o r« iit
nieuwe Paus
Een
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Kardinaal Pacelli gekozen
als Pius XII op
den Heiligen
Stoel
Minister acht
ouderdomsvoorziening
een groot belang
Het spaarkwartje
is niet voor luxe!
Ook de Joden
houden vast
De Italiaansche voorjaars
lichting onder de wapenen
Eea handige zet der
Fransche diplomatie
Laan, Schagen, Tel. 20.
VRIJDAG 3 MAART 1939. 83e Jaargang. No. 10819.
[Wgovr der KV. Uitg.-Miy „HoWowdt Hoofd eHtwor+iert'
Zijn verkiezing beteekent
een voortzetting van het
werk van zijn voorganger
Eindelijk, na een dag vol spanning,
werd gistermiddag tegen hall zes bo
ven het Vaticaan witte rook zicht
baar: de R.K. kerk had weer een
Opperpriester. Diepe stilte viel over
de samengestroomde menigte op het
St. Pietersplein, ontroerd wachtte
men op de komst van den oudsten
Kardinaal-Diaken.
Om 17.25 verscheen deze op de
Loggia van het Vaticaan en maakte
de wachtende menigte bekend, dat
de Zeer Eerbiedwaardige heer Eugenio
Pacelli tot Paus was gekozen. De
nieuwe Paus heeft den naam Pius
XII aangenomen, waarin men een
voorteeken ziet, dat hij zich zal be
wegen langs de richtlijnen, welke
rijn voorganger heeft uitgestippeld.
Kardinaal Pacelli is op zijn verjaar
dag gekozen, hij werd juist gisteren
83 jaar. Het is nog nooit voorgeko
men, dat iemand op zijn verjaardag
Paus werd, nooit eerder behoefden
de kardinalen slechts één nacht in
hun cel door te brengen en nooit nog
is het voorgekomen, dat een kardi
naal-secretaris den stoel van Petrus
beklom. Alles in deze Pauskeuze is
dus ongewoon, onverwacht en ver
wonderlijk geweest. Waar de Pau
sen in de geschiedenis vaak den
naam aannamen van een vereerden
voorganger, is de naam Pius min
of meer als een politiek programma
te beschouwen.
Twee stemmingen hadden geen resultaat
opgeleverd, na de derde had de Roomsch-
Katholieke Kerk een nieuwe Paus. „Habe-
mus Pontificem" (wij hebben een Paus) wa
ren de woorden waarmede de Vaticaan-zen-
der spoedig daarop het nieuws aan de we
reld bekend maakte.
Toen met de gebruikelijke ceremoniën de
uitslag van de stemming bekend was ge
maakt, zong het publiek „Christus Rex
regaal".
1 Het gezang, werd herhaaldelijk onderbro
ken door het gejuich: Leve de Paus.
Inmiddels was deze door de vier ceremo
niemeesters gekleed en had liij op den pón-
tificalen troon de hulde der kardinalen in
ontvangst genomen. Terwijl de Pauselijke
Marsch werd gespeeld, verscheen de nieuwe
kerkvorst in de Loggia en zegende de me
nigte. Alle klokken beierden en religieuze
gezangen klonken over het plein. Om halt
zeven trokken Paus Pius XII en zijn gevolg
zich weer terug.
Kroning op 12 Maart?
Na zich uit del oggica te hebben terugge
trokken keerde Paus Pius XII naar de Six-
tynsche kapel terug, waar hij, na van ge
waad te hebben verwisseld, en langdurig te
hebben gebeden, plaats nam in de Seda
Gestatoria om voor de tweede maal het eer
betoon van de kardinalen in ontvangst tc
nemen. De Paus begaf zich vervolgens naar
de zaal der gewijde gewaden, waar hij de
pontificale klecdingstukkcn aflegde en den
bisschopsmantel met de grootc stola om
hing, waarna hij zich terugtrok, in de ap
partementen, die hij reeds als staatssecre
taris bewoonde.
Intusschen hadden de maarschalk en de
gouverneur van het conclaaf reeds de deu
ren van het conclaaf geopend en bij het
vallen van den avond verlieten de kardina
len en conclavisten het Vaticaan.
Men gelooft, dat de kroning van Pius XII
Zondag 12 Maart zal geschieden.
Hoe de verkiezing geschiedde.
Zoodra de vereischte meerderheid
van stemmen voor Pacelli vaststond,
werden de deuren der Sixtijnscbe ka
pel geopend en werden de secreta
ris van het conclaaf en de ceremo
niemeesters binnengelaten. De kar
dinaal-deken, omringd door de kar
dinalen, de hoofden der orden, pries
ters en diaken, begaf zich naar den
gekozene en vroeg hem in het latijn:
„Aanvaart gij uwe verkiezing tot
Paus?" Toen Pacelli bevestigend ge
antwoord had, werden alle baldakij
nen boven de zetels der kardinalen
met een beweging neergehaald, met
uitzondering van het baldakijn bo
ven den zetel van Pacelli. Vervol
gens vroeg de deken welken naam
hij als Paus zou dragen.
Intusschen maakte de secretaris van het
conclaaf de officieelc acte op van de verkie
zing en de aanvaarding daarvan. Terstond
daarop begaf de gekozene zich, vergezeld
van zijn conclavisten, naar een kleine zaal,
waar reeds voor den aanvang van het con
claaf de pontificale klcedij gereed lag.. Ecni-
ge oogenblikken later werd de uitslag aan
het volk bekend gemaakt.
De levensloop van Paus Pius XII.
Eugenieus Pacelli, die als Pius XII den
stoel van Petrus zal bestijgen werd te Rome
op 2 Maart 1876 geboren uit een familie van
juristen. Zijn vader was deken van de con
sistorie-advocaten.
Eugenius Pacelli ontving zijn wetenschap
pelijke opleiding op het Collegio Capranica
te Romein op het Seminario Romano, waar
hij als een uitstekend student uitmuntte,
vooral in de rechten en in de diplomatische
wetenschap. Na zijn priesterwijding werd
hij reeds spoedig minutant op de congrega
tie der buitengewone kerkelijke aangele
genheden. Zijn geheele carrière maakte hii
verder op de staatssecretarie, terwijl hij
ondertusschen nog les gaf aan de pauselijke
academie voor adellijke geestelijken. On
der den lateren Paus Benedictus 15, Giaco-
mo Della Ghiesa, toen substituut aan de
Pauselijke staatssecretarie, werkte hij als
ondersecretaris en werd later tot pro-secre
taris benoemd.
Nuntius, later kardinaal en staats
secretaris.
In 1917, toen de post van Nuntius te
Muenchen door 't heengaan van den lateren
kardinaal Fruhwirth leegkwam, werd hij
daar als nuntius benoemd en ontving uit
de handen van den Paus Beneaictus 15 de
bisschopswijding.
In deze functie werkte hij veel voor het
uitwisselen van de krijgsgevangenen en
Voor de oorlogsslachtoffers. Den 29 Juni
1917 had hij zijn eerste ontmoeting met den
Duitschen Keizer en speelde een groote rol
in do vredespogingen van den Paus in dat
jaar.
De nieuwgekozen Paus, Z. Em. kardinaal
Paoelli, die den naam zal dragen van Z. H.
Paus Pius XIL
In het consistorie van 16 Dec. 1929 werd
hij door Pius XI tot kardinaal benoemd en
volgde kard. Pietro Gasparri als staatssecre
taris op in het jaar 1930. terwijl hij een
paar maanden later werd benoemd als aarts
priester van de aartsbasiliek Sint Pieter.
In zijn functie van staatssecretaris kwam
hij voor moeilijke vraagstukken: De kwestie
van Malta tusschen de bisschoppen en de
Engelsche regecring, de eerste geloofsver
volging in Spanje. In 1931 wist hij de moei
lijkheden over de katholieke actie tusschen
kerk en Italiaansche regeering in der minne
te schikken. In 1933 en latere jaren volgden,
ondanks het concordaat tusschen het Derde
Rijk en de kerk, de moeilijkheden tusschen
het Vatikaan en de Duitsche regeering.
Het groote vertrouwen, dat Pius XI in hem
stelde, bleek duidelijk uit de gewichtige zen
dingen, welke de Paus hem opdroeg. In 1934
was hij pauselijk legaat op het internatio
naal Eucharistisch congres te Buenos-Aires
en in 1935 te Lourdes. In 1936 maakte hij een
lange reis door de Vereenigde Staten, waar
o.a. zijn groote rede voor de Algemeene
Amcrikaansche persvereeniging een groo-
ten indruk maakte. In 1937 nam hij namens
den Paus deel aan de groote feestelijkheden
van de inwijding der basiliek ter eere van
de H. Theresia te Lisieux, waar wederom
zijn groote en schitterende redevoeringen
den weg openden voor een betere verhou
ding tusschen kerk en Fransche regeering.
In 1938 was hij nog eens pauselijk legaat
op het internationale Eucharistisch congres
te Boedapest.
Pius XII is de 262ste Paus.
Ov het Staatsonderzoek kan
echter niet worden vooruitgeloo-
ven.
De minister acht, zoo deelt hij in zijn Me
morie van Antwoord betreffende Sociale
Zaken mede, een bevredigende ouderdoms
voorziening een groot belang. De verbete
ring dezer voorziening kan echter naar
zijn oordeel niet ter hand worden genomen
alvorens zal zijn komen vast te staan de
omvang der lasten, welke de gezondmaking
van de bestaande wettelijke invaliditeits-
en ouderdomsverzekering zal vorderen.
Voorts moet eerst een voldoende betrouw
baar inzicht zijn verkregen omtrent de ver
moedelijke lasten, welke verbetering dei-
ouderdomsvoorziening zou medebrengen,
waarbij rekening zal kunnen worden gehou
den met naar de oorzaak van het gemis dei-
ouderdomsverzorging te onderscheiden groe
pen.
Op geen van deze beide onderzoekingen
kan worden vooruitgeloopen.
Aan de staatscommissie voor de
financiering der invaliditeits- en
ouderdomsverzekering zal worden
verzocht, bij de vervulling van haar
opdracht zooveel mogelijk spoed te
betrachten.
Dit laatste is trouwens reeds noodzake
lijk in verband met de omstandigheid, dat
de geldende wettelijke regeling inzake die
financiering einde 1940 ophoudt van kracht
te zijn, zoodat tijdig opnieuw door den wet
gever in deze aangelegenheid moet kunnen
worden voorzien.
De spaarregeling werkt.
Het is minister Romme aangenaam te
kunnen mededeelen, aldus de Antwoordme-
morie aan de Eerste Kamer, betreffende So
ciale Zaken, dat na zijn toezegging, gedaan
in de zitting van de Tweede Kamer van 4
Maart 1938, dat thans behalve kleeding, dek
king en schoeisel, ook andere voor het huis
houdelijk gebruik noodz. artikelen, zooals
ibèdde'n, kachels, keukengerei, vloerklceden
of matten, tafclkleeden, gordijnen, vitrages
ea. van de gelden, door middel van de spaar
regeling bijeengebracht, mochten worden
aangeschaft, dit inderdaad in ruime mate
geschiedt. De controlediensten hebben de
opdracht er nauwkeurig op toe te zieirr
dat de spaarders inderdaad die goederen
betrekken, tot aanschaffing waarvan de re
geling gemaakt is, luxe artikelen zijn uiter
aard uitgesloten.
IJsbreker nadert de Noordpool
Nog 400 kilometer.
De Russische ijsbreker „Sedov" blijft zich
in Noordwestelijke richting bewegen. In den
nacht van 28 Februari bevond het vaartuig
zich op 86 graden Noorderbreedte en 117
gr. Oosterlengte. Nog nooit hee4ft een sohip
deze breed'e bereikt. Slechts bijna 400 kilo
meter scheiden den ijsbreker nog van den
Nfiprdpool;
En waar de Arabieren even on
verzettelijk blijven, staat Enge
land voor een moeilijk geval!
Chamberlain heeft in tegenwoordigheid
van Macdonald en Butler gisteravond in zijn
werkkamer in het Lagerhuis een bespreking
gehad met Weizmann, Ben Guiron en Ste-
phen Wise. De bijeenkomst duurde ongeveer
een uur.
In welingelichte kringen wordt verklaard,
dat de houding der Joden tegenover de Brit-
sche voorstellen niet op een wijziging wezen.
Het verluidt, dat de Britsche voorstellen niet
als basis van discussie kunnen worden aan
vaard.
Hedenmiddag zal wederom een nieuwe in-
formeele bespreking worden gehouden tus
schen ecnige Joodsclie gedelegeerden en de
Britsche delegatie ter voortzetting van de
informecle bespreking van 28 Februari.
Een nauwkeuriger bestudeering der Ara
bische tegeneischen doet zien, dat zij, wel
verre van 'n compromis te zijn, op een na
drukkelijke wijze de eischen herhalen, wel
ke Dzjemal Hoeseini in de openingszitting
heeft ter sprake gebracht.
Er bestaat weinig hoop op, dat de Brit
sche regeering deze eischen zal aanvaarden.
„Volkomen normale oproeping
Gisteren zijn in Italië de lichtingen 1915
tot en met 1918 onder de wapenen geroe
pen. De schattingen van het aantal opge
roepen manschappen varieeren tusschen
60.000 en 200.000. Van officicele zijde wordt
gesproken van de volkomen normale oproe
ping van de lichting 191S en manschappen
van de drie voorgaande jaren, die vroeger
als ongeschikt zijn afgekeurd. Tengevolge
van het lager geboortecijfer gedurende den
wereldoorlog zijn deze vier lichtingen de
kleinste.
In niet-Italiaansche kringen «meent
men te weten, dat de noodzakelijk
heid van handhaving der legersterk-
te de eenige reden voor het oproe
pen der lichtingen is. Men gelooft,
dat andere lichtingen gedemobili
seerd zijn.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Zacht droog weer,
gedeeltelijk bewolkt, zwak
ke tot matigen wind uit Zui
delijke richtingen.
Alg. vooruitz.: Er mag gerekend
worden op enkele dagen
mooi voorjaarsweer.
Het bericht van een Amerikaansch pers
bureau over oproeping van vijf of zes lich
tingen in Italië wordt in bevoegde Italiaan
sche kringen met de grootste stelligheid
tegengesproken. De plakkaten, waarop dit
bericht betrekking moet hebben, spreken
slechts van de lichtingen 1917 en 1918 en
gelden dan ook slechts voor de ieder voor
jaar terugkeerendc oproepingen. De maat
regelen dragen niet, in het minst het ka
rakter van een mobilisatie. Dat blijkt ook
daaruit, dat de recruten zich tusschen 25
en 31 Maart naar alphabctische volgorde
hebben aan te melden» Ieder, zoo wordt
verder gezegd, kan er zich persoonlijk van
overtuigen, dat van oploopen voor de aan
plakbiljetten geen sprake is.
Pétain, Franco's leermeester, am
bassadeur te Burgos.
De benoeming van maarschalk Pétain,
de 83-jarige veteraan uit den wereldoorlog
tot ambassadeur te Burgos is een fijn staal
tje van diplomatie, immers Pétain en Fran
co zijn leermeester en leerling geweest, toen
de laatste de krijgsschool te Parijs bezocht.
De Italiaansche pers is zeer ontstemd over
dé benoeming van Pétain, de republikein-
sche Fransche bladen beklagen hem.
Offensief van Franco verwacht.
De waarschijnlijkheid van een offensief
van Franco om het overblijvende republi-
keinsche gebied te onderwerpen, wordt hier
steeds grooter geacht. In militaire
kringen is men thans de meening toe
gedaan, dat, aangezien er thans blijkbaar
in het republikeinsch gebied geen autoritei
ten meer over zijn om dit gebied te verte
genwoordigen, het beter is een militaire
beslissing te forceeren.
De benoeming van Pétain tot Fransch
ambassadeur wordt te Burgos algemeen
toegejuicht als de best mogelijke oplossing.
Pefroleumoiiderzock op
Britsch Nieuw Guinea
Australië kondigt plannen aan.
Lyons, de Australische minister-president,
heeft plannen aangekondigd voor een uit
gebreid onderzoek naar petroleum op Pa
poea en Britsch Nieuw-Guinea in den loop
van dit jaar. Lyons wees hierbij op de wen-
schelijkheid de petroleumbronncn in het
Britsche rijk te vermeerderen. Dit beginsel
wordt niet geschonden door den hulp van
buitenlandsch kapitaal en technische ar
beidskrachten in de ondernemingen. Het
onderzoek zal door particuliere maatschap
pijen worden verricht en de regeering van
het gemecnebest blijft hier in financieel op
zicht volkomen buiten.
Het vinden van petroleum in een der
beide gebieden, aldus Lyons, zou voor Au
stralië van het grootste belang zijn, vooral
met het oog op de behoeften der defensie.
BILJARTEN.
WERELDKAMPIOENSCHAPPEN 45 2.
Te Amsterdam zijn gisteren de
wereldkampioenschappen biljarten
cadre 45/2 aangevangen en reeds
den eersten avond viel er een groote
verrassing te noteeren. Jan Domme-
ring verloor van den invaller van
Eijmeren na een spannende, doch
weinig fraaie partij.
Onze derde deelnemende landgenoot Swee-
ring won van don Zwitser Loeb. Voor de
400 punten had onze vertegenwoordiger 24
beurten noodig, zoodat zijn gemiddelde 16.66
bedroeg. Loeb bleef op 194 staan.
De gemiddelden van v. Rijmeren en Dom-
mering bedroegen resp. 11,11 en 8.72. De
hoeren hadden er dan ook heerlijk op los
geknoeid!
De Belg Gabriëls bewees zijn meesterschap
in zijn partij tegen zijn landgenoot Claevs.
Met een score 400 tegen 107 in 10 beurten
zegevierde de titelhouder. Een gave partij.
Maar ook de Franschman Cöte liet zien
dp kunst nog niet verleerd té zijn. Hij stoot
te 400 punten in 13 beurten bijeen (er was
een serie van 118 bij) en maakte dus een
gemiddelde van 30.76. Zijn tegenspeler, Gat
miche (Fr.) bracht het tot 139 punten.
