolini
te verwachten
De correspondent van de „Daily Mail" te
Rome meldt aan zijn blad:
„Uit betrouwbare bron wordt vernomen,
dat Mussolini, direct na den val van Bar
celona, een conferentie-van-vier zou willen
bijeenroepen.
Hij zou wenschen, dat vertegenwoordigers
van Engeland, Frankrijk, Duitschland en
Italië de volgende drie punten inzake Span
je zouden bespreken:
1. Spanje te sparen voor verder
bloedvergieten.
2. De positie van hel Spaansche
volk te bepalen, in overeenstem
ming met Duitschland en Italië die
Franco hebben geholpen.
3. Te bewerken, dat de vier mo
gendheden zich verplichten de we
derinstelling te verhinderen van een
regeering der Communisten of van
het volksfront in Catalonië of bij
Madrid.
EEN NATIONALE DEMONSTRATIE.
Van N.V.V. en S.DJLP.
Door de besturen van N.V.V. en S.DA.P.
is, naar het Vk. meldt, besloten op 10
April (2den Paaschdag) een groote nationa
le demonstratie in Den Haag te organisee
ren, welke gericht is op het doen treffen
van regeeringsmaatregelen ter bestrijding
van de werkloosheid.
stemming met zijn openhartig gegeven waar
schuwing niet onverschillig zou kunnen blij
ven.
3o. Een nieuwe schending van den status
quo, in de Middellandsche Zee, welke de
Middellandsclie Zee-staten en daaronder in
de eerste plaats Italië, niet zonder reactie
zouden kunnen aanvaarden.
Het is dus duidelijk, dat het voor Frank
rijk thans wel te laat zal zijn om met Mi
norca te handelen, zooals de Italianen met
Majorca. hebben gedaan, welk eiland zij trou
wens nooit officieel hebben bezet.
„Frankrijk niet onzijdig".
Gayda weet verder te vertellen, dat de
Fransche ministers niet de waarheid spre
ken, wanneer zij zeggen, dat Frankrijk zich
onzijdig houdt in het Spaansche geschil. Op
ditzelfde oogenblik, zegt hij, wordt in de ha
ven van Bordeaux uit het S.S. „Winnipeg"
van de maatschappij „France Navigation"
een lading wapentuig gelost, bestemd voor
het linksche Spanje.
Deze lading zou volgens Gayda 180 vlieg
tuigmotoren en 60 volledige uit Rusland
afkomstige vliegtuigen omvatten. Op 20 Ja
nuari zou een deel van die lading or> 60
vrachtauto's vain Bordeaux naar de haven
La Nouvelle zijn vervoerd, om vandaar
naar het linksohe Spanje te worden ge
bracht. Een ander deel der lading werd
per spoor naar dezelfde haven verzonden.
Vrijdag as. zou het laatste gedeelte van
de lading gelost en verzonden worden.
Hoe lang wacht Mussolini?
Gayda voorspelt, dat wanneer Barcelona
gevallen zal zijn, wat naar zijn meening
elk oogenblik kan gebeuren, Franco zijn
tegenstanders onmiddellijk verder zal ver
volgen en geheel Katalonië zal bezetten.
Daarna zal hij zich met alle beschikbare
krachten tegen het zuiden koeren, waardoor
het lot van Madrid en Valencia zou zijn
bezegeld.
Het is nu de vraag of Mussolimi met zijn
eischen aan Frankrijk zal wacJhten tot d'e
oorlog werkelijk geheel is af geloopen, zoo
als in de vorige nota der Informazione
Diplomatica" stond, of dat hij reeds spoe
dig na het einde van de Kalaiaansdhe re
publiek zijn stem zal verheffen.
Er zijn wel aanwijzingen, dat de eisdhen
betrekkelijk spoedig zullen worden gefor
muleerd. De gedeeltelijke mobilisatie kan
men b.v. zeer wel interpreteeren als een
middel om pressie op Frankrijk te oefenen*