oemenie
aan de
beurt?
Is thans
Zware slag voor
Nederlandsche luchtvaart
Koortsachtige activiteit
in Loniten
„Aethergeuzen
overrompeld
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Koning Carol zal geen
schending van grond
gebied toestaan
Duitsche qoederen
uit Amerika geweerd
vJJeerbericht
Rusland erkent de
aanhechting niet
Schagen, Tel. 20.
MAANDAG 20 MAART 1939. 83e Jaargang. No. 10833.
IHtfdve «fe# N.V. Uitg.-Mij". „"Hollend* Noorderkwartier"
Koning Carol
Duitschland begeerig naar de Roemeensche
olie, stelt vérgaande economische eischen
Het Britsche persbureau Reuter h udt ondanks offi-
cieele tegenspraak, staande dat Duitsciimiid aan Roemenië
zeer ver gaande economische eischen heeft gesteld.
Duitschland wenscht een groot gedeelte van de petroleum-
bronnen van Roemenië te exploiteeren en daarvoor in de
plaats het overschot aan Roemeensche landbouwproduc-
af te nemen. In ruil zou Duitschland Roemenië nog willen
voorzien van alle industrieele producten, die het land noo-
dfg heeft, met inbegrip van alle oorlogsbehoefte. De Roe
meensche oorlogsindustrie zou dan buiten werking moeten
worden gesteld.
Resumeerende wil Duitschland van Roemenië dus uit
sluitend een landbouwstaat maken, op de wijze zooals het
dit in September van Hongarije heeft geëischt. Ongetwijfeld
zou politieke ondermijning daarop volgen.
Officieel spreekt de Roemeensche regeering deze Duit-
sche stap tegen, vermoedelijk om Duitschland nog de gele
genheid te geven om zijn eischen terug te trekken, zonder
het prestige van Hitier te schaden.
Het is echter aan te nemen, dat
deze ontkenning is geschied, nadat
Koning Carol zich tot Frankrijk,
Engeland en de Vereenigde Staten
heeft gewend om waarborgen en
deze waarschijnlijk heef. ontvan
gen. Roemenië is vastbesloten elke
schending van zijn gebied met ge
weld van wapenen te beletten.
Troepenbewegingen.
Volgens de laatste berichten zijn de we
gen in de N.W. districten van Roemenië vol
troepen, die zich met spoed naar de gren
zen van de Karpatho-Oekraine en Hongarije
begeven. Ofschoon men er in officieele krin
gen den nadruk op legt, dat er geen alge-
meene mobilisatie is, is een groot aantal
mannen opgeroepen om zich bij hun regi
menten te voegen. De extratroepen die naai
de Roetheensche grens worden gezonden,
schat mien op 90.000 tot 100.000 man. Deze
maatregelen zijn, naar men meent te weten,
niet slechts genomen in verband met den
algemecnen internationalen toestand, doch
omda de Roemeensche regering het noodig
oordeelt, ernstig rekening te houden met de
berichten omtrent een opmarsch van Duit
sche troepen door Slowakije naar Roethenië.
Een vergelijk?
In het binnenland was de atmosfeer gis
teren in vergelijking met Zaterdag iets min
der gespannen. De handelsbetrekkingen met
de Duitsche delegatie duren'voort, en men
meent te weten, dat zij tegen Dinsdag kun
nen leiden tot een accoord van meer beperkt
karakter dan de recente berichten omtrent
Duitsche economische eischen aan Roeme
nië deden verortderstelen.
Zaterdag was intusschen reeds vernomen,
dat bevel was gegeven tot mobilisatie van
vijf legercorpsen. Ér waren sterke geruchten
over een ultimatum van Duitschland aan
Roemenië; officieel werd dit ontkend.
Niettemin is het publiek zeer verontrust.
De Roemenen moeten, aldus is de opvatting,
zonder reserve kunnen rekenen op hun
bondgenooten en vrienden, om een positie
in te kunnen nemen bij de economische en
politieke besprekingen met Duitschland. De
ontwikkeling der onenbare meening in Zuid-
Slavië, Polen en zelfs Bulgarije heeft hier
bevrediging gewekt. Men verheèlt echter
niet, dat het thans op snel handelen aan
komt. De houding van Hongarije is niet
bekend: zij blijft onbetrouwbaar.
De heeren Guilonard en Ir. von
Baumhauer bij een vliegramp in
de Vereenigde Staten om 't le
ven gekomen.
Op 100 K.M. afstand van de stad
Seattle in de Vereen. Staten (staat
Washington) is Zaterdagmiddag een
catastrophaal vliegongeluk gebeurd,
waarbij alle tien inzittenden om het
leven zijn gekomen. Onder hen be
vonden zich twee Nederlanders, n.L
de heeren Guilonard, onderdirecteur
van de K.L.M. en ir. von Baumhauer
ingenieur van den Rijksluchtvaart
dienst van Nederland.
Het verongelukte toestel was een Boeing
passagiersvliegtuig, dat voor stratosfeer
vluchten bestemd was. TTel maakte een
proefvlucht, waaraan verscheidene lucht
vaartdeskundigen, onder wie de Nederland
sche experts, deelnamen.
Het toestel kwam in een ravijn terecht en
werd totaal vernield.
Het was het eerste Boeing-vliegtuig van
dit soort. Het had vijfhonderdduizend dol
lars gekost,
Volgens een verklaring van een ooggetui
ge is de staart van het vliegtuig los ge
raakt en is het toestel in een vrille naar
beneden gestort
Zwarte dag voor onze luchtvaart.
Het onverwachte verlies van de
heeren Guilonard en von Baum
hauer, die bij het ongeluk van de
stratoliner, een der nieuwste machi
nes 'van Boeing om het leven zijn
gekomen, beteekent een zware slag
voor de Nederlandsche luchtvaart.
Als onderdirecteur van de K.L.M. was de
heer Guilonard een der onbetwiste leiders
van het technische gedeelte van dit bedrijf
en als zoodanig schier onvervangbaar.
Ir. von Baumhauer trad in 1921 in dienst
bij den Rijksstudiedienst voor de luchtvaart
en heeft als zoodanig, evenals de heer Gui
lonard, de geheele ontwikkeling van den
vliegtuigbouw, van de nog primitieve toe
stellen en motoren uit die dagen tot de ge
perfectioneerde luchtreuzen van thans, mee
gemaakt en gevolgd en als begaafd ingeni
eur en deskundige zelf een belangrijk aan
deel in deze ontwikkeling gehad.
Zwaar is dan ook het verlies voor de KLM
zoowel als voor den rijksluchtvaartdienst,
welks directeur, de heer van Ede van der
Pais, die gistermorgen de directie der KLM.
op het hoofdkantoor namens den minister
van Waterstaat deelneming kwam betuigen
met het geleden verlies, zelf diep onder den
indruk is van den slag, die zijn eigen staf
heeft getroffen.
Terwijl de straten vroolijk zijn
versierd in afwachting van het
bezoek van president Lebrun,
oonfereeren de diplomaten
Duitschland wijst Fransch-
Britsche protesten van de hand
Zaterdag hebben zoowel de Fransche als
de Engelsche ambassadeur te Berlijn, in op
dracht hunner regeeringen bij de Duitsche
regeering formeel geprotesteerd tegen de be
zetting van Tsjechoslowakije. Noch Frank
rijk. noch Engeland erkennen deze als wet
tig, zijnde volkomen in strijd met het pro
tocol van Munchen.
De Duitsche regeering heeft geantwoord
de protesten niet te zullen aanvaarden,'
daar zij ontbloot zijn van iedere politieke
wettige of moreele basis.
Zeer scherp staan thans de mogendheden
dus weer tegenover elkaar, en te Londen
ziet men den toestand weer minstens even
gevaarlijk als in September.
De nieuwste stap van Duitschland ten aan
zien van Roemenië heeft natuurlijk de stem
ming niet verbeterd. Koning Carol heeft,
zooals elders uitvoeriger medegedeeld, hulp
gevraagd en te kennen gegeven, dat, wan
neer Engeland, Frankrijk, Amerika en Rus
land helpen, hij zeker is van den steun van
Polen, Joego-Slavië en de verdere Balkan-
slaten.
Een en ander doet te Londen groo-
te politieke bedrijvigheid ontstaan.
De leidende persoonlijkheden houden
conferentie na conferentie, ook de
buitenlandsche vertegenwoordigers
ziet men het Foreign Office in en
uit gaan
Heden kabinetsraad.
Heden zal de kabinetsraad bijeenkomen.
In beide huizen van het parlement zal resp.
door Chamberlain en Halifax een verklaring
over den internationalen toestand worden
afgelegd. Een van de resultaten van den
gisteren gehouden kabinetsraad was, naar
Reuter verneemt, het besluit tot onmiddel
lijke aanzienlijke versnelling van de uitvoe
ring van liet bewapeningsprogram. De de
fensie-ministers zijn gedurende het week-ein-
de druk bezig geweest met het uitwerken
van strategische plannen. Voorts wordt ver
nomen, dat het kabinet het er over eens is
geworden, dat onverwijld contact tot stand
moet worden gebracht tusschen Engeland en
alle landen ter wereld, die den vrede lief
hebben.
Niet wordt gezegd, maar dit staat
wel vast, dat de voornaamste be
sprekingen echter zullen loopen over
de eischen aan Roemenië.
En morgen komt Lebrun.
Wel zeer in tegenstelling met wat zich
in Downingstreet afspeelt is hetgeen men
thans elders in Londen ziet. Morgen komt
president Lebrun van Frankrijk, den groo-
tcn vriend en bondgenoot.
De straten zijn reeds vroolijk versierd met
de tricolore en de bladen zijn het erover
eens, dat de huidige gebeurtenissen alleen
nog maar meer den nadruk leggen op de
bijzondere beteekenis van het bezoek!
De Ver. Staten treffen
represaille-maatregelen
Het Amerikaansche departement van
financiën heeft aangekondigd dat de
Duitsche invoer waarop invoerrech
ten verschuldigd is, als represaille
maatregel met een extra-heffing zal
worden belast.
Het ministerie heeft tot dezen maat
regel besloten met medeweten van
het departement van Buitenlandsche
Zaken.
Het directe gevplg van dit besluit is,
dat de Duitsche goederen behalve
met de gewone invoerrechten, met
een extra-heffing van 25 zullen
worden belast.
Nader wordt gemeld, dat de represaille-
tarieven op 2i April van kracht zullen wor
den. tenzij te voren mocht zijn gebleken, dat
de Duitsche praktijken geen subsidieering
van den export beteekenen.
Een economisch offensief tegen
het Duitsche economische stelsel.
Het besluit tot het heffen van buitengewo
ne rechten op den invoer van Duitsche arti
kelen wordt in gezaghebbende kringen te
Washington beschouwd als de eerste uiting
van een economisch offensief tegen het Duit
sche economische stelsel. Men geeft uiting
aan de hoop, dat de andere democratische
staten met de Vereenigdp Staten zullen sa
menwerken aan een internalionaal econo
misch programma ter bestrijding van de ge
volgen van het Duitsche systeem voor den
internationalen handel.
Op een bijeenkomst van industrieelen is
een nlan tot overbrenging der voornaam
ste Tsjechische industrieën naar Amerika be
studeerd. Dit zou gelden voor de glas- en ju-
weelennijverheid, enz. Een commissie heeft
overwogen meer dan 500 Tsjechische technici
over te laten komen, die 7500 Amerikaan
sche arbeiders zouden moeten inwijdeif in
de geheimen der speciale Tsjechische fabri
cagemethoden.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT!
Verwachting: Iets zachter dan
gisteren, zwaar bewolkt met
opklaringen, geen neerslag
van beteekenis, meest mati
ge N. tot N.W. wind.
Alg. vooruitz.: Nog aanhouden
de depressie-activiteit.
Duitschlands daad een van
geweld en agressie
Litwinof, volkscommissaris van
buitenlandsche zaken, heeft den
Duitschcn ambassadeur, Von der
Schulenburg, die hem in kennis
stelde van de aanhechting van Bo-
hemen en Moravië, medegedeeld,
dat de Sovjct-regeering weigert de
aanhechting van Tsjechië en Slowa
kije in een of anderen vorm bij
Duitschland te erkennen.
Zij beschouwt het Duitsche optre
den als een daad van willekeur,
geweld en agressie en is van mee
ning, dat het besluit van Hacha
en Chwalkowski geen constitutio-
neele waarde heeft.
Het Russische antwoord.
On zijn antwoordt wijst Litwinof er op,
dat de politiek historische opvattingen,
waarvan een uiteenzetting is gegeven ter
rechtvaardiging van het Duitsche besluit,
„niet als juist kunnen worden beschouwd,
noch in overeenstemming zijn met de voor
ieder bekende feiten."
Het beginsel van zelfbeschikking der vol
keren. dat de Duitsche regeering veelvuldig
inroept veronderstelt de vrije uitdrukking
van den wil van een volk, welke niet kan
worden vervangen door de handteekening
van een of twee personen, hoe hooggeplaatst
zij ook zijn," en door de afwezigheid van
iedere vrije wilsuitdrukking van het Tsje
chische volk, kunnen de daden der Duit
sche regeering „niet anders gekwalificeerd
worden dan als willekeurige daden van ge
weld en agressie."
tt
ln een bollenschuur te Lisse
Geheime zender
viel de regeering aan
DE MEESTE VERDACHTEN ZIJN
N.S.B.'ERS.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag is te Lisse een geheime zendin-
stallatie door de politie en ambtena
ren van den radiocontroledicnst het
zwijgen opgelegd. De apparaten zijn
in beslag genomen, de daders, die
zich met deze brutale en ongeoor
loofde uitzendingen bezig hielden,
meerendeel leden van de N.S.B., zijn
op heterdaad betrapt en gearres
teerd.
Dit is in enkele woorden het groote suc
ces van een wekenlang zoeken naar dit
zendstation, dat zich gedurende een maand
iederen Woensdag en Zaterdagnacht van 12
uur tot 12.15 uur liet hooren op een golf
lengte van 311 M.
Direct nadat Hilversum gesloten was, viel
de zender in. Meestal werd een korte rede
voering gehouden en de onbekende spreker
ontzag zich niet om verscholen achter zijn
anonimiteit op de meest grove en beleedi-
gendc wijze aanvallen te doen op de regee
ring, publiekrechtelijke instellingen en over
heidspersonen.
Gezien de politieke strekking van de uit
zendingen, vermoedde men in welke richting
men moest zoeken. Een groot aantal perso
nen, die voor een eventueele medewerking
aan deze ongeoorloofde en krenkende uit
zendingen in aanmerking kwamen, werd
nader onder de loupe genomen.
Niet „kopschuw" maken!
Dit was een werk, dat zeer veel tijd kostte
aldus verleide commissaris der Rijkspoli
tie de heer K. H. Broekhoff ons Zondagmid
dag en dat met de meest mogelijke voor
zichtigheid moest geschieden om eventueele
daders niet „kopschuw" te maken. Tenslotte
was het duidelijk, dat van alle gevolgden,
slechts één man, een 28-jarige Amsterdam-
sche koopman, ernstig in aanmerking kwam,
hij de zaak betrokken te zijn. Intusschen had
de geheime zender reeds spoedig de uitzen
dingen vanuit de hoofdstad gestaakt. Blijk
baar werd dat door de daders, die er alles
op zetten om anoniem hun aanvallen voort
te kunnen zetten, te gevaarlijk gevonden.
Soms wezen de peilingen van den radio
controledicnst uit, dat vanuit Amstelveen
werd gezonden, dan weer hadden de „ae-
ihergeuzen" zooals zij zich pleegden te noe
men, hun tenten aan den rand van het
Gooi, onder Weesp opgeslagen. In beide ge
vallen stelden de genoemde inspecteurs,
die nacht in nacht uit op zoek waren naar
den zender, een onderzoek in die buurten
Nachtelijke klopjacht.
Zaterdagavond reed de koopman T. met
zijn auto in de richting Haarlem.
De Amsterdamsche rechercheurs Knol en
Dobbe volgden hem.
Even buiten de kom van Lisse, sloeg de
geheimzinnige auto,, een duister doodloo
pend laantje in, dat naar de terreinen van
een bloemkweeker voerde. Behalve een wo
ning stond op het terrein een ruime schuur.
De rechercheurs vatten bij het laantje post
en waarschuwden telefonisch de inspecteurs
Kallenborn en van Boxtel en de ambtena
ren van den radiocontroledienst.
De plaatselijke inspecteur, de heer J.
Warmenhoven had inmiddels ook zijn man
netjes gemobiliseerd en ook P.T.T.-ambte-
naren van den controledienst waren gear
riveerd. Besloten werd om met de twaalf
beschikbare mannen in een wijden cirkel
een cordon te trekken om de schuur. Dit
was in den donkeren nacht geen gemakke
lijk werk, temeer daar het te nemen terrein
doorsneden werd door slooten. Herhaalde
lijk moesten de politiemannen in het duis
ter een sprong wagen, maar alles ging
goed en tegen middernacht, het tijdstip,
waarop de uitzendingen begonnen, was al
les voor een verrassenden overval gereed.
Zoo nu en dan zag men uit de schuur een
lichtflits en men was er vrijwel zeker van,
dat men op het punt stond om met succes
toe te slaan.
Afgesproken was, dat precies vijf
minuten over twaalf de aanval zou
plaats hebben. Van alle kanten ren
den do politiemannen met de revol
ver in de vuist naar de schuur. De
deur werd opengerukt en de Aether-
geuzen waren op heeterdaad be
trapt, juist was een spreker bezig
met een aanval op de regeering...
zijn mond klapte midden in een zin
dicht toen hij de politie zoo onver
wachts voor zich zag. In de schuur
bevonden zich vijf mannen tusschen
de 20 en 30 jaar.
Buiten bevond zich nog een zesde man,
die blijkbaar als wachtpost had dienst ge
daan. Ook hij werd ingerekend en later
bleek, dat in zijn woning twee uitzendin
gen hebben plaats gehad.
Bij de olielamp...
In de schuur, die door een petroleumlamp
spaarzaam werd verlicht, trof de politie een
volledige zendinstallatie aan van uitsteken
de kwaliteit. Een groot deel van de toestel
len was ingebouwd in koffers, de kleine mi
crofoon was gemonteerd op een statief van
een fototoestel.
De zes gearresteerden werden overgebracht
naar het politiebureau te Lisse, evenals het
in beslag genomen zendtoestel en een kof-
fergramofoon met platen. Vervolgens werd
de officier van Justitie te Haarlem, in welk
arrondissement de feiten zijn gepleegd, van
de gebeurtenissen op de hoogte gesteld.
Na een kort verhoor zijn de ver
dachten, meerendeels leden van de
N.S.B., naar Amsterdam overge
bracht, evenals de inbeslag genomen
zender.
De zes arrestanten zijn tot diep in den
nacht verhoord. Gistermorgen vroeg is nog
een Amsterdamsche sigarenwinkelier van
zijn bed gelicht, verdacht van medeplichtig
heid. Ook hij is aan een verhoor onderwor
pen.
Nadat de zeven mannen, waaronder vier
Amsterdammers en drie inwoners van Lisse
hun verklaringen hadden afgelegd, zijn zij
in den loop van den Zondag op vrije voeten
gesteld, daar voorarrest voor dit misdrijf
niet is toegelaten.
De daders.
Het bleek uit de verhooren, dat de hoofd
dader de rcclamevlieger en technicus van
G. is. Het zendtoestel was zijn eigendom, hij
is echter geen lid van de N.S.B. en waar
schijnlijk was het zijn bedoeling om winst te
maken met de uitzendingen, waarvoor door
het publiek geld kon worden gestort. De
verdachten uit Lisse zijn kweekers, de koop
man T. vervoerde het apparaat naar de
schuur. De verdachten hebben een volledige
bekentenis afgelegd.