Chamberlain waarschuwt
-Mussolini
J
torpedeert zandtrein
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Moodlotlige scheepsbots'ng
op do Nieuwe Maas
ma
Verrassing te Rome,
vreugde te P ar ij s
rtffd.)
Dekknecht verdronken
Franco eischt onvoorwaardelijke
overgave
Ir. Coops wordt directeur
vao Soesterberg
Laan, Schagen. Tel. 20.
DINSDAG 7 FEBRUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10798.
Uhgflve ée* HV. Uitg.-Mip „Hollo*4t Noord erfcwortier"
OJI 1*11 li f
zij har-
k later
lte van
iet een
ar Ma-
9 Solidarifeits- verklaring
0 met Frankrijk
er.)
BEDREIGING DER VITALE BE
LANGEN VAN FRANKRIJK BE-
TEEKENT INGRIJPEN VAN
GROOT BRITTANNIE.
Groote voldoening in Frankrijk heeft een
verklaring van Chamberlain in het Lager
huis gewekt, dat Engeland solidair is met
Frankrijk. De verklaring van Bonnet op 26
Januari afgelegd, inzake de Britsche en
Fransche strijdkrachten in geval van oorlog
ig in volkomen overeenstemming met de op-
est. vattingen der Britsche regeering.
Chunberlain voelde zich verplicht
hel duidelijk te maken, dat de over-
en (opn.1 eenstanming van belangen, waarbij
Frankrijk en Groot Brittannie bei
den betrokken zijn, zoodanig is, dat
ing. (a «enige bedreiging van vitale belan
gen vin Frankrijk, van welke zijde
ook, onmiddellijk een samenwer
king van Groot Brittannië zal te
mededef voorschijn roepen.
Een groote verrassing.
vormde de verklaring voor het Lagerhuis,
dat er blijkbaar niet op was voorbereid, dat
ziek. Chamberlain een dusdanige belangrijke ver-
l*0-Dan> klaring zou afleggen. De banken waren al
thans matig bezet.
Chamberlains uitspraak wekte luide in-
tlemming van alle banken en het is van veel
beteekenis voor de regeering, dat de oppo-
ittiet hierin geheel met haar eens is. Ook
15 Ber later In de wandelgangen, werd deze rond
borstige en ondubbelzinnige verklaring toe-
flejnieM en men drukte er zijn voldoening
amofoofr «ver nit, dat de minister president thans
eindelijk categorisch deze belangrijke verze
kering heelt gegeven.
In welingelichte kringen wordt de giste
ren g®ven verklaring van Chamberlain
opgevat als een pendant op de verzekering
van Hitier, dat Duitschland Italië zal bij
staan als laatstgenoemd land in een conflict
gewikkeld zou worden.
enschap, Directe waarschuwing aan Mus
solini.
.olist, (jpjjjk 0ffjcjee]e commentaren op
"Mussolini! rede voor den grooten fascisti-
schon raad, waarin gesproken wordt van
„invloeden van over de Spaansche gren-
eensch ,er: een rechtstreeksche bedrei
gde'? :»r. Frankrijk vormde, heeft de maat
<je Brioche regeering blijkbaar doen
overloop®,
Inumn, Hussolini had te Rome de plech
tige veralering aan Chamberlain gegeven,
Vat.6 voffi ^ansche troepen zouden worden
lijn zoor.' losgetrokken zoodra Franco den oorlog
9effonMn. Van de noodzaak van een
e hem o. Tmiiii.i.
je aanbid- JMIUUe« overwinning is toen, althans vol-
flens Chamberlain's verklaring in het La-
■ie^ieer ®erko's' fiewaagd, om van „uitsohake-
in ci'- vao onbehoorlijke invloeden op het
dit bijK Welland en aangrenzenden gebieden"
rtS«rï,f!,7le sv"ke"-
wordt dan ook niet onder stoelen of
den. ..Dar anben gestoken, dat de Engelsche regee-
•ijn-t ring door Gayda's artikel onaangenaam is
Setrofien, en er prijs op stelt ten spoedigste
e vernemen of dit artikel het inzicht van
en Dnce weergeeft. De Engelsche gezant te
ome heeft in verband hiermede een onder-
«asettfi* U V3n,wiatig minuten met ciano gehad.
iderenF schuti!°?*nblik van Chamberlains waar-
terwijlE K goed gekozen. Verschillende da-
jemakgf- d J'f meldden de Engelsche correspon-
srtoon 2irh sii °°.me» dat de Italiaansche pers
cele Brit- te moeite geeft om den indruk bii het
rd en I in L volk tc wekken, dat Frankrijk
looals.da* LTchl1 met Ita'ië geisoleerd staat en
maar ha1- niet alleen een neutrale,
Ifl's b- -"'wii ecu ucuuaic, maai
n «rv Italism- *elwillende houding tegenover de
Bischen inneemt
■Sio'fcl'H ,le..-.-,.haJs. duidelijk, gemaakt, dat
<aar aar-
r, dat i
t de or#
kelök hai
Ojn wti' Ver^s.*- Echter heeft Chamberlaip
ren ftmj n.0R in a'{?enieene termen gehou-
nat van „officieele" Italiaansche
?een sprake is.
plooi.
ofde bet
bchen t
Rome is zeer verbaasd
st van Chamberlain in
te vb™!01- afselegd, is een groo-
frhalm-nf *eblek<?n voor Italiaan-
*ho krin?en- haar be-
uitdmvv 600 duidelijker omlijnde
Sn "i kms ,van de eenheid van be-
Prankri uThon Groot-Brittanje en
OoÏÏln Lecm? Britsch premier
0ren heeft uitgesproken.
Van bepaalde zijde werd geopperd, dat de
verklaring gelijkwaardig is aan een aankon
diging van een militair bondgenootschap,
even bindend als dat, hetwelk door Hitier is
afgekondigd tusschen Duitschland en Italië.
In feite zijn vele politieke waarnemers van
oordeel, dat de verklaring den bodem inslaat
van het geloof, dat steeds in Italië heeft be
staan, n.L, dat nooit een toezegging van mi
litairen steun door Groot-Brittannië aan
Frankrijk is gegeven.
Officieele kringen weigeren eenig commen
taar te geven. Zij verklaren slechts: Italië's
natuurlijke aspiraties bedreigen de vitale be
langen van geen enkel land.
Hef algemeene publiek wist gisteren
avond niets van wat Chamberlain ge
zegd heeft, aangezien het eenige dag
blad, dat zijn verklaring tot dusverre
heeft gepubliceerd, het orgaan van
het Vaticaap is, de Osservatore Ro-
mano.
Voldoening in Frankrijk.
In Frankrijk zien bevoegde kringen de
woorden van Chamberlain als een zeer dui
delijk antwoord op de artikelen der Italiaan
sche pers, waarin de laatste dagen de nau
we solidariteit in twijfel werd getrokken tus
schen Engeland en Frankrijk.
Men is het er over eens, dat de woorden
van Chamberlain, evenals die van Roosevelt,
welker algemeene beteekenis niet gedemen
teerd is, een doeltreffende bijdrage vormen
voor de vredespolitiek der groote democra
tieën.
Geen wijziging der
Britsche monetaire politiek
De Britsche minister van financiën heeft
bij de indiening in tweede lezing van een
financiëel wetsontwerp in het Lagerhuis ver
klaard, dat er geen sprake is van eenige
wijziging in de monetaire politiek als ge
volg van deze wet. De wet betreft zekere bij
zonderheden van het monetaire mechanisme
en brengt in herinnering hoe het egalisatie
fonds voor den wisselkoers is vergroot van
150 tot 550 millioen pond sterling, ten ein
de ongelegen fluctatutics van de wisselkoer
sen tegen te gaan. Recente gebeurtenissen
hebben het wenschelijk gemaakt het wets
ontwerp in te dienen. Over een lange peri
ode, welke in het laatste voorjaar eindigde,
zijn de goudvoorraden voortdurend toege
nomen. Zij bedroegen op 31 Januari 835 mil
lioen, berekend naar den laatsten markt
prijs.
In de daarop volgende periode van zes
maanden was er een aanzienlijke goud-
vlucht.
De goudvoorraden liepen terug tot een
waarde van 689 millioen waarvan 151 mil
lioen op rekening van het egalisatiefonds.
De rest is ter beschikking van de Issue
Departement van de Bank of England.
In de voorstellen schuilt geen enkel spoor
van inflatie of deflatie.
Aangevaren sleepboot kon het
nog tot den steiger toe brengen,
maar zonk toen.
Op de Nieuwe Maas heeft zich
gisteravond een scheepsbotsing voor
gedaan. waarbij één der opvaren
den over boord is geslagen en ver
dronken.
Omstreeks half zeven voer voor de Park
haven de sleepboot Herdy.no. 1 van de fir
ma Th. van der Werf, die moest uitwijken
voor een onbekend gebleven motorsohecp-
je. Door deze manoeuvre kwam de sleep
boot in aanvaring met het Rijnsleepschip
Maria, afkomstig uit Waspik, geladen met
zand, dat getrokken werd door de sleep
boot Utrecht.
Aan stuurboordzijde kreeg de
Herdy ter hoogte van de machineka
mer een gat. waardoor het water
naar binnen stroomde. De 33-jarige
dekknecht, J. Bruts, wonende te
Rotterdam vloog door den schok
overb oord en verdronk jammerlijk.
De machinist, de 33-jarige J. Upree, sprong
op de Maria over, doch even later stapte hij
weer op de sleepboot om den kapitein, J.
Bax, behulpzaam te zijn bij het in veilig
heid brengen van zijn vaartuig, dat reeds
zinkende was. Het gelukte de Herdy tot bij
den steiger aan do Veerhaven te dirigeeren,
waar de sleepboot zonk. De beide opvaren
den konden nog juist op het nippertje op
den wal springen. Kapitein Bax is op het
bureau van de rivierpolitie avn droge klce-
ren voorzien.
Het sleepschip doorgevaren.
Het sleepschip „Maria" dat vrij
ernstige schade aan het voorschip
bij de ankersiuis had gekregen, was
doorgevaren omdat, zoo verklaarde
de schipper, niet gemerkt was wat
de gevolgen van de botsing waren
geweest. Een politieboot heeft dit
schip later achterhaald en den kapi
tein medegenomen naar het bureau,
teneinde inlichtingen over het ge
beurde tc verschaffen.
Naar het stoffelijk overschot van den om
gekomen dekknecht wordt door de rivier
politie gedregd. De maatschappij van de ge
zonken sleepboot heeft op de plaats waar
■het schip is gezonken, wraklichten geplaatst
en vanmorgen vroeg zouden pogingen in
het werk worden gesteld om het scheepje
te lichten.
Naar het motorschip, dat, de oorzaak van
het ongeluk was, wordt gezocht.
Uitkeering faillieten boedel
Ivar Kreuger half pCt.
De failliet verklaarde nalatenschap van
Ivar Kreuger is thans na bijna zeven jaar
afgewikkeld. Det otale uitkeering bedraagt
ruim >2 aldus het Hsbl. Er was reeds
een uitkeering van 0.495 geschied waar
mede een bedrag van Kr. 6.8 mill. was ge
moeid geweest. Voor de slotuitkeering was
Kr. 1.1 mill. beschikbaar, zoodat de totale
uitkeering als gezegd ruim bedraagt.
Tegenover Kr. 8 Mill. aan baten stond
Kr. 1370 mill. aan vorderingen. De voor
naamste crediteuren zijn Kreuger Toll en
de Zweedsche Lucifers Mij., die elk onge
veer Kr. 400 mill. hebben tc vorderen.
Groote materieele schade aange
richt bij spoorwegongeluk te
Maarn Hoofdgeleider van den
zandttrein ernstig gewond Bei
de sporen versperd.
Door onveilig sein gereden
Gisteravond is de electrische trein
AmsterdamArnhem, die om 21.08 u-
te Utrecht was vertrokken, bij het
tationsemplacement van Maarn op
een zandtrein gereden. De hoofdge
leider van den zandtrein, de heer
van 't Land, uit Utrecht, werd daar
bij ernstig gewond. Hij is naar het
ziekenhuis te Utrecht vervoerd. De
materieele schade is bijzonder groot.
Beide hoofdsporen zijn versperd en
het treinverkeer ondervindt vertra
ging. De reizigers moeter. ter plaatse
overstappen.
Hoe het gebeurde.
De electrische trein, welke om 8 minuten
over negen van het Centraal Station te
Utrecht was vertrokken met bestemming
Arnhem, was 't station Driebergen gepas
seerd en naderde het station Maarn. Ter
hoogte van de ter plaatse aanwezige zande
rijen op ongeveer 500 meter afstand van het
station te Maarn stond het signaal op onvei
lig. Een zwaar geladen zandtrein, bestaande
uit eenige platte zandwagens en een goede
renwagon aan het einde, passeerde op dat
oogenblik het op die plaats liggende wissel
complex, de lijn UtrechtArnhem overste
kende.
De zandtrein was op weg naar Utrecht. Op
tot nu toe nog onopgehelderde wijze is de
electrische trein door het onveilig signaal
heengereden en met groote kracht op de
laatste wagens van den zandtrein gestooten.
De electrische trein, welke uit twee
wagons bestond, schoof nog ongeveer
200 meter door alvorens tot stilstand
te komen, den zandtrein volledig ter
zijde werpend. In een korfc oogen
blik werd een groote ruine gescha
pen. De voorste wagon van den elec-
trischen trein werd van de wielstel-
ling gerukt en kantelde gedeeltelijk.
Evenals bij het spoorwegongeluk te Ede
in Mei van het vorige jaar heeft de hechte
constructie van den electrischen trëin de in
zittenden van dezen wagon voor groot on
heil behoed. Gelukkig was het slechts een
tweede klasse wagon, waarin zich slechts
enkele reizigers bevonden, die evenals de
wagon voerder hevig schrokken, doch onge
deeld de trein konden verlaten.
Erger v.as het gesteld met den
zandtrein. Enkele wagons werden
totaal vernield terwijl de bagagewa
gen geheel omver werd geworpen.
In dezen wagon bevond zich de hoofdge
leider, de heer op 't Land, die ernstig ge
wond werd opgenomen en na door dokter
Lobel uit Maarn en een verpleegster, die
spoedig ter plaatse waren, te zijn geholpen,
per trein naar Utrecht werd vervoerd en van
het station aldaar per ziekenauto naar het
academisch ziekenhuis werd getransporteerd
In den wagon bevond zich bovendiem een
kolenkacheltje. Toen de wagon kantelde viel
het kacheltje om, waardoor een begin van
Britsch-Fransche bemiddelingspogingen mislukt
DE FRANSCHE GRENZEN OPEN
VOOR DE VLUCHTELINGEN.
EEN GROOT PROBLEEM!
Zooals overigens voor de hand ligt,
heeft Franco de Fransch-Britsche
bemiddelingspogingen, welke op ver
zoek der linksch-Spaansche regee
ring ondernomen waren, van de
hand gewezen, en eischt hij onvoor
waardelijke overgave. President Aza-
na schijnt hierin te willen toestem
men, terwijl Negrin en Del Vayo wil
len doorvechten. Diplomatieke krin
gen bevestigen thans dat daardoor
scheuring in de linksche regeering
ia ontstaan. Waar Negrin zich be
vindt is onbekend. Frankrijk heeft
de grenzen opengezet en zonder op
houden vloeit een stroom van vluch
telingen het land binnen. Amerika
heeft aan de bemiddelingspogingen
niet meegedaan.
De Spaansche soldaten welke over de
grens komen worden terstond ontwapend,
De vrouwen en kinderen worden in centrale
punten bijeengebracht „van levensmiddelen
voorzien en naar het binnenland vervoerd.
Voor de gewonden zijn maatregelen getrof
fen tot inrichting van kleine hospitalen ter
plaatse, waar de dringendste zorgen gege
ven kunnen worden. De soldaten worden ge-
interneerd in een concentratiekamp in Ar-
geles, waar 100.000 man kunnen worden on
dergebracht. Het kamp zal in rechthoeken
van een hectare worden verdeeld, welke elk
niet prikkeldraad zullen worden omgeven en
die 1500 militiesoldaten per afdeeling kun
nen opnemen. Een zeer strenge militaire
tucht zal er gehandhaafd worden.
Men kan het aantal personen dat Frank
rijk een onderdak zal moeten geven ramen
op 270.000 tot 300.000, de kosten worden ge
raamd op 8 tot 10 franc per dag per per
soon.
Rechtsche vlag aan de Andorraan-
sche grens.
Officieel wordt medegedeeld, dat na de ver
overing van Seo de Urgel de rechtsche vlag
wappert aan de Andorraansche grens. Ver
schillende dorpen zijn weer veroverd, Ali-
cante is gebombardeerd. Van rpgeeringszijdc
wordt meegedeeld, dat de strijd aan het C.a-
lalaansche front in alle sectoren voortwoedt.
Onze troepen, aldus het communiqué, hebben
zich teruggetrokken in stellingen van groo
te re tactische sterkte in de sectoren van
Seo de Urgel, Gerona en Palamos. De solda
ten van kolonel Modesto en luitenant-kolonel
Lister vormen op verscheidene kilometers ten
zuiden van Figueras nog steeds een front.
Generaal Rojo, de chef van den centralen ge-
neralen staf, is nog steeds in Spanje om de
operaties te leiden.
President Azana aan de
van Zwitserland.
grens
President Azana is in Hante Savoie, in Col
longes Sous Salève bij de Zwitsersche grens
aangekomen, waar hij een bezoek brengt aan
zijn zwager, Rivas Clierif, den vroegeren
Spaanschen consul-generaal in Genève.
Azana zou al maanden gewerkt hebben
aan het verkrijgen van nog eenigszins rede
lijke vredesvoorwaarden Aan zijn hoop is
echter door het plotselinge succes van Franco
in Catalonië den bodem ingeslagen.
Frankrijks groote probleem...
Frankrijk staat voor een bijna onoverkome
lijk probleem, nu het besloten heeft de gren
zen voor de Spaansche vluchtelingen open te
stellen.
Wat de leden der Spaansche republikein-
sche regeering betreft, die naar Spanje uit
geweken zijn, verduidelijkt men in welinge
lichte kringen, dat zij bij het betreden van
Fransch gebied krachtens de Fransche souve-
reiniteit, alle eigenschappen en middelen
van actie, voortvloeiende uit het feit, dat zij
leden van een buitenlandsche regccring zijn,
verliezen. Zij verblijven in. Frankrijk als in
dividuen en eenvoudige uitgewekenen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
I
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Verwachting voor de kuststrook:
Meest matige Z.W. tot Z. wind,
gedeeltelijk bewolkt, droog,
zacht weer.
Algemeene vooruitzichten: Gelei
delijk toenemende wind, la
ter toenemende bewolking,
zacht weer.
brand ontstond. Het vuur werd evenwel
spoedig gebluscht met een zich in den elec
trischen trein bevinden snelblusscher, waar
door uitbreiding werd voorkomen.
Opruimingswerk direct aangepakt
Terstond werden maatregelen getroffen,
om het reizigersvervoer zoo min mogelijk te
stagneeren. Daar de bovenleiding intact was
gebleven, was het mogelijk de electrische
trein tot op de plaats van het ongeluk te
leiden. Hier moesten de reizigers overstap
pen en met andere electrische treinen hun
reis vervolgen. Het opruimingswerk werd
onmiddellijk met kracht aangepakt. Monta
gewagens met diverse ploegen arriveerden
uit Utrecht, Arnhem en Nijmegen. Men hoop
te een lijn tegen het aanbreken van den
dag vrij <e hebben. Een betonnen seinpaal
werd eveneens door den electrischen trein
omver geworpen.
Uit de situatie kan worden opgemaakt, dat
de trein op het moment van de botsing niet
de volledige snelheid heelt gehad welke ter
plaatse pewoonlilk wordt gebezigd. Daar
uit zou men de conclusie kunnen trekken,
dat de wagenbestuurder heeft willen stop
pen, doch dat de trein bij de remmingspo
gingen is doorgereden met het noodlottig
gevolg.
Naar de Tel. verneemt, zal als directeur
van het Luchtvaartbedrijf te Soesterberg
worden benoemd ir. J. H. Coops, thans on
derdirecteur van de N.V. Nederlandsche
Vereenigde Blikfabrieken te Amsterdam.
Sinds de reorganisatie van het luchtwa-
pen is naast de drie luchtvaartregimenten,
te zamen vormende de luchtvaartbrigade, 't
luchtvaartbedrijf, bestaande uit de herstel
lingswerkplaatsen, magazijnen, bedrijfsadV
ministratie en inkoopafdeeling, als een af
zonderlijke tak van dienst, direct ressor-
teerende onder den minister van Defensie,
gehandhaafd. Eenigen tijd geleden beston
den plannen het luchtvaartbedrijf als af
zonderlijke afdeeling op te heffen. Gezien
de binnenkort te verwachten benoeming
van ir. Coops tot directeur van dit bedrijf
als opvolger van luitenant-kolonel H. L. v,
Royen, schijnt van deze plannen te zijn af
gezien.
Het nageslacht moet
meebetalen
Opvattingen van Br. Funk.
Vernomen wordt dat toen Funk het
presidentschap der Rijksbank overnam, hij
verklaard heeft, dat de loonen, de prijzen
en de valuta stabiel gehouden moesten wor
den en dat een verhooging der belasting,
zooals die door Schacht geëischt werd, ver
meden moest worden. De nationaal socialis
tische theorieën verwerpen ook de inflatie,
doch verklaren, dat een vergrooting van de
bankbiljetten circulatie niet inflationnair is.
zoolang de vergrooting vergezeld gaat van
een grootere goederenproductie.
Vernomen wordt, dat do opvattingen
van Funk zijn, dat de financiering van
het nationaal scialistisohe regime niet de
taak kan zijn van één generatie, maar dat
de schulden over een langere periode moeten
worden uitgebreid, hetgeen ook in strijd is
met de politiek van Schacht. De industrie
ondernemingen en het publiek zijn niet lan
ger in staat den staat te helpen bij het be
strijden van de enorme kosten der bewapen in
gen en der openbare werken.
Er worden twee mogelijkheden overwo
gen: Uitbreiding van de schulden op kor
ten en middellangen termijn tot na de 'thans
geldende vervaldagen, en invoering van een
nieuw soort obligaties, die op afleveringsmo
ta's lijken. Er verluidt, dat Funk hoopt, dat
door de ontwikkeling van het vierjarenplan
en de verdere rationalisatie der industrie
het mogelijk zal zijn te komen tot een aan
zienlijke verhooging der productid en daar
mede tot voorkoming van een stijging dei-
prijzen. Funk hoopt het probleem der Duit-
sche internationale schulden te regelen. Hij
is van oordeel, dat, wanneer de Joodsche
emigratie geregeld is en het gevaar van ka-
pitaalvlucht is weggenomen, het mogelijk
zal zijn dat de deviezenbeperkingen losser
gemaakt kunnen worden en de kwestie van
nieuwe buitenlandsche credietcn voor
Duitschland kan worden overwogen.