Draagt elkanders lasten Trein met Spaansche vrijwilligers bestookt DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Het spook van den oorlog moet verdwijnen Prinselijk Gezin naar Grindelwald Prins Bernhard te Leiden Directeur Maatschappelijk Hulpbetoon neergeslagen Belangrijke rede van Chamberlain Oud Duitsche praal op huize Doorn dienst uilnis. Laan, Schagen, Tel. 20. ZATERDAG 28 JANUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10790. Uitgew- JerHV. Uitg.-Mij: „Hollondt Noo.de rfcwortwr- irkia - uilnis, i mooi, et wor kriii- t, moe- Verle- vrijwil- 2%* s dicht week leerea zoo is. Dit t van d« beeren, slefoon, Pat bij en va: lie dai >t men, van N-1 ta d« f 160.- H.M. de Koningin wekt op tot geestelijke en moreele herbewapening van ons volk H. M. de Koningin heeft gistermiddag te 12.15 uur de volgende radiorede gehouden: Waar de gedachte der geestelijke en moree le herbewapening in het middelpunt der be stelling is komen te staan en mij geble- hnis, dat er nog veel verschil van meening bestaat omtrent hare toepassing, wil ik trachten u nader toe te lichten, hoe ik haar zie, Vanzelf zal dit dan tevens een antwoord zijn op enkele van de vele vragen, die mij naar aanleiding daarvan langs verschillende wegen bereikten. De innerlijke vernieuwing, die de oproe pen van October voorop stellen, nopen ons tot eene geheel nieuwe instelling ten opzichte kan alle nooden van den tijd, een zich daar- voor inzetten, in eigen omgeving, en eigen kring en als volk in zijn geheel. Met vreugde heb ik de bereidwilligheid begroet van zoo velen, zoowel" hier, als in Nederland onder de keerkringen, om aan deze geestelijke en zedelijke krachtsinspan ning deel te nemen. De stroom van persoonlijke betuigingen van instemming, die ik mocht ontvangen, zoowel als de gemeenschappelijke adressen, geven blijk van emstigen wil, als mensch, en als kring, er den schouder onder te zet ten. Wil die krachtinspanning de ster ke hefboom worden, die ons volk op belt boven zichzelf uit, boven de on derlinge verdeeldheid en den druk tan den tijd, dan moet zij omgezet worden in de levenshouding van. ,Draagt elkanders lasten", in de ge- beek samenleving. laten wij in dit ernstige tijdsgewricht werkelijk eerlijk zijn tegenover ons zelf en ook als volk en de oogen niet sluiten voor onze tekortkomingen en feilen als mensch en als gemeen schap. De lerdeeldheid en voortschrijdende splft- i? en versnippering, die ons in het dage- leven tegemoet treden met de daar- fepaard gaande -vervreemding onder lijn slechte heelmeesters voor de krank- van onzen tijd. Waar juist nu het mgen 'naar samenwerking en het slui- gelederen bij talloos velen opkomt p de noodzaak gevoeld wordt elkander de 1*1 te reiken, moet aller streven er in de Me plaats op gericht zijn elkander te be- pijwn en begrepen te worden. Sa geve zich rekenschap hoe het den en keling moet zijn, indien de omstan- wlicden nog drukkender en benauwender zouden worden en hij zich niet gedragen [«mie voelen door de gemeenschapsgedachte. weet het niet korter uit te drukken ta in de woorden van den tweeden op- Kj „Vrees voor afbraak moet worden om- pt ia wil tot opbouw". |Wat moet er opgebouwd worden?'Waarop tot onze arbeid gericht zijn? Hl de eerste plaats op oen geheel gewij de, nieuwe geestesgesteldheid ten opzich- nxei up 'fïaD de nooden die allerwege zijn ont- 0U(jeK [W en op een krachtig streven om, als zÜn geheel, daarin te voorzien. jftfl tweede op het be-vorderen van een Jpe geestesgesteldheid ten opzichte van feporeele en geestelijke moeilijkheden van tijd, en van den drang orii ook daarin, dnationalen zin, de helpende hand te rei- ïf. uinden Koedijk dffl Heel bijzon dei' hebben mij daarom de mé- delingen en berichten verblijd over de 1«en daar aan den dag getreden pogingen topractische toepassing der gedachte van en moreele herbewapening in pcotpr verband, met wegcijfering van het- P dreigt te scheiden en vooropstelling van tabreede hapsgedachte. geheel onder den indruk van de prach- samen werking en eensgezindheid, ge- Wuitu zelf voortgekomen, bij gelegenheid rs" als" viering van mijn 40-jarige regeering, het. een beroep op u aller medewerking var t# eensgezindheid duurzaam te doen z'Mpraetisch in toepassing te brengen bij arbij p ^iding van den booggestegen nood op rag stoffelijk gebied en de hinderpa- verijanJ }Cn^,c nemen, die den opbouw tegen- ook vol- jMie noodzakelijk is om tot een be ng. AuS^nst fc geraken. i -x-s ir.ïn de gedachte laat gaan over de j^gslirkken, die voor duizenden een J- zijn, denken wij in de eerste w!S schrijnend leed van de werk- oosftez/i fle bestrijding daarvan zou in en tuk' -dag een ?enwo i en bespr^ te slui; or deI men W8 dat r Isom word svei •kgeveij is «I Swag ?mcestei gehaat zijn door de geboden nieu- *tiWellfng des gccstes tegenover de nooden «j volk. de in een vergevorderden staat van i(l'nK verkecrende plannen der over ga, ivolko eene aanzienlijke uitbreiding der J^i'erscliaffing beoogen, aangevuld door -wii particulieren bereid blijken te doen, tJkrachtig begin van toepassing der her opening op groote schaal zijn. i ^°r onzen geest rijst op het gebrek san brandstoffen, kleeding en dek- iking, dat in een zoo groot aantal ge zinnen is ontstaan, en dat, ondanks «e mildheid van vele en onderschei dene groepen, nog steeds om leni ging roept. Daaraan zal eerst ten volle kunnen worden voldaan als de Teost van saamhoorigheid en helpen Ovor ons goheele volk vaardig wordt. Ter verduidelijking herinner ik u hier aan het vuur, dat allerwege aan den dag kwam hij de vervaardiging van wanton en bivak mutsen voor onze gemobiliseerd en voor den eersten winter na het uitbreken van den oor log. En een dergelijke algemeene belang stelling en. voortvarendheid deed zich ver leden jaar voor, waar het gold het maken van uitzetten voor jong geborenen ter ge legenheid van de geboorte Mijner Klein dochter. Al bestreken deze behoeften slechts een zeer bescheiden oppervlak op maatschappe lijk gebied, de eenheidsgedachte, die daarbij op den voorgrond trad, geeft een helder beeld van wat hier aan de orde is. Niet minder dan aan de materieele moei lijkheden denk ik aan het schrijnend leed en de gedruktheid in het hart van hen, die van werk verstoken zijn, of op andere wijze slachtoffer van de crisis zijn. Hier ontsluit zich een wijd arbeidsveld voor naastenliefde in nationalen zin, om de gevolgen te bestrijden van crisisleed, zoowel voor hén die midden in het leven staan, als voor de jongeren, die geen kans krijgen om aan den slag te komen. Zie verder op blz. 2. Britsche oproep tot Duitsche leiders. Achttien bekende personen uit alle kringen van het Britsche leven heb ben een oproep gericht tot de leiders van het volk in het Grootdiuitsche Rijk, om met hen samen te werken „in een laatste poging om het spook van den oorlog te doen verdwijnen." Deze oproep is geteekend door Lord Willingdon, Lord Derby, Montague Norman. John Masefieid, Lord Dawson of Penn, Sir Edward Lu- tyens, Lord Horder, Lord Macmillan, Lord Eustacy Percy, Sir. Michael Sadler, Vaughan Williams, Sir Wil liams, Sir William Bragg, Sir Ar- thur Eddington, Sir Kenneth-Clark en Lord Burghley. In dezen oproep wordt onder meer ge zegd: „Er hangt een sfeer van onbehaaglijk heid over de geheele wereld. Mannen en vrouwen in alle landen .weten niet, wat de volgende weken en maanden zullen bren gen. Zij zien hoe enorme wapeningen geor ganiseerd worden, zij zien, hoe plannen voor de burgerlijke verdediging gemaakt worden en zij beseffen maar' al te goed, dat een oorlog tusschen de zeer georganiseerde sta ten onder de bestaande omstandigheden slechts dood en verderf kan brengen. Indien wij niet te laat willen zijn, moeten thans de menschen van goeden wil, die waardeering hebben voor de vruchten der beschaving, die geen haat of wraakgevoe lens in hun hart koesteren en die in vriend schap met hun medemenschen in alle lan den willen leven, het woord richten tot de menschen over de grenzen, opdat die hun gaven van hart en hoofd mogen gebruiken om mede te werken aan het voorkomen van de grootste ramp en het slechten van de kunstmatige muren van haat, waardoor wij dreigen verdeeld te worden, wordt aan het slot van dezen oproep gezegd. Naar het Hdbld. meldt, zullen H.H. K.K. H.H. Prinses Juliana en Prins Bernhard op 20 Februari naar Grindelwald vertrekken om daar ongeveer een maand te vertoeven. Prin ses Beatrix zal deze reis meemaken en ver scheidene leden van de hofhouding van het Prinselijk Paar zullen de Koninklijke Hoog heden vergezellen. Het gezelschap zal wonen in hotel Adler, een dependance van het bekende Bearhotel. Een bezoek aan de Universiteit. Gisterenmiddag heeft Prins Bernhard een niet-of fideel bezoek gebracht aan de Leid- sche Universiteit. Z. K. H. reed, vergezeld van zijn particulier secretaris, jhr. mr. C. Dedel, te ongeveer 1.45 uur bij het Acade misch gebouw op het P.apenburg voor. Hij werd op het plein ontvangen door het col lege van curatoren. De Prins werd toege juicht door een groote menigte.'Na op het voorplein een eerewacht van „Pro Patria" te hebben geïnspecteerd, begaf de Prins zich naar de vertrekken der curatoren, waar hem door den president-curator, mr. A. van der Sande Bakhuyzen, een noenmaal werd aangeboden. Te ongeveer half vijf begaf de Prins zich naar de studentencociëteit „Minerva", waar hij op plechtige wijze werd geïnstalleerd als beschermheer van „Pro Patria." Werklooze te Wormerveer wreekt zich. Gistermiddag om half zes is de directeur van Maatschappelijk Hulp betoon te Wonnervfeer, de heer N. C. Zeulevoet, toen hij zich op de fiets van zijn kantoor naai' huis be gaf, op den Wandelweg door een 33-jairigen werklooze, zekeren K. uit Wormerveer, die hem achterop fietste, met een zwaar ijzeren voor werp neergeslagen. De heer Zeulevoet kreeg eenige vrij ern stige verwondingen aan het hoofd en bleef bewusteloos op straat liggen. Op dezen drukken verkeersweg kwamen van alle kanten voorbijgangers toeloopen. Een geneesheer, die spoedig aanwezig was, bracht den heer Z., nadat deze bij kennis was gekomen, met zijn auto naar het ge meenteziekenhuis, vanwaar hij naar zijn woning kon worden vervoerd. K„ die er van door ging in de richting van het politiebu reau, werd kort na het gebeurde gegrepen en in arrest gesteld. Waarom het ginq Het voorwerp waarmede de aanslag is ge pleegd, een groot breekijzer, is in een voor tuin je van een der woningen in de omge ving gevonden. K„ die pas veertien dagen werkloos was, had een geschil met het be stuur van de instelling voor Maatschapplijk Hulpbetoon ovor het verstrekken van ver sterkende middelen voor zijn vrouw, waar toe het bestuur, gezien den korten tijd van werkloosheid van den betrokkene, nog niet meende te moeten overgaan. Om zich over deze weigering te wreken, schijnt K. zijn daad te hebben begaan. Dreigende taal van Italiaanschen minister Geen viermogendhedenconferen- tie. Dreigend heeft de Italiaansche minister Farinnacci gisteren te Mun- chen verklaard, dat Italië nooit zal kunnen dulden, dat het nabij Ita lië gelegen Tunis in het bezit is van een land, dat aldus Italië van het Zuiden uit zou bedreigen. In een hoofdartikel schrijft de Giornale d'Italia o.m., dat Frankrijk een geheim ver drag heeft gesloten met de republikeinsche Spaansche regeering waarin vrije doortocht over Spaansch gebied zou zijn vastgelegd van negertroepen uit Fransch-Afrika, die op weg zouden zijn naar het Europeesche front van Frankrijk. Geen viermogendhedenconferen- tie? De Lavoro Fascista schrijft in dit ver» band, dat een dergelijk voorstel slechts ten doel zou hebben Frankrijk de gelegenheid te geven zich te onttrekken aan de verantwoor delijkheid voor de fouten van zijn Spaan sche politiek. Dit nummer bevat 16 pagina's Onze kunstschatten in oorlogstijd Internationale conferentie ter bescherming aangevraagd. De Nederlandsche regeering heeft zich volgens de regeeringspersdienst overeenkomstig een verzoek, door de negentiende volkenbondsvergadering in September 1938, tot haar gericht, door tnsschenkomst van H. Ms. ge zanten tot alle regeeringen van de staten, die lid zijn van den Volken bond zoomede tot een aantal ande re regeeringen gewend met betrek king tot het vraagstuk van de be scherming van monumenten en kunstschatten in oorlogstijd. Daarbij heeft onze regeering het ontwerp verdrag overgelegd dat terzake op verzoek van de internationale commissie voor in- tellectueele samenwerking dor het „Office International des Musees" te Parijs was op gesteld, Aan de regeeringen is verzocht te willen berichten of zij eventueel bereid zou den zijn deel te nemen aan een diplomatieke conferentie waar dit ontwerp zou worden besproken, terwijl tevens verzocht is aan de Nederlandsche regeering de opmerkingen kenbaar te maken, waartoe het ontwerp aan leiding zou geven. Een nieuwe Rembrandt in 't Rijksmuseum Belangrijke aanwinst. Een aanwinst voor het Rijksmuseum van den allereersten rang en die een verrassing zal vormen voor ons vaderland en Amster dam in het bijzonder, is te danken aan het offervaardige initiatief van een reeks kunst vrienden, gesteund door de vereeniging Rem brandt en door het rijk. Het betreft een jeugdwerk van Rembrandt, dat de reputatie heeft van een der volihaakste uit zijn Leid- schen tijd, en dat velen zich nog van de Rembrandt-tentoonstelling in 1932 zullen herinneren, namelijk: „Jeremia, treurende over de vei'woesting van Jerusalem". 800 MAN VAN DE INTERNATIO NALE BRIGADE BIJ VLIEGTUIG- AANVAL GEDOOD. Ontzettende tooneelen te Figue- ras, waar duizenden vluchtelin gen om hulp smeeken. Anti-Franco betooging te Gibraltar Terwijl van Spaansche zijde wordt beweerd, dat slechts vier personen zijn gewond, bevat de Daily Express van hedenmorgen een hoofdartikel waarin wordt gezegd, dat rechtsche vliegtuigen bij een bombardement een trein met 800 man van de in ternationale brigade van het republi keinsche leger geheel hebben vernie tigd. C. D. Gallacher, de speciale oorlogscor respondent van het Britsche orgaan, heeft zijn bericht ontleend aan mededeelingen van majoor Henry Harding, die belast was met het transport van een trein van 800 Mexicanen en Zuid-Amerikanem Deze troer pen waren een onderdeel geweest van een brigade van 3600 man. Majoor Harding vertelt, dat de trein met huiswaarts keerende troepen ter hoogte van Cardedu, een stuk ten noorden van Barce- lona, was gekomen, toen plotseling de Franco-vliegtuigen verschenen. Er werden vijftien bommen gewor pen. De gevolgen waren ontzettend. Achthonderd man werden gewond of zwaargewond. Verwarde toestand in Figueras. Voortgedreven door den angst voor de bombardementsvliegtuigen van Franco ko men duizenden vluchtelingen in de steden èn dorpen van Noord Catalonië aan. De autoriteiten te Figueras hebben aan Frank rijk dringend om medicamenten gevraagd, nadat de buitenwijken van Figueras door de rechtsche vliegtuigen gebombardeerd wa ren. De weg tusschen deze stad en de Fran- sche grens, die 25 kilometer lang is, is vol vluchtelingen. Te Figueras hebben zich tooneelen van onbeschrijfelijke verwarring af gespeeld. Men zag regeeringsambte- naren, die op zoek naar de departe menten waren, ministers, die hun collega's trachtten te vinden, hui lende moeders, die naar haar kinde ren zochten en kleine jongens en meisjes, bedelend om brood. De vluchtelingen hebben bitter van de koude te lijden. De gezond heidsomstandigheden zijn ontstel lend. De republikeinsche autoriteiten doen wat zij kunnen en verhinderen een wanordelij ken uittocht van vluchtelingen naar Frank rijk. De vluchtelingen worden door carabi- neros gecontroleerd, eerst te Gcrona en daar na te Figueras, waarna zij in zooveel moge lijk georganiseerde groepen over Noord-Cta- talonië verdeeld worden. Ook langs de grens zijn cara'bineros geplaatst. Wachtvuren vormen een flikkerende lijn in den nacht langs de grens. Plannen zijn opgesteld om de hooge passen, waarover een weg loopt van Seo de Urgel, door Andorra naar Frankrijk, schoon te maken, aangezien deze weg op sommige plaatsen onder een sneeuwlaag van tien voet dik bedolven ligt, teneinde iedere stroom van hongerlijdende vluchtelingen naar Andorra, dat thans vol ledig geisoleerd is, te kunnen verwerken. Er wordt slechts weinig nieuws ontvangen over de republikeinsche legers in Catalonië, tengevolge van de volkomen ontwrichting der verbindingen. Verstoord rechtsch feest te Gibraltar. Terwijl te Gibraltar in het gevestigde agent schap der rechtsche Spaansche regeering een groot aantal aanhangers van Franco bijeen was om de overwinning van Barce- lona te vieren, heeft een groote menschen- menigte, waaronder meer dan duizend Brit ten, buiten betoogd, onder het roepen van: „Weg met Franco, weg met I-Iitler en Mus- solini". De betoogers, waaronder vrouwen en kinderen, trokken door de straten met een groote Engelsche vlag. De van het agent schap wapperende vlag van Franco, werd in den avond neergehaald. Een groote politie macht heeft de menigte uiteengedreven; DB BILT SEINT. Verwachting voor het geheele land: Nevelig tot betrokken of zwaar bewolkt, plaatselijk nog eenigen regen of natte sneeuw, matige tot zwakke Oosten- tot Noordenwind, weinig verandering in tem peratuur. Hedenavond door de radio uit. gezonden. Onverwachts is besloten de rede, die Chamberlain hedenavond in Birmingham zal uitspreken, door de radio uit te zenden, (Om 21.50 u. A.T. over alle regionale zen ders) Deze wijziging in het arrangement mag worden beschouwd als een bevestiging van de voorspelling, dat Chamberlain be langrijke dingen te zeggen zal hebben, meent, de N. R. Ct. De verwachting, dat hij een vrij scherpe waarschuwing aan Duitsch land zal laten hooren, zal echter waar schijnlijk niet in vervulling aan. Goed inge lichte kringen meenen te weten, dat Cham berlain weliswaar over den internationalen toestand zal sproken, maar dat hij zich daarbij ook dezen keer weer zal laten lei den door zijn wensch alles te vermijden wat provoceerend zou kunnen werken. Het krachtige geluid, dat hij gezegd wordt te zullen laten hooren, zal dan ook volgens de politieke profeten, niet zoo zeer de inter nationale politiek dan wel de Engelsche defensie gelden. Ex-keizer Wilhelm, viert opge wekt zijn tachtigste verjaardag. Omringd door een grooten kring van familieleden en door een vijftig tal vertegenwoordigers van Duitsche oude-adeilijke geslachten, heeft de' ex-keizer van Duitschland, Wilhelm II von Hohenzollern gisteren met groote pracht en luister op huize Doorn zijn tachtigsten verjaardag ge vierd. Des morgens werd de ex-monarch in de hall van zijn woning door zijn echtgenoote, Prinses Hermine, zijn kinderen en kleinkin deren, benevens de gasten gelukgewenscht, waarna een korte kerkdienst plaats vond onder leiding van ds. Doehring. Deze zeide in zijn toespraak, dat de liefde van den ex- keizer voor zijn volk nimmer zal ophou den. Na den kerkdienst verspreidden de gasten zich in de zalen van huize Doom, welke in een bloementuin herschapen wa ren. Er prijkten o.m. fraaie bloemstukken gezonden door het Koninklijk Huis. De Prins komt. Vervolgens aanvaardde de jarige tal van geschenken, w.o. een mooi tuinhuis van de Doomsche burgerij, door den burgemeester aangeboden. Aan alle aanwezigen reikte de jubilaris een gouden herinneringsspeldje uit. De feeststemming bereikte haar hoogtepunt, toen Z-K.H. Prins Bernhard in zijn groote Mavbach arriveerde, hartelijk toegejuicht door de inwoners van Doom. Den geheelen dag vloeide een stroom van brieven en telegrammen binnen, o.m. van het Koningspaar en de Koningin-Moeder van Engeland en de vorsten van Denemarken, Zweden en Griekenland. Uit ons land kwamen o.m. telegrafische felicitaties van den minister-president en van generaal C. J. Snijders, oud-opperbevel hebber van Leger en vloot. Gala-diner. Het luisterrijke feest werd besloten met een gala-diner in de ruime, voorname cn rijk met bloemen versierde eetzaal. Van den grooten weg af waren de contouren van het eeuwenoude gebouw in het avondlijk don ker duidelijk te onderscheiden. Felle stra lenbundels uit de hel verlichte vensters gleden over de dikke boomen in het park en legden lange schaduwen. De mannelijke leden van het gezel schap hadden zich voor deze gelegen heid in de gala-uniformen der voor malige regimenten in het Duitsch land van voor den oorlog gestoken. De dames droegen kostbare avond toiletten. De keizer die er zeer opge wekt uitzag was gekleed in 't prach tige witte generaalsuniform van de vroegere keizerlijke lijfgarde. Het was de uitdrukkelijke wensch van den ex-monarch, dat het diner een zeer in tiem karakter zou hebben, en dat geen toe spraken zonden worden gehouden. Tot laat in den avond bleef de tachtig jarige met zijn familie en gasten in ongedwongen stemming bijeen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 1