Dc toestand van de Groote Kerk te Alkmaar hopeloos? Chineezen Politieke toestand in België nog verward in den aanval DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Het koor bijna een ruïne Mengelberg de „Dietsche kunstenaar" De leider der Rijksbank ernstig ziek Een aanslag op Mussolini? BRUIDSFOTO'S r Scha ad} Laan, Schagen Tel. 20. ZATERDAG 18 FEBRUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10808. Ifttgflv* cfer N.V. Uitg.-Mif. „Hollofids Noorderkwortier- Het verkeer aan het kruis punt Kerkplein- Langestraat- Koorstraat bedreigd Over de Groote of St. Laurenskerk te Alkmaar is reeds heel wat te doen geweest. De eerste restauratie, welke na het overwinnen van veel moeilijk heden, eindelijk plaats vond, heeft reeds tonnen verslonden. Waar schijnlijk is het weggegooid geld ge weest, want thans is de toestand zoo dat ernstig moet worden overwogen het gebouw te sloopen. Het levert groot gevaar op voor het verkeer. Men vraagt zich af, of men niet beter doet een nieuw modern kerkgebouw op te zetten, dan steeds te blijven restaureeren. Anderzijds zou het natuurlijk zeer te betreuren zijn, wanneer de thans bestaande kerk verdween omdat het stadsbeeld daardoor ongetwijfeld minder fraai zou worden. De Groote Kerk is nu eenmaal één met de historie van oud-Alkmaar! Heden werd ons van zeer deskundige zijde medegedeeld, dat de toestand van de Groote Kerk van zulk een aard is dat van restau ratie nauwelijks nog sprake zal kunnen zijn, tenzij een deel van het gebouw als het ware van den grond af nieuw zou worden opge trokken. Vooral het koor, (het deel, dat het meest nabij de Langestraat is gelegen) zou in een hoogst deplorabelen staat zijn. Inder daad we konden ons hiervan persoonlijk irertüigen, liet ziet er hoogst bedenkelijk lil! Aan dé buitenkant merkt men er nog liet veel van, maar binnen is het des te ïger! De muren zijn in de hoogte door ploegd door tallooze scheuren en op veie plaatsen zijn groote brokken steen wegge nomen... of naar beneden gevallen? We zagen gaten, die van beneden af den indruk maken van zeker een halve meter hoog en enkele decimeters diep te zijn. Als een gebroken kopje Zooals men weet wordt het koor bijeen gehouden door 2 stalen ka bels, die over het gebouw zijn heen getrokken. Het geheel wekte in ons de gedachte van een kopje, dat „aan diggelen" is gevallen en waar van de stukken kunstig zijn ineen gezet en nu door een 2-tal ijzer draadjes wordt saamgehouden. We vernamen verder, dat tot meters onder de daklijst de gebruikte spe cie zoo rul is, dat ze de steenen nauwelijks meer bijéén kan houden. Het schijnt ons nauwelijks aan twijfel onderhevig of hier moet te eeniger tijd het Kn. en ander naar beneden komen. Vermoe- iolijk zullen de brokken dan wel naar bin nen vallen, maar toch zoo vragen we Ons af is het verkeer op straat, dat hier onmiddellijk langs de kerk loopt nog wel veilig? We bedachten daarbij, dat de andere zijde ïan de kerk die grenst aan het z. g. Waaigat, langs het vroegere Rijksopvoedings jpsticht en die op ons 'n nog heel wat hech te indruk maakt, reds voor 't verkeer is (Sloten. Waarlijk, het ziet er met de Groote Kerk ««•droevigst uit, stellig heel wat droevi- M. dan de mees ten kunnen vermoeden! Zal Alkmaar zijn Groote Kerk moeten missen? We willen enkele cijfers geven. De eerste restauratie heeft gekost circa jtóO.OOO Die restauratie op zichzelf is bui- KBRwoon tegengevallen, want men had oorspronkelijk verwacht, dat hiervoor het gebouw had kunnen worden hersteld jn werkelijkheid kon slechts de kleinste boift onder handen worden genomen. Voor de resteerende restauratie is op het oogenblik f 520.000.uitge trokken, doch naar men ons mee deelde zouden de exnerts het er over eens zijn, dat dit bedrag bij lange na niet toereikend zal blijken. Eenigen tijd geleden stond het vast, dat in bet komend voorjaar met de herstel-werk zaamheden een begin zou worden gemaakt. Men krijgt den indruk, dat sindsdien weer bezwaren zijn gerezen. Zou het kunnen zijn, dat de kosten zoo danig tegengevallen, dat men er tegenop be gint te zien? liet is selchts een vermoeden, onwaarschijnlijk echter lijkt ons zoo iets niet. AVSj hebben niet alleen in Nederland, te Worstelen met gebouwen welke vervallen. Ook elders komt dit euvel voor. In Enge land zou men zich tegenwoordig op het standpunt stellen om te oud geworden ker ken... maar te laten instorten! Het zou vermoedelijk met een bloedend hart zijn, indien Alkmaar afstand zou moe ten doen van dit prachtige, monumentale gc bouw, dat vanuit de verte gezien het ge- heele stadsbeeld beheerscht en dat zoo veel eeuwen lang heeft gedaan. Maar toch, wanneer men ziet, in welken toestand het verkeert, dan vraagt men zich af of redding nog mogelijk zal zijn. Stelt men prijs op behoud? Of de Ned. Herv. Gemeente zoo bijzonder veel prijs stelt op het behoud der kerk? Van verschillende zijden vernamen we van niet. De bestaande kerk zal nimmer een geriefelijk gebouw zijn naar de opvattingen van den modernen tijd. Daarvoor is het veel en veel te groot en te hoog. Van cen trale verwarming b.v. kan practisch nim mer sprake zijn. Waarom de kerken vroeger zoo groot wa ren? Men moet daarbij bedenken, dat des tijds in de kerken, toen zij nog aan den R.K. ecredïenst gewijd waren, wat ook met de St. Laurenskerk het geval is geweest, rondgangen plaats vonden. Sinds de kerk is overgegaan aan de Protestanten, gebeurt dit natuurlijk niet meer. De eerste verbouwing heeft de Kerkvoogdij 25 pet. van het totaalbedrag, dus rond f 115.000.gekost. De hangende restauratie zal minstens f 20.000 van de kerkelijke schatkist vragen. En men overlegt, dat men voor dit geld een comfortal, modem kerkge bouw had kunnen hebben. Wat er zal gebeuren met de Groote Kerk vermogen we niet te voorspellen. Wel echter gelooven we met zekerheid te durven zeggen, dat spoedig maatregelen te wachten zijn. Een en ander alleen reeds met het oog op de veiligheid van het langs de kerk gaande verkeer. Het gebouw kan niet laong meer blijven in den staat waarin het thans verkeert. Daaraan bestaat niet de minste twijfel. Duitsche Rembrandt'prijs toege kend aan den beroemden Neder- landschen dirigent. De Rcmbrandtprijs voor 1938 ad 10.000 Rijksmark, is door de Hanzische Universi teit te Hamburg toegekend aan Dr. Willem Mengelberg. De beroemde dirigent heeft tijdens een plechtige zitting der universi teit de oorkonde in ontvangst genomen, wel ke oorkonde o.m. spreekt van „Den Diet- schen kunstenaar", in wiens vertolking van Beethoven de vruchtbare wisselwerking van den Dietschen en den Duitschen geest hoog ste schoonheid voortbrengt. Zal waarschijnlijk niet meer op zijn post terugkeeren Van goed ingelichte zijde wordt vernomen, dat de staatssecretaris van het Rijksministerie van economi sche zaken, en vice-president der Rijksbank, Brinkmann, die wegens ongesteldheid niet heeft kunnen deel nemen aan de laatste zitting der bank voor internationale betalingen, zijn verlof voor onbepaalden tijd heeft moeten verlengen. Zijn gezondheidstoestand maakt het waarschijnlijk, dat hij langen tijd niet op zijn post zal kunnen zijn. Naar Reuter in welingelichte kringen verneemt, is het aan twijfel onderhevig of Brinkmann nog bij de Rijksbank zal terugkeeren. Hij is lij dende aan een zenuwinstorting, wel ke, naar het schijnt veroorzaakt is door overwerk en zorg. Bezorgdheid in financieele krin gen. Door de afwezigheid van Brinkmann is in Duitschland in financieele kringen groo te bezorgdheid ontstaan. Hoewel dr. Funk minister van Economische Zaken, president der Rijksbank is, geniet het algemccne be kendheid, dat Brinkmann. de vice-president de eigenlijke leider van het instituut, en zoo doende in den grond van de zaak de opvol ger van dr. Schacht is. Minister Funk is zelf meer econoom, dan financier en bank man. Door de plotselinge ziekte is nu een leemte in dc leiding der Rijksbank ontstaan. Wat doet de directeur der Rijks bank in Amerika? Dc New York Post meldt, dat von Strauss, de directeur van de Duitsche Rijksbank op het oogenblik onder een schuilnaam te New York vertoeft. Het blad herinnert eraan, dat von Strauss aanzienlijken fiijancieelen steun aan Hitier heeft verleend en ook tegen Schacht heeft geïntrigeerd. Het blad vraagt zich af, met welk doel von Strauss dage lijks langdurige gesprekken met financiers heeft. Sensatie in Duitsche Katholieke kringen Katholieke theologische faculteit te Munchen gesloten. In Katholieke kringen in Munchen is sensatie gewekt door de aankon diging, dat op bevel van den minis ter van onderwijs, dr. Rust, de Ka tholieke theologische faculteit der Munchensche universiteit is geslo ten. Verklaard wordt, dat dc studenten dc col leges hebben geboycot van een door Rust aangestelden hooglecraar. Men verzekert dat dc boycot ingesteld is op bevel van het bureau van kardinaal Faulhabcr en dat dit de reden is geweest voor de sluiting der faculteit. Dc veete tusschen den staat en de Katho lieke kerk schijnt verband te houden met vele tegengestelde meeningen tusschen pro fessoren, die door den staat zijn aangesteld en andere professoren, ten aanzien van de regeeringscampagne tegen de religieuze scholen Kardinaal Faulhaber bevindt zich op het oogenblik te Rome. PRINS CARNAVAL IN NIZZA. In Nizza worden op het oogenblik groote Carnavalsfeesten gehouden. Prins Carnaval was dit jaar zoo groot, dat zijn pronkwagen te klein bleek, en hij er met armen, beenen en romp doorheepstak. Vandaag oplossing der minister crisis? De kabinetsformateur Pierlot heeft gis teravond verklaard, dat hij nog ernstige kansen had op de vorming van een kabi net. Gisteravond zou echter geen beslising meer vallen. Wanneer zijn onderhandelin gen gunstig verloopen, zal vanmiddag een oplossing tot stand kunnen komen. „Zee niet, verklaarde Pierlot, dan geef ik het op". Alle Vlamingen moeten een een heidsfront vormen. De Vlaamsch-Nationalistische fracties in Kamer en Senaat hebben een motie aange nomen, waarin o.a. verklaard wordt, dat de jongste politieke gebeurtenissen de onver mijdelijke noodzaak hebben aangetoond, den eenheidsstaat te wijzigen op federalen grondslag, teneinde de autonomie van Vla mingen en Walen te verzekeren Zij achten het oogenblik gekomen, waarop alle Vla mingen een eenheidsfront moeten vormen, teneinde de administratieve scheiding te verwezenlijken. Geruchten om dr. Martens Contact tusschen liberalen en katholieken. Volgens „Le Peuple" heeft het nieuwe contact tusschen Liberalen en Katholieken ten doel de gegrondheid te onderzoeken van zekere onthullingen door een Brusselsch blad, dat dr. Martens in de oorlogsjaren een jonge vrouw bij de Duitsche autoritei ten zou hebben aangebracht. Dr. Martens heeft dit bericht formeel te gengesproken. doch volgens „Nation Beige'" houdt de vrouw haar verklaringen staande. Zij geven de provincie Tsjahar niet op! Japansch detachement en groot oorlogsschip vernietigd. Volgens een van generaal Sji Voes- jan, den nieuwen voorzitter van de provinciale regeering van Sjahar, ontvangen telogram, rukken Chinee- sche troepen de provincie Tsjahar, in het Oosten van Binnen-Mongolië op. De voorhoede heeft reeds de grens van Tsjahar bereikt. Voor zijn benoeming heeft Sji het bevel ge voerd over de Ghineesche ongeregel de troepen in de provincie Sjantoeng (Noord China). Sji heeft gemeld, dat zijn troepen dagelijks slaags zijn met de Japanneezen. Hij deelde me de, dat zijn mannen, tot verrassing der Japanneezen, snellen voortgang maken. Bij een hevig gevecht te Metnekau, een mijnstad ten westen van Peiping, moeten zijn mannen een geheel Japansch detache ment hebben vernietigd. Wie is Sji? Sji is 46 jaar oud en geboortig uit Tsjang- tsjoeng in de Mandsjoerijsche provincie Ki- rin. Hij was een der bekwaamste opperbe velhebbers van den christen generaal Feng. In 1930 werd hij gouverneur van de pro vincie Anhwei. Zijn benoeming geschiedde uit waardeering voor zijn successen in Sjan toeng. De „reis van Sji naar Tsjahar wijst er op, dat de nationale Chineesche regeering niet van zins is Tsjahar op te geven en ook be reid is het Chineesche gezag aldaar krach tiger te vestigen. Een belangrijk deel van Tsjahar is nog steeds onbetwistbaar in Chi neesche handen. Duikvlucht op groot Japansch oorlogsschip. Uit Tsjoengking wordt gemeld, dat Chi neesche vliegtuigen met succes een aanval hebben gedaan op een concentratie van Ja pansche oorlogsbodems bij Wochoe, voorbij Nanking aan den Yangtse. Volgens een met vertraging ontvangen bericht zou op 9 Fe bruari een Chineesche lichte bommenwer per door Japansch luchtdoelgeschut zijn ge troffen. De Chineesche piloot richtte zijn be schadigde toestel op een groot Japansch oorlogsschip en maakte een duikvlucht. Bij de hevige ontploffing sloeg dit schip uit elkander. Noodlottig draaien van den wind. Uit Tsjang Sja wordt gemeld, dat Japan- sche militairen te Hosjeng Tsjioe, een spoor wegstation op 70 K.M. ten zuiden van Woetsjang (midden China) op 14 Februari ten gevolge van een plotseling draaien van den wind het slachtoffer zijn geworden van gassen, die zij bestemd hadden voor een aanval op Chineesche troepen. Oit nummer bevat 16 pagina's U./EERBERICHT DE BILT SEINTi Verwachting: Meest matige Z. tot Z.W. of W. wind, be trokken tot zwaar of half bewolkt, waarschijnlijk lich te regenbuien, iets kouder. Alg. vooruitzichten: Weinig ver andering. SCHOTEN IN DE BUURT VAN ZIJN VILLA. DETECTIVE ERNSTIG GE WOND. Volgens uit Rome ontvangen berich ten werd Woensdag de aandacht van den agent, die op post stond voor villa Torlonia, het verblijf van Mus solini, getrokken door een man, wiens houding verdacht scheen. Toen hij naar de papieren van den man vroeg, trok deze een revolver en loste twee schoten. De agent werd ernstig gewond. Andere politiebeambten schoten toe en arresteerden den dader, die, naar men zegt, niet geheel toerekenbaar scheen. Slechts enkele minuten... De aanval op den detective bij de villa Torlonia vond plaats enkele minuten vóór Mussolini zich Woensdag naar het Palazzo Venezia zou begeven. De detective kreeg een schot in de maag streek en viel op den grond. De politie heeft den dader van den aanslag geindentificeerd. Het is een man, die vorige week uit een krankzinnigengesticht is ontslagen. In zijn zakken vond men o.a. papieren, die aan toonden, dat hij indertijd ontoerekenbaar was verklaard. Zoowel de naam van den dader als die van den gewonden detective worden geheim ge houden. Naar verluidt, is Mussolini's detective zóó ernstig gewond, dat men niet gelooft hem in leven te kunnen houden. De man die den aanslag gepleegd heeft, hield zich op op het trottoir van de Via No- mentana, waaraan de villa Torlonia achter een hoogen muur gelegen is. Toeschouwers zijn er niet geweest. De villa ligt aan een weg, waar practisch nimmer voorbijgangers komen en zoo zijn de leden der huishou ding de eenigen geweest, die iets van den aanslag gezien hebben. Spoorweg-postzegels Naar wij vernemen, heeft het hoofdbestuur van do P.T.T. besloten om in verband met het eeuwfeest der Nedcrlandsche Spoorwe gen herdenkingszegels uit te geven. Het staat evenwel nog niet vast, wanneer deze post zegels in omloop zullen worden gebracht. 'T ZIT IN DE FAMILIE. De Amstcrdamsche rechtbank veroor deelde gisteren twee zusters, die zich resp. hadden schuldig gemaakt aan het uitgeven van valsche guldens en het in voorraad hebben van deze valsche geldstukken, tot anderhalf jaar gevangenisstraf. ARTISTIEKE FOTOGR. KUNSTATELIER ARPAD MOLDOVAN NIEUWE NIEDORP Geopend dagelijks, ook 's Zondags. CENTRALE VERWARMING UNZE VAKKENNIS LDOPT OVER DUI ZENDEN INSTALLA TIES. EN WORDT NOG D \GELIJKS GROOTER. DE V TECHN.BUREAU R 1 E S ALKMAAR - ROTTERDAM Tel 3045 - 2 lijnen 44504 J

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 1