Rome en Berlijn
0 weder verbolgen
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Verkoeling der Britsch-
Italiaansche betrekkingen
Duitsche vloot straks
280.000 ton
Het Hongaarsche kabinet
afgetreden
Duitschland aan den kop
dzr vliegtuigproductie
Paus Pius XI
bijgezet
japanners trachten
de Chineesche kust
te beheerschen
De „ariseering"
van Dantzig
Jeugdherbergcentrale
gaat jubileeren
S Hl 414
Laan, Schaden. Tel. 20.
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10805.
cotgare Je' N.V. Uitg.-Mij'. „Motto*ck Sooede^woftier"
Nu Frankrijk hun vriend Franco
wil erkennen, is men boos, terwijl
men het vroeger hekelde, dat
Frankrijk dat niet wilde.
eigenbelang, zegt de
transche pers.
Erkenning van Franco
door Frankrijk ophanden 1
Zooals verwacht kon worden zijn
Rome en Berlijn zeer weinig te spre
ken over de toenadering van Frank
rijk tot Franco. Bérard, de Fran-
sche zaakgelastigde zal zich op
nieuw naar Burgos begeven, thans
belast met een officieele zending. Hij
zal Franco persoonlijk ontmoeten.
Hoewel het grootste stilzwijgen over
de missie van Bérard wordt bewaard
neemt men aan, dat deze de officieele
erkenning door Frankrijk insluit.
De Fransche ministerraad.
Bonnet en Daladier hebben de „politiek
van aanwezigheid" bepleit, die, „zoowel
krachtig als afwisselend moet zijn."
Eenige ministers waren van oordeel dat
het voorbarig zou zijn onderhandelingen aan
te knoopen zoolang de republikeinen nog
strijden. Sommigen waren van oordeel dat
er tusschen een erkenning de jure, welke te
veel zou zijn, en een politiek van negatieve
onthouding, plaats is voor een erkenning
de facto, welke de Fransche belangen doel-
r treffend zou dienen.
Engeland zal wel meegaan.
I Het Britsohe Kabinet zal heden deze rap
porten worden voorgelegd, teneinde te kun-
tnen beslissen over de erkenning van Fran
co, Men acht het zeker, dat het kabinet zich
in beginsel voor erkenning zal uitspreken,
doch het aan don minister-president en den
Minister van buitenlandsche zaken zal over
laten, het tijdstip hiervoor te bepalen, het
welk zal afhangen van het verzet der link-
sctien, doch meer nog van de houding van
Franco ten opzichte van de eventueele over
wonnenen.
toer Franco's weinig edelmoedige houding
in de laatste dagen is men inmiddels niet
zoet «sticht.
Rome en Berlijn „onhandig".
In het Journal des Debats schrijft de be
kende Fransche journalist Pierre Bemus o.a:
Opgemerkt zal worden, dat de er-
8«nis van Rome en Berlijn nog al
onhandig is. want zij alleen toont,
dat Italië en Duitschland zich geen
zorgen maken om wat wellicht goed
kan zijn voor Spanje, maar uitslui
tend om de moglijkheid om van dit
•and hun instrument te maken. De
I'aliaansche en Duitsche dagbladen
zien in hun ergernis zelfs niet. dat
er iets grotesks is in hun tegenspra
ken. Vroeger verweten zij den Wes-
Frankrijks president de gast van
den Engelschen Koning
Aankomst op 21 Maart.
P'csident der Fransche republiek en
-ievrouw Lebrun, zullen op 21 Maart a.s. in
j La a'?,lren aan het Victoria-station te
vp u, aankomcn, waar zij zullen worden
I gj^We d door den Koning en de Konin-
h Koninprin Mary zal het nieuwe gebouw van
IJ institut Frangais openen. Woensdag
(ioor den Lord Mayor van Londen een
aangeboden,
up Windsor Castle zullen de Koning en
iu, n?n een noenmaal aanbieden, terwijl
s avonds de FranschBritsche vereenigin-
f - e^P-receptie zullen houden. In het Fo-
I boden za^ ecn maaltijd worden aange-
De ontvangst in het parlements
gebouw.
Chatnberlain heeft gistermiddag in het La-
rl». hu„ls meegedeeld vernomen te hebben,
don k-C ont Lebrun liet aangenaam zal vin-
aan i Z1'n a,s' officicel bezoek een bezoek
rp u-- l)ariementsgebouw te kunnen bren-
miriJ i \0Cf?de er aaa toe, dat de leden van
'n ulzenT van het parlement president
hn.,,„Jro,uw Lebrun zeer zeker een hartelijke
Do ÜRS! zu^en bereiden. (Applaus.)
,?asten. zu'ien op 23 Maart des ochtends
paiigenUUr m m'nster Hall worden ont-
Labour-oppositie sprak Fletcher
'n hof UIl' dit nie"ws bet Britsche
ichpnk-J*.a sche^volk groote voldoening zal
ïerbetoon* ïel niot a1,cen ^ijst op een
iemonstrnr President, doch op een
I N5cheXo«aUellifariteit d"r beide Wes'
terschen mogendheden de rechtsche
regeering niet te erkennen. Thans
klagen zij in deze erkennig een som
her complot aan".
De Paris Soir constateert, dat „het zenden
van een Franschen vertegenwoordiger naar
Burgos Rome en Berlijn luide kreten heeft
doen slaken. De fascistische pers, tegelijker
tijd stomverbaasd en verontwaardigd, zou
ons naar den duivel wenschen. Dat de Ita
lianen ons vertrek zoo gaarne willen, is een
voortreffelijke reden om te blijven".
Ook de andere Fransche bladen wijzen op
het zonderlinge feit, dat nu de democratieën
zich met een dictator willen verstaan, gehe
keld wordt, wat vroeger werd aantreprezen.
Londen is bezorgd.
Men verheelt te Londen niet, dat de
houding van Italië zekere bezorgdhe
den kan rechtvaardigen. Wat er het
gevolg van kan zijn, is dat de diplo
matie van Ciano, zooals men deze
zich thans ziet ontwikkelen, de in de
Italiaansch-Britsche overeenkomst
opgenomen waarborg, welke beves
tigd is door de verplichtingen welke
Mussolini jeqens Chamberlain heeft
aangegaan, dat Italië na den burger
oorlog geen territoriale voordeelen of
eenigerlei voorrechten in Spanje en
de Spaansche bezittingen zal nastre
ven. meer dan ooit noodig maakt.
Indien de fascistische mogendheid bij deze
verplichtingen zou in gebreke blijven, zou de
regeling der Spaansche kwestie uiterst moei
lijk worden en zouden Frankrijk en Engeland
gedwongen worden alle noodige maatregelen
te nemen om de vitale belangen te waarbor
gen, waarvan zij niet zouden kunnen afzien
en de bescherming van hun posities in het
westelijk deel der Middellandsche Zee en
hun rijksverbindingen te verzekeren".
Engelsche slap te Rome. Pers-
aanvallen op Frankrijk afge
keurd. Schending van het
Britsch-Italiaansche accoord.
De Britsche ambassadeur te Rome, Lord
Perth, heeft naar United Pres uit betrouw
baren bron verneemt, gisteren graaf Ciano
ervan op de hoogte gesteld dat Engeland het
zenden van Italiaansche versterkingen naar
Libye beschouwt als een schending van het
Britsch-Italiaansche accoord en bovendien,
dat Engeland de aanvallen, die de Italiaan
sche pers op Frankrijk richt, niet kan goed
keuren.
Perth zeide met nadruk, dat deze aanval
len op Frankrijk een ongunstigen invloed
op de BritschItaliaansche betrekkingen
moeten hebben.
In welingelichte kringen meent men te
weten, dat het antwoord van Ciano uiterst
koel was en inhield, dat Italië niet anders
doet dan zijn troepen in Libye op 60.000 man
brengen, wat de normale sterkte is.
Deze versterkingen waren volgens Ciano
noodig, wijl Frankrijk in Tunis 200.000 man
heeft, hetgeen men echter in Engelsche
kringen hoogst onwaarschnijlijk acht.
Bovendien is men in Britsche kringen de
meening toegedaan, dat Italië reeds 60.000
man in Libye heeft en dat het in werkelijk
heid het voornemen van Italië is, 'n groo
ter aantal troepen in Afrika te stationnee-
ren.
Ciano wees tenslotte iedere verantwoorde
lijkheid van de perscampagne van de hand
en antwoordde, dat die aan Frankrijk te
wijten is.
Bijzonderheden over de Bismarck
Omtrent het slagschip Bismarck, hetwelk
zooals wij elders in dit nummer mededee-
len gisteren door Hitier te water is gelaten
lezen wij in het Hsb. nog de volgende bij
zonderheden.
De „Bismarck" die een lengte heeft van
241 m, een grootste breedt van 36 m. en een
diepgang van 7,9 m. zal worden bewapend
met 8 kanonnen van 38.1 c.m. en 12 kanon
nen van 15 cm. Evenals in Frankrijk en in
Italië heeft men dus het 38,1 cm. geschut
gekozen en niet het door de Engelschen
aanvaarde kaliber van 35.6 (14 inch) of het
in Amerika en Rusland gekozen kaliber van
40.6 (16 inch) De Italianen hebben hun
keus van 38,1 cm. geschut gemotiveerd door
er op te wijzen, dat het voordeel van de
grooter uitwerking der 40.6 cm. projectie
len niet opweegt tegen de nadeelen van het
grooter gewicht van vuurmond en projectiel
en van de kleinere vuursnelheid, terwijl an-
Uit Boedapest meldt men dat het
kabinet Imredy is afgetreden.
derzijds de prestaties van het 35.6 c.m. ge
schut te gering werden geacht.
Na de „Bismarck" zal Duitschland nog
verscheidene slagschepen kunnen bouwen
zonder in botsing te komen met het Britsch
Duitsche vlootaccoord.
De Engelschen beschikken thans over
473.000 ton aan slagschepen. Vijf schepen
van 35.000 ton zijn in aanbouw, twee sche
pen van omstreeks 40.000 ton zijn geprojec
teerd en men verwacht, dat binnenkort nog
drie schepen van die tonnage zullen volgen.
De Britsche slagvloot zal dan omstreeks
850.000 ton omvatten en Duitschland zou
dan gerechtigd zijn 35% daarvan, d.i.
280.000 ton, te bouwen. De Duitsche vloot
beschikt thans over 82.000 ton; 70.000 ton
is in aanbouw. Met inbegrip van de gepro
jecteerde „H" zal dus nog ongeveer 130.000
ton schepen kunnen worden gebouwd.
Debatten over het Amerikaansche
defensieprogramma.
Bij de opening van de debatten over het
defensieprogramma heeft Andrew Mav, de
voorzitter van de militaire commissie uit
het huis van afgevaardigden, in het huis
de waarschuwing laten hooren, dat de tijd
niet ver meer was, dat een overval op de
Vereenigde Staten mogelijk zou zijn. Na ge
zegd te hebben, dat de Vereenigde Staten,
indien zij zouden talmen met het verster
ken der landsverdediging, wellicht bij een
aanval onvoorbereid zouden zijn, verklaar
de May, dat, als Frankrijk en Engeland zou
den vallen, zij onvermijdelijk in de macht
zouden komen van de dictaturen, die dan
in staat zouden zijn haar leger, vloot en
luchtstrijdkrachten te mobiliseeren en waar
schijnlijk luchtvaartbases zouden kunnen
oprichten op het Westelijk halfrond.
De afgevaardigde Thomason verklaarde
dat Duitschland volgens officieele gegevens
een massa-productiecapaciteit had bereikt
van 1.200 vliegtuigen per maand. Duitsch
land, zoo voegde hij er aan toe. heeft thans
9800 vliegtuigen, Engeland 7100, de Sovjet-
Unie 7000, Italië 4000, de Vereenigde Sta
ten 3500, Japan 3100 en Frankrijk 2700.
De republikein Wardsworth zeide, dat de
Vereenigde Staten buitenlandsche militaire
actie in het Westelijk halfrond moeten ver
hinderen en de veiligheid van het Panama-
kanaal dienen te verzekeren. In de nabij
heid van het kanaal moeten de zee en de
lucht door de Vereenigde Staten worden
beheerscht, terwijl voorkomen moet worden,
dat in Midden- en Zuid-Amernka vijandelij
ke steunpunten worden gevormd.
Indrukwekkende plechtigheid in
de St. Pieter.
Het stoffelijk overschot van Paus
Pius XI rust thans in de crypt van
de St. Pieter 't Laatste afscheid der
Christenheid is door de hoogste pre
laten en een groot aantal hoogge
plaatste diplomatieke persoonlijkhe
den genomen tijdens de bijzettings
plechtigheid, welke drie uur duurde.
Het was een ontroerend oogenblik,
toen de kist langzaam verdween in
de diepte van de crypt onder de to
nen van de gezongen heilige psalmen.
Slechts een beperkt aantal personen, on
der wie de familie van den Paus, de kardi
nalen en bisschoppen het diplomatieke
corps, Romeinsche adel en patriciaat, kon
den de indrukwekkende plechtigheid bijwo
nen. De geheele basiliek baadde in een zee
van electrisch licht.
Het stoffelijk hulsel van den overleden
Paus werd van de doosdbaar in de sacra
mentskapel genomen en op de schouders
van de draagstoeldragers naar den absis ge
bracht, onder het zingen van de psalmen
Miserere en In Parradisum. De stoet werd ge
vormd door de kanunniken, omringd door
leden van de edelgarde en van de Zwitser-
sche garde en geëscorteerd door toortsdra-
gendc reguliere geestelijken. Daarop volg
den de familieleden van den Paus. prelaten
en edellieden van het Pauselijk hof.
Bij het passeeren van het stoffelijk hulsel
knielden de genoodigden, die op de tribune
hadden plaats genomen. Het lichaam van
den overleden Paus werd geplaatst tusschen
het altaar van de cattedra en dat van de
confessio. Nadat de kanselier-notaris van het
kapittel van Sint Pieter de acte betreffende
de begrafenis had voorgelezen, en mgr. An-
tonio Bacci de lijkrede had uitgesproken,
verrichtte mgr. Robcrto Vicentini, patriarch
van Antiochie der Latijnen, de absoute.
Het lichaam van Pius XI werd neer
gelegd in een cederhouten kist, wel
ke met satijn is bekleed. In het dek
sel is een kruis van notenhout ge
vat. Het gelaat van den overleden
Paus werd bedekt met witte zijde.
Naast het lichaam werden verschei
dene beurzen met gouden medailles,
welke elk jaar van zijn pontificaat
werden geslagen, neergelegd.
Kardinaal Nasalli-Rocca, aartsbisschop
van Bologna, dekte, in zijn hoedanigheid
van oudste door Pius XI gecreëerden kardi
naal, tenslotte het lichaam van den gestor
ven Paus met een grooten rooden sluier en
legde een in een ijzeren koker gesloten ge
zegeld perkament, dat de voornaamste ge
beurtenissen uit het pontificaat van Pius XI
vermeldt, in de kist. Deze kist werd geslo
ten en daarop in een looden kist geplaatst.
In het deksel van deze kist zijn een doods
hoofd met twee gekruiste beenderen met het
wapen van den overleden paus gegrift. Na
dat deze kist was dichtgesoldeerd, werd zij
op haar beurt in een derde kist van kunstig
bewerkt hout gelaten, welke de volledige wa
pens van den Paus dragen. Daarop werd de
Chineezen op het eiland Hai-
nan bieden tegenstand. De
Mohammedaansche wereld wil
Japan den Heiligen Oorlog ver
klaren!
BOYCOT VAN JAPANSCHE
PRODUCTEN.
Volgens een Havas-bericht uit Sjang
hai, doet aldaar het gerucht de
ronde, dat de Japanners troepen aan
land zouden hebben gezet te Ting-
hai, de hoofdstad van Tsjoesjan, Ar
chipel, ongeveer 140 kilometer ten
zuiden van Sjanghai. Tinghai is,
naar het Hsbl. meldt, een belang
rijke haven voor den internationalen
handel. Op deze wijze zouden de Ja
panners alle belangrijke punten
langs de Chineesche kust willen be
zetten.
Tegenstand der Chineezen op
Hainan.
Het Chineesche persbureau meldt, dat
zich thans op het eiland Haihan 4000 .Ta-
pansche militairen bevinden. Japansche
vliegtuigen hebben bij de bezetting een be
langrijke rol gespeeld. Maandag hebben tien
tallen Japansche bommenwerpers de Chi
neesche linies bestookt. Zij hebben honder
den bommen uitgestrooid. Een Japansch de
tachement is ten zuiden van Tsjengmai,
waar de Japanners op 10 Februari aan land
waren gegaan, in een hinderlaag fevallrn
Rij het daarop volgende gevecht werden hon
derden Japanners gedood. Uit wraak, aldus
de mededeeling van Chineesche zijde, heb
ben zij daarop een dorp in de buurt van
Tsjengmai na ecn meedoogenloos bombar
dement geheel verwoest.
Domei meldt uit Tokio, dat bij de Golf
van Samah ecn detachement Japansche lan
dingstroepen is ontscheept. Een uur later
bezetten de militairen Samah zelf, terwijl
nog later Janglan in bezit is genomen.
Samah ligt op 5 k.m. ten westen van Joe-
lin, de beste haven van het eiland Hainan.
Samah zelf heeft geen goed? haven, zooals
Joelin, doch het is een centrum voor de zout
en vischindustrie.
Mohammedaansche steun voor de
Chineezen.
Te Tsjoengking is volgens een bericht van
de „Ag. Econ. et Fin", een delegatie van
Chineesche Mohammedanen teruggekeerd,
die een bezoek heeft gebracht aan Britsch-
Indië en het Naburige Oosten, teneinde de
situatie aldaar tc bestudeeren, alsmede de
rol der Mohammedaansche volken in den
strijd tegen Japan.
De „Dagoen Pau" schrijft naar aanlei
ding daarvan, dat „de Mohammedanen in
Britsch-Indië en het Naburige Oosten hebben
besloten de Japansche producten te boycot
ten.
De Mohammedaansche organisaties
hebben maarschalk Tsjang Kai Sjck
een telegram gezonden, waarin
wordt verklaard, dat „de Mohamme
daansche wereld van plan is Japan
den Heiligen Oorlog tc verklaren on
der het teeken van de Groene Vlag."
Japan neemt maatregelen tegen
luchtaanvallen.
Op 1 April zal in Japan een wet op het
b.ouwen van huizen van kracht worden,
waarvan het doel is de groote steden te be
schermen tegen vijandelijke luchtaanvallen.
Volgens de wet zullen alle houten gehou
wen. die na dien datum gebouwd worden,
brandvrij gemaakt moeten worden, door mid
del van brandvrije verf, muren e.d. Voorts
zullen groote gebouwen voorzien moeten zijn
van bomvrije ruimten en tegen gas bevei
ligde onderkomens, terwijl nieuwe gehou
wen »n vorm of kleur een ramoufloerend
uiterlijk moeten hebben. Alle olietanks zul
Ion onder den grond worden gebouwd of
voorzien moeten zijn van bcvcligcnde appa
raten.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTt
Verwachting: Voor het geheele
land: Meest matige Zuid*.
Oostelijke wind, half tot
zwaar bewolkt of betrokken
weinig of geen regen, zacht
weer.
Algemeene vooruitzichten: Be
wolkt en zacht weer met
weinig of geen neerslag.
stoet opnieuw gevormd. Ditmaal namen de
kardinalen er aan deel. Onder het zingen
van „Ego sum resurrectio et Vita" defileer
den zij langs de kist tusschen twee rijen
pauselijke garden. Vervolgens daalden de
bisschoppen met brandende kaarsen in de
hand de trap van de crypt af, waar de kist
na een laatste absoute werd neergelaten, na
bij het graf van Pius X.
Algemeene congregatie bijeen.
De algemeene congregatie van kardinalen
heeft een commissie gekozen, welke belast is
met het onderzoek van de aanspraken van
de deelnemers aan het conclaaf en van het
personeel van het conclaaf.
De Gelderland niet met
spoed naar Nederland
terug
In sommige buitenlandsche bladen
doet het bericht de ronde, dat H.
Ms. „Gelderland" met spoed naar
Nederland is teruggeroepen. Bij in
formatie te bevoegder plaatse te
's-Gravenhage is het Hsbl. gebleken,
dat dit bericht te eenenmale eiken
grond mist.
Intusschen begrijpt men hier te lande
wel, hoe het bericht kan zijn ontstaan, al
dus het blad. De „Gelderland" is geruimen
tijd te Curasao gestationneerd geweest. De
„Johan Maurits" heeft op zijn reis naar Cu-
ragao, met het doel de „Gelderland" te ver
vangen, door stormweer twee dagen vertra
ging ondervonden. Daardoor kon de „Gel
derland" eerst twee dagen later dan in het
reisplan was voorzien, van Curagao ver
trekken. Ten einde nu toch binnen schema
van het oorspronkelke reisplan in Neder
land terug te zijn, werd besloten den ver
blijfsduur van de „Gelderland" te San Juan,
welke aanvankelijk op drie dagen was ge
steld, tot een dag te beperken. De „Gelder
land" is dan ook twee dagen eerder van
San Juan vertrokken, dan aanvankelijk in
de bedoeling lag, en daaruit heeft men in
sommige buitenlandsche kringen de volko
men ongemotiveerde conclusie getrokken,
dat de „Gelderland" met spoed naar het va
derland zou zijn geroepen. Daarvan is even
wel, zooals gezegd, geen sprake.
Brengt voordeelen voor de PooU
sche havenstad Gdynia.
Sedert September 1938, toen de Duitsche
rassenwetgeving in werking trad, hebben,
naar officieel wordt medegedeeld, vijfhon
derd Joden de vrije stad verlaten. Verwacht
wordt dat vele andere Joden zullen volgen
vóór 1 April, welke datum is vastgesteld
voor de voltooiing der „ariseering" van het
gebied. Men verwacht, dat tegen dien tijd
alle handelszaken en panden in Arische han
deen zijn overgegaan n dat Joden dan geen
wettig beroep meer uitoefenen, uitgezonderd
eenige advocaten, die alleen Joden van ad
vies mogen dienen.
Aan alle Joodsche artsen, twee uitgezon
derd, die tot nader datum Joodsche patiën
ten mogen behandelen, is de practijkver-
gunning ontzegd.
Door het systeem van den Joodschen in
vloed geleidelijk te weren, worden naar of
ficieel gemeld wordt, mogelijke ongunstige
economische uitwerkingen vermeden.
Aan den anderen kant is een rechtstreeksch
gevolg van de anti Joodsche wetgeving in
de vrije stad, dat vele Poolsche Joden, in
wier handen grootendeels de Poolsche zaad-
en houtexporthandel berust, thans gebruik
maken van de Poolsche haven Gdynia in
plaats van Dantzig.
Paaschmaaltijd in de jeugdher
bergen.
1 April a.s. viert de Jeugdherberg Cen
trale officieel zijn 10-jarig bestaan in het
Gebouw der Amst. Mij. voor Jongemannen
te Amsterdam. Dit jubileum wordt voor de
trekkers herdacht in een trekkersbijeen
komst in alle jeugdherbergen op 2en Paasch
dag, waarbij o.m. een Paaschmaaltijd wordt
aangeboden en. men gemeenschappelijk zal
luisteren naar ecn uitzending van een ra-
diospeech van prof. dr. G. A. van Poelje4
