Spaansche
communisten
roeren zich nog..
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Franco
zonder meer een zeeroover?
Het Britsche imperium,
beheerscher der lucht
Mussolini vermindert
zijn eischen
Handen af van
Britsche schepen!
Vredesvijandige actie
van Frankrijk?
ScJhh
Laan, Schagen, Tel. 20.
VRIJDAG 10 MAART 1939. 83e Jaargang. No. 10825.
Ufegave der N.V. Uitg.-Mif. „WoWond* Noorderkwartier"
In Madrid is gisteren nog hevig
gevochten.
BWTSCHE KRUISERS NAAR GIBRALTAR.
Nu langzamerhand een beter over
zicht is te krijgen betreffende de
laatste gebeurtenissen in Spanje,
blijkt dat de Nationale Verdedigings-
raad te Madrid niet zulk gemakke
lijk spel heeft als men heeft laten
voorkomen. Het verzet der commu
nisten in Madrid en in andere plaat
sen is nog geenszins gestuit. In Va-
lencia schijnen 19 communistische
leiders gefusilleerd te zijn. Casado
heeft aangekondigd dat het geduld
van den verdedingsraad is uitgeput
en deze energiek zal optreden. Gis
teren is te Madrid heftig gevochten,
vooral in de buitenwijken.
Haat tegen den ouden bondge
noot
Fel is plotseling cle haat tegen den ou
den bondgenoot Sovjet Rusland. De zender
van den Nationalen Verdedigingsraad
Ünion Radio heeft gisteren in de uitzending
,van de nieuwsberichten felle aanvallen ge
daan op de Sovjet-Unie en o.a, verklaard
dat Rusland in Spanje het fascisme wil te
gen Frankrijk en Engeland, want het wil
slechts den wereldoorlog. Om dezen oorlog
to bereiken wil het scherpe oppositie schep
pen tusschen Engeland en Frankrijk eencr-
zijds en Duitschland en Italië anderzijds.
Het wenscht geen Europeesche accoorden,
want het weet, dat men het van alle be
sprekingen uitsluit.
Union-radio voegt hier nog aan toe, dat
de Sovjet-Unie, die haar steun verminder
de ten tijde van het streven van Prieto
daar wederopbouw van 't land om den op-
niarsch van het communisme tegen te gaan,
het spel definitief verloren heeft met den
val van Negrin.
Voorts geeft Union Radio voortdurend
„krijgsberichten". Men gpeft voor de com
munisten slechts met kleine hommen te
hebben aangevallen om zoo weinig moge
lijk slachtoffers te maken. Het hoofdkwar
tier der communisten zou zijn gevallen.
De, zooals de Britsche pers het noemt
„Sink at Sight" blokkade van de Spaansche
kust door Franco, de blokkad'e waarbij de
rechtsche onderzeebooten zonder meer alle
Bchepen, ook neutrale, welke in de territo
riale wateren komen, naar den kelder ja
gen, is vermoedelijk oorzaak van de vol
gende Britsclie maatregel:
De Britsche oorlogsschepen Shrop-
shire, Ivanhoe, Ilex en Imogen, die
aan de gecombineerde manoeuvres
van de Atlantische vloot deelnamen,
zijn onverwacht te Gibraltar bin-
nengeloopen. Er werd noch aan de
offioieren, noch aan de bemanning,
vergunning gegeven te passagieren.
De oorlogsbodems zullen waarschijn
lijk weer zee kiezen om naar het
oosten koers te zetten. De bestem
ming is echter niet bekend. De ma
rine-autoriteiten te Gibraltar weige
ren zich hieromtrent uit te laten.
De diplomatieke correspondent van Reuter
zegt, dat zelfs indien Franco de rechten van
oorlogvoerende zijn toegekend, hetgeen niet
het geval is, dan nog zou hij niet het recht
hebben zonder meer schepen tot zinken te
brengen. Volgens de internationale wet
wordt dit geacht zeeroof te zijn. Bovendien
moet volgens internationaal recht een blok
kade, wil zij wettig zijn, voor honderd pro
cent doeltreffend zijn en tot nu toe heeft
men geen verzekering dat de blokkade wer
kelijk doeltreffend is.
De situatie thans.
De kaart geeft een goed beeld van het
grondgebied dat nog in handen der Repu
blikeinen is, met de strategische hoofdwegen
De zwarte pijltjes geven de mogelijke aan
valsrichtingen weer, die de Franco-troepen
beoogen bij het ophanden zijnde offensief
en welke voornamelijk gericht zijn op de
twee verbindingswegen van Madrid—Va-
lencia.
In de voornaamste steden, n.1. Albacete,
Ciuad-Real, Murcia, Alicante, Lorca, Carta-
gena en Almeria is het zeer onrustig en
worden herhaaldelijk onderlinge opstanden
gemeld. De witte pijlen geven de richting
aan naar de Fransche oorlogshavens, waai
de republikeinsche vloot zich heeft laten
interneeren; te Sête na den val van Barce-
lona, te Mers-El-Kebir na den val van het
ministerie Negrin.
De luchtvaartbegrooting grooter
dan ooit
Luchtvlootsferkte 150,
straks 400 procent gestegen
De grootste luchtvaartbegrooting,
die ooit in het lagerhuis is inge
diend en die ruim 205 millioen pond
bedraagt, is ingediend door Kingsley
Wood, die verklaarde dat de zware
uitgaven in hoofdzaak veroorzaakt
worden door het groote aantal mo
derne vliegtuigen, dat thans bij de
eskaders komt, de kosten voor het
voorzien in aanvullende productie
capaciteit en den bouw van nieuwe
stations. De minister herinnerde er
aan, dat de luchtvaartbegrooting van
1924 18 millioen bedroeg.
De stijging van dit jaar met 74
millioen staat gelijk met het totaal
der defensiebegrooting van 1913.
93 millioen worden uitgetrokken voor
vliegtuigen en ballons. Er worden 35 com
pagnieën gevormd van den territorialen
hulpdienst voor vrouwen.
Het maximum aantal van het personeel
wordt verhoogd tot lOS.OOth
Men heeft uitstekend gevolg gegeven aan
den oproep, van Juni voor 31.600 piloten,
waarnemers en ander personeel.
Dit aantal is reeds overschreden. Er zul
len dit jaar nog 20.000 man noodig zijn.
Wij hebben, aldus de minister, meer lucht-
waarnemers en telegrafisten noodig. De re-
KINGSLEY WOOD.
cruteering voor de vrijwillige reserve vor
dert bevredigend, ruim 2500 personen wor
den opgeleid tot piloten, terwijl een civiele
luchtmacht, die in tijd van nood in staat
zal zijn, bij de luchtmacht te dienen of op
andere manieren bij de luchtvaart werk
zaam zijn, 1400 geoefende piloten telt, terwijl
nog 3S00 personen een vliegopleiding krij
gen.
Geweldig
Onze luchtmacht, aldus de minister,
is even geweldig als iedere andere
ter wereld. In de laatste typen bom-
bardements- en gevechtstoestellen be
zitten wij de beste ter wereld.
Wij zijn bezig met den bouw van
een evenwichtige luchtmacht.
Wij hebben ons niet verlaten op het
traditioneele vertrouwen in het te
genoffensief als essentieel element
in de lucht-strategie. Een machtige
aanvalskracht is niet alleen een
sterk afschrikwekkend middel voor
aanvallen, maar een vitaal onderdeel
van ieder gezond defensiesysteem.
Tot dusverre is er een neiging geweest
om te veel nadruk te leggen op het argu
ment, dat de bommenwerper er altijd door
heen zal komen. De recente ontwikkelingen
hebben de kracht vaii het offensief vermin
derd en de kracht van het luchtdefensief
verhoogd.
Ten aanzien van de productie van vlieg
tuigen zeide de minister, dat men reeds een
uitbreiding van 150 pet. tot stand had ge
bracht. De uitbreiding van het volgende
jaar zal een stijging met 400 pet. toonen, ver
geleken met 1938.
NAAR HET EINDE VAN DEN BURGEROORLOG IN SPANJE
Felle aanval op
de Ver. Staten
Monroe-leer is bedoeld het Wes
telijk Halfrond te overheerschen
Generaal Faupel, die ambassadeur van
Hitier is geweest in het rechtsche Spanje,
heeft gisteren voor de Duitsche academie
een toespraak gehouden, welke in Ameri-
kaansche kringen te Berlijn wordt be
schouwd als een van de felste aanvallen,
welke door een gezaghebbend DuitsGh per
soon ooit tegen de Vereenigde Staten wer
den gericht.
De Monroeleer is volgens Faupel niets
meer dan een eisch van de Vereenigde Sta
ten het Westelijk halfrond te overheerschen
De generaal drong er op aan, dat Duitsch
land opvoedkundigen, geleerden en talen
kenners naar Latijsch Amerika uitzendt'om
de propaganda der Vereenigde Staten te
gen te gaan. De radio de pers en de film
propaganda moeten worden gebruikt om
den invloed der Vereenigde Staten onge
daan te maken.
De bewapening der democratieën
levert reeds vruchten op
Meer en meer blijkt, dat de krachtige be
wapening van Engeland en de weinige inge
nomenheid, waarmede Duitschland en Polen
de Italiaansche eischen tegenover Frankrijk
schijnen te bezien, een druk op Mussolini
uitoefenen, welke de Duce er van zullen
weerhouden de oorspronkelijke eischen je
gens zijn Latijnsche zusternatie officieel te
uiten.
Naar de Daily Express verneemt zou Mus
solini eerstdaags een regeling der geschillen
voorstellen, op de volgende basis:
1. TUNIS. Herstel van de semi-on-
afhankelijke status der Italianen die
hun gegeven werd bij de overeen
komst van 1896, terwijl Frankrijk te
vens het plan moet laten varen,
waarbij eventueel alle Italianen in
Tunis Fransche onderdanen zouden
worden.
2. DZJIBOETI. Vestiging van een
„vrije zone" in de Fransche Somali-
haven Djiboeti voor de Italiaansche
schepen om zoodoende 'n toegang tot
*t nieuwe Italiaansche keizerrijk in
Abessinië te verschaffen. Toestem
ming aan Italië te verleenen om een
grooter aandeel te verkrijgen in de
controle over den spoorweg Dzjiboe-
ti-Adls Abeba.
3. SUEZ-KANAAL. Vermindering
der rechten, hetgeen Italië groot
voordeel zou opleveren, benevens be
noeming van Italianen in het be
stuur van den Raad van beheer der
Suezkanaal Maatschappij.
Het schijnt dat Frankrijk, aan wie deze
Italiaansche verlangens eischen kan men
ze niet noemen door bemiddeling van
Duitschland, zijn overhandigd, eerst een
staking van de anti-Fransclie perscampagne
verlangt, alvorens ze in studie te nemen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Lord Halifax over Franco's blok
kade.
VOOR HET VLUCHTELINGENPROBLEEM
GELDT AFWACHTEN.
Lord Halifax heeft gisteren in het
Hoogerhuis twee kwesties aange
sneden, welke thans in het brand
punt der belangstelling staan. In
de eerste plaats heeft hij de nieuwe
blokkade van Franco becritiseerd en
te kennen gegeven, dat elke aanval
op een Britsch schip als een ern
stige daaji beschouwd zal worden.
Halifax behandelde ook het vluch
telingenvraagstuk en kwam tot de
conclusie, dat Engeland eerst kan
optreden nadat de twee regeeringen
in Spanje het eens geworden zijn.
De blokkade.
Ik wil duidelijk maken, aldus Halifax,
dat wanneer een actie buiten de territoriale
DE BILT SEINT»
Matige tot zwakke Noordweste
lijke tot Noordelijken wind,
afwisselende bewolking, wei
nig of geen regen, koude
ochtend, zelfde temperatuur
overdag.
Algemeene vooruitzichten: aan
vankelijk nog guur met kou
de nachten, zwakke tot ma
tige wind uit Noord tot
West.
wateren wordt ondernomen, de Britsche re
geering verplicht zou zijn tegenstand te
bieden tegen zoo'n actie op dezelfde wijze
als zij dat in het verleden gedaan heeft. Ik
moet het ook volkomen duidelijk maken,
dat de regecring het als een zeer ernstige
aangelegenheid zou beschouwen, wanneer
een Britsch koopvaardijschip tot zinken
werd gebracht, zelfs binnen de territoriale
wateren, in het bijzonder, wanneer geen be
hoorlijke waarschuwing is gegeven en be
hoorlijke stappen zijn ondernomen voor de
veiligheid der bemanning. Er zijn instruc
ties gegeven aan de Britsohe oorlogsschepen
om alle noodige bescherming te geven aan
schepen, die het voorwerp zouden kunnen
worden van zulke aanvallen en zelfs ver
geldingsmaatregelen te nemen binnen de ter
ritoriale wateren tegen lederen onderzeeër,
die overgaat tot een zoo onverdedigbaar op
treden.
De vluchtelingen.
Wat. de Spaansche vluchtelingen betreft zei-
de Halifax: de laatste 12 uur heb ik van de
Fransche regeering inlichtingen gekregen,
volgens welke de bijstand der Britsche re
geering voor het onderhoud van de vluchte
lingen in kampen in Frankrijk door middel
van het Britsche Roode Kruis uiterst wel
kom zal zijn. De Britsche regeering heeft
hijgevolg besloten een belangrijk crediet toe
te kennen door dit Roode Kruis voor dat
doel.
Zijn rede vervolgende, zeide Halifax, dat
hij zich niet gerechtigd voelde de gedachte
te opperen, dat een algemeene amnestie
moest worden verleend, welke de invrij
heidstelling met zich zou hebben meege
bracht van personen, die schuldig zijn aan
crimineele overtredingen.
Naar mijn opvatting, aldus Hali
fax, zou het volstrekt onmogelijk
zijn en onbehoorlijk voor welke bui-
tenlandsche regeering ook buiten
Spanje te verklaren, dat zij in staat
was een oordeel te vormen over de
afkeurenswaardigheid van indivi
duen of de Spaansche regeering de
les te lezen over de vraag hoe zij
de taak, die op haar schouders rust
ten uitvoer behoort te leggen.
De Britsche regeering is tot de conclusie
gekomen, dat de toestemming der Spaan
sche regeerings vereischte een eerste voor
waarde is voor het ondernemen van welke
actie ook door de Britsche regeering in dit
opzicht, maar wanneer een overeenstem
ming bereikt kan worden tusschen de
Spaansche regeering en de nog bestaande
republikeinsche autoriteiten, twijfel ik er
niet aan, besloot Halifax, dat de Britsche
regeering alles zal doen, wat in haar ver
mogen ligt en wat noodig is om bij te staan
in de uitvoering daarvan.
Geruststellende verklaringen
Fel valt de Duitsche pers aan op het gisteren
ook door ons afgedrukte artikel in het Jour
nal des Débats, waarin beweerd werd, dat
Duitschland van plan zou zijn, een onver-
wachten aanval op Nederland te onderne
men. Zoo schrijft de „Westfalische Landes-
zeitung" in een hoofdartikel, onder den spre
kenden kop: „Infame intrige tegen den
vrede", dat het „Journal des Débats" in sen-
sationeelcn vorm een schaamteloos knoei
werk publiceerde, onder het opschrift: „Het
nieuwe plan van Hitier", waarin gesproken
wordt over de bedoeling van den Führer
om pressie uit te oefenen op de Westersche
groote mogendheden, door een bliksemsnel
len aanval op Holland en Zwitserland" Reeds
deze poging toont de boosaardigheid der
bronvergiftiging, welke men probeert een
serieus karakter te geven door een
militaire studie van generaal Duval, over
dit „aanvalsplan" aan te kondigen. Zekere
aanwijzingen geven aanleiding tot het ver
moeden, aldus bet Duitsche blad, dat deze
intrigue zich niet in de laatste plaats tegen
de komende DuitschFransche economische
onderhandelingen te Berlijn richt, waarbij,
zooals men te Parijs vermoedt, ook plannen
▼oor koloniaal-politieke samenwerking ter
sprake zullen komen. Tot de kabinetsleden
die iedere koloniaal-politieke samenwerking
onverbiddelijk vijandig gezind zijn, behoort
volgens het blad de Joden-minister van Ko
loniën Mandel, die in het kabinet Daladier
een zeer onverkwikkelijke rol speelt. Sommi
ge Fransche kringen hebben Mandel her
haaldelijk een oorlogszuchtige activiteit ver
weten. Ook de publicatie van het „Journal
des Débats" wordt met Mandel in verbin
ding gebracht. Zijn laatste parlementaire
alarmeerende verklaringen over ..het Fran
sche wereldrijk in alarmtoestand", zal men
zich, aldus het Duitsche blad, nog wel her
inneren, evenals zijn verklaringen over de
verdubbeling van alle inlandsche troepen in
de Fransche koloniën. Het blad acht de pu
blicatie van het „Journal des Débats1' een
modelvoorbeeld van vredesvijandige bericht
geving en moet in verband met de toch al
zeer nerveuze cn opgewonden stemming in
Frankrijk als beslist misdadig gekenmerkt
worden.
Geruststellende Fransche
stem.
pers-
In het Bullitin du Jour schrijft de „Temps"
Men spreekt reeds sedert eenigen tijd weer
over een plan van actie van Duitschland te
gen Nederland en zelfs tegen Zwitserland.
Wij meenen te weten, dat nauwelijks enke
le dagen geleden de Duitsche Staatssecreta
ris van Buitenlandsc.be Zaken von Weiz-
sacker, aan onzen ambassadeur te Berlijn.
Coulondre, eens te meer de verzekering heeft
gegeven, dat deze geruchten geheel onge
grond zijn.
Aan den anderen kant schijnt men te Lon
den, waarmen uiterst aandachtig is ten aan
zien van de Duitsche voorbereidingen, voor
het oogenblik te dien aanzien alle gerust
stellingen te hebben gekregen.
Wanneer de activiteit der totalitaire mo
gendheden al de ernstigste aandacht eischt,
zou men toch niet den indruk moeten ge
ven, dat men alles te vreezen heeft van hun
intimidatiemethoden en dat men zich zou
kunnen laten verrassen door een geweldda-
digen overval, want de beste kansen, die er
kunnen bestaan op handhaving van de orde
in Europa, en voortzetting van een vrucht
bare vredespolitiek in den geest van de over
eenkomsten van Muenchen, liggen er in ze
ker te zijn van eigen kracht en in de ont
wikkeling van die kracht in normale om
standigheden, ten einde de bewapeningen
der mogendheden te brengen op het peil, dat
de omstandigheden eischen. Want in volle
dige gelijkheid van krachten alleen kan men
nuttig onderhandelen. Van dit standpunt
vormt de uiteenzetting van Woensdag van
Hore Belisha een kostbare bijdrage tot een
gezond begrepen vredespolitiek.
Meening van welingelichte krin
gen te Berlijn.
Nader wordt nog vernomen dat in welin
gelichte politieke kringen te Berlijn men
weigert een standpunt in te nemen tegen
over de beweringen van Journal des Debats
inzake een zg. operafieplan van Duitschland
op buitenlandsch politiek gebied voor 1939.
Men acht het volstrekt niet noodig zich
bezig te houden met ieder uit de lucht ge
grepen veronderstelling.