Hainan uit strategische
noodzaak bezet
1
'N TRIOMF
VAN SMAAK!
TRIÜMPH
1 CENT VIRGINIA
De bezetting van Hainan
en onze Oost
Onze zuivelexport
naar Duitschland
Spionnage om de
„King George 5"
VERZEKERT U
100%
!%W:\ GENOT
m^AEN IS..
Tsjechische wapens
HELPEN
Postvluchten op Indië
DE WERELD
w_w einig
woorden
Engeland en Amerika worden ongeduldig
De „Times" acht den toestand
echter niet alarmeerend.
Van Chineesche officieuze zijde
wordt medegedeeld, dat in liet
Noord Westelijk deel van Hainan
nog steeds hevig gevochten wordt.
De Chineesche strijdkrachten hou
den op succesrijke wijze stand tegen
de Japanneezen. De totale sterkte
der Japansche troepen op Hainan
bedraagt reeds een geheele divisie
van ongeveer 20.000 man.
Waarom het eiland bezet werd.
Hainan. dat een oppervlakte heeft van
twee maal Nederland, is gelegen in de golf
van Tonkin en ligt in de onmiddellijke in
vloedsfeer van de Fransche, Engelsche e^
Amerikaanschc bezittingen.
Een blik op bijgaande kaart is voldoende
om dit te doen inzien.
Op een vraag van een buitenlandschen
journalist, of de bezetting van llainan ge
schied is ter versterking van het Antikom-
internpact of uit zuiver militaire noodzaak,
en of Duitscliland en Italië van liet voorne
men vooraf op de hoogte zijn gesteld, heeft
de woordvoerder van het departement van
buitenlandsche zaken geantwoord, dat de
bezetting van het eiland uitsluitend ge
schied is uit strategische noodzaak, en dat
de Japansche regeering nooit eenig ander
land vooraf van de militaire verrichtingen
bij Hainan op de hoogte heeft gesteld.
Arita, de Japansche minister van Buiten
landsche Zaken heeft den Amerikaanschcn
gezant Crew, op diens verzoek om inlich
tingen medegedeeld, dat Japan niet verder
zal gaan dan de militaire noodzakelijkheid
eisclit. De stap van Grew staat in verband
met de groote belangen die Amerika op Hai
nan heeft.
Een nieuw probleem van den
Stillen Ooeaan.
Door de inneming van het eiland (dat de
Golf van Tonkin beheerscht) komen de vi
tale verbindingen van Engeland en Frank
rijk in het geding; de omsingeling van de
Philippijnen zou erdoor vergemakkelijkt
worden. Het geheel vormt een nieuw pro
bleem van den Stillen Oceaan.
Niettemin schrijft de Times, dat
op het punt van de verdere strate
gische verwikkelingen de bezetting
van Hainan op het oogenblik niet
alarmeerend is. Het Engelsche door
de regeeriug geïnspireerde blad
vraagt zich verder af, hoe Japan
nog langer kan vertrouwen op de
lankmoedigheid van Groot-Brittan-
nië en Amerika om niet in ant-
woord op de taloloze kwellerijen die
economische wurging topeassen, wel
ke voor Japan het grootste gevaar
betcekent.
Veel stof is er opgewaaid toen Japan de
Paracel-eilanden wou bezetten (zie de
kaart); het eiland Hainan waar gemak
kelijk een Japansch vlootsteunpunt kan
aangelegd worden, is een veel ernstiger
kwestie.
Japansch consul-geneaal naar
Hainan.
De Japansche regeering zal een eerste
klas-diplomaat, Masatani, oud-secretaris
der ambassade te Berlijn, als eerste consul-
generaal op Hainan aanstellen. Waarne
mers meenen, dat de instelling van dezen
post geschiedt in verband met mogelijke
internationale complicaties.
DE STRATEGISCHE BETEEKENIS VAN DE
ZUID CHINEESCHE ZEE
britsch bezit
|fRANSCH bezit
3-nederlandsch bezrt|!
j amerikaansch v s)
- japansch bezit
- chineesch bezit door
japan bezet
japansche invloeds
sfeer
britsche vl00t5teunpunte*
fransche - --
a amerikaan5che(v.5)
japansch vlootsteunpunt
britsche vitale belangen
Tweede Kamer
Op waakzaamheid aangedrongen.
Ook de tweede dag van liet debat over de
Indische begrooting in de Tweede Kamer
heeft een langen stroom van woorden ge
bracht, waaruit de belangstelling van de
Kanier voor onzen Archipel kan blijken.
Van de sprekers noemen wij den heer van
Lidt de Jende (lib.), die grootcndccls zijn
instemming niet het beleid van minister
Weiter te kennen heeft gegeven, dat hij als
verstandig en voorzichtig kwalificeert. Een
waarschuwend woord doet de heer van Lidt
de Jeude vooral liooren niet betrekking tot
politieke penetratie.
Spr. juicht in verband met Japansche
wenschen van meer concessies de politiek
van de open deur in Indië op zichzelf toe,
doch wanneer men concessies van buiten
landers vraagt in gebieden waar deze niet
gewenseht moeten worden geacht, dan dient
men aan zoodanige penetratie liet hoofd te
bieden.
Verder waarschuwt de heer van Lidt te
gen toeneming van staatsexploitatie als ver
langd in de motie van den heer Stokvis, on
der opmerking dat hegeerige oogen zich
eerder op doelen van Tndlë zullen richten,
indien de staat de ondernemingen exploi
teert. dan wanneer deze in particuliere han
den zijn.
De bezetting van Hainan.
De heer Rutgers v. Roozenburg (c.h.) zegt,
waf het g-vaar uit het noorden betreft, min
der optimistisch te zijn dan de lieer Bajet
to. Spr. releveert een interview uit 1938 met
den Japansclien minister van binnenland
sche Zaken, waarin gesproken werd van
j,verbanning der blanken uit Azië."
Voorts bespreekt hij de persstem
men uit Japan, naar aanleiding van
de bezetting van Hainan cn hoopt
dat de regeering waakzaam zal
blijven.
Ook de lieer Joekes (v.d.) refereert
aan de uitlatingen van den Japan-
schen gezant cn merkt verder op,
dat dc saamhoorigheid in Indië z.i.
alleen door de communisten en de
nationaal socialisten bedreigd wordt
De heer Woudenberg (n.s.b.), die twee
maal door den voorzitter tot de orde moet
worden geroepen, waarschuwt tegen het
opdringen van Japan na de bezetting van
Hainan. Minister Weiter zal Dinsdag ant
woorden.
Voorwaarden niet
dan vroeger.
ongunstiger
In een nota naar aanleiding van het eind
verslag over het ontwerp van wet tot goed
keuring van het Nederlandsch-Duitsch ver
drag nopens de regeling van liet goederen
verkeer met bijlngo en bijbclioorend slot-
protocol, op 19 Maart 1938 te Keulen ge
sloten, geven de ministers van Economische
Zaken, Buitenlandsehe zaken, Financien,
en Waterstaat als hun mcening te kennen,
dat de voorwaarden, waarop de invoer van
Nederlandsche zuivelproducten in Duitsch
land kan plaats hebben, voor zoover het
betreft don omvang en de opbrengst, niet
ongunstiger zijn dan de vroegere voorwaar
den.
Ten aanzien van de administratieve pro
cedure met betrekking tot dezen uitvoer,
werden veranderingen aangebracht, welke
beantwoorden aan de ter zake bestaande
verhoudingen. Hierbij bestaan voor de daar
bij betrokken Nederlandsche belangen vol
I doende waarborgen.
Engelsche admiraliteit zal
onderzoek instellen
Enkele dagen geleden publiceerden wij
in een artikel bijzonderheden over den En-
gelschen pantserkruiser „King George V",
zooals die nauwkeurig in het Duitsche
werk „Taschenbuch der Kriegsflottcn", be
kend waren gemaakt, terwijl men in Enge
land deze details angstvallig voor het pu
bliek verzwegen had.
Zijn de inlichtingen onjuist?
In gezaghebbende Engelsche krin
gen doet men thans uitkomen, dat
deze inlichtingen ten deele onjuist
zijn, doch dat de admiraliteit niette
min niet zal nalaten een onderzoek
in te stellen, ten einde zich er van
te vergewissen of indiscreties al
dan niet zijn begaan.
Tot nu toe wettigt niets de gedachte, dat
de Duitsche publicatie, waarvan hier sprake
is, bijzonderheden zou hebben onthuld over
den Britschen pantserkruiser, die van na-
dcoligcn invloed zouden kunnen zijn.
Gemeente-ambtenaren
niet vervolgd
De verantwoordelijkheid voor de
instorting aan de Valkensteeg
te Rotterdam.
Door een vonnis van de Rotterdamsche
rechtbank is thans ook officieel een einde
gekomen aan het drama in de Valkensteeg
te Rotterdam, waar de instorting van een
muur eenige slachfölfers eischte.
Reeds eenigen tijd'geleden werd bekend,
ddt de gemeente tot overeenstemming was
gekomen met de, weduwe J. M. Kok den
Dunnen, wier man bij de ramp is omgeko
men en die van de gemeente een schadeloos
stelling had gcëisclit. Aan de weduwe Kok
zou worden toegekend tot aan haar dood
of eventueel tot aan haar hertrouwen een
bedrag van f 30.per week en aan haar
vijfjarig zoonje tot zijn meerderjarigheid
een bedrag van f 6.50 per week, te rekenen
van den datum van de ramp, 11 Mei 193S, af
In feite was daarmede -aan het proces een
einde gekomen.
Nu de rechtbank deze overeenkomst heeft
goedgekeurd en daarbij de gemeente in de
kosten van het geding (f 125.) heeft veroor
deeld, is de zaak ook officieel van de baan.
Voorts is eenige dagen geleden een bericht
verschenen dut het O.M. geen strafvervol
ging zou instellen tegen de voor het onge
luk verantwoordelijk te stellen ex-gemeen
te ambtenaren.
Officieel is hiervan echter nog verder
niets bekend.
Japan koopt
Tsjechoslowakije houdt uitverkoop
van legergoederen.
Van betrouwbare zijde wordt vernomen, dat
een Japansche missie groote bestellingen
heeft gedaan bij de Tsjechoslowaaksche wa
penfabrieken te Bmo in Moravië. Deze mis
sie heeft zich eveneens in verbinding gesteld
met het Tsjechoslowaaksche ministerie van
landsverdediging voor den aankoop van een
deel van de overtollige legeruitrusting, die
de Tsjechoslowaaksche regeering krachtens
de onlangs uitgevaardigde wet verkoopt.
Zooals men zich herinneren zal meldden
wij cenigen tijd geleden dat ook Duitschland,
Joegoslavië cn Roemenië over den aankoop
van Tsjechoslowaaksche legcrbenoodigdhe-
den onderhandelen.
De Duitschers toonen bijzondere belang-
stiling voor zware artillerie, terwijl Joego
slavië vliegtuigen en vliegtuigmotoren koopt.
Naar verklaard wordt, zijn reeds groote con
tracten afgesloten.
Uoet&aZ
ROODE DUIVELS—ZWALUWEN.
De Belgische ploeg gekozen.
Gisteren Is de opstelling bekend geworden
van de Belgisch Roode Duivels-ploeg, welke
Dinsdag a.s zal uitkomen tegen het Zwalu
wen-elftal. Onze landgenooten zullen zich
tegenover het volgende elftal geplaatst zien
Doel: De Rnets (Gantoise).
Achter: Heyman en Homble (beiden Olym-
pirnie Charleroi).
Midden: Van de Kcrckhove (White Star).
Claes (Boom F.C.) en Cculeers (Beerschot)
Voor: Van de Wouwcr (Beerschot), La-
moot (Daring) Isenhorghs Beerschot). Nelis
(Berchem) en de Mulder (White Star).
Als reserves zijn aangewezen dc speler
Gedopt (Antwerp F.C.), Van der Stock
(Fnion St. Gilloise), Van Zuvlen (Standard
F.C.) en Van den Eynde (Liersche S.K.)
Wel vraagt deze tijd naar de volle kracht
Van een immer vaardigen geest,
We weten het niet, wat ons morgen wacht,
Wie is 't, die de toekomst leest?
Vooruit ligt de weg, maar de gang is vaak
zwaar,
En een schaduw ligt over zijn spoor,
We reiken de handen sóms tot elkaar,
Zóó gaan we de dagen door!
We trekken zoo vaak een vernauwenden
kring
Om het eigen maatschapp'lijk gevoel,
Zoo zien we elkander niet onderling
Tot één groot en uiteindelijk doel!
En voorop gaat immer een eigen wensch.
Die zich richt naar den geest van den 1f:l,
We stippelen vaak in het leven een grens,
Die een ander nooit overschrijdt!
Er zijn er zoovelcn, die zwak zijn en moe,
En die neerliggen aan den kant,
We buigen ons vluchtig naar hen toe,
En we grijpen soms even een hand.
Want and'ren trekken ons haastend voorbij,
Naar de wet van het wiss'lend bestaan,
Ook wij zoeken weer onze plaats in de rij,
Die toch anders verloren zou gaan!
Wel vraagt deze tijd naar de volle kracht
Van den immer helpenden geest,
Die 't verlorene zoekt in den donkeren
nacht,
Die de zwakken verzorgt en geneest,
En die weet, ook al trekken hem velon
voorbij,
Naar de wet van den daag'lijkschen schijn,
Dat het loon voor zijn hulp en zijn plaals
in de rij
Nooit en nimmer verloren zal zijn!
Februari 1939. KROES.
(Nadruk verboden).
Vertrek van Aankomst te 1
(heenreis) lS,n*a"- 17 17 Fj
°eboe Basra 17 Febr. Todhp. 17 Fef
(heenreif)
(t'raRrds) lJodhB- 17 Febr !BaKd- 17 Frtt'
(heenreis) |Na"Gls 17 Febr/Alex. 17 Febr,.
F-aioer Gedan 17 Febr.'narij?. 17 Fctr,
(terugreis) I
DUBBEL SPAREN.
„Sparen" is de leus van iedere goed huis
vrouw. Zuinig zijn op haar linnengoed, op
haar meubels en keukeninstrumenten, nauw
toekijken op de dagelijksche uitgaven! Wie
de kunst verstaat „op de kleintjes te pas
sen", kan zichzelf en haar gezin eens iets
extra's bezorgen, een verrassing van het uit
gespaarde geld, waar man en kinderen van
opkijken! De Persil Fabrieken maken ons er
op attent, dat zij de huisvrouw gaarne in
haar moeilijke taak op dit punt willen hel
pen. Zij hebben een origincele spaarmethode
bedacht, welke onder de leus „Dubbel Spa
ren" wordt gepropageerd. Op de bekende Per-
sil-productcn bevinden zich n.1. spaarzegels,
welke men kan verzamelen en opplakken op
een zgn. „verzamelkaart", die hij iederen win
kelier gratis"te verkrijgen is. Voor een gehveel
volgeplakte verzamelkaart ontvangt de huis
vrouw een gulden, terwijl zij door liet gebruik
van genoemde producten zich meteen Gen
hoop werk, tijd cn moeite spaart. De nade
rende schoonmaaktijd zal moeder-de-vrouw
het volplakken van de verzamelkaart zeker
gemakkelijk maken. Voor nadere bijzonder
heden verwijzen wij naar de advertentie,
voorkomend in dit blad.
De vorst en de tuinders
Minister Stecnberghe kan den
heer Wijnkoop nog niet antwoar
den.
Op vragen van den heer Wijnkoop betref
fende verhooging van den steun aan de
tuinders in verband met schade, teweegge
bracht door de in December 1938 ingetre
den vorst, heeft dc heer Steenberghe. mi
nister van Economische Zaken geantwoord,
«lat deze vragen door hem thans nog niet
kunnen worden beantwoord, daar cener-
zijds de omvang der schade, teweeggebracht
door de in December 1938 ingetreden vorst,
nog niet met nauwkeurigheid is kunnen
worden vastgesteld, terwijl anderzijds nog
niet door hem is beslist, zoo eenige tegemoet
koming van deze schade uit het Landbouw
crisisfonds zal worden verleend, op welke
wijze deze stcunverlecning zal worden be
rekend en uitgekeerd.
Graannaalderij verbrand
Vlammenzee te Ouderkerk aan
den IJsseL
Gisteravond om zeven uur is door tot dus
verre onbekende oorzaak brand uitgebroken
in de oude graanmaalderij met pakhuis van
de firma Baas aan den IJsseldijk te Ouder
kerk aan den IJssel.
Het vuur vond gretig voedsel in de groo
te voorraden graan, welke in het pakhuis
waren opgeslagen. In korten tijd stond het
complex in lichter laaie.
Aan blusschcn viel niet te denken cn te
gen negen uur dreigde de groote houtloods
van de firma Heuvelman, welke naast de
maalderij staat, door de vlammen te wor
den aangetast.
De firma Baas heeft een nieuwe moderne
graansilo in aanbouw, zoodat het belang
rijke opslagbedrijf spoedig kan worden her
vat.
PUBLICATIE
STEUN VERGOEDING ERWTEN EN
VELDBOONEN.
De Nederlandsche Akkcrbou weent rale
maakt bekend, dat de steunvergoeding voor
erwten van den oogst 1938, gedenatureerd
van 13 t.m. 18 Februari 1939. zal bedragen
f 1.75 per 100 kg. voor groene erwten, door
handelaren gedenatureerd en voldoende
aan het standaardmonstcr van kwaliteits
klasse C en fl.25 per 100 kg. voor voeder
erwten, gedenatureerd door telers, die deze
erwten zelf hebben geteeld.
De steunvergoeding voor veldboonen van
den oogst 1938. in genoemd tijdvak door te
lers of handelaren gedenatureerd cn vol
doende aan de kwaliteitseischen, zal f2.15
per 10 kg. bedragen.
's-Gravenhage, 17 Febr. 1939. (Adv.)
Franco-aanhangers te Brussel in actie.
Franco-aanhangers hebben te Brussel ht;
gebouw van het Spaansche consulaat bij
verrassing bezet. Later zijn zij door rit
Belgische politie weer verwijderd. De vlag
van Franco was geheschen, dc Spaansch»
vlag vernield.
Rouwdag in Italië. - Gisteren was b«
oor geheel Italië een dag van nationale»
rouw in verhand met het overlijden va»
Paus Pius XI.
Den gchcolen dag wapperden van alle
openbare gebouwen en van talrijke parti
culiere woningen de vlaggen halfstok
terwijl d'e scholen, schouwburg en bios
copen gesloten bleven.
Een berg uit wandelen. Sedert, eenig
dagen bevindt de in Salzkammergut in
Oostenrijk liggende Schoberberg, waaroj
de ruine Wartenfels is gelegen zich i:
beweging. De grondmassa's, die een op
pervlakte van drie tot. vier hectaren be
slaan, dringen per uur een meter voor
waarts en hierdoor is aan de hossclier
reeds zeer groote schade aangericht. Tal
rijke boerderijen, die tegen den berg lif
gen, worden met verwoesting bedreigd.
Oorlogsvoedingsbureau in Zwitserland. -
Dc Zwitsersche regcering denkt aan d»
oprichting van een oorlogsvoedingsbu
reau. Voorts zal men er bij do gezinnen
op aandringen een voorraad aan te leg
gen, van belangrijke en gemakkelijk ie
bewaren levensmiddelen, waarmede het
gezin twee maanden lang verzorgd zou
kunnen zijn.
Prijzenplan Duitschland-Engeland Van
hoeveel belang de Britsche regcering het
acht, dat aan den handelsonrlog een eind
komt. blijkt uit. het feit, dat raadsheer
Gwatkin naar Berlijn is gezonden om de
betreffende conferenties bij te wonen.
Zweden, telefoonland. Met 13 telefoon!
op de 100 inwoners neemt Zweden
Europa de eerste plaats als „telefoon-
land" in.
Britsche territoriale leger ruim 200.000 idj J
De onderstaatssecretaris van het mi-1
nisterie van oorlog, lord Munster. heeft!
gisteravond medegedeeld, dat de sterkte!
van het territoriale leger thans 2O^0W|
man bedraagt tegen 130.000 in 1933.
lersche landsverdediginqsbegrooting goei-
gekeurd. De Dail heeft met 02 tegen
stemmen de credieten "voor de lanrlsvei
dediging goedgekeurd. De aanhangers v<
Cosgrave en de Lubour party sterfid(
tegen.
Het visscherijgeschil Rusland-Japan. W|
tusschen Japan en Rusland bestaand,
spanning over het visscherijgeschil is vol
gens Chineesche officieuze kringen vor
der toegespitst. Volgens uit Tokio ontvan
gen berichten zou het Japansche minis
terie van Oorlog voorbereidingen treffen
om, indien de visscherijkwcstic niet dirett
op bevredigende wijze wordt opgelost
eventueel een toevlucht te zoeken tot g-
weid.
Tegen woeker in China. Minister vi
financiën, Koeng, heeft den provincialen
besturen opdracht gegeven er voor tc zor
gen, dat met ingang van gisteren de les
te, welke door de pandhuishouders woW
berekend, zal worden verminderd, terv
de belecningstermijncn moeten word»
verlengd. De Chineesche boerenhank
eventueel gelden beschikbaar stellen o"
de pandhuishouders bij te staan.
Wat heeft Duitschland daar mee noodig?
De Duitsche regcering heeft de rcgceróf
te Oslo doen weten, dat zij niet haar gok
keuring hecht aan het optreden vaal1
kere Duitsche firma's, die hij Noorschef
dernemingen, waarmede zij in reB
stonden, hebben gcinformeerd, of het*
drijf door niet-arische personen werd
stuurd. Verscheidene Noorschc firma en»
ben dergelijke vragenlijsten gekregen,doa
geweigerd er op te antwoorden.
Anti-Kominternbetooging te Frankfurt.
Japansche kringen te Berlijn wordt n*
(legedecld, dat omstreeks half Maart
Frartkfurt arn Main een anti-Kominter.;
belooging zal worden gehouden. Later
ook te Münchcn een dergelijke betoogd
worden gehouden. De ambassadeur
Japan te Berlijn en zonder twijfel ook
diplomatieke vertegenwoordigers van a»
dere bij het anti-Komintern-verdrag a;
gesloten landen, zullen redevoeringen
den.
Charlie Chaplin held in Rusland!
Finsch blad meldt uit. Moskou, dat
Sovjet-regeering voornemens is het eereW
ken van de „Roode Vlag" te schenken 8*
Charlie Chaplin, omdat hij „de democrav
sclie gedachte in het filmwerk bevorder
heeft". Een desbetreffend voorstel heeft n;
centrale comité der Russische filmindustn
tot de autoriteiten gedaan. Voorts zou
Charlie Chaplin-week gehouden worde!
waarin de beste films van den artist V-
toond zouden worden.
^nrust in Britsch Guinea. Tengevolge'
onlusten op een suikerplantage in
westen van Britsch Guinea* zijn
werkloosheid in alle bedrijven gedaald-
oolitiemannen werden gekwetst. Re poli"
was genoodzaakt uit zelfverdediging
«lo menigte te schieten, aangezien de
kers dreigden de politie te lijf te gaan i"'
stokken, steenen, flesschen cn ijzeren s"
ven.
au
